Księga druga. POSTĘPOWANIE
NIEPROCESOWE
TYTUŁ I. PRZEPISY OGÓLNE
Art. 506. Sąd wszczyna postępowanie
nieprocesowe na wniosek; w wypadkach wskazanych w ustawie sąd może
wszcząć postępowanie także z urzędu.
Art. 507. Sprawy należące
do postępowania nieprocesowego rozpoczynają sądy powiatowe, z
wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów
wojewódzkich.
Art. 508. § 1. Jeżeli właściwość
miejscowa nie jest oznaczona w przepisie szczególnym, wyłącznie
właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wnioskodawcy, a w braku
miejsca zamieszkania - sąd miejsca jego pobytu. Do postępowania
z urzędu właściwy jest sąd miejsca, w którego okręgu nastąpiło
zdarzenie będące podstawą wszczęcia postępowania. W braku
wskazanych wyżej podstaw właściwy będzie sąd dla m. st.
Warszawy.
§ 2. W wypadku gdy sąd właściwy
nie może z powodu przeszkody rozpoznać sprawy lub podjąć
innej czynności albo gdy wymagają tego względy celowości, sąd
nad nim przełożony wyznaczy na posiedzeniu niejawnym inny sąd
do rozpoznania sprawy w całości lub w części.
§ 3. Wyznaczenie następuje
z urzędu albo na przedstawienie sądu właściwego, albo też na
wniosek właściwego organu osoby zainteresowanej, po wysłuchaniu
w razie potrzeby innych osób zainteresowanych.
Art. 509. W sprawach
podlegających rozpoznaniu według przepisów o postępowaniu
nieprocesowym orzeka jeden sędzia bez udziału ławników, z wyjątkiem
spraw o:
1) pozbawienie lub
ograniczenie władzy rodzicielskiej,
2) udzielenie zezwolenia
rodzicom i opiekunom na rozporządzenie majątkiem dziecka,
3) przysposobienie,
4) rozstrzygnięcie sporu między
radą pracowniczą przedsiębiorstwa a dyrektorem przedsiębiorstwa
albo między tymi organami a organem założycielskim lub sprawującym
nadzór nad przedsiębiorstwem.
Art. 509[1]. § 1. Czynności
w sprawach o wpis w księdze wieczystej może wykonywać referendarz sądowy.
§ 2. Czynności w postępowaniu
rejestrowym może wykonywać referendarz sądowy, z wyłączeniem
prowadzenia rozprawy. Referendarz sądowy nie może jednak wydać
postanowienia zarządzającego pierwszy wpis spółek akcyjnych
ani dokonać wpisu zmian w statutach tych spółek.
Art. 510. § 1.
Zainteresowanym w sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy wynik
postępowania, może on wziąć udział w każdym stanie sprawy.
Jeżeli weźmie udział, staje się uczestnikiem. Na odmowę
dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie przysługuje zażalenie.
§ 2. Jeżeli okaże się,
że zainteresowany nie jest uczestnikiem, sąd wezwie go do udziału
w sprawie. Przez wezwanie do wzięcia udziału w sprawie wezwany
staje się uczestnikiem. W razie potrzeby wyznaczenia kuratora do
zastępowania zainteresowanego, którego miejsce pobytu jest
nieznane, jego wyznaczenie następuje z urzędu.
Art. 511. § 1. Wniosek o
wszczęcie postępowania powinien czynić zadość przepisom o
pozwie, z tą zmianą, że zamiast pozwanego należy wymienić
zainteresowanych w sprawie.
§ 2. Do wniosków
prokuratora o wszczęcie postępowania nie stosuje się przepisów
art. 55 i 56.
Art. 512. § 1. Po rozpoczęciu
posiedzenia albo po złożeniu przez któregokolwiek z uczestników
oświadczenia na piśmie cofnięcie wniosku jest skuteczne tylko
wtedy, gdy inni uczestnicy nie sprzeciwili się temu w terminie
wyznaczonym.
§ 2. Cofnięcie wniosku o
wszczęcie postępowania jest bezskuteczne w sprawie, której
wszczęcie mogło nastąpić z urzędu.
Art. 513. Niestawiennictwo
uczestników nie tamuje rozpoznania sprawy. Przepisów o wyroku
zaocznym nie stosuje się.
Art. 514. § 1. Rozprawa
odbywa się w wypadkach wskazanych w ustawie. W innych wypadkach
wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu. Mimo
niewyznaczenia rozprawy sąd przed rozstrzygnięciem sprawy może
wysłuchać uczestników na posiedzeniu sądowym lub zażądać
od nich oświadczeń na piśmie.
§ 2. Jednakże nawet w
wypadkach, gdy ustawa wymaga przeprowadzenia rozprawy, sąd może,
bez wzywania zainteresowanych do udziału w sprawie, oddalić
wniosek na posiedzeniu niejawnym, jeżeli z treści wniosku
wynika oczywisty brak uprawnienia wnioskodawcy.
Art. 515. Sąd może,
stosownie do okoliczności, przesłuchać świadków i biegłych
bez przyrzeczenia oraz w nieobecności uczestników, może również
zażądać od osób, które nie są uczestnikami, złożenia wyjaśnień
na piśmie.
Art. 516. Orzeczenia sądu w
postępowaniu nieprocesowym zapadają w formie postanowień, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art. 517. Sąd uzasadnia i
doręcza postanowienia stosownie do art. 357, jednakże nie doręcza
się postanowienia uczestnikowi, który będąc obecny na
posiedzeniu, po ogłoszeniu postanowienia zrzekł się jego doręczenia.
Art. 518. Od postanowień sądu pierwszej instancji orzekających co do istoty sprawy przysługuje apelacja. Na inne postanowienia sądu pierwszej instancji, w wypadkach wskazanych w ustawie, przysługuje zażalenie.
Art. 518[1]. § 1. Na
orzeczenie referendarza sądowego przysługuje skarga do sądu
rejonowego.
§ 2. W razie wniesienia
skargi orzeczenie referendarza sądowego traci moc.
§ 3. W razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej wpis nie traci mocy. Rozpoznając sprawę, sąd zmienia zaskarżony wpis przez jego wykreślenie i dokonanie nowego wpisu lub wydaje postanowienie, którym zaskarżony wpis utrzymuje w mocy albo uchyla go w całości lub w części i w tym zakresie wniosek oddala bądź odrzuca, względnie postępowanie umarza.
