|
| Wołyń 1943. sł. muz. Lech Makowiecki |
|
| Wołyń 1943. sł. muz. Lech Makowiecki. Utwór z płyty "Patriotyzm" |
|
| wRealu24 |
|
| Niezależna Telewizja Marcina Roli |
|
| Po tych szczepionkach 12-15 letnie dzieci umierają na krwotoki mózgu, zawały serca, niewydolność serca |
|
|
|
| Polscy "nacjonaliści" o żydach |
|
| Po prostu zobaczcie |
|
| Ivan Komarenko wywiad dla Głos Obywatelski |
|
| W obronie Naszej wolności |
|
| Hiszpański rząd przyznał się do powietrznego spryskiwania całej ludności chemikaliami |
|
| Podczas strategicznie zaplanowanego „stanu wyjątkowego” covid-19, Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) upoważniła hiszpański rząd do rozpylania z nieba śmiertelnych smug chemicznych . 16 kwietnia 2020 r. hiszpański rząd po cichu przyznał, że upoważnił wojsko do rozpylania biocydów na całą populację. |
|
| Los Angeles - piekło na ziemi |
|
Ubóstwo w Kalifornii. Zrujnowana gospodarka najbogatszej kiedyś części świata.
To czeka nas jutro.
|
|
| The Corbett Report |
|
| Kanał YT niezależnego dziennikarza James'a Corbett'a |
|
| Deklaracja Wielkiej Barrington |
|
| Po atakach, oto wypowiedź profesora Sucharita Bhakdi. |
|
| Klimat i trop finansowy |
|
| To właśnie mega-korporacje i mega-miliarderzy — (...) są głównymi zwolennikami “oddolnego” ruchu dekarbonizacji — od Szwecji przez Niemcy po USA i dalej. |
|
| Jak to jest z kowidem na Florydzie? |
|
| |
|
| Wykład Ernsta Wolffa na temat obecnego kryzysu |
|
| |
|
| Szczepionkowy stan wojenny w Nowym Jorku |
|
| Nowy Jork inicjuje wprowadzenie medycznego stanu wojennego z użyciem oddziałów wojska, aby przejąć szpitale, z których niezaszczepieni pracownicy służby zdrowia są masowo zwalniani |
|
| Nastąpił globalny zamach stanu |
|
| Oszustwo covid-19 zostało wymyślone w jakimś celu; była to część planu, który zaczął się na poważnie w latach 60., kiedy grupa ludzi spotkała się i zgodziła, że świat jest przeludniony. |
|
| Szczepionka do zabijania Ludzi |
|
Eksplozja nowotworów, zawałów i chorób po zastrzykach na Covid.
W dn. 8 lutego 2023 r. Dr David Martin gościł w programie 'Stew Peters Show' aby omówić niezaprzeczalny związek tzw. "szczepionek" na Covid z obserwowaną na całym świecie eksplozją nowotworów, zawałów serca i wielu innych chorób.…
|
|
| Ludobójstwo covid |
|
| Wywiad z CLAIRE EDWARDS |
|
| Grzegorz Braun odpowiada na Państwa pytania |
|
Monika Jaruzelska zaprasza
|
|
| Rząd Stanów Zjednoczonych CELOWO niszczy żywność amerykańskich Farmerów i stymuluje kryzys zaopatrzenia w żywność |
|
| Jakiś czas temu na oficjalnej stronie ONZ ukazał się artykuł "Korzyści z głodu na świecie". Wprawdzie szybko go usunięto, lecz nadal jest dostępny w internetowych archiwach |
|
| Meredith Miller - Trauma w relacjach ludzi z rządem. Psychologiczne aspekty operacji „Covid-19” |
|
Jak robi się z ludzi idiotów czy zmanipulowane marionetki i jak ludzie robią to sobie sami !
|
|
| Zielony ŁAD zniszczy UE, a wcześniej zniszczy prywatną własność |
|
| |
więcej -> |
|
"Solidarność" - Krystalizacja ruchu społecznego po wielkiej rewolcie
"Solidarność", czyli społeczny ruch rewindykacyjny
|
|
 Socjolog Jacek Kurczewski pisał w 1981 r., że w Sierpniu wystąpiła na arenę publiczną nowa klasa średnia złożona z najbardziej wykształconych i najlepiej zarabiających robotników. Ona stworzyła "Solidarność" i stała się najaktywniejszą rewolucyjnie klasą społeczną, do której w miarę rozwoju wydarzeń przyłączały się kolejno inne warstwy. Jako jej przeciwnik wystąpił aparat władzy, który w warunkach upaństwowienia rozmaitych dziedzin życia stał się potencjalną stroną większości konfliktów, jakie mogły zaistnieć.(28)
Porozumienia gdańskie i szczecińskie ogłoszono w ogólnopolskiej i regionalnej prasie, ale nie od razu było oczywiste, czy obowiązują one na terenie całego kraju. W niektórych województwach, zwłaszcza tam gdzie nie było strajków, przedstawiciele władz twierdzili, że na ich terenie nie ma potrzeby tworzenia nowych związków. Była to jedna z przyczyn dalszych strajków - w pierwszej połowie września strajkowało 350 tys. pracowników w 650 zakładach.(29) Sytuację wyjaśniało porozumienie w Hucie Katowice /11 IX/ potwierdzające, że NSZZ będą powstawać wszędzie tam, gdzie pracownicy będą sobie tego życzyli. Manewrem władz, mającym osłabić powstający Związek, było występowanie z CRZZ działających dotąd związków branżowych, które określały się jako Niezależne Samorządne.(30) Powstawała sytuacja, w której trudno było się zorientować, jaki związek jest "stary", a jaki "nowy". Te i inne poczynania już we wrześniu umocniły świadomość że tylko solidarne działanie pozwoli zbudować i obronić niezależność związku.
