|
Edelman!Otakim antysemityzmie Ty glmosisz!
|
|
 PS.To nie jest link z internetu, a sprawy,ktore znam z opowiadan swiadkow.
Hersz Szebes - morderstwa w Czartajewie - marzec 1944, oraz podobne w Miłkowicach Maćkach i Kłyzówce
W okresie międzywojennym Siemiatycze były drugim, co do wielkości miastem w ówczesnym powiecie bielskim. W 1931 roku liczyły 6816 mieszkańców. Według spisu ludności z 1921 roku wiarę rzymsko - katolicką wyznawało 25 procent mieszkańców, prawosławną 9 procent, zaś wyznania mojżeszowego było 65 procent. Przynależnośc do narodu polskiego zadeklarowało 33 procent, do żydowskiego 61 procent i białoruskiego 5 procent mieszkańców Siemiatycz.
Przedstawiony podział w/g wiary i narodowości, a zasadniczo podział na chrześcijan i Żydów przekładał się na życie społeczne, polityczne i gospodarcze. W rękach Żydów skupiona była większość przemysłu i handlu w miasteczku. Podział ten jednak nie zakłócał w miarę zgodnego współżycia wszystkich nacji. Mimo trwałych wpływów endecji w mieście, nie odnotowano jakiś wystąpień antyżydowskich, jak to miało miejsce n.p. w pobliskim Ciechanowcu.
Sytuacja diametralnie zmieniła się po zajęciu Siemiatycz w pa?dzierniku 1939 roku przez wojska sowieckie. Znaczny odsetek żydowskiej i białoruskiej społeczności miasta upadek Panstwa Polskiego przyjął z zadowoleniem lub z obojętnością. Dotyczyło to w szczególności skomunizowanej biedoty, która wraz z polskimi komunistami kolaborowała z okupantem.
Aczkolwiek poważniejszych wystąpień wobec Polaków nie odnotowano, to, jak wspominają starsi mieszkańcy miasta - „widoczna była powszechna pycha i buta prezentowana szczególnie przez żydowskich wyrostków”
Sytuacja powtórnie zmieniła się 22 czerwca 1941 roku, kiedy Siemiatycze ponownie zajęli Niemcy. Według nomenklatury przyjętej przez nowego okupanta, Żydzi z dominującej pod okupacją sowiecką, uprzywilejowanej grupy, stali się „podlud?mi”, wyjętymi spod prawa. Pomimo prób, polska ludnośc Siemiatycz nie dała się sprowokować przez Niemców do wystąpień antyżydowskich. Dzisiaj już wiemy, że scenariusze były zawsze podobne. Zaczynały się niszczeniem symboli władzy sowieckiej okupacji (jak w przypadku Siemiatycz - pomnika Lenina), a kończyły pogromem. Nieliczni uczestnicy zajścia - chrześcijanie - po zajęciu w 1944 r. Siemiatycz przez Sowietów zostali aresztowani i osadzeni w Brześciu, gdzie zginęli.
W sierpniu 1941 roku władze niemieckie zorganizowały getto. Usytuowano je w kwartale ulic: Słowiczyńskiej, Górnej, Wysokiej, Koszarowej (obecnie Kościuszki) na Zamościu. Na obszarze tym skupiono ponad 4200 osób narodowości żydowskiej. Getto w Siemiatyczach istniało do 2 listopada 1942 roku, kiedy to zgromadzionych w nim Żydów Niemcy wywie?li do Treblinki. Godnym odnotowania jest fakt, ze miejscowa placówka AK, wiedząc o zamiarze likwidacji getta, ostrzegła Judenrat (Radę Żydowską), co w konsekwencji spowodowało ucieczkę z getta ok. 300 Żydów, którzy znale?li schronienie u okolicznych gospodarzy. Również miejscowy „Kedyw” AK w grudniu 1942 roku wykoleił pociąg wiozący Zydów do Treblinki. Jednak z szansy ucieczki nikt nie skorzystał...
Liczbę ukrywających się Żydów, uciekinierów z siemiatyckiego getta powiększyła grupa, która dokonała brawurowej ucieczki, przerywając druty z niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Jak wspomniałem wyżej, część uratowanych Żydów znalazła schronienie u okolicznych gospodarzy. Należy tu przypomnieć, że za ukrywanie Zydów, z rąk NIemców groziła kara śmierci, oraz spalenie gospodarstwa, Stąd postawy wobec ukrywajacych się były różne.
