|
Dublińska niedola (językowa)
|
|
W artykule "To idzie starość" (Newsweek, 30 lipca 2006 powiało młodością: wysyp anglicyzmów - w tym wieku też można być sexy, to był news, rozebrane gwiazdy kina i topmodelki, kilkuset VIP-ów, cztery dekady historii rock'n'rolla, wróciła w sequelu "Nagiego instynktu". To w cyklu "Kultura. Trendy". Mam nadzieję, że ostatnie słowo jest po polsku...
Tygodnik zapowiada, że wyda w kolejnym tygodniu poradnik "Dublin bez przewodnika". Czytamy - *Jak zgubić się w Dublinie? Jak chodzić po Dublinie. Dziennikarze wybrali się do Dublina.*
Niestety, dziennikarze tyle razy napisali o Dublinie, ale nie wyjaśnili, jak mamy wymawiać - [dublinie] czy [dablinie]...
Okazuje się, że stolica Irlandii jest bodaj ostatnią niespolszczoną nazwą stolicy niemałego przecież europejskiego państwa.
Kiedyś znacznie rzadziej stosowano tę nazwę, ale teraz nie ma dnia, abyśmy nie słyszeli o Irlandii i jej najważniejszym mieście. Na czym polega poprawne spolszczenie? W uproszczeniu można ująć problem tak - "piszemy jak mówimy, mówimy jak piszemy". Zatem mamy dwie możliwości - albo pisać Dublin i czytać [dublin], albo pisać Dablin i czytać [dablin].
Najczęściej Polacy pisują Dublin, ale wymawiają [dablin], czyli nie ma mowy, aby uznać tę zależność za właściwą, chyba że uznamy, iż nie należy tej nazwy przyjąć do zbioru wyrazów polskich. Większość nazw państw i ich stolic jest spolszczona.
Im mniejsze państwo albo im dalej położone od Polski, tym nacisk na spolszczenie jest mniejszy. Jednak w obecnej sytuacji wydaje się konieczne ustalenie właściwej nazwy stolicy Zielonej Wyspy.
"Nowy słownik poprawnej polszczyzny" PWN podaje pisownię Dublin i wymowę [dublin], rzadziej [dablin]. I zamieszcza bzdurę, ponieważ niemal w stu procentach ludziska mawiają [dablin], także w mediach. Chyba że słownik wyraża życzenie - mamy mówić [dublin], a sporadycznie to możemy sobie rzec [dablin]? Jednak poloniści z dwóch wariantów polskiej nazwy stolicy Irlandii (Dublin [dublin], Dablin [dablin]) wybierają pierwszą wersję.
Zgadzam się ze słownikiem , że powinniśmy mówić [dublin], jednak ludzie mediów albo tego słownika nie mają, albo nie mają zajęć z polonistami, albo nie docierają do nich biuletyny o języku polskim, albo przegapili wykłady na temat stolicy Irlandii, albo całkowicie i świadomie nie zgadzają się ze słownikiem. A myślałem, że powinni kształtować naszą polszczyznę czerpiąc natchnienie ze słowników, a jeśli z nimi się nie zgadzają, to niech to wyra?nie powiedzą lub napiszą.
Większość spolszczonych nazw geograficznych przyjęliśmy z języka angielskiego wg schematu - "piszemy po angielsku, czytamy jednak po polsku": Alabama, Arizona, Arkansas, Atlanta, Dakota, Indiana, Kansas, Labrador, Montana, Oklahoma, Oregon, Ottawa. Teksas i Newada zostały ładnie spolszczone, nawet Wirginia (niepolską literę v zastąpiono polską, zaś g czytamy [g], nie... [dż]). W każdym języku nazwy te są czytane wg zwyczajów danego języka albo po angielsku, jeśli zabrakło fantazji we własnym języku. Szereg nazw stanów USA (Idaho, Kentucky, Ohio, Utah, Wyoming) czytujemy po angielsku z braku fantazji - bo taki jest uzus, jak powie niejeden, co przecież na jedno wychodzi...). Spolszczanie nazwisk to delikatna materia, ale angielskie Darwin najczęściej czytamy [darwin] odchodząc od angielskiego [daruyn]. Podobnie jest w przypadku miasta Darwin oraz pojęcia darwinizm. Może wydać się to szokujące, ale ten sposób przyswajania angielskich słów do naszego języka jest słuszny. Zresztą Anglicy czynią dokładnie to samo - zamiast Varshava piszą Warsaw, czyli przepisali sobie niemal całkowicie naszą nazwę, ale wymawiają... po swojemu. W każdym bodaj języku nazwa naszej stolicy rozpoczyna się od w (w wymowie), ale u nich musi być (wyjątkowo) inaczej. Angielskie w przeszło w polskie w (choć wg wymowy powinno przejść w ł) również w szeregu innych nazw - Hawaje, Kuwejt,
I co, drogi Newsweeku?! Wyjaśnisz w jaki sposób czytać tytuły Twoich poradników? Czy drodzy dziennikarze zapoznali się ze stanowiskiem polonistów? Wariant Dublin [dablin] (jako oczywisty i niepolski) nie wchodzi w rachubę - przynajmniej nie w tej dyskusji... A może zaproponujesz... Dablin doprowadzając wielu polonistów do załamania nerwowego? |
|
25 sierpień 2006
|
|
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
|
|
|
Prima Aprilis w Kijowie
kwiecień 2, 2008
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Kalisz zawiadomi prokuraturę o przecieku ws. ordynatora
luty 24, 2007
|
Dlaczego w Polsce jest tak ?le - bo mamy 660 tys emerytów mundurowych w wieku 35 lat i oni zjadają wszystkie pieniadze z ZUS
styczeń 15, 2008
HENRY
|
Albanian Organ Market
kwiecień 29, 2008
przeslala Elzbieta Gawlas Toronto
|
"Wstyd narodowy"
padziernik 5, 2003
|
A new book by Israel Adam Shamir:
lipiec 1, 2005
zaprasza.net
|
Oświadczenie przewodniczącego Primum Non Nocere
czerwiec 4, 2004
dr Adam Sandauer -prezes Stowarzyszenia
|
Kiepscy
grudzień 4, 2003
|
Samobójstwa weteranów z Iraku i Afganistanu
listopad 14, 2007
AFP
|
"Stypendyści"
luty 14, 2008
Artur Łoboda
|
LIST OTWARTY do Posłów Samoobrony i LPR
maj 12, 2007
katolik Dariusz Kosiur
|
Untamed Dimensions podcast: o spisku 9/11 raz jeszcze
czerwiec 26, 2007
marduk
|
Gdynia - otwarte miasto? Forum ZKM z cenzurą
lipiec 10, 2006
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
Owoce propagandy
kwiecień 28, 2003
zaprasza.net
|
Kiedy gangsterzy egzekwują prawo
styczeń 27, 2008
Interia.pl
|
Cokolwiek by nie zrobiło ABW to ?le!
kwiecień 28, 2007
A.Sandauer
|
Bąd?my państwem praworządnym
wrzesień 24, 2008
Dariusz Kosiur
|
Nasze matki - Polki to sztandary (komentarz)
maj 28, 2008
Artur Łoboda
|
Rzeczypospolitej Polskiej 1939!
wrzesień 25, 2006
Bogdan Historia Slowian Polski
|
MF będzie sprzedawało obligacje danej serii do wartości 20 mld zł
listopad 28, 2002
PAP
|
więcej -> |
|