Toteż 17 września 1980 r. na zje?dzie w Gdańsku organizatorzy nowych związków postanowili stworzyć wspólną centralę /mimo obaw i zastrzeżeń NSZZ w Gdańsku i Szczecinie/ i nazwać ją symboliczną nazwą "Solidarność". Przesądzono też nie branżową, ale terytorialną strukturę związku, gdyż w ten sposób łatwiej było występować wobec władz oraz konsolidować członków organizacji wokół różnych celów społecznych.(31) Siłę i spoistość organizacji potwierdzał przebieg godzinnego strajku ostrzegawczego 3 pa?dziernika 1980 r. Społeczeństwo, które przed Sierpniem wydawało się zatomizowane i nieskore do uczestnictwa w życiu społecznym, a także w niemałym stopniu zdemoralizowane, przejawiało niewyobrażalną wcześniej aktywność.
Z "Solidarnością" wstępujący do niej ludzie wiązali rozmaite nadzieje. Miała być autentycznym związkiem zawodowym broniącym praw ekonomicznych i socjalnych, związkiem po raz pierwszy od 35 lat niezależnym od rządzącej partii, administracji państwowej i gospodarczej. Widziano w "Solidarności" gwaranta demokratycznej odnowy kraju. Związek stawał się bowiem pierwszą od dziesięcioleci wielką organizacją społeczną będącą wyrazicielem opinii publicznej w miejscu pracy, w regionie oraz w skali kraju. Spodziewano się, że Związek zlikwiduje narosłe przez lata niesprawiedliwości społeczne i spowoduje ukrócenie nadużyć różnych funkcjonariuszy i ogniw aparatu władzy. Wierzono, że Związek zagwarantuje podjęcie przez władze reform, które doprowadzą do zakończenia kryzysu gospodarczego, poprawy zaopatrzenia, likwidacji marnotrawstwa.
Spodziewano się, że dzięki "Solidarności" Polska stanie się krajem swobód politycznych, wolności przekonań i wypowiedzi, zaś władze będą respektować pragnienia obywateli. Związek miał się przyczynić do przywrócenia prawdy i swobody wypowiedzi w prasie, radio, telewizji oraz w nauczaniu szkolnym. Poprzez Związek najwartościowsze dzieła kultury miały dotrzeć do robotników. Nie była to jedynie nadzieja inteligencji. Organizatorzy "Solidarności" zwracali się do środowisk twórczych i naukowych, aby przysyłały do zakładów pracy pisarzy, aktorów, reżyserów, historyków i publicystów. W fabrykach powstawały biblioteki i wszechnice robotnicze, organizujące odczyty, dyskusje panelowe i występy artystyczne. Były to zatem nadzieje i oczekiwania różnorodne, dla których formuła związku zawodowego była zbyt wąska. Toteż od pierwszych tygodni istnienia "Solidarność" przybrała charakter wielkiego ruchu społecznego, w którym działali ludzie akcentujący różne zadania, wyznający różne światopoglądy czy tradycje ideowe. Łączyli się w przekonaniu, że reprezentują ostatnie ogniwo w łańcuchu pokoleń walczących o wolność. Przekonanie to było wyrażone m.in. odpowiednim odwołaniem się do tradycji i symboliki narodowej.(32)
Po Sierpniu Polacy pragnęli powszechnie wzrostu poziomu życia przez podniesienie płac oraz powrotu towarów na półki sklepów. Ekonomiści i politycy widzieli sprzeczność tych oczekiwań, ale nikt nie miał dostatecznego autorytetu i odpowiednich argumentów, by wytłumaczyć, że przypływ pieniądza na rynek spowoduje jego załamanie. Władze nie decydowały się na ogłoszenie raportu o stanie gospodarki. Obawiały się tragicznej wymowy prawdy, a ponadto część danych z poprzedniego okresu była zafałszowana, zaś gwałtowna destabilizacja administracji utrudniała zebranie wiarygodnych danych. Można wszakże wątpić, czy nawet ujawnienie jesienią 1980 r. pełnej informacji o głębokości kryzysu mogłoby wpłynąć na zahamowanie fali rewindykacji ekonomicznych. Obywateli przez minione dziesięciolecia oduczono rozumienia praw rynku, zaś partia i administracja nie posiadały wiarygodności, zbyt bowiem często manipulowały informacją albo zgoła wprowadzały obywateli w błąd /np. zatajając dane o stanie zadłużenia lub głosząc "propagandę sukcesu"/. W tych warunkach dążenia do podwyżek płac i doinwestowania różnych dziedzin /np. lecznictwa i oświaty, ale też kolejnictwa/ przybrały w pa?dzierniku i listopadzie postać wielu strajków o ograniczonym zasięgu, zakończonych podpisaniem porozumień. Iluzoryczność ekonomicznych zwycięstw ujawniła się już wkrótce, gdy sklepy niemal zupełnie opustoszały, a nawet codzienne zakupy stawały się ciężkim i czasochłonnym przeżyciem. Istnieje do tej pory sprzeczność opinii, czy załamanie gospodarki widoczne w 1981 r. było skutkiem strajków i inflacji, jak twierdziła część ekonomistów związanych z PZPR, czy też rozkładu aparatu administracyjnego, niezdolnego do działania w warunkach pluralizmu społecznego i wolności krytyki, czego dowodzili działacze i ekonomiści "Solidarności".(33)
