|
Założenia Ustawy o Likwidacji Bezrobocia i Naprawie Finansów Publicznych
|
|
 ZAŁOŻENIA ZMIANY SYSTEMU DOCHODÓW PUBLICZNYCH
MATERIAŁY PREZENTUJˇCE ZAŁOŻENIA
USTAWY O LIKWIDACJI BEZROBOCIA
I NAPRAWIE FINANSÓW PUBLICZNYCH
WRAZ Z TEKSTEM USTAWY
stworzonej przez
Centrum im. Adama Smitha
ZAŁOŻENIA ZMIANY SYSTEMU DOCHODÓW PUBLICZNYCH
Przy projektowaniu alternatywnego systemu dochodów kierowaliśmy się następującymi ograniczeniami:
1 Dochody z nowego systemu muszą być równoważne z uzyskanymi w dotychczasowym systemie, przy czym w szacunkach i obliczeniach braliśmy pod uwagę realia roku 2001.
2 Projektowany system musi być zgodny z międzynarodowymi zobowiązaniami Polski, w szczególności z prawodawstwem Unii Europejskiej.
IMPERATYW OBNIŻENIA POZAPŁACOWYCH KOSZTÓW PRACY
Pozapłacowe koszty pracy sięgają w Polsce 85% płacy netto. Są ponad miarę wysokie. Są jedną z najważniejszych przyczyn blisko 20-to procentowego bezrobocia, jakie dotknęło Polskę. Więcej - są jego przyczyną zasadniczą. Bezrobocie od lat stabilizujące się na tak wysokim poziomie ma daleko idące konsekwencje natury społecznej, politycznej i gospodarczej. Społeczeństwo, które spycha na margines jedną piątą swoich obywateli i 40 procent kończącej szkoły młodzieży nie może funkcjonować normalnie. Mamy do czynienia z jakimś tragicznym defektem organizacji życia publicznego, anomalią, której nie można dłużej tolerować i której dłużej tolerować nie chcemy.
Ale przecież wiemy, że daniny bezpośrednio obciążające pracę przynoszą blisko jedną trzecią wszystkich dochodów publicznych. W roku 2001 była to kwota ok. 90 miliardów złotych, co oznacza, że efektywne opodatkowanie pracy wyniosło 53 procent w odniesieniu do funduszu wynagrodzeń netto. Zamierzamy obniżyć ten wska?nik do 25%. Obniżamy zatem efektywny poziom opodatkowania pracy z 53 do 25, a nominalny z 85 do 25 punktów. Nieuchronną konsekwencją takiego kroku jest utrata kilkunastu procent dotychczasowych dochodów publicznych. Dla skompensowania tego ubytku potrzebna jest głęboka przebudowa CAŁEGO systemu dochodów.
DANINY LIKWIDOWANE
W celu obniżenia pozapłacowych kosztów pracy likwidujemy:
składki na ubezpieczenia społeczne - wszystkie;
składki na PFRON i FGŚP;
podatek PIT.
Dla racjonalizacji systemu likwidujemy
podatek CIT,
którego znaczenie fiskalne jest co prawda marginalne, ale jego szkodliwe skutki ekonomiczne są bardzo wysokie.
NOWE PODATKI
Ubytek dochodów z danin likwidowanych kompensujemy przez wprowadzenie nowych podatków:
Po pierwsze, wprowadzamy podatek zastępujący dotychczasowe daniny obciążające wynagrodzenia za pracę. Będzie to 25-cio procentowy podatek od wypłat dokonywanych przez firmy na rzecz osób fizycznych. Ponieważ jest to podatek płaski, opodatkowaniu podlegać będzie suma tego rodzaju wypłat dokonanych w ciągu miesiąca. Deklarowane kwoty wypłat zgłoszonych do opodatkowania będą podstawą wymiaru wysokości świadczeń z systemu zabezpieczenia społecznego.
Po drugie, wprowadzamy podatek od kapitału firm, promilowej wielkości, którego podstawą będzie ujawniona w bilansie wartość kapitału własnego.
Po trzecie, w miejsce podatku CIT wprowadzamy jednoprocentowy podatek od przychodów ze sprzedaży, obciążający firmy zobligowane do prowadzenia pełnej rachunkowości.
Po czwarte, dla osób pracujących na własny rachunek wprowadzamy zryczałtowany podatek wysokości 350 złotych, dający jednocześnie uprawnienie do korzystania z systemu zabezpieczenia społecznego.