§ 3a. W postępowaniu rejestrowym o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego oraz rejestru zastawów w razie wniesienia skargi na orzeczenie referendarza zarządzające wpis, pozostaje ono w mocy do chwili rozpatrzenia skargi przez sąd rejonowy rozpoznający sprawę jako sąd pierwszej instancji. Rozpoznając sprawę, sąd wydaje postanowienie, w którym zaskarżone orzeczenie i dokonany na jego podstawie wpis utrzymuje w mocy albo uchyla w całości lub w części i w tym zakresie wniosek oddala bądź odrzuca, względnie postępowanie umarza.
§ 4. Skargę wnosi się do
sądu w terminie tygodniowym:
1) od dnia czynności, gdy
uczestnik był przy niej obecny lub był o jej terminie
zawiadomiony,
2) w innych wypadkach niż
wymienione w pkt 1 - od dnia doręczenia zawiadomienia uczestnika
o dokonaniu czynności,
3) w przypadku braku zawiadomienia - od dnia dowiedzenia się o dokonaniu czynności, z tym że w postępowaniu o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego dla uczestników postępowania, którym postanowienia co do istoty sprawy nie doręcza się, termin do wniesienia skargi biegnie od daty wpisu w Rejestrze.
§ 5. Skargę wniesioną po upływie terminu sąd odrzuca.
§ 6. Sąd rejonowy rozpoznaje sprawę jako sąd pierwszej instancji.
Art. 519. Dla uczestnika, który
zrzekł się doręczenia, termin do wniesienia środka odwoławczego
biegnie od ogłoszenia postanowienia.
Art. 519[1]. § 1. Od wydanego przez sąd drugiej instancji postanowienia co do istoty sprawy oraz od postanowienia w przedmiocie odrzucenia wniosku i umorzenia postępowania kończących postępowanie w sprawie - w sprawach z zakresu prawa osobowego, rzeczowego i spadkowego - przysługuje kasacja do Sądu Najwyższego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
§ 2. W sprawach z zakresu prawa rodzinnego, opiekuńczego i kurateli kasacja przysługuje tylko w sprawach o przysposobienie oraz o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami, chyba że wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych.
§ 3. W postępowaniu rejestrowym kasacja przysługuje jedynie od postanowień sądu drugiej instancji w przedmiocie wpisu lub wykreślenia z rejestru podmiotu podlegającego rejestracji.
§ 4. Kasacja nie przysługuje w sprawach dotyczących:
1) przepadku rzeczy,
2) zarządu związanego ze współwłasnością lub użytkowaniem,
3) zabezpieczenia spadku i spisu inwentarza, wyjawienia przedmiotów spadkowych, zarządu spadku nieobjętego oraz zwolnienia wykonawcy testamentu,
4) zniesienia współwłasności i działu spadku, jeżeli wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych.
Art. 520. § 1. Każdy
uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem
w sprawie.
§ 2. Jeżeli jednak
uczestnicy są w różnym stopniu zainteresowani w wyniku postępowania
lub interesy ich są sprzeczne, sąd może stosunkowo rozdzielić
obowiązek zwrotu kosztów lub włożyć go na jednego z
uczestników w całości. To samo dotyczy zwrotu kosztów postępowania
wyłożonych przez uczestników.
§ 3. Jeżeli interesy
uczestników są sprzeczne, sąd może włożyć na uczestnika,
którego wnioski zostały oddalone lub odrzucone, obowiązek
zwrotu kosztów postępowania poniesionych przez innego
uczestnika. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio, jeżeli
uczestnik postępował niesumiennie lub oczywiście niewłaściwie.
Art. 521. § 1. Jeżeli
przepis szczególny inaczej nie stanowi, postanowienie orzekające
co do istoty sprawy staje się skuteczne, a jeżeli wymaga
wykonania - także wykonalne, po uprawomocnieniu się.
§ 2. Jeżeli postanowienie
takie ulega z mocy ustawy wykonaniu przed uprawomocnieniem się,
sąd, który wydał postanowienie, może stosownie do okoliczności
wstrzymać jego wykonanie.
Art. 522. Postanowienia
wydane w sprawie, która może być wszczęta z urzędu, podlegają
wykonaniu z urzędu.
Art. 523. Prawomocne
postanowienie orzekające co do istoty sprawy nie może być
zmienione ani uchylone, chyba że przepis szczególny stanowi
inaczej. Jednakże prawomocne postanowienie oddalające wniosek sąd
może zmienić w razie zmiany okoliczności sprawy.
Art. 524. § 1. Uczestnik
postępowania może żądać wznowienia postępowania zakończonego
prawomocnym postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy,
jednakże wznowienie postępowania nie jest dopuszczalne, jeżeli
postanowienie kończące postępowanie może być zmienione lub
uchylone.
§ 2. Zainteresowany, który
nie był uczestnikiem postępowania zakończonego prawomocnym
postanowieniem orzekającym co do istoty sprawy, może żądać
wznowienia postępowania, jeżeli postanowienie to narusza jego
prawa. W takim wypadku stosuje się przepisy o wznowieniu postępowania
z powodu pozbawienia możności działania.
Art. 525. Akta sprawy dostępne
są dla uczestników postępowania oraz za zezwoleniem
przewodniczącego dla każdego, kto potrzebę przejrzenia
dostatecznie usprawiedliwi. Na tych samych zasadach dopuszczalne
jest sporządzenie i otrzymywanie odpisów i wyciągów z akt.
TYTUŁ II. PRZEPISY DLA
POSZCZEGÓLNYCH RODZAJÓW SPRAW
DZIAŁ I. SPRAWY Z ZAKRESU
PRAWA OSOBOWEGO
Rozdział
1. Uznanie za zmarłego i stwierdzenie zgonu
Oddział
1. Postępowanie o uznanie za zmarłego
Art. 526. § 1. W sprawach o
uznanie za zmarłego właściwy jest sąd ostatniego miejsca
zamieszkania zaginionego, a w braku tej podstawy - sąd wskazany
w art. 508 § 1.