"Solidarność" stała się więc ruchem rewindykacji politycznych i obywatelskich oraz ekonomicznych. W obu tych zakresach działań jej przeciwnikiem była partia i całkowicie opanowane przez nią państwo. świadomość, że "oni" są przeciwnikiem, od którego trzeba wywalczyć ustępstwa, była w "Solidarności" powszechna. Wprawdzie - Chociaż "oni" i "my" mamy różne interesy ,ale jest taki punkt, w którym wszyscy jesteśmy "my", czego dowiódł Sierpień. Na tej płaszczy?nie, "jak Polak z Polakiem", rozwija się rozbieżność, spór, ale i możliwość kompromisu.(34) Jednocześnie cały projekt organizacji życia społecznego, system wartości ideowych dominujących w ruchu Solidarności, stosunek do tradycji, w tym najnowszych dziejów, używana symbolika i język dyskursu były radykalnym przeciwstawieniem tego, co od wielu lat lansowała i nadal praktykowała partia. Rodziło to potężne uczucie obcości, już na poziomie języka, kultury i obyczaju.
Jeden z przywódców Związku Andrzej Celiński oceniał, że w pierwszych miesiącach "Solidarność" starała się być po prostu związkiem zawodowym. Ufano, że władza będzie organizowała gospodarkę i warunki międzynarodowe dla funkcjonowania kraju w odmienionych warunkach wewnętrznych. "Związek będzie jakby kontrolerem społecznym czystości postępowania władzy, przeciw- stawiał się korupcji itd. i będzie dbał, aby reforma nie prze- biegała wbrew interesom pracowniczym. Związek chciał spełniać te zadania w negocjacjach z władzą, a nie w walce z nią." Tymczasem władza "nic nie robiła poza wywoływaniem konfliktów z "Solidarnością"". Ilekroć Wałęsa lub ktoś z liderów Związku mówił o potrzebie rozmowy o Polsce i o polityce, "natychmiast odzywał się syk władzy: o polityce? Chcecie władzy? Wobec tego my mówimy: dobrze, będziemy związkiem zawodowym, roszczeniowym, nie rozmawiamy o polityce. Po kilku miesiącach okazało się, że jest to niedokończona rewolucja. Stało się jasne, że wszystko, co istotne, co mogłoby zmienić nasze życie, znajdowało się w sferze politycznej, nie roszczeniowej. Dlatego latem 1981 roku nastąpiła jakby zmiana koncepcji Związku."(35)
Francuski socjolog, badający ruch "Solidarności" zauważał na podstawie badań przeprowadzonych w 1981 r.: "Wszyscy godzą się z tym, że działalność nie może się zamykać w organizacyjnych ramach wolnych związków zawodowych; wszyscy są przekonani, że "Solidarność" musi odegrać zasadniczą rolę w wyd?wignięciu gospodarki kraju i w przekształceniu wszystkich dziedzin życia narodowego; wszyscy wreszcie uznają, że powinna liczyć się z określonymi granicami i unikać otwartego konfliktu z partią i jej potężnym sojusznikiem." Alain Touraine zauważał jednocześnie, że coraz trudniej zachować ścisłe zespolenie ruchu skoncentrowanego na obronie pracowników i konsumentów z "szerszym działaniem na rzecz uwolnienia całego społeczeństwa".(36)
Harmonia między "Solidarnością" a aparatem władzy była więc niemożliwa i nie oczekiwano jej. Liczono natomiast na zdolność władzy do cofania się, ograniczania własnych kompetencji. "Chodzi o to - pisał Jacek Kuroń - aby to wszystko, co stanowi politykę wewnętrzną państwa, było ustalane w drodze negocjacji między zorganizowanym w samorządne i niezależne organizacje społeczeństwem, a władzami państwowymi. Nowy model stosunków społecznych to właśnie instytucjonalne formy tych negocjacji." Pozostanie PZPR u steru władz państwowych miało być gwarancją dla ZSRR i chronić Polskę przed interwencją. W nowych warunkach kierownicza rola partii oznaczać miała jej panowanie nad centralną administracją, wojskiem i policją.