|
Dublińska niedola (językowa)
|
|
W artykule "To idzie starość" (Newsweek, 30 lipca 2006 powiało młodością: wysyp anglicyzmów - w tym wieku też można być sexy, to był news, rozebrane gwiazdy kina i topmodelki, kilkuset VIP-ów, cztery dekady historii rock'n'rolla, wróciła w sequelu "Nagiego instynktu". To w cyklu "Kultura. Trendy". Mam nadzieję, że ostatnie słowo jest po polsku...
Tygodnik zapowiada, że wyda w kolejnym tygodniu poradnik "Dublin bez przewodnika". Czytamy - *Jak zgubić się w Dublinie? Jak chodzić po Dublinie. Dziennikarze wybrali się do Dublina.*
Niestety, dziennikarze tyle razy napisali o Dublinie, ale nie wyjaśnili, jak mamy wymawiać - [dublinie] czy [dablinie]...
Okazuje się, że stolica Irlandii jest bodaj ostatnią niespolszczoną nazwą stolicy niemałego przecież europejskiego państwa.
Kiedyś znacznie rzadziej stosowano tę nazwę, ale teraz nie ma dnia, abyśmy nie słyszeli o Irlandii i jej najważniejszym mieście. Na czym polega poprawne spolszczenie? W uproszczeniu można ująć problem tak - "piszemy jak mówimy, mówimy jak piszemy". Zatem mamy dwie możliwości - albo pisać Dublin i czytać [dublin], albo pisać Dablin i czytać [dablin].
Najczęściej Polacy pisują Dublin, ale wymawiają [dablin], czyli nie ma mowy, aby uznać tę zależność za właściwą, chyba że uznamy, iż nie należy tej nazwy przyjąć do zbioru wyrazów polskich. Większość nazw państw i ich stolic jest spolszczona.
Im mniejsze państwo albo im dalej położone od Polski, tym nacisk na spolszczenie jest mniejszy. Jednak w obecnej sytuacji wydaje się konieczne ustalenie właściwej nazwy stolicy Zielonej Wyspy.
"Nowy słownik poprawnej polszczyzny" PWN podaje pisownię Dublin i wymowę [dublin], rzadziej [dablin]. I zamieszcza bzdurę, ponieważ niemal w stu procentach ludziska mawiają [dablin], także w mediach. Chyba że słownik wyraża życzenie - mamy mówić [dublin], a sporadycznie to możemy sobie rzec [dablin]? Jednak poloniści z dwóch wariantów polskiej nazwy stolicy Irlandii (Dublin [dublin], Dablin [dablin]) wybierają pierwszą wersję.
Zgadzam się ze słownikiem , że powinniśmy mówić [dublin], jednak ludzie mediów albo tego słownika nie mają, albo nie mają zajęć z polonistami, albo nie docierają do nich biuletyny o języku polskim, albo przegapili wykłady na temat stolicy Irlandii, albo całkowicie i świadomie nie zgadzają się ze słownikiem. A myślałem, że powinni kształtować naszą polszczyznę czerpiąc natchnienie ze słowników, a jeśli z nimi się nie zgadzają, to niech to wyra?nie powiedzą lub napiszą.
Większość spolszczonych nazw geograficznych przyjęliśmy z języka angielskiego wg schematu - "piszemy po angielsku, czytamy jednak po polsku": Alabama, Arizona, Arkansas, Atlanta, Dakota, Indiana, Kansas, Labrador, Montana, Oklahoma, Oregon, Ottawa. Teksas i Newada zostały ładnie spolszczone, nawet Wirginia (niepolską literę v zastąpiono polską, zaś g czytamy [g], nie... [dż]). W każdym języku nazwy te są czytane wg zwyczajów danego języka albo po angielsku, jeśli zabrakło fantazji we własnym języku. Szereg nazw stanów USA (Idaho, Kentucky, Ohio, Utah, Wyoming) czytujemy po angielsku z braku fantazji - bo taki jest uzus, jak powie niejeden, co przecież na jedno wychodzi...). Spolszczanie nazwisk to delikatna materia, ale angielskie Darwin najczęściej czytamy [darwin] odchodząc od angielskiego [daruyn]. Podobnie jest w przypadku miasta Darwin oraz pojęcia darwinizm. Może wydać się to szokujące, ale ten sposób przyswajania angielskich słów do naszego języka jest słuszny. Zresztą Anglicy czynią dokładnie to samo - zamiast Varshava piszą Warsaw, czyli przepisali sobie niemal całkowicie naszą nazwę, ale wymawiają... po swojemu. W każdym bodaj języku nazwa naszej stolicy rozpoczyna się od w (w wymowie), ale u nich musi być (wyjątkowo) inaczej. Angielskie w przeszło w polskie w (choć wg wymowy powinno przejść w ł) również w szeregu innych nazw - Hawaje, Kuwejt,
I co, drogi Newsweeku?! Wyjaśnisz w jaki sposób czytać tytuły Twoich poradników? Czy drodzy dziennikarze zapoznali się ze stanowiskiem polonistów? Wariant Dublin [dablin] (jako oczywisty i niepolski) nie wchodzi w rachubę - przynajmniej nie w tej dyskusji... A może zaproponujesz... Dablin doprowadzając wielu polonistów do załamania nerwowego? |
|
25 sierpień 2006
|
|
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
|
|
|
Akt oskarżenia w sprawie śląskiej afery korupcyjnej
czerwiec 28, 2002
PAP
|
Telewizja - komu ?
sierpień 21, 2003
Ojczyzna.pl
|
Why the West Hates Islam...
czerwiec 24, 2007
przysłał Marduk
|
Afera na naszych oczach. "Prywatyzacja" PZU
grudzień 31, 2002
Adam Zieliński
|
Kiedy plastykowe wydanie Rzecz(y)pospolitej?
styczeń 18, 2006
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
Rosja jako " przyjaciel" Polski
sierpień 20, 2008
Jacobsdamm Warszawa.
|
Podchody twórców wirusów
czerwiec 5, 2004
|
Demokratyczna Republika Wołomińska uznana!
luty 27, 2008
przysłał przyjaciel
|
Dziennikarskie… świństwo
grudzień 13, 2008
Witold Filipowicz
|
Anty-semityzm "Ostatnią Kartą Kabały"
czerwiec 23, 2006
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Kaczyński: przychylność dla bossów
sierpień 9, 2002
PAP
|
O głupocie i złym wychowaniu
wrzesień 13, 2006
Olaf Swolkień
|
Bunt społeczny
listopad 8, 2003
Adrian Dudkiewicz
|
umiaru i rzeczowości...
padziernik 11, 2005
Tadzio
|
To się w pale nie mieści ....
styczeń 30, 2008
PAP
|
"Czy Papież przeprosi ofiary Solidarności" (9)
KTO ROZLICZY WAŁĘSĘ I "SOLIDARNOŚĆ ?
listopad 14, 2003
Leszek Skonka
|
Kolaboracja Syjonistów z Nazistami
lipiec 28, 2003
Iwo Cyprian Pogonowski
|
"Nie ma Kaszub bez Polonii, a bez Polski Kaszub"
wrzesień 23, 2005
przeslala Elzbieta
|
numerus clausus i numerus nullus
lipiec 10, 2008
Piotr Hßbner
|
Przekształcanie Niemiec w sprzymierzeńca USA?
sierpień 9, 2007
Iwo Cyprian Pogonowski
|
więcej -> |
|