§ 2. Jeżeli wskutek tego
samego zdarzenia zaginęła większa liczba osób, Minister
Sprawiedliwości może w drodze zarządzenia wyznaczyć jeden sąd
jako wyłącznie właściwy do rozpoznania spraw będących w związku
z tym zdarzeniem.
Art. 527. Do zgłoszenia
wniosku o uznanie za zmarłego uprawniony jest każdy
zainteresowany.
Art. 528. Wniosek o uznanie
za zmarłego można zgłosić nie wcześniej niż na rok przed końcem
terminu, po upływie którego zaginiony może być uznany za zmarłego.
Gdy jednak uznanie za zmarłego może nastąpić po upływie roku
lub krótszego niż rok terminu od zdarzenia, które uzasadnia
prawdopodobieństwo śmierci zaginionego, wniosek o uznanie za
zmarłego zgłosić można dopiero po upływie tego terminu.
Art. 529. § 1. Wniosek o
uznanie za zmarłego, oprócz danych koniecznych dla wniosku o
wszczęcie postępowania, powinien zawierać:
1) imię, nazwisko i wiek
zaginionego, imiona jego rodziców oraz nazwisko rodowe matki;
2) ostatnie miejsce
zamieszkania i pobytu zaginionego.
§ 2. Okoliczności
uzasadniające wniosek należy uprawdopodobnić.
Art. 530. § 1. Jeżeli według
treści wniosku istnieją przesłanki do uznania zaginionego za
zmarłego, sąd zarządzi ogłoszenie o wszczęciu postępowania.
§ 2. Ogłoszenie o wszczęciu
postępowania powinno zawierać:
1) imię i nazwisko oraz
adres wnioskodawcy;
2) dane dotyczące osoby
zaginionego oraz istotne okoliczności znane z akt sprawy, które
mogą przyczynić się do wykrycia zaginionego;
3) wezwanie skierowane do
zaginionego, aby w oznaczonym terminie, nie krótszym niż trzy,
a nie dłuższym niż sześć miesięcy, zgłosił się, gdyż w
przeciwnym razie może być uznany za zmarłego;
4) wezwanie skierowane do
wszystkich osób, które mogą udzielić wiadomości o zaginionym,
aby w powyższym terminie przekazały je sądowi.
Art. 531. § 1. Ogłoszenie
o wszczęciu postępowania umieszcza się w piśmie poczytnym na
całym obszarze Państwa i podaje publicznie do wiadomości w
miejscu ostatniego zamieszkania zaginionego w sposób na tym
obszarze przyjęty.
§ 2. Sąd może zarządzić
zamieszczenie ogłoszenia w innych jeszcze pismach oraz podać je
do publicznej wiadomości również w inny sposób, jaki uzna za
odpowiedni.
Art. 532. Dalsze postępowanie
może toczyć się przed upływem terminu podanego w ogłoszeniu,
nie może jednak być zakończone wcześniej niż po upływie:
1) terminów przewidzianych
w kodeksie cywilnym;
2) trzech miesięcy od
ukazania się ogłoszenia;
3) miesiąca od końca
terminu wyznaczonego w ogłoszeniu.
Art. 533. Przed wydaniem
postanowienia uznającego zaginionego za zmarłego sąd powinien
wysłuchać w miarę możności osoby bliskie zaginionego.
Art. 534. Jeżeli w toku
postępowania o uznanie za zmarłego okaże się, że śmierć
zaginionego jest niewątpliwa, sąd przeprowadzi dalsze postępowanie
z urzędu według przepisów oddziału następnego.
Oddział
2. Postępowanie o stwierdzenie zgonu
Art. 535. Do postępowania o
stwierdzenie zgonu osoby, której śmierć mimo niesporządzenia
aktu zgonu jest niewątpliwa, stosuje się odpowiednio przepisy
oddziału poprzedzającego ze zmianami przewidzianymi w oddziale
niniejszym.
Art. 536. Wniosek o
stwierdzenie zgonu może być zgłoszony w każdym czasie.
Art. 537. § 1. Zarządzenie
ogłoszenia o wszczęciu postępowania nie jest obowiązkowe.
§ 2. Sąd może jednak, jeżeli
uzna to za celowe, zarządzić dokonanie ogłoszenia w określony
przez siebie sposób. Do ogłoszenia stosuje się wówczas
odpowiednio przepis art. 530 § 2; termin wyznaczony w ogłoszeniu
nie może być krótszy niż miesiąc ani dłuższy niż trzy
miesiące.
§ 3. W wypadku
przewidzianym w paragrafie poprzedzającym postępowanie nie może
być zakończone wcześniej niż po upływie miesiąca od
ukazania się ogłoszenia i dwóch tygodni od dnia końca terminu
wyznaczonego w ogłoszeniu.
Art. 538. § 1. W
postanowieniu stwierdzającym zgon należy chwilę śmierci ściśle
oznaczyć, stosownie do wyników postępowania.
§ 2. Jeżeli dokładne
ustalenie chwili śmierci nie jest możliwe, przyjmuje się chwilę
najbardziej prawdopodobną.
Oddział
3. Uchylenie postanowień orzekających uznanie za zmarłego lub
stwierdzenie zgonu
Art. 539. Dowód, że osoba
uznana za zmarłą albo której zgon został stwierdzony
pozostaje przy życiu lub że śmierć jej nastąpiła w innej
chwili niż chwila oznaczona w orzeczeniu, może być
przeprowadzony tylko w postępowaniu unormowanym w niniejszym
oddziale.
Art. 540. Właściwy jest sąd,
który w pierwszej instancji orzekł uznanie za zmarłego lub
stwierdzenie zgonu.
Art. 541. § 1. Wniosek o
uchylenie postanowienia orzekającego uznanie za zmarłego albo
stwierdzającego zgon może zgłosić każdy zainteresowany. Sąd
może uchylić je z urzędu.
§ 2. Sąd wzywa do udziału
w sprawie uczestników postępowania, w którym zapadło
postanowienie o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzenie zgonu.
Art. 542. W razie
przeprowadzenia dowodu, że osoba uznana za zmarłą albo której
zgon został stwierdzony pozostaje przy życiu, sąd
postanowienie uchyli. W wypadku udowodnienia innej chwili śmierci
niż oznaczona w postanowieniu o uznaniu za zmarłego, sąd
uchyla postanowienie o uznaniu za zmarłego tylko wówczas, gdy równocześnie
stwierdza zgon.