(37) Można zaryzykować pogląd, że podobnie pożądany model stosunków władza -"Solidarność" widziało wielu przywódców Związku, choć woleli nie wygłaszać publicznie takich, prowokujących władze, opinii. Bardziej umiarkowani skromniej oceniali elastyczność systemu; pragnęli wywalczyć węższy zakres suwerenności społeczeństwa wobec władzy i umocnić zdobyty stan posiadania. A.Celiński, jeden z najbliższych współpracowników Wałęsy, ściśle związany z doradcami Mazowieckim i Geremkiem, pisze: "Problem leżał w utrzymaniu tego, co mieliśmy, a nie w uzyskiwaniu nowych pól. /.../ Warto było przyciągnąć władzę do "Solidarności" nawet za cenę uspokojenia, czy utraty pewnych wartości. /.../ Przede wszystkim wyhamowania dynamiki tego ruchu, która była jego wielką siłą i jednocześnie zagrożeniem". Trzeba było wydać walkę "wewnętrznemu romantyzmowi Solidarności", skon- centrować uwagę na budowaniu instytucji, rozwiązywaniu w jej ramach spraw cząstkowych, wygaszaniu konfliktów, nawet jeśli były przez władzę prowokowane oraz szukaniu partnerów po drugiej stronie.(38)
Przeciwny pogląd reprezentował Karol Modzelewski, który wskazywał, że "Solidarność" została stworzona dzięki aktywności wielkiej masy ludzi, którzy nadal czuli się i chcieli pozostać suwerennymi gospodarzami Związku. Kierownictwo miało więc ograniczone pole manewru w kierowaniu organizacją. Modzelewski twierdzi, że utrata dynamiki ruchu musiałaby wywołać kontrofensywę władzy, "która od początku porozumienia sierpniowe traktowała jak pakt z "kontrrewolucją", wymuszony pokój brzeski, i systematycznie zmierzała do zniszczenia tej "kontrrewolucji"".(39)
Przebieg rozmaitych konfliktów, drobnych i wielkich, w całym okresie istnienia legalnego Związku, dowodził, że władza ustępuje jedynie pod naciskiem, najlepiej w formie strajku. Istniała też świadomość, że sam fakt powstania "Solidarności" jest kwestionowany w licznych i wpływowych ośrodkach władzy; że dążeniem partii jest pozbawienie Związku jego niezależnego i samorządnego charakteru, a więc unicestwienie nadziei wiązanych z "Solidarnością". Taką ocenę poświadczało wiele faktów: słynna wypowied? A.Żabińskiego, upowszechniona przez biuletyny "Solidarności",(40) ataki na działaczy KSS"KOR" działających w Związku, blokowanie informacji o nim w prasie, nie dopuszczanie do telewizji i radia, wreszcie próba wpisania do statutu Związku słów o uznawaniu kierowniczej roli partii oraz ograniczeniu prawa do strajku. Kryzys został rozwiązany /10 XI/ przez zarejestrowanie decyzją Sądu Najwyższego statutu "Solidarności" w brzmieniu pierwotnym, ale z dodaniem aneksu zawierającego fragmenty porozumienia sierpniowego, w których padały zdania o uznaniu realiów ustrojowych PRL. Sposób rozwiązania kryzysu rejestracyjnego mógł być interpretowany jako wynik nacisku społecznego /grożono podjęciem strajku ogólnopolskiego/ lub jako sukces kuluarowej dyplomacji /przyjęte przez Sąd Najwyższy formuły zostały wcześniej uzgodnione przez przedstawicieli PZPR i "Solidarności"/.(41)
Odprężenie trwało jednak zaledwie kilka dni, gdyż już 20 listopada milicja wkroczyła do siedziby Regionu Mazowsze, by skonfiskować powielaną tam instrukcję Prokuratora Generalnego PRL dotyczącą metod zwalczania "uczestników nielegalnej działalności antysocjalistycznej". Instrukcja określała "Solidarność" jako skutek działania "sił antysocjalistycznych" oraz wskazywała sposoby obchodzenia przez prokuratorów obowiązujących formalnie w PRL praw. Aresztowanie powielającego dokument Jana Narożniaka oraz pracownika Prokuratury Piotra Sapeły doprowadziło do najpoważniejszego od Sierpnia kryzysu. 26 listopada Region Mazowsze stanął wobec perspektywy strajku generalnego. Ustępstwo władz, polegające na zwolnieniu aresztowanych za poręczeniem, nie uspokoiło całkowicie sytuacji, gdyż w międzyczasie "Solidarność" wysunęła problem praworządności i społecznej kontroli nad aparatem represji. Ostatecznie strajk przerwano, ale rozmowy miano kontynuować w grudniu, do czego jednak nie doszło.(42) Konflikt listopadowy dowodził kilku rzeczy: silnej w aparacie władzy tendencji do zniszczenia "Solidarności"; niechęci bardziej umiarkowanej części kierownictwa PZPR do odcięcia się od tych tendencji /Czubiński nie został potępiony za wspomnianą instrukcję/; skuteczności metody presji i braku gotowości władz do ustępstw przy braku presji strajkowej. Bardziej realistyczni działacze Związku rozumieli, że policja, wojsko, służba bezpieczeństwa to domeny partii, których nie odda ona bez totalnej konfrontacji. Z drugiej jednak strony istniała świadomość, że zachowanie ich dotychczasowego kształtu tworzy bezustanne zagrożenie dla istnienia "Solidarności" i w ogóle procesu reformowania kraju. Powstawał nierozwiązywalny dylemat i jedynie nadzieja, że służby te będą pod kontrolą działaczy PZPR skłonnych do podtrzymywania pokojowego procesu przemian.
