|
Co pomaga zrozumieć czym był komunizm
|
|
 Trudno przekazać młodym ludziom, czym był komunizm. Nie wystarczą, podbudowane przykładami, opowieści jak tamten reżim, gdy próbował kogoś zniszczyć, wciągał ofiarę do współudziału w tym dziele. Wszystkie te rytuały samokrytyki, nagrody za wyparcie siebie, czy tylko – tresowanie w samoograniczeniu, które potem stawało się drugą skórą.
Paradoksalnie, więcej można zrozumieć, gdy czyta się książki o podróżach, których autorzy na co dzień mieszkali w komunistycznej Polsce. Zawsze są to książki o ucieczkach. Nigdy nie mówi się wprost – od czego. Ale w większości z nich można dostrzec ten kontrapunkt.
W pięknych, iwaszkiewiczowskich opisach Włoch, w zachwytach – jest i tęsknota do siebie utraconego (porównania z pejzażami z młodości), i – obrzydzenie – na myśl o powrocie. W opisach podróży Wojtka Karpińskiego odnajdywaliśmy przemycone idee związane z ustrojowym modelem republikanizmu, którego fundamentem są wolność jednostki i dobro publiczne. Podobnie w opisie Stanów Zjednoczonych Jana Strzeleckiego, z końca lat 50. To wędrówka w poszukiwaniu instytucji gwarantujących demokrację. Ten opis, na każdej stronie, stawał się oskarżeniem monopartyjnego komunizmu, choć na jego temat nie było tam ani słowa.
I jest też, wydany niedawno, z odnalezionych rękopisów, zbiór szkiców Herberta „Barbarzyńca w podróży”. To też dokument ucieczki. Ale chęć autora, aby bez reszty zatopić się w podróży, tak – aby zapomnieć od czego się ucieka, powoduje, że książkę czyta się jak pięknie napisany i całkowicie bezosobowy przewodnik. Czy dlatego, że napisanie „ja” byłoby za trudne – bo przypominałoby o upokorzeniach starań o paszport w komunistycznych urzędach i ambasadach, i że to „ja” było zbyt obolałe?
Ale tak czytać książki, szukając między wierszami, znajdując sens bardziej w tym, czego nie ma, niż w tym - co jest, mogą tylko ludzie, którzy - jak ja - dorastali w czasach komunizmu.
|
|
26 luty 2009
|
|
Jadwiga Staniszkis
|
|
|
|
Sojusz Talmudu z Radykalnymi Protestantami
marzec 9, 2008
Iwo Cyprian Pogonowski
|
"Operacja naprzód razem" w głąb koszmaru
wrzesień 27, 2006
Dahr Jamail/ tłum. Piotr
|
Czy Zmiany w USA Są Gro?ne dla Żydów?
luty 14, 2008
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Peres chwali się, że Żydzi wykupują Manhattan, Polskę i Węgry.
padziernik 16, 2007
Dorota
|
Kwaśniewski: daleko idąca krytyka filozofii liberalnej
(znawca 8)
sierpień 18, 2002
PAP
|
Igrzyska lustracyjne - Polska 2007
styczeń 26, 2007
przeslala Elzbieta
|
Czy Amerykańscy Demokraci będą mieli inne zdanie o "tarczy"?
sierpień 17, 2008
PAP
|
Badany będzie tylko Rywin
luty 5, 2003
http://www.rzeczpospolita.pl/
|
Balcerowicz i gospodarka
listopad 29, 2002
Artur Łoboda
|
Czy Madoff kradł dla dobra Izraela?
marzec 17, 2009
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Skurwiona Samoobrona czy tylko Aneta Krawczyk?
grudzień 12, 2006
Zdzisław Raczkowski
|
Wielkie nic w siebie zapatrzone.
PRL - bis
grudzień 17, 2002
przyjaciel portalu
|
PKO BP dla każdego
wrzesień 18, 2004
|
Naród, który głupotę nazywa odwagą
lipiec 21, 2006
Artur Łoboda
|
Czy to początek opamiętania?
czerwiec 2, 2005
Artur Łoboda
|
Portal PLUGAWA_POLSKA.COM
styczeń 15, 2009
Marek Głogoczowski
|
Brzeziński nawołuje do ewakuacji wojsk USA z Iraku
marzec 18, 2006
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Odezwa do kołka w płocie
luty 9, 2006
Wiesław Sokołowski
|
Koszty kapitulanctwa (2)
czerwiec 18, 2003
prof. Jerzy Robert Nowak
|
Hip Hop
luty 18, 2004
Dziennik Polski
|
więcej -> |
|