Art. 543. Jeżeli osoba, którą
uznano za zmarłą lub której zgon stwierdzono, zjawi się osobiście
w sądzie i wykaże swoją tożsamość, sąd niezwłocznie i bez
dalszego postępowania uchyli postanowienie orzekające uznanie
za zmarłego lub stwierdzenie zgonu.
Rozdział
2. Ubezwłasnowolnienie
Oddział
1. Przepisy ogólne
Art. 544. § 1. Sprawy o
ubezwłasnowolnienie należą do właściwości sądów wojewódzkich,
które rozpoznają je w składzie trzech sędziów zawodowych.
§ 2. W sprawach tych właściwy
jest sąd miejsca zamieszkania osoby, która ma być ubezwłasnowolniona,
a w braku miejsca zamieszkania - sąd miejsca jej pobytu.
Art. 545. § 1. Wniosek o
wszczęcie postępowania o ubezwłasnowolnienie może zgłosić:
1) małżonek osoby, która
ma być ubezwłasnowolniona;
2) jej krewni w linii
prostej oraz rodzeństwo;
3) jej przedstawiciel
ustawowy.
§ 2. Krewni osoby, która
ma być ubezwłasnowolniona, nie mogą zgłaszać wniosku o wszczęcie
postępowania, jeżeli osoba ta ma przedstawiciela ustawowego.
§ 3. Wniosek o ubezwłasnowolnienie
częściowe można zgłosić już na rok przed dojściem do pełnoletności
osoby, która ma być ubezwłasnowolniona.
§ 4. Kto zgłosił wniosek
o ubezwłasnowolnienie w złej wierze lub lekkomyślnie, podlega
karze grzywny do jednego tysiąca złotych.
Art. 546. § 1. Uczestnikami
postępowania o ubezwłasnowolnienie są z mocy samego prawa prócz
wnioskodawcy:
1) osoba, która ma być
ubezwłasnowolniona;
2) jej przedstawiciel
ustawowy;
3) małżonek osoby, która
ma być ubezwłasnowolniona.
§ 2. Postępowanie toczy się
z udziałem prokuratora.
Art. 547. § 1. Ilekroć według
przepisów niniejszego rozdziału należy wezwać lub wysłuchać
osobę, która ma być ubezwłasnowolniona, albo doręczyć jej
pismo sądowe, sąd może czynności tych zaniechać, jeżeli ze
względu na stan zdrowia tej osoby, stwierdzony orzeczeniem biegłego,
uzna je za niecelowe.
§ 2. W tym wypadku sąd
orzekający, w celu ochrony w toku postępowania praw osoby, która
ma być ubezwłasnowolniona, ustanowi kuratora, chyba że ma ona
przedstawiciela ustawowego, który nie jest wnioskodawcą.
Oddział
2. Doradca tymczasowy
Art. 548. § 1. Jeżeli
ubezwłasnowolniona ma być osoba pełnoletnia, sąd może na
wniosek uczestnika postępowania lub z urzędu, przy wszczęciu
lub w toku postępowania, ustanowić dla niej doradcę
tymczasowego, gdy uzna to za konieczne dla ochrony jej osoby lub
mienia.
§ 2. Przed ustanowieniem
doradcy tymczasowego należy wysłuchać osobę, która ma być
ubezwłasnowolniona.
§ 3. Postanowienie o
ustanowieniu doradcy tymczasowego staje się skuteczne z chwilą
doręczenia go osobie, która ma być ubezwłasnowolniona.
Art. 549. § 1. Osoba, dla
której ustanowiono doradcę tymczasowego, ma ograniczoną zdolność
do czynności prawnych na równi z osobą ubezwłasnowolnioną częściowo.
§ 2. Do doradcy
tymczasowego stosuje się przepisy o kuratorze osoby częściowo
ubezwłasnowolnionej.
Art. 550. § 1.
Postanowienie o ustanowieniu doradcy tymczasowego traci moc z
chwilą, gdy:
1) wniosek o ubezwłasnowolnienie
został prawomocnie oddalony lub odrzucony albo postępowanie
umorzono;
2) na skutek orzeczenia o
ubezwłasnowolnieniu ustanowiony został opiekun lub kurator.
§ 2. Postanowienie to należy
uchylić, jeżeli ustała potrzeba dalszej ochrony osoby, która
ma być ubezwłasnowolniona, lub jej mienia.
Art. 551. § 1. O
ustanowieniu lub odwołaniu doradcy tymczasowego należy z urzędu
zawiadomić sąd opiekuńczy.
§ 2. Na postanowienie w
przedmiocie ustanowienia lub odwołania doradcy tymczasowego
przysługuje zażalenie.
Oddział
3. Postępowanie
Art. 552. § 1. Jeżeli według
wniosku ubezwłasnowolnienie ma być orzeczone z powodu choroby
psychicznej lub niedorozwoju umysłowego, sąd może przed wszczęciem
postępowania o ubezwłasnowolnienie zażądać przedstawienia świadectwa
lekarskiego o stanie psychicznym osoby, która ma być ubezwłasnowolniona,
a jeżeli ubezwłasnowolnienie ma nastąpić z powodu pijaństwa
- zaświadczenie poradni przeciwalkoholowej.
§ 2. W razie niezłożenia
żądanego świadectwa lub złożenie świadectwa, którego treść
nie uprawdopodabnia istnienia choroby psychicznej lub
niedorozwoju umysłowego, sąd wniosek odrzuci.
Art. 553. Osoba, która ma
być ubezwłasnowolniona, musi być zbadana przez jednego lub więcej
biegłych lekarzy psychiatrów.
Art. 554. § 1. Sąd może,
jeżeli na podstawie opinii dwóch biegłych lekarzy uzna to za
niezbędne, zarządzić oddanie osoby, która ma być ubezwłasnowolniona,
pod obserwację w zakładzie leczniczym na czas nie dłuższy niż
sześć tygodni. W wyjątkowych wypadkach sąd może termin ten
przedłużyć do trzech miesięcy.
