|
Bo nie ginę
|
|
 Bo nie ginę..."
W nocy z 4 na 5 sierpnia w X Pawilonie Cytadeli Romuald Traugutt pisał list pożegnalny do żony: "Teraz wiem, że wierzę w Boga i kocham Go. Wiem, że do Niego idę! Wszak i wy wierzycie w Niego; więc nie żałujcie mnie, bo nie ginę jeno gorsze życie na lepsze zamieniam". Kilka godzin pó?niej, o 10.00 rano, wraz z czterema towarzyszami: Janem Jeziorańskim, Rafałem Krajewskim, Józefem Toczyskim, Romanem Żulińskim, stanął na stokach Cytadeli. Usłyszał z daleka głos 30-tysięcznego tłumu warszawiaków, którzy przyszli wspierać duchowo ostatniego dyktatora Powstania Styczniowego w jego ostatniej drodze, śpiewając suplikacje: "Święty Boże, święty mocny". Ten śpiew zagłuszył triumfalne d?więki rosyjskiej orkiestry wojskowej. Traugutt w ostatniej chwili złożył ręce i podniósł oczy do nieba. Tak z podniesioną głową pozostał jeszcze wówczas, gdy po śmierci została mu zdjęta z oczu trójkątna przepaska.
Romuald Traugutt urodził się 16 stycznia 1826 roku w Szostakowie w powiecie brzeskim. Jego rodzicami byli Ludwika i Alojzy Błoccy. Jednak od najmłodszych lat wychowywała go babka - Justyna Błocka, która bardzo dbała o wychowanie wnuka w duchu patriotyzmu. Pierwsze nauki pobierał w gimnazjum w Świsłoczy - szkole, która znajdowała się pod patronatem Uniwersytetu Wileńskiego, a wychowała m.in. Józefa Ignacego Kraszewskiego. Zakończył ją w 1842 roku ze srebrnym medalem. Ponieważ marzeniem młodego Traugutta były studia inżynierskie, złożył dokumenty w Instytucie Inżynierów Dróg Komunikacyjnych w Petersburgu.
Służba wojskowa
Gdy młodzieńcze plany nie powiodły się z powodu reorganizacji tego instytutu, wzorem wielu ówczesnych Polaków zdecydował się na służbę w armii rosyjskiej. Dlatego w grudniu 1844 roku zdał egzamin na junkra do saperów, a następnie podjął naukę w szkole oficerskiej w Żelechowie. W 1849 r. wziął udział w walce przeciwko powstańcom węgierskim. Po powrocie z tej wyprawy Traugutt postanowił założyć rodzinę. W wieku 23 lat poślubił Annę Pikiel, córkę warszawskiego jubilera. Była ona wyznania luterańskiego, jednak pod wpływem żarliwej wiary męża przeszła na katolicyzm.
W 1854 r. Traugutt musiał opuścić żonę i kilkumiesięczną córkę, by wziąć udział w wojnie z Turcją. Widok okrucieństw wojennych działał na niego bardzo przygnębiająco, ponadto odczuwał coraz większą tęsknotę za rodziną. Dlatego ucieszyła go wiadomość o przeniesieniu do Kwatery Głównej w Sewastopolu. Potem Traugutt mieszkał w Charkowie, gdzie 28 kwietnia 1857 r. urodziła mu się druga córka, następnie przeniósł się z rodziną do Petersburga. Tam podjął wykłady w wyższej szkole wojskowej.
Radość i ból
Rok 1859 zdawał się zapowiadać znakomicie: 1 stycznia Romuald za zasługi na froncie tureckim oraz za zaangażowanie w pracę w szkole oficerskiej został odznaczony orderem św. Anny III stopnia. Wkrótce potem rodzi mu się kolejna córka i długo oczekiwany syn. Niestety w listopadzie umiera jego ukochana babka, która zastępowała mu matkę. Miesiąc pó?niej drugi grom: śmierć maleńkiej córeczki. I kolejny cios: 1 stycznia 1860 roku umiera jego żona, a rok pó?niej syn Romuś.
"Dmuchnąć tylko, a już by mnie nie było. (...) Doktorów się żadnych nie radzę, bo na moje cierpienia wszelakie tylko Bóg lekarzem w niebie" - pisał zbolały mąż i ojciec do przyjaciela. Po tych przeżyciach myślał nawet o wstąpieniu do zakonu, ale ostatecznie zrezygnował ze służby wojskowej, powrócił w rodzinne strony na Polesie i ożenił się z wnuczką brata Tadeusza Kościuszki, Antoniną.