Pozostali ukrywali się bezpośrednio w okolicznych lasach, tworząc w jakiejś mierze zorganizowane grupy, niejednokrotnie uzbrojone. Grupy te sporadycznie utrzymywały kontakt z operującymi w okolicy sowieckimi grupami wywiadowczymi przysyłanymi z Białorusi. Niezwiązane z żadną organizacja, aby przezyć rabowały okoliczną ludność, dopuszczając się niejednokrotnie morderstw. Motyw ten przewija się we wspomnieniach lokalnych d-ców partyzancki Ak-woskiej i NSZ-owskiej.
Jedną z takich żydowskich grup, ukrywających się w okolicach Kłopot, przewodził niejaki Herszl Szebes. Grupa ta w nocy z 30 na 31 marca 1944 roku dokonała najścia na dom rodziny Wilińskich i Siemieniuków, mieszkających na kolonii czartajewskiej. Jak liczna to była grupa (banda) trudno ustalić, wszak na tyle zorganizowana, że miała przywódcę, oraz środki lokomocji - wozy konne (po zajściu widziana była w okolicy wsi Grzyby Orzepy). Któryś z uczestników napadu musiał być znany napadniętym, ponieważ ci ufnie otworzyli im drzwi domostwa. Po otworzeniu drzwi domownicy zostali zaatakowani nożami i siekierami (tak wynika przynajmniej z pó?niejszych oględzin zwłok). W wyniku zdradzieckiego napadu śmierć poniosło osiem osób (wliczając w to nienarodzone dziecko). Zamordowani zostali: Jan Siemieniuk lat ok. 45-50, żona Jana - Stanisława w zaawansowanej ciąży, ich 3-letnie dziecko, oraz Stanisław Wiliński lat ok. 70, jego żona Maria lat ok. 70 i ich synowie: Adam, lat ok. 30, oraz Jan, lat ok. 15.
W ferworze wywiązanej walki 15-letni Jan zdołał uciec, oprawcy dopędzili go jednak nad rzeką Kamionką, ok. 1 km od miejsca zdarzenia i tam dobili. Całe mienie zostało zrabowane a gospodarstwo spalone. Z całej rodziny uratowały się trzy córki Stanisława Wilińskiego, które w tym czasie przebywały poza domem (dwie a „robotach” w Prusach Wschodnich i jedna w Drohiczynie). Prawdopodobnie nie był to odosobniony tak drastyczny wypadek związany z żydowskimi grupami (bandami). Podobny miał jakoby miejsce w Miłkowicach oraz Tonkielach.
Niezależnie od motywów, jakimi kierowali się oprawcy, mord pozostaje mordem. Powstaje również retoryczne pytanie - czy sprawą mordu w Czartajewie nie powinna się zająć IPN? / Andrzej W. Olędzki /
Kto przeprosi? (ciąg dalszy)
W związku z szerokim zainteresowaniem Czytelników artykułem pt: „Kto przeprosi” publikowanym w Głosie Siemiatycz, przedstawiam inne przypadki, w swojej istocie bardzo podobne do wydarzeń na kolonii Czartajew w marcu 1944 roku.
W nocy z 5 na 6 grudnia 1944 roku, a więc już po ustąpieniu Niemców z rejonu siemiatyckiego i po zainstalowaniu się władz sowieckich, oraz tzw „władzy ludowej”, grupa Żydów, ukrywająca się w czasie niemieckiej okupacji w okolicach Sieniewic i Kłyżówki, pod przywództwem niejakich Grudów, dokonała najścia na dom Maksymiuków, zamieszkałych na kolonii Miłkowice Maćki. W podobny sposób Siemieniukowie i Wilińscy w Czartajewie, zamordowani zostali: Michalina Maksymiuk lat ok. 60, Stanisław Maksymiuk lat ok. 30, Marian Bojara lat ok. 11, oraz trzy nieznane z nazwiska kobiety, nocujące w tym czasie na miejscu zdarzenia. Pochodziły one prawdopodobnie „zza Buga”.
Tej samej nocy, prawdopodobnie ta sama grupa - banda Żydów, dokonała najścia - napadu na dom rodziny Jarockich, zamieszkałych we wsi Kłyżówka, mordując: Halinę Jarocką lat ok. 12, Marię Jarocką lat ok. 30. Z pogromu uratowały się ciężko ranne: Maria (córka Marii Jarockiej) oraz Felicja Jarocka. Oprawcy bowiem nie zauważyli, że obie dają jeszcze oznaki życia.