§ 2. Przed wydaniem
postanowienia sąd wysłucha uczestników postępowania.
§ 3. Na postanowienie zarządzające
oddanie do zakładu przysługuje zażalenie.
Art. 555. Orzeczenie w
przedmiocie ubezwłasnowolnienia może zapaść tylko po
przeprowadzeniu rozprawy.
Art. 556. § 1. Osobę, która
ma być ubezwłasnowolniona, należy wysłuchać, wysłuchanie
powinno się odbywać w miarę potrzeby w obecności lekarza.
§ 2. W tym celu sąd może
zarządzić przymusowe sprowadzenie tej osoby na rozprawę albo,
gdyby to było niewskazane, wysłuchać ją przez sędziego
wyznaczonego lub przez sąd wezwany.
Art. 557. W postanowieniu o
ubezwłasnowolnieniu sąd orzeka, czy ubezwłasnowolnienie jest
całkowite, czy też częściowe i z jakiego powodu zostaje
orzeczone.
Art. 558. Sąd, który orzekł
ubezwłasnowolnienie, zarządza z urzędu przesłanie sądowi
opiekuńczemu odpisu prawomocnego postanowienia, którym orzekł
ubezwłasnowolnienie.
Art. 559. § 1. Sąd uchyli
ubezwłasnowolnienie, gdy ustaną przyczyny, dla których je
orzeczono; uchylenie może nastąpić także z urzędu.
§ 2. Sąd może w razie
poprawy stanu psychicznego ubezwłasnowolnionego zmienić ubezwłasnowolnienie
całkowite na częściowe, a w razie pogorszenia się tego stanu
- zmienić ubezwłasnowolnienie częściowe na całkowite.
Art. 560. Do zaskarżenia
postanowień uprawniony jest sam ubezwłasnowolniony nawet wówczas,
gdy ustanowiony został doradca tymczasowy.
DZIAŁ II. SPRAWY Z
ZAKRESU PRAWA RODZINNEGO, OPIEKUŃCZEGO I KURATELI
Rozdział
1. Sprawy małżeńskie
Art. 561. § 1. Zezwolenia
na zawarcie małżeństwa kobiecie nie mającej ukończonych lat
osiemnastu udziela sąd opiekuńczy na wniosek tej osoby.
Postanowienie o udzieleniu zezwolenia staje się skuteczne z
chwilą uprawomocnienia się i nie może być zmienione ani
uchylone.
§ 2. Zezwolenia na zawarcie
małżeństwa osobie dotkniętej chorobą psychiczną albo
niedorozwojem umysłowym oraz osobom powinowatym w linii prostej
udziela sąd na wniosek tych osób.
§ 3. W postanowieniu o
udzieleniu zezwolenia wymienia się osobę, z którą małżeństwo
ma być zawarte. Przed wydaniem postanowienia rozstrzygającego
taki wniosek sąd wysłucha wnioskodawcę, osobę, z którą małżeństwo
ma być zawarte, oraz w razie potrzeby osoby bliskie przyszłych
małżonków. Gdy chodzi o udzielenie zezwolenia osobie dotkniętej
chorobą psychiczną lub niedorozwojem umysłowym, sąd zasięgnie
opinii biegłego lekarza, w miarę możności psychiatry.
Art. 561[1]. W sprawach, o których mowa w art. 561, sąd może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w jakich żyją osoby ubiegające się o udzielenie zezwolenia.
Art. 562. Zwolnienia od
obowiązku złożenia urzędowi stanu cywilnego dokumentu
potrzebnego do zawarcia małżeństwa udziela sąd na wniosek
osoby obowiązanej do złożenia dokumentu.
Art. 563. Do zgłoszenia
wniosku o zezwolenie na złożenie przez pełnomocnika oświadczenia
o wstąpieniu w związek małżeński uprawniona jest osoba, która
zamierza udzielić pełnomocnictwa.
Art. 564. Postanowienie
rozstrzygające o tym, czy okoliczność przedstawiona przez urząd
stanu cywilnego wyłącza zawarcie małżeństwa, a także o tym,
czy okoliczności przedstawione przez kierownika urzędu stanu
cywilnego uzasadniają odmowę:
1)przyjęcia oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński,
2)wydania zaświadczenia o braku okoliczności wyłączających
zawarcie małżeństwa, o których mowa w art.4 [1] Kodeksu
rodzinnego i opiekuńczego,
3)wydania zezwolenia na zawarcie małżeństwa przed upływem
terminu, o którym mowa w art.4 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
4)sporządzenia aktu małżeństwa zawartego zgodnie z art.1§2
Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego,
5)wydania zaświadczenia, że obywatel polski lub zamieszkały w
Polsce cudzoziemiec nie mający żadnego obywatelstwa zgodnie z
prawem polskim moze zawrzeć małżeństwo za granicą,
sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy.
Art. 565. § 1. Rozstrzygnięcie
o istotnych sprawach rodziny w braku porozumienia małżonków,
jak również udzielenie zezwolenia na dokonanie czynności
przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem, może nastąpić
dopiero po umożliwieniu złożenia wyjaśnień małżonkowi
wnioskodawcy, chyba że jego wysłuchanie nie jest możliwe lub
celowe.
§ 2. To samo dotyczy nakazu
sądu, aby wynagrodzenie za pracę albo inne należności
przypadające jednemu małżonkowi były w całości lub w części
wypłacane do rąk drugiego małżonka.
§ 3. Przepis § 1 stosuje
się także do rozstrzygnięcia o wyłączeniu odpowiedzialności
małżonka za zobowiązania zaciągnięte przez drugiego z małżonków
w sprawach wynikających z zaspokajania zwykłych potrzeb rodziny,
jak również do uchylenia postanowienia w tym przedmiocie.
Art. 565[1]. W sprawach, o których mowa w art. 565, sąd może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia warunków, w jakich żyją małżonkowie.
Art. 566. W sprawie o podział
majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między
małżonkami właściwy jest sąd miejsca położenia majątku, a
jeżeli wspólność ustała przez śmierć jednego z małżonków
- sąd spadku.
Art. 567. § 1. W postępowaniu
o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
między małżonkami sąd rozstrzyga także o żądaniu ustalenia
nierównych udziałów małżonków w majątku wspólnym oraz o
tym, jakie wydatki, nakłady i inne świadczenia z majątku wspólnego
na rzecz majątku odrębnego lub odwrotnie podlegają zwrotowi.