"Solidarność" jako ruch rewindykacyjny była sterowalna, ale tylko do pewnego stopnia. Duże kompetencje i samodzielność posiadały Komisje Zakładowe, zwłaszcza wielkich zakładów. Ich przywódcy tworzyli istotne zaplecze, ale też w znaczącym stopniu ograniczali swobodę decyzji zarządów Regionów. Regiony były strukturami autonomicznymi wobec władz centralnych czyli Krajowej Komisji Porozumiewawczej. Autonomia ta była szczególnie wyra?na w pierwszych miesiącach, a największą dynamikę i znaczenie zachowywały te Regiony, które powstały w wyniku strajku. Jednocześnie zauważyć było można pewne rywalizacje między nimi, a także personalne tarcia w obrębie części z nich.
W Gdańsku, który dla ogromnej większości członków "Solidarności" był nie tylko formalnym ośrodkiem centralnym, doszło do konfliktu między Lechem Wałęsą a drugą pod względem popularności Anną Walentynowicz. Konflikt ten znamionował rozchodzenie się Wałęsy z większością jego najbliższego otoczenia z okresu przed- sierpniowego i strajku sierpniowego. W fazę ostrą konflikt ten wszedł wiosną 1981 r., kiedy Andrzej Gwiazda wystąpił z otwartą krytyką Wałęsy. Tarcia nie osłabiły jednak autorytetu Wałęsy w skali kraju, zaś w Gdańsku opozycja pozostała znaczącym, ale jednak marginesem. Różnice dotyczyły w tym wypadku stylu sprawowania przywództwa i strategii Związku /opozycjoniści zarzucali Wałęsie nadmierną ugodowość wobec władz/.(43)
W Szczecinie, który w sierpniu wykazał się większym umiarem /np. dystansując się od opozycji inteligenckiej/, następowało stopniowe zaostrzenie akcentów. W grudniu 1980 r. z kierownictwa Regionu odeszła grupa członków partii, którym zarzucano zbyt dobre stosunki z miejscowymi władzami PZPR /nie ma jednak dowodów, by kontakty te miały charakter antysolidarnościowej intrygi/. Od tej pory Region szczeciński kierowany przez Mariana Jurczyka radykalizował się systematycznie, a był to radykalizm jednocześnie wymierzony w PZPR, jak i inteligenckich doradców, zwłaszcza o korowskim rodowodzie.44
Najbardziej skomplikowana sytuacja istniała na Górnym Śląsku, gdzie w wyniku strajków sierpniowo-wrześniowych uformowały się dwa wielkie ośrodki organizacyjne - w Jastrzębiu oraz Hucie Katowice - oraz kilka mniejszych. Znaczenie szczególne miał ośrodek w Jastrzębiu, kierowany przez Jarosława Sienkiewicza, który podkreślał daleko idącą niezależność od Gdańska, niechęć wobec KOR-u oraz innych grup doradców Wałęsy i KKP, utrzymywał bliskie kontakty z Komitetem Wojewódzkim PZPR w Katowicach, a także z zasiadającą w Sejmie katolicką grupą J.Zabłockiego. Jak się wydaje, Sienkiewicz dążył do podjęcia rywalizacji z Wałęsą o przywództwo w Związku lub powiązanie z sobą niektórych regionów. W styczniu 1981 r. kariera Sienkiewicza załamała się. Oskarżony przez innych działaczy z Jastrzębia o różne grzechy polityczne i moralne odszedł z kierownictwa i do końca 1981 r. żadnej roli nie odegrał. Jeśli ośrodek w Jastrzębiu był początkowo najbardziej wychylony ku władzom, to konkurujący z nim ośrodek w Katowicach, kierowany przez Andrzeja Rozpłochowskiego i Kazimierza Świtonia od początku był radykalnie antykomunistyczny. Pozostałe ośrodki na Śląsku nie wyróżniały się szczególnie, jeśli patrzeć na "Solidarność" w skali kraju. Do połączenia rozdrobnionej organizacyjnie struktury "Solidarności" górnośląskiej doszło dopiero w lipcu, kiedy powstał Region Śląsko-Dąbrowski.(45)
Region Dolnośląski z siedzibą we Wrocławiu należał do największych, ale też najbardziej zdyscyplinowanych. Nie dochodziło tu do tarć podobnych, jak w wymienionych wcześniej ośrodkach. Pewnym zaskoczeniem była więc dymisja pierwszego przewodniczącego Jerzego Piórkowskiego na początku marca 1981 r.