PODATKI DLA MAŁYCH FIRM
Jest w Polsce, według różnych ?ródeł, dwa i pół do trzech milionów małych firm, zwanych niekiedy mikroprzedsiębiorstwami lub firmami rodzinnymi. W latach 1990 - 1997 w takich firmach utworzono kilka milionów miejsc pracy, w tym w roku 1991 - jeden milion! I dla takich firm przewidujemy zastosowanie opodatkowania maksymalnie uproszczonego. Będą się na nie składać:
zryczałtowana opłata miesięczna w wysokości 350 złotych, dająca m.in. prawo do korzystania z systemu zabezpieczenia społecznego;
zryczałtowany podatek VAT w wysokości 350 złotych miesięcznie;
podatek od wypłat na rzecz osób fizycznych na zasadach ogólnie obowiązujących lub w formie zryczałtowanej.
Jednakże - firmy stosujące opodatkowanie w formie uproszczonej będą pozbawione przywileju odliczania podatku VAT i wystawiania faktury VAT. Przypomnimy, że jeszcze w roku 1994 blisko 80% małych firm korzystało ze zryczałtowanych form opodatkowania. Pó?niej z każdym rokiem ograniczano możliwość wyboru form prostych, a ograniczano ją tym bardziej, im głośniej mówiono o konieczności uproszczenia systemu podatkowego dla mikroprzedsiębiorstw.
Kluczem do wyboru formy opodatkowania w naszym projekcie będzie podatek VAT.
VAT - KLUCZ DO ROZRÓŻNIENIA KATEGORII PODATNIKÓW
VAT to podatek o szczególnej konstrukcji. Jest daniną względnie nową, by nie powiedzieć - nowoczesną. Podatnik VAT musi opłacić podatek od dokonanej przez siebie transakcji sprzedaży, ale ZYSKUJE PRAWO odliczenia podatku zawierającego się w cenie zakupów, które sam poczynił. Ma zatem VAT dwoistą naturę, która go odróżnia od innych danin: jest jednocześnie zobowiązaniem i przywilejem. W praktyce oznacza to, że podatnik VAT za kupione dobra płaci cenę netto (a więc pomniejszoną o VAT), podobnie jak będący takim płatnikiem odbiorca jego towarów bąd? usług. Dopóki obrót odbywa się pomiędzy firmami będącymi płatnikami VAT, ma on dla nich charakter neutralny. Jego ostatecznym i jedynym płatnikiem jest ten, kto znajdzie się na końcu łańcucha obrotu, czyli konsument; ten, kto zapłaconego podatku odliczyć już nie może. Z drugiej strony, obsługa podatku VAT, z racji jego szczególnej konstrukcji, jest trudna i kosztowna. Dla małej firmy koszt ten może przekraczać korzyści jakie wiążą się z przywilejem odliczania podatku. Dobrym przykładem takiej firmy jest taksówka.
Jeśli więc firma ma silne powiązania kooperacyjne, jeśli osiąga większe rozmiary - wtedy nie może sobie pozwolić na pozostawanie poza ogólnym systemem VAT, w którym - z mocy ustawy - funkcjonują już wszystkie firmy posiadające osobowość prawną, niezależnie od swoich rozmiarów. W naszym projekcie przedsiębiorstwa prowadzone jako działalność gospodarcza osób fizycznych, spółki cywilne i spółki osobowe prawa handlowego będą mogły, wedle własnego wyboru, korzystać ze zryczałtowanej formy opłacania podatku - bez prawa do odliczania VAT-u zapłaconego. Każda taka firma będzie musiała rozwiązać problem, który nazywamy "dylematem przedsiębiorcy": będzie więc musiała rozważyć korzyści i koszty wiążące się z wyborem uproszczonej bąd? zwykłej procedury podatkowej. Jeśli jednak wybierze ogólne zasady opodatkowania VAT (czyli możliwość odliczania i zwrotu podatku), będzie musiała podporządkować się specjalnym rygorom, jakie obowiązywać będą wszystkich tego rodzaju podatników, czyli:
obowiązkowi prowadzenia pełnej rachunkowości i przestrzegania przepisów wynikających z ustawy o rachunkowości;
obowiązkowi opłacania podatku od przychodów ze sprzedaży;
obowiązkowi opłacania podatku od kapitału własnego.
Nadto, firma będzie musiała liczyć się z możliwością częstych i wnikliwych kontroli ze strony służb skarbowych.