§ 2. W razie sporu co do
ustalenia niektórych udziałów w majątku wspólnym sąd może
w tym przedmiocie orzec postanowieniem wstępnym.
§ 3. Do postępowania o
podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej
między małżonkami, a zwłaszcza do odrębnego postępowania w
sprawach wymienionych w paragrafie pierwszym stosuje się
odpowiednio przepisy o dziale spadku.
Art. 5671. W
sprawach o separację na zgodny wniosek małżonków, a także w
sprawach o zniesienie separacji właściwe rzeczowo są sądy okręgowe.
W sprawach tych miejscowo właściwym jest sąd, w którego okręgu
małżonkowie mają wspólne zamieszkanie, a w braku takiej
podstawy - sąd miejsca ich wspólnego pobytu. Jeżeli małżonkowie
nie mają wspólnego miejsca zamieszkania ani pobytu, wniosek
należy zgłosić w sądzie właściwym dla jednego z małżonków,
zgodnie z art. 508.
Art. 5672. §
1. W sprawie o separację na zgodny wniosek małżonków oraz w
sprawie o zniesienie separacji w razie cofnięcia wniosku albo
wyrażenia w inny sposób braku zgody na orzeczenie separacji lub
na zniesienie separacji przez któregokolwiek z małżonków postępowanie
umarza się. Przepisu art. 512 § 1 nie stosuje się.
§ 2. W razie śmierci
jednego z małżonków postępowanie umarza się.
Art. 5673. §
1. Postanowienie o separacji sąd wydaje po przeprowadzeniu
rozprawy.
§ 2. W toku postępowania
sąd nakłania małżonków do pojednania. Jeżeli pojednanie nie
nastąpi, a odroczenie rozprawy nie byłoby celowe, sąd przystępuje
do rozpoznania sprawy.
Art. 5674.
Postanowienie o zniesieniu separacji sąd wydaje po
przeprowadzeniu rozprawy.
Art. 5675. Z
chwilą wszczęcia postępowania o zniesienie separacji zawiesza
się z urzędu postępowanie w sprawie o eksmisję jednego z małżonków
pozostających w separacji ze wspólnego mieszkania, jak również
postępowanie w sprawie o korzystanie przez małżonków pozostających
w separacji ze wspólnego mieszkania. Z chwilą uprawomocnienia
się orzeczenia o zniesieniu separacji postępowanie umarza się
z urzędu.
Rozdział
2. Inne sprawy rodzinne oraz sprawy opiekuńcze
Oddział
1. Przepisy ogólne
Art. 568. § 1. Sądem
opiekuńczym jest sąd powiatowy.
§ 2. W sprawach małoletnich
sądem opiekuńczym jest sąd dla nieletnich. Sąd ten rozpoznaje
sprawy opiekuńcze małoletnich z ustalonego dla niego obszaru właściwości.
Art. 569. § 1. Właściwy
wyłącznie jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby, której
postępowanie ma dotyczyć, a w braku miejsca zamieszkania - sąd
opiekuńczy miejsca jej pobytu. Jeżeli brak i tej podstawy - właściwy
jest sąd powiatowy dla m. st. Warszawy.
§ 2. W wypadkach nagłych sąd
opiekuńczy wydaje z urzędu wszelkie potrzebne zarządzenia
nawet w stosunku do osób, które nie podlegają jego właściwości
miejscowej, zawiadamiając o tym sąd opiekuńczy miejscowo właściwy.
Art. 570. Sąd opiekuńczy
może wszcząć postępowanie z urzędu.
Art. 570[1]. Sąd opiekuńczy może zarządzić przeprowadzenie przez kuratora sądowego wywiadu środowiskowego w celu ustalenia danych dotyczących małoletniego i jego środowiska, a w szczególności dotyczących zachowania się i warunków wychowawczych małoletniego, sytuacji bytowej rodziny, przebiegu nauki małoletniego i sposobu spędzania czasu wolnego, jego kontaktów środowiskowych, stosunku do niego rodziców lub opiekunów, podejmowanych oddziaływań wychowawczych, stanu zdrowia i znanych w środowisku uzależnień małoletniego.
Art. 571. skreślony
§ 2. Minister Sprawiedliwości
określi w drodze rozporządzenia zasady i tryb powoływania oraz
odwoływania i zawieszania w czynnościach społecznych organów
pomocniczych, o których mowa w paragrafie pierwszym, ich prawa i
obowiązki oraz nadzór nad ich działalnością.
Art. 572. § 1. Każdy, komu
znane jest zdarzenie uzasadniające wszczęcie postępowania z
urzędu, obowiązany jest zawiadomić o nim sąd opiekuńczy.
§ 2. Obowiązek wymieniony
w paragrafie poprzedzającym ciąży przede wszystkim na urzędach
stanu cywilnego, sądach, prokuratorach, notariuszach, prezydiach
rad narodowych, organach Policji, placówkach oświatowych,
opiekunach społecznych oraz organizacjach i zakładach zajmujących się
opieką nad dziećmi lub osobami psychicznie chorymi.
Art. 573. § 1. Osoba
pozostająca pod władzą rodzicielską, opieką albo kuratelą
ma zdolność do podejmowania czynności w postępowaniu dotyczącym
jej osoby, chyba że nie ma zdolności do czynności prawnych.
§ 2. Sąd może ograniczyć
lub wyłączyć osobisty udział małoletniego w postępowaniu,
jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze.
Art. 574. § 1. Sąd opiekuńczy
może nakazać osobiste stawiennictwo osoby pozostającej pod władzą
rodzicielską lub opieką, jak również zarządzić przymusowe
sprowadzenie takiej osoby.
§ 2. Jeżeli osoba pozostająca
pod władzą rodzicielską lub opieką nie ma zdolności do
podejmowania czynności w postępowaniu, sąd opiekuńczy może
nakazać jej sprowadzenie do sądu pod rygorem grzywny każdemu,
u kogo osoba taka przebywa.