Szczególne znaczenie na mapie "Solidarności" miał Region Mazowsze, kierowany od początku przez Zbigniewa Bujaka. Silną pozycję mieli w nim od początku działacze KSS"KOR", kierujący kilkoma ważnymi działami pracy. Z "Mazowsza" wychodziły też inicjatywy o ogólnokrajowym znaczeniu, np. tworzenia komisji interwencji w obronie praworządności lub porozumienia prasy związkowej oraz wydawania wspólnej agencji - "AS". "Mazowsze", mające swą siedzibę w stolicy, największym ośrodku skupienia inteligencji twórczej, stawało się też miejscem najżywszego dialogu między robotnikami a inteligencją.
Jak choćby z tego krótkiego przeglądu wynika "Solidarność" miała charakter federacji Regionów, przy czym szczególnie mocną "siłę przebicia" mieli przywódcy wielkich Regionów: Gdańskiego, Pomorza Zachodniego, Mazowsza, Górnego i Dolnego Śląska, a z czasem też Łodzi i Bydgoszczy. Szczególną pozycję wielkich Regionów potwierdzało powołanie ich przedstawicieli w skład nieformalnego Prezydium KKP, tzw. jedenastki /19 XI 1980/, a następnie formalnego już Prezydium KKP /12 II 1981/. Federacyjna struktura miała swoje wady, zwłaszcza tę, że lokalne organizacje miały szerokie uprawnienia do podejmowania akcji protestacyjnych. Lokalne konflikty prowadziły więc do regionalnych strajków, które w konsekwencji angażowały cały związek /kompromisy wypracowywano z reguły dopiero po zaangażowaniu się w negocjacje ogólnopolskich przywódców/.
Spoistość Związku w skali kraju zapewniała w wielkim stopniu osobista popularność przewodniczącego KKP Lecha Wałęsy. Przez niemal wszystkich członków "Solidarności" był on traktowany jako symbol i przywódca ruchu, nadrzędny wobec przywódców regionalnych. By zachować tę pozycję musiał więc zachować kontakt, a nawet płynąć na fali społecznych emocji. Ten autorytet i popularność pozwalał Wałęsie osiągać kompromisy i gasić konflikty lokalne.
