|
Co pomaga zrozumieć czym był komunizm
|
|
 Trudno przekazać młodym ludziom, czym był komunizm. Nie wystarczą, podbudowane przykładami, opowieści jak tamten reżim, gdy próbował kogoś zniszczyć, wciągał ofiarę do współudziału w tym dziele. Wszystkie te rytuały samokrytyki, nagrody za wyparcie siebie, czy tylko – tresowanie w samoograniczeniu, które potem stawało się drugą skórą.
Paradoksalnie, więcej można zrozumieć, gdy czyta się książki o podróżach, których autorzy na co dzień mieszkali w komunistycznej Polsce. Zawsze są to książki o ucieczkach. Nigdy nie mówi się wprost – od czego. Ale w większości z nich można dostrzec ten kontrapunkt.
W pięknych, iwaszkiewiczowskich opisach Włoch, w zachwytach – jest i tęsknota do siebie utraconego (porównania z pejzażami z młodości), i – obrzydzenie – na myśl o powrocie. W opisach podróży Wojtka Karpińskiego odnajdywaliśmy przemycone idee związane z ustrojowym modelem republikanizmu, którego fundamentem są wolność jednostki i dobro publiczne. Podobnie w opisie Stanów Zjednoczonych Jana Strzeleckiego, z końca lat 50. To wędrówka w poszukiwaniu instytucji gwarantujących demokrację. Ten opis, na każdej stronie, stawał się oskarżeniem monopartyjnego komunizmu, choć na jego temat nie było tam ani słowa.
I jest też, wydany niedawno, z odnalezionych rękopisów, zbiór szkiców Herberta „Barbarzyńca w podróży”. To też dokument ucieczki. Ale chęć autora, aby bez reszty zatopić się w podróży, tak – aby zapomnieć od czego się ucieka, powoduje, że książkę czyta się jak pięknie napisany i całkowicie bezosobowy przewodnik. Czy dlatego, że napisanie „ja” byłoby za trudne – bo przypominałoby o upokorzeniach starań o paszport w komunistycznych urzędach i ambasadach, i że to „ja” było zbyt obolałe?
Ale tak czytać książki, szukając między wierszami, znajdując sens bardziej w tym, czego nie ma, niż w tym - co jest, mogą tylko ludzie, którzy - jak ja - dorastali w czasach komunizmu.
|
|
26 luty 2009
|
|
Jadwiga Staniszkis
|
|
|
|
Nostra Aetate
padziernik 6, 2006
Dr Mike Jones
|
Bez-prawo po raz kolejny
kwiecień 10, 2003
Adam Zieliński
|
Głos z Australii
kwiecień 6, 2003
przysłała Elzbieta
|
Prostytucja
padziernik 29, 2004
|
Trzy lata pó?niej
wrzesień 11, 2004
|
POLSKA - UNIA 20
listopad 24, 2002
Prof. Jerzy Nowak
|
Prawda i kłamstwa o marcu 68
maj 8, 2003
|
Pomóżcie proszę wstrzymac to opętanie
styczeń 23, 2004
|
Prawdziwa strategia wobec III RP
czerwiec 23, 2005
totezja
|
Gosiewski o korupcji przy naborze na aplikacje
luty 19, 2006
PAP
|
Demokracja to nie "wolny rynek"
marzec 29, 2006
Ewa Groszewska
|
Milion do wyparcia
sierpień 17, 2007
Mirosław Naleziński, Gdynia
|
Własność rzecz święta cz.2/2
maj 14, 2008
Dariusz Kosiur
|
Perto-Dolary, Czyli Narzucanie Imperializmu Monetarnego przez Amerykańską Maszynę Wojenną
padziernik 16, 2007
Iwo Cyprian Pogonowski.
|
Ja mam tego dość, a Wy?
lipiec 21, 2003
Artur Łoboda
|
Amerykańskie gestapo
listopad 19, 2005
interia.pl / PAP
|
Posłanka LPR "Idiotką Roku"
styczeń 5, 2008
INTERIA.PL/PAP
|
Były kongresmen skazany na 8 lat za korupcję
lipiec 30, 2002
PAP
|
David Irving wypuszczony z austriackiego więzienia
grudzień 22, 2006
bibula- pismo niezależne
|
jedzie do Moskwy na obchody 60
maj 7, 2005
|
więcej -> |
|