Art. 575. Do osobistego
stawiennictwa innych uczestników postępowania stosuje się w
sprawach, które mogą być wszczęte z urzędu, przepisy o
skutkach niestawiennictwa świadków, a w innych sprawach -
przepis art. 429.
Art. 575[1]. W sprawach
opiekuńczych osób małoletnich sąd z urzędu zarządza odbycie
całego posiedzenia lub jego części przy drzwiach zamkniętych,
jeżeli przeciwko publicznemu rozpoznaniu sprawy przemawia dobro
małoletniego.
Art. 576. § 1. Przed
wydaniem orzeczenia co do istoty sprawy sąd opiekuńczy wysłucha
przedstawiciela ustawowego osoby, której postępowanie dotyczy.
W wypadkach ważniejszych powinien ponadto w miarę możności
wysłuchać osoby bliskie tej osoby.
§ 2 Wysłuchanie małoletniego
w toku postępowania następuje poza salą posiedzeń sądowych,
jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze.
Art. 577. Sąd opiekuńczy
może zmienić swe postanowienie nawet prawomocne, jeżeli wymaga
tego dobro osoby, której postępowanie dotyczy.
Art. 578. Postanowienia sądu
opiekuńczego są skuteczne i wykonalne z chwilą ich ogłoszenia,
a gdy ogłoszenia nie było, z chwilą ich wydania.
Oddział
2. Sprawy z zakresu stosunków między rodzicami a dziećmi
Art. 579. Postanowienia w
sprawach o przyznanie, powierzenie wykonywania, ograniczenie,
zawieszenie, pozbawienie i przywrócenie władzy rodzicielskiej,
zakazanie osobistej styczności z dzieckiem mogą być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy.
Dotyczy to także zmiany rozstrzygnięć w tym przedmiocie,
zawartych w wyroku orzekającym rozwód lub unieważnienie małżeństwa.
Postanowienia takie stają się skuteczne i wykonalne po
uprawomocnieniu się.
Art. 579[1]. Sąd opiekuńczy okresowo, nie rzadziej niż raz na sześć miesięcy, dokonuje oceny sytuacji dziecka umieszczonego w placówce opiekuńczo-wychowawczej; jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd wszczyna postępowanie o pozbawienie władzy rodzicielskiej jego rodziców.
Art. 580. skreślony
Art. 581. Uznanie dziecka może
nastąpić także przed sądem opiekuńczym niewłaściwym według
przepisów ogólnych. W takim wypadku o uznaniu zawiadamia się właściwy
sąd opiekuńczy.
Art. 582. Rozstrzygnięcie o
istotnych sprawach dziecka, co do których brak porozumienia pomiędzy
rodzicami, może nastąpić dopiero po umożliwieniu rodzicom złożenia
oświadczeń, chyba że wysłuchanie ich byłoby połączone z
nadmiernymi trudnościami.
Art. 583. Zezwolenie na
dokonanie przez rodziców czynności przekraczającej zakres zwykłego
zarządu majątkiem dziecka lub na wyrażenie przez rodziców
zgody na dokonanie takiej czynności przez dziecko sąd opiekuńczy
udziela na wniosek jednego z rodziców po wysłuchaniu drugiego.
Postanowienie sądu opiekuńczego w tym przedmiocie staje się
skuteczne dopiero z chwilą uprawomocnienia się i nie może być
zmienione ani uchylone, jeżeli na podstawie zezwolenia powstały
skutki prawne względem osób trzecich.
Art. 584. Postanowienie o
nadaniu dziecku nazwiska staje się skuteczne dopiero po
uprawomocnieniu się. Postanowienia takiego sąd opiekuńczy nie
może zmienić ani uchylić.
Oddział
3. Sprawy o przysposobienie
Art. 585. § 1. Sąd opiekuńczy
wszczyna postępowanie na wniosek przysposabiającego.
§ 2. Wniosek ten należy zgłosić
w sądzie opiekuńczym właściwym dla osoby przysposabiającego
lub osoby mającej być przysposobioną.
§ 3. Art. 87 § 3 stosuje
się odpowiednio.
Art. 586. § 1. Sąd opiekuńczy
orzeka o przysposobieniu po przeprowadzeniu rozprawy.
§ 2. Na rozprawę wzywa się
przysposabiającego oraz osoby, których zgoda na przysposobienie
jest potrzebna.
§ 3. Nie wzywa się na
rozprawę rodziców, którzy wyrazili zgodę na przysposobienie
ich dziecka w przyszłości bez wskazania osoby przysposabiającego.
W wypadku takim rodzice nie mogą brać udziału w postępowaniu.
§ 4. Przed wydaniem
orzeczenia sąd opiekuńczy zasięga opinii ośrodka adopcyjno-opiekuńczego
lub innej specjalistycznej placówki.
Art. 586[1]. Na
postanowienie w przedmiocie określenia sposobu i okresu
osobistej styczności przysposabiającego z przysposabianym przysługuje
zażalenie.
Art. 587. § 1. W razie śmierci
przysposabiającego lub osoby mającej być przysposobioną, sąd
opiekuńczy postępowanie umarza.
§ 2. Jednakże postępowanie
zawiesza się w razie śmierci przysposabiającego, który złożył
wniosek o przysposobienie wspólnie z małżonkiem, do czasu
ustanowienia przez sąd opiekuńczy kuratora.
Art. 588. Postanowienie
orzekające przysposobienie staje się skuteczne po
uprawomocnieniu się. Postanowienia takiego sąd opiekuńczy nie
może zmienić ani uchylić.
Art. 589. § 1. Zgodę na
przysposobienie dziecka w przyszłości bez wskazania osoby
przysposabiającego rodzice mogą wyrazić także w sądzie
opiekuńczym swego miejsca zamieszkania lub pobytu. Dotyczy to również
oświadczenia o odwołaniu takiej zgody.
§ 2. Oświadczenia, o których
mowa w paragrafie poprzedzającym, powinny zawierać:
1) imię i nazwisko dziecka
oraz miejsce jego zamieszkania lub pobytu;
2) treść wyrażonej zgody
lub jej odwołanie.
§ 3. Z przyjęcia oświadczenia
o wyrażeniu zgody na przysposobienie dziecka w przyszłości lub
o odwołaniu takiej zgody sąd opiekuńczy sporządza protokół.