W trakcie ucierania poszczególnych decyzji Wałęsa niekiedy narzucał swój punkt widzenia, ale musiał się liczyć - przynajmniej do pewnego stopnia - z opinią wielkich Regionów. W tym dość skomplikowanym systemie Wałęsa poruszał się sprawnie przez wiele miesięcy, umiejętnie kontrolując sytuację.(46)
Kierownictwo Związku w ogromnej większości tworzyli robotnicy. Przy podejmowaniu wielu decyzji potrzebowali opinii i rady ekspertów: ekonomistów, prawników, socjologów itd. Stąd też istniejąca już w czasie strajku sierpniowego Komisja Ekspertów znalazła przedłużenie w "Solidarności". Prócz porad w konkretnych sprawach eksperci pełnili rolę doradców politycznych i w sposób istotny wpływali na decyzje KKP oraz samego Wałęsy. Od lata 1980 r. jako doradcy "Solidarności" wyróżniali się Tadeusz Mazowiecki i Bronisław Geremek. Reprezentowali oni kierunek umiaru, unikania konfrontacji, stabilizowania związku i ograniczenia skali oraz tempa rewindykacji. Oparcie i zaplecze znajdowali zwłaszcza wśród związanych z "Solidarnością" intelektualistów. Posiadali natomiast nikły kontakt z "aktywem" Związku i niewielką możliwość komunikowania się z "masami". Realnie zatem mogli oddziaływać na bieg wydarzeń poprzez Wałęsę oraz nakłanianie do takich czy innych decyzji Krajowej Komisji Porozumiewawczej. Od dni sierpniowych istniało napięcie między ekspertami a działaczami KSS"KOR" skupionymi wokół Jacka Kuronia i Adama Michnika. Eksperci oceniali, że jako najbardziej znani działacze przedsierpniowej opozycji, od lat zwalczani przez partię, mogą przez fakt swojej obecności w gremiach decyzyjnych Związku prowokować agresję wobec "Solidarności" ze strony PZPR. Działacze KSS"KOR" widzieli w tym próbę dyskryminacji, tym bardziej bolesną, że położyli wielkie zasługi dla wywołania ruchu obywatelskich rewindykacji, a obecnie czynnie pomagali w tworzeniu Związku. Różnice dotyczyły jednak również strategii związku, co wspomniałem, omawiając wypowiedzi Celińskiego, Kuronia i Modzelewskiego. Napięcia między ekspertami a korowcami trwały z różnym natężeniem aż do końca 1981 r. Korowcy byli istotnie bardziej radykalni od ekspertów, nawiązywali łatwiejszy kontakt z "aktywem" Związku, niektórzy /Kuroń, Michnik/ posiadali zdolność formułowania myśli politycznej, jasnego definiowania sytuacji oraz celów strategicznych i taktycznych. To nazywanie "rzeczy po imieniu" nieraz wywoływało ataki ze strony PZPR oraz irytację ekspertów, widzących w tym zbędne prowokowanie partii.(47)
Na "Solidarność" oddziaływał też Kościół katolicki. Autorytet Prymasa Wyszyńskiego był zbyt wielki, by mogło go podważyć niefortunne wystąpienie z 26 sierpnia. Prymas udzielał "Solidarności" błogosławieństwa i opieki moralnej, jednocześnie nakłaniając jej przywódców do umiarkowania. Bezpośrednio na decyzje jednak nie wpływał, co zapewne wiązało się również z szybkim pogarszaniem się stanu jego zdrowia /zmarł 28 V 1981/. Jako swego przedstawiciela przy władzach Związku delegował Romualda Kukułowicza, który jednak był mało znany, niezbyt aktywny i pozbawiony cech przywódcy politycznego. Orientację bliską Prymasowskiej reprezentowali więc raczej wybitni prawnicy Jan Olszewski, Wiesław Chrzanowski i Władysław Siła-Nowicki. Występowali oni jednak ad personam, a nie jako przedstawiciele władz kościelnych. Ich wpływ był mniejszy, niż ekspertów skupionych wokół Mazowieckiego i Geremka, zaś oparcie w "aktywie" Związku właściwie żadne. Z racji osobistych cech umysłu i charakteru oddziaływali jednak na decyzje KKP, przy czym zwykle tworzyli najbardziej umiarkowane skrzydło w wachlarzu propozycji przedkładanych przez ekspertów i doradców.
Wstęp | Sierpień | "Solidarność" | Partia | Tezy i pytania
(28) J.Kurczewski: "Konflikt i Solidarność", Warszawa 1981.
(29) AAN PZPR 4032, s.6.
(30) Por. "Tajne dokumnty", s. 101, 106. Dnia 27 pa?dziernika 1980 r. związki te utworzyły centralę - Komisję Porozumiewawczą Branżowych Związków Zawodowych - związaną z PZPR.
(31) Por. "Powstanie KKP /Posiedzenie delegacji MKZ - 17 IX 1980 w Gdańsku", "Krytyka" nr 18/1984.
(32) Por. "Polacy 80. Wyniki badań ankietowych", Warszawa 1981; L.Kolarska, A.Rychard: "Wizje ładu społecznego", "Aneks" nr 27/1982; "Polacy '81", op.cit.; A.Rad?ko: "Członkowie Solidarności o Związku i sprawach Kraju", w:"Niepodległość Pracy", Warszawa 1981; J.Kurczewski: "Konflikt", op.cit; K.Pomian: "Wymiary polskiego konfliktu", Londyn 1985, s. 108-165; B.Baczko: "Polska Solidarności - pamięć eksplodująca", "Krytyka" nr 21/1986; P.Machcewicz: "Rewolucja Solidarności", "Wię?" nr 4/1989; M.Meller:"Historia ojczysta w ruchu Solidarności 1980-1981", "Wię?" nr 11-12/1996.
(33) W.Kuczyński: "Agonia systemu", Warszawa 1996, s.125-138, 149-180.
(34) I.Krzemiński: "Solidarność. Projekt polskiej demokracji", Warszawa 1997, s.45.
(35) "Gra wokół słowa, czyli... żeby władza polubiła "Solidarność". Z Andrzejem Celińskim rozmawia Janina Jankowska", "Krytyka" nr 28-29/1988, s.197.