Rozwiązanie to pozwala osiągnąć dwa ważne cele: pozwala mianowicie uwolnić małe firmy od obsługiwania skomplikowanego, trudnego o kosztownego podatku oraz uzyskać pełną kontrolę nad mechanizmem odliczania i zwrotu podatku (której dziś nie posiada i którą traci wraz z każdą zainstalowaną kasą fiskalną). Konsekwencją zastosowania naszego rozwiązania będzie silne obniżenie społecznych kosztów obsługi podatku i zwiększenie dochodów skarbowych, wynikające z wyeliminowania dzisiejszych nieszczelności systemu.
ZMIANA TRYBU FINANSOWANIA ŚWIADCZEŃ SOCJALNYCH
Z rozmaitych przyczyn wydatki na świadczenia społeczne są w Polsce wysokie. Co więcej, w dającej się przewidzieć przyszłości nie da się ich znacząco obniżyć. Wysokie wydatki socjalne wymagają wysokich składek obciążających wynagrodzenia za pracę. Rosnące koszty pracy generują bezrobocie i gospodarczy zastój. Przyczyniają się do kryzysu finansów publicznych.
Błędne koło można przerwać w jeden tylko sposób: zmieniając funkcjonujące przez dziesiątki lat zasady finansowania świadczeń społecznych. Bez względu na to jak długo dotychczasowy system funkcjonował, dzisiaj nie funkcjonuje sprawnie. Wyczerpał się. Jest przeszkodą w rozwoju kraju. Dlatego trzeba mieć odwagę go zmienić; trzeba umieć uwolnić się od rujnującej "tyranii status quo". Proponujemy więc zmianę systemu zabezpieczenia społecznego na zaopatrzeniowy, zamiast funkcjonującego dziś systemu ubezpieczeniowego. Cały ciężar utrzymania systemu przenosimy na budżet państwa. To jest konieczne, jeśli zamierzamy na serio obniżyć fiskalne obciążenie płac. Praca nie jest już w stanie ud?wignąć ciężaru finansowania tych świadczeń. Trzeba go przenieść na inne podatki.
To nie jest system nowy. Od lat na takiej właśnie zasadzie zorganizowane są ubezpieczenia społeczne w Danii. Zaopatrzeniowy system emerytalno-rentowy obejmuje w Polsce wojsko, policję, służbę więzienną, sędziów i prokuratorów.
Zdajemy sobie sprawę, że zmiana tak radykalna zaburza ustalony społeczny ład. Ale jest nieodzowna dla osiągnięcia ważniejszego celu - likwidacji plagi bezrobocia.
INTEGRACJA I DEKOMERCJALIZACJA SEKTORA PUBLICZNEGO
Przedstawiany tu projekt zmiany systemu dochodów publicznych wpływa w istotny sposób na funkcjonowanie poszczególnych elementów sektora publicznego. Znosimy bowiem suwerenność dochodową pozabudżetowych instytucji sektora - w szczególności funduszy celowych, agencji i fundacji. Wszystkie dochody publiczne zostaną przypisane budżetowi państwa lub budżetom samorządowym. Środki na utrzymanie i funkcjonowanie funduszy i agencji pochodzić będą z budżetu państwa, same zaś te instytucje zostaną pozbawione dotychczasowej autonomii i poddane rygorom właściwym dla gospodarki budżetowej. Oznaczać to będzie kres jednej z najgłębszych patologii życia społecznego - komercjalizacji funduszy publicznych.
DEPERSONALIZACJA
Skutkiem głębokiej zmiany w strukturze i organizacji systemu dochodów publicznych, którą tu postulujemy, jest jego depersonalizacja. Podatki płacą firmy, a nie ludzie. Mówiąc nawiasem, tak jest i dzisiaj - to firmy są płatnikami podatków, sam podatnik - osoba fizyczna w "procesie podatkowym" pełni rolę bierną. Aktywizuje się, a i to nie każdy, tylko przy okazji rocznego rozliczenia podatku PIT. W zakresie składek ubezpieczeniowych nie ma już nic do powiedzenia. Depersonalizacja oznacza bezprecedensowe zmniejszenie kosztów obsługi, zarówno po stronie podatników, jak i aparatu skarbowego. Tony papieru i miliardy bitów informacji z dnia na dzień przestają być potrzebne. Zasoby przeznaczone dotąd na obsługę całkowicie jałowych obowiązków będą wykorzystywane do zastosowań pożytecznych. To jeden aspekt tego problemu. Jest i drugi, o szerszym wymiarze. Depersonalizacja systemu oznacza także ograniczenie owej dyskretnej opieki ze strony państwa, której chcąc nie chcąc jesteśmy poddani. Liczne i szczegółowe informacje o obywatelach gromadzone dzisiaj w urzędach skarbowych w wyniku wprowadzenia w życie naszej propozycji - przestałyby być potrzebne. Symbolicznym niejako tego wyrazem byłoby zniesienie numerów NIP, którymi dziś obywatele - posiadający swoją drogą imiona, nazwiska, adresy, daty i miejsca urodzenia - są piętnowani.