Gospodarstwa zostały obrabowane i spalone. Znamienne jest, że w okresie 1942-43 państwo Jaroccy ukrywali w swoim gospodarstwie rodzinę Żydów z Drohiczyna.
Autorzy książki „Białystok Okręg AK-AKO”, monumentalnej pozycji z dziejów AK na Białostocczy?nie - Kazimierz Krajewski i Tomasz Łubaszewski, na str 174 przywołują „Raport sytuacyjny i wywiadowczo - polityczny nr 11 za grudzień 1944 r”, w którym czytamy m.in.: „Żydzi współpracują z NKWD i prawie wszyscy posiadają broń krótką. Szpiegują ludność miejscową i przyjezdną. Gdy w Drohiczynie żołnierze sowieccy zabili Żyda, tamtejsi Żydzi, sądząc, że zabójcami są Polacy, w odwecie zamordowali dziesięciu Polaków” (koniec cytatu).
Brak reakcji tzw „władzy ludowej” na opisane zdarzenia, spowodował, że po przejęciu frontu oraz ustąpieniu wojsk sowieckich, na poczatku 1945 roku podziemie (AK-AKO, NSZ-NZW), które faktycznie przejęło władzę w rejonie siemiatyckim, zaczęło reagować na podobne incydenty.
W obecnym stanie wiedzy trudno jest stwierdzić, jaki jest związek przyczynowy i jaka grupa zbrojnego podziemia (AK, NSZ?) ostrzelała grupę uzbrojonych Żydów, gromadzących się w Siemiatyczach w tzw „mechanicznej piekarni” przy ulicy (nomen - omen) Berka Joselewicza, przed wyjazdem do Palestyny. Niemniej jednak postawione ultimatum o opuszczenie Siemiatycz zostało przyjęte - następnego dnia Żydzi opuścili miasto.
W tym miejscu możnaby stwierdzic, że wraz z wyjazdem tej grupy skończyła się historia siemiatyckich Żydów. Historia nie zawsze niejednoznaczna, jak w opisanych wyżej przypadkach.
Andrzej W. Olędzki
Adres: http://siemiatycze.com/histor_zydzi_1944.htm |
|
3 maj 2006
|
|
przysłaŁ mik4
|
|
|
|
Śmierdzący Radzio czyli Krucjata za Papieża
wrzesień 22, 2006
Dorota
|
Tegoroczna Nagroda im. Jana Karskiego za Męstwo i Odwagę
lipiec 26, 2003
|
Broń Masowego Oszustwa a Sprawa Kielc 1946
kwiecień 17, 2006
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Sondaże w USA dotyczące Izraela. Kiedy podobne sondaże w Polsce?
maj 19, 2005
lektorka angielskiego
|
Prezydent przestrzega przed pomysłami na "karykaturę RP"
listopad 11, 2004
|
Wnioski są zatrważające
grudzień 16, 2002
Piotr Mączyński
|
Izrael użył broni chemicznej w Strefie Gazy
lipiec 14, 2006
Paweł Michał Bartolik.
|
Zywioly antyposlkie wiszace nad Polska
grudzień 7, 2006
Mgr.inz.Józef Bizon
|
Sowińska chce zabronić seksu 17-latkom
marzec 25, 2008
Artur Łoboda
|
Rada Powiernicza
grudzień 29, 2008
interia.pl/Życie Warszawy
|
Ilość reklam leków bez recept przebiła proszki do prania i piwo...
listopad 28, 2005
Adam Sandauer
|
"Misja"
kwiecień 18, 2003
|
Z tarczą na ramieniu ...
styczeń 17, 2008
Gregory Akko
|
Kartki z historii USA i Polski
październik 11, 2008
Dariusz Kosiur
|
Kolejny niemiecki koncern zbankrutował
lipiec 8, 2002
PAP
|
Czego nie lubi władza
październik 25, 2005
Witold Filipowicz
|
Fiasko wizyty Bush'a na Bliskim Wschodzie
styczeń 20, 2008
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Ukraina: Witrenko wzywa do jedności przeciwników NATO
luty 22, 2008
Szymon Martys
|
Haniebna rola syjonizmu w Polsce
(z perspektywy polskiego maoisty)
grudzień 25, 2006
Kazimierz Mijal
|
Rozmowa z rabinem ISRAELEM SINGEREM
luty 26, 2007
jan
|
więcej -> |
|