Na czele powstania
Sąsiedzi Traugutta wiedzieli o jego żołnierskiej przeszłości i z chwilą proklamowania powstania na Litwie zaczęli go namawiać do objęcia dowództwa nad formowaną w Kobryńskiem partią. Traugutt podjął się tego zadania, gdyż jako Polak osądził za swą powinność nieoszczędzanie siebie tam, gdzie inni wszystko poświęcali. Przez dziewięć tygodni (od 7/8 maja do połowy lipca 1863) dowodził kobryńską partią. Swe największe zwycięstwo odniósł w pierwszej bitwie, stoczonej 17 maja pod Horkami. Dwa miesiące pó?niej zgłosił się do Warszawy, do dyspozycji Rządu Narodowego. 15 sierpnia awansowano go na generała i wysłano z misją zagraniczną do Paryża, a 17 pa?dziernika 1863 roku został dyktatorem powstania. Historycy zgodnie twierdzą, że Traugutt wszystkie swe działania poświęcił na ratowanie upadającego zrywu narodowego. Dekretem z 15 grudnia 1863 roku wprowadził jednolitą organizację wojsk powstańczych. Planował też pospolite ruszenie chłopów na wiosnę 1864 roku. Głęboko religijny, prosił Papieża Piusa IX o "apostolskie błogosławieństwo".
Jednak ofiarne wysiłki Traugutta nie były w stanie uratować powstania. On sam postanowił do końca trwać na posterunku. W swej odezwie z 22 stycznia 1864 roku pisał: "Jako chrześcijanie jesteśmy cząstką tej ludzkości, dla której Chrystus krew swą wytoczył. Również jak On pracować chcemy za całą ludzkość i dla ludzkości teraz walczymy. Krew naszą, łzy nasze i całe męczeństwo z radością do skarbnicy ludów składamy i jako wspólną dla wszystkich ofiarę ośmielamy się złożyć przed tronem Przedwiecznej Sprawiedliwości. Nie ustaniemy w tej strasznej walce przeciwko duchowi fałszu, tyranii i ciemności, dopóki prawda triumfu nie odniesie".
Wytrwał do końca
Nie skorzystał z możliwości ucieczki. Aresztowany na skutek donosu w nocy z 10 na 11 kwietnia 1864 roku, powiedział: "To już...".
Początkowo więziono Traugutta na Pawiaku. 19 maja przewieziono go do słynnego X Pawilonu Cytadeli. Tydzień trzymano go w lochu o chlebie i wodzie. Pomimo izolacji okazał się człowiekiem mocnym psychicznie. Jakkolwiek zdecydował się w końcu przyznać do dyktatorskiej działalności, przedstawił jedynie ogólną i niezbyt dla Rosjan przydatną charakterystykę zasad, jakimi się kierował. Wypowiedział natomiast swoje polityczne credo: "Idea narodowości jest tak potężną i czyni tak wielkie postępy w Europie, że ją nic nie pokona".
Wyrokiem Audytoriatu Polowego z 19 lipca Traugutt został zdegradowany, pozbawiony praw stanu i skazany na śmierć przez powieszenie wraz z czterema współtowarzyszami.
Miejsce śmierci ostatniego przywódcy Powstania Styczniowego upamiętnia obecnie Krzyż Traugutta, ustawiony tam 5 sierpnia 1916 roku. Dziś tradycyjnie pod tym krzyżem zostanie odprawiona polowa Msza św. o godz. 18.00 w intencji straconych i wyniesienia na ołtarze Romualda Traugutta, autora przejmującej "Odezwy do rządów i ludów Europy".
|
|
5 sierpień 2003
|
|
Ewelina Igańska
|
|
|
|
In vitro, czyli: czy rząd musi?
styczeń 4, 2008
Marek Olżyński
|
DLACZEGO JAN PAWEL II NIE MOZE ZOSTAC SWIETYM?...
listopad 20, 2008
Milosz Miloszewski
|
Na stronie internetowej NIK można zamówić pracę magisterską
lipiec 27, 2002
PAP
|
Bełkot nowomowy: "przestrzeń" prezydenta
grudzień 19, 2002
Artur Łoboda
|
Euro
maj 25, 2003
przesłala Elżbieta
|
Robienie w konia
sierpień 26, 2006
Andrzej Warchałowski
|
Początek Nowego Księstwa Warszawskiego
sierpień 17, 2004
|
Pius X - papież polskiego pochodzenia
grudzień 14, 2002
|
2009.02.26. Serwis wiadomości ze świata bez cenzury
luty 26, 2009
tłumacz
|
Vox populi, vox Dei
lipiec 18, 2005
Witold Filipowicz
|
Prawdziwy powod ataku na Iran
lipiec 14, 2008
...
|
Polski rząd wyraził dziś zgodę na podpisanie Traktatu Akcesyjnego z Unią Europejską.
kwiecień 8, 2003
|
Pycha
czerwiec 11, 2008
Marek Jastrząb
|
Chavez kontra USA
lipiec 6, 2006
Mirosław Ikonowicz
|
Krok do przodu w sprawie ochrony pacjenta
lipiec 21, 2003
IAR
|
Jaką cenę ma pokój?
luty 10, 2003
IAR
|
Najważniejszy agent PRL
wrzesień 18, 2004
PAP
|
Komisja Finansów udzieliła absolutorium dla rządu za 2001 r.
lipiec 23, 2002
PAP
|
Czarna dziura
czerwiec 11, 2003
|
Kenkarta naszych czasów
lipiec 29, 2003
Andrzej Kumor
|
więcej -> |
|