PODATKOWE UWŁASZCZENIE SAMORZˇDÓW
Jednym z najistotniejszych aspektów projektu przebudowy systemu dochodów publicznych jest przywrócenie (a może raczej nadanie) suwerenności finansowej sektorowi samorządowemu. Dzisiaj dochody własne samorządów stanowią ok. połowy ich wydatków. Pozostała część to dotacje i subwencje pochodzące z budżetu państwa, z wyra?nym wskazaniem celów, które z tych środków mają być finansowane. Swoboda kształtowania własnych budżetów jest więc zredukowana do połowy. W naszym projekcie dochody własne sektora terytorialnego będą ekwiwalentem ich dzisiejszych łącznych dochodów - zarówno własnych jak i pochodzących z dotacji i subwencji.
Biorąc pod uwagę silne zróżnicowanie w rozwoju gospodarczym kraju, nieodzowny będzie jakiś mechanizm wyrównujący, przy pomocy którego będzie się dokonywał transfer dochodów z gmin bardzo bogatych do gmin bardzo biednych. Będzie to jednak transfer poziomy i będzie się on dokonywał niejako automatycznie.
Proponujemy, by dochody powiatów i województw samorządowych stanowiły ustalony odpis od dochodów gmin składających się na powiat i województwo. Chcemy w ten sposób zintegrować poszczególne szczeble samorządów, czyniąc samorządy wyższego szczebla żywotnie zainteresowanymi w rozwoju samorządów niższych szczebli. (...)
|
|
17 grudzień 2003
|
|
|
|
|
|
Dokąd zmierzasz Polsko
sierpień 17, 2003
przesłała Elżbieta
|
Czy przeproszą
sierpień 19, 2003
Tłum. Alex L.
|
Widmo ludobójstwa Sunnitów w Iraku
listopad 28, 2006
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Zaglada ludzkosci
maj 8, 2006
przeslala Elzbieta
|
No więc wybierajcie
listopad 11, 2006
Stańczyk
|
Sanhedryn
sierpień 16, 2003
Andrzej Kumor
|
Zacznijmy od siebie, zacznijmy dzisiaj...
lipiec 8, 2003
Andrzej Kumor
|
Interpretacja zniesławienia przez pryzmat kodeksu karnego
grudzień 29, 2005
Marek Olżyński
|
Referent i petent
lipiec 7, 2008
Marek Jastrząb
|
W oczekiwaniu na nowe
padziernik 8, 2005
Kazimierz Murasiewicz
|
20 września 1939 roku
lipiec 20, 2008
Artur Łoboda
|
Atak na Irak (II)
luty 3, 2007
przesłał ICP
|
Druga Targowica umożliwia „Tarczę” w Polsce?
sierpień 16, 2008
Iwo Cyprian Pogonowski
|
Czy listy gratulacyjne wręczą Bracia Kaczyńscy osobiscie, czy za pośrednictwem Ministra Lipca?
lipiec 3, 2007
tłumacz
|
18 listopada w Warszawie, protest pielęgniarek;
poparcie i udział SPPNN
listopad 11, 2003
Adam Sandauer
|
Emeryci i renciści mają być wreszcie bardziej ludzko traktowani.
listopad 18, 2006
Zdzisław Raczkowski
|
Oświadczenie SN Organizacji Politycznej Narodu w sprawie Donalda Tuska
wrzesień 25, 2005
Andrzej Marszałkowski
|
Wiarygodność polskiego "kapitalizmu"
padziernik 14, 2003
PAP
|
Nie przenoście nam Lenina do warszawki
luty 9, 2007
Remigiusz Okraska
|
Kto "załatwił" ZPB, a raczej Polaków na Białorusi?
marzec 3, 2006
|
więcej -> |
|