(36) A.Touraine, op.cit., s.122.
(37) J.Kuroń: "Czy grozi nam interwencja?", "Robotnik" nr 68-69 - 23 listopada 1980.
(38) "Gra wokół słowa", op.cit., s.192.
(39) "Na pewno czas najważniejszy. Z Karolem Modzelewskim rozmawia Janina Jankowska", "Krytyka" nr 26/1987, przedruk w: K.Modzelewski: "Między umową a wojną", Warszawa 1989, s.120-121.
(40) Por. J.Holzer: "Solidarność 1980-81. Geneza i historia", Paryż 1984, s.116-117. Nadal niewyjaśniona jest rola przywódcy MKR Jastrzębie Jarosława Sienkiewicza, który wiązał ze swym ośrodkiem Komisje Zakładowe także spoza Śląska, atakował kierownictwo gdańskie oraz "korowców". Wszystko wskazywało na to, że Sienkiewicz podejmuje walkę o przywództwo w "Solidarności", przy czym cieszy się poparciem A.Żabińskiego. Czy tylko jego i jak dalece akcja Sienkiewicza była sterowana przez PZPR. Por. J.Holzer, op.cit., s.128-131; "Tajne dokumenty", op.cit., s.156, 158.
(41) Protokoły posiedzeń Biura Politycznego wyra?nie wskazują na gotowość PZPR do stanowczego przeciwdziałania strajkowi rejestracyjnemu. Kompromis zażegnał więc konfrontację.
(42) J.Holzer ocenia, że "sprawa Narożniaka" odegrała ogromną rolę w upolitycznieniu działalności "Solidarności", pchając Związek w konflikt z prokuraturą i policją, instytucjami stojącymi od lata 1980 r. na uboczu konfliktu. J.Holzer, op.cit., s.157.
(43) Por. G.Nawrocki, op.cit.; "Opozycja antykomunistyczna w Gdańsku
(44) Por. szerzej M.Szejnert, T.Zalewski: "Szczecin. Grudzień-Sierpień-Grudzień", Londyn 1986.
(45) Z.Zwożniak, op.cit.
(46) A.Paczkowski: "Wstęp" do "Krajowa Komisja Porozumiewawcza NSZZ "Solidarność". Posiedzenie w dniach 9-10 kwietnia 1981 r.", Warszawa 1996; "Rodem z Solidarności. Sylwetki twórców NSZZ "Solidarność", pod red.B.Kopki i R.Żelichowskiego, Warszawa 1997.
(47) R.Zuzowski: "Komitet Samoobrony Społecznej KOR", Wrocław 1996, s.141-183, por. A.Michnik: "Takie czasy... rzecz o kompromisie", Londyn 1985.
|
|
2 czerwiec 2002
|
|
Andrzej Friszke
|
|
|
|
Pouczająca lekcja
sierpień 28, 2003
Nasz Dziennik
|
Podręczny słownik polsko-polski
listopad 28, 2002
Piotr
|
Czy ktoś widział większego debila?
sierpień 25, 2008
PAP
|
Energetyczne Rezerwy Azji Środkowej Rosną
październik 17, 2008
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Gdzie drwa rabią
grudzień 13, 2006
antyglobalista
|
"Gospodarka działa normalnie"
kwiecień 1, 2004
PAP
|
Wywiad z US(Army)rakiem i wynikająca zen nauka (dla koscioła)
lipiec 24, 2004
Marek Głogoczowski
|
Rozmowa niekontrolowana
maj 10, 2003
przesłała Elżbieta
|
Rzeczpospolita Polska pańtwo policyjne
kwiecień 27, 2008
szukacz
|
Odezwa do ludożerców
czerwiec 11, 2005
Wiesław Sokołowski
|
Prawo do życia,prawo do śmierci.
maj 28, 2006
tatar
|
Z Kanady
sierpień 31, 2003
Andrzej Kumor
|
Być czy mieć?
maj 20, 2006
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
Polska potrzebuje nowych przywódców
wrzesień 13, 2003
przesłała Elżbieta
|
Izrael, Indie i Pakistan Powinny Zrezygnowac z Broni Nuklearnej?
kwiecień 6, 2005
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Amerykańska tarcza antyrakietowa – zagrożenie dla bezpieczeństwa Polski
listopad 21, 2006
G.Cimek, www.pnlp.org.pl
|
Wskrzeszanie tradycji "propagandy sukcesu"
marzec 20, 2004
Rzeczpospolita
|
Debata
wrzesień 28, 2007
( . ) bez podpisu
|
Ojczyzna Żydów, Deklaracja Balfour’a Destabilizacja Świata
grudzień 27, 2005
Iwo Cyprian Pogonowski
|
"Milczenie owiec"
wrzesień 5, 2004
Artur Łoboda
|
więcej -> |
|