O odwołaniu zgody należy nadto uczynić wzmiankę w protokole,
w którym wyrażono zgodę na przysposobienie.
Oddział
4. Sprawy z zakresu opieki
Art. 590. Obejmując opiekę
opiekun składa następujące przyrzeczenie: "Przyrzekam, że
powierzone mi obowiązki opiekuna wykonam z całą sumiennością
i zgodnie z interesem społecznym, mając zawsze na względzie
dobro osoby podlegającej mojej pieczy".
Art. 591. § 1. Po złożeniu
przyrzeczenia przez opiekuna sąd opiekuńczy wydaje mu zaświadczenie.
§ 2. Po zwolnieniu opiekuna
lub ustaniu opieki opiekun obowiązany jest zwrócić sądowi
opiekuńczemu otrzymane zaświadczenie.
Art. 592. O zwolnieniu od
obowiązku objęcia opieki sąd opiekuńczy rozstrzyga na wniosek
osoby ustanowionej opiekunem, zgłoszony w ciągu tygodnia od doręczenia
jej postanowienia w tym przedmiocie.
Art. 593. Zezwolenia we
wszelkich ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku
osoby pozostającej pod opieką, udziela sąd opiekuńczy na
wniosek opiekuna. Postanowienie staje się skuteczne z chwilą
uprawomocnienia się i nie może być zmienione ani uchylone, jeżeli
na podstawie zezwolenia powstały skutki prawne względem osób
trzecich.
Art. 594. Minister właściwy do spraw finansów publicznych w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia, zasady i tryb składania przez opiekunów gotówki w instytucji bankowej, uwzględniając zabezpieczenie interesów osób pozostających pod opieką oraz kompetencje sądu opiekuńczego określone w art. 593.
Art. 595. Opiekun składa sądowi
opiekuńczemu ustnie lub na piśmie sprawozdanie dotyczące osoby
pozostającej pod opieką. Sprawozdanie z zarządu majątkiem tej
osoby składa na piśmie, chyba że sąd zezwoli mu na złożenie
sprawozdania do protokołu.
Art. 596. Do wzięcia udziału
w badaniach rachunku końcowego z opieki sąd opiekuńczy wezwie
osobę, która pozostawała pod opieką, jeżeli ma ona pełną
zdolność do czynności prawnych, w innych zaś wypadkach -
przedstawiciela ustawowego tej osoby lub jej spadkobierców, jeżeli
są sądowi opiekuńczemu znani.
Art. 597. Postanowienie o
przyznaniu opiekunowi wynagrodzenia staje się wykonalne dopiero
po jego uprawomocnieniu się.
Art. 598. § 1. Sąd opiekuńczy
może wymierzyć grzywnę osobie, która uchyla się od objęcia
opieki.
§ 2. Sąd opiekuńczy może
wymierzyć grzywnę opiekunowi, który nie wykonuje zarządzeń sądu
opiekuńczego. Jeżeli zarządzenie zostanie wykonane, grzywna
jeszcze nie uiszczona może być umorzona.
Oddział
5. Sprawy o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką
Art. 5981. § 1. W sprawach o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką prokuratorowi doręcza się odpis wniosku i zawiadamia się go o terminach rozprawy.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, art. 472 stosuje się odpowiednio.
§ 3. W sprawach, o których mowa w § 1, art. 570 nie stosuje się.
Art. 5982. § 1. W czasie trwania postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, toczącego się w trybie Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę (Dz. U. z 1995 r. Nr 108, poz. 528 i z 1999 r. Nr 93, poz. 1085), nie można rozstrzygać w przedmiocie władzy rodzicielskiej lub opieki nad tą osobą. Postępowanie w tych sprawach sąd zawiesza z urzędu z chwilą wszczęcia postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.
§ 2. Po zakończeniu postępowania o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd podejmie zawieszone postępowanie.
§ 3. W przypadku innym niż określony w § 1, jeżeli do rozstrzygnięcia wniosku o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką niezbędne jest jego łączne rozpoznanie ze sprawą dotyczącą władzy rodzicielskiej, postępowanie toczy się z zachowaniem przepisu art. 579.
Art. 5983. Jeżeli miejsce pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką nie jest znane, sąd przeprowadzi stosowne dochodzenie w celu ustalenia jej miejsca pobytu. W szczególności sąd może zażądać ustalenia miejsca jej pobytu przez Policję.
Art. 5984. Orzeczenie co do istoty sprawy może być wydane tylko po przeprowadzeniu rozprawy.
Art. 5985. W postanowieniu o odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką sąd określa termin, w jakim zobowiązany powinien oddać uprawnionemu osobę podlegającą władzy rodzicielskiej lub pozostającą pod opieką.
Art. 5986. Jeżeli zobowiązany do oddania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką nie zastosuje się do postanowienia, o którym mowa w art. 5985, sąd, na wniosek uprawnionego, zleci kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie tej osoby.
Art. 5987. W razie potrzeby sąd zwraca się o przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką przez kuratora sądowego działającego w sądzie, w którego okręgu osoba ta faktycznie przebywa.
Art. 5988. Kurator sądowy jest uprawniony do odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką od każdej osoby, u której ona się znajduje.
Art. 5989. Przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką i oddanie jej uprawnionemu może nastąpić tylko w obecności uprawnionego albo osoby lub przedstawiciela instytucji przez niego upoważnionej. Jeżeli żadna z tych osób nie stawi się w terminie wyznaczonym przez kuratora sądowego, czynność nie będzie dokonana.
Art. 59810. Na żądanie kuratora sądowego Policja jest zobowiązana do udzielenia mu pomocy przy czynnościach związanych z przymusowym odebraniem osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką.
Art. 59811. § 1. Jeżeli przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką napotyka przeszkody na skutek ukrycia tej osoby lub na skutek innej czynności przedsięwziętej w celu udaremnienia wykonania orzeczenia, kurator sądowy zawiadomi prokuratora.
§ 2. Jeżeli zobowiązany nie ujawnia miejsca pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, która ma być odebrana, sąd na wniosek kuratora sądowego zarządzi jego przymusowe sprowadzenie celem złożenia oświadczenia o miejscu pobytu tej osoby. Pod względem skutków karnych oświadczenie jest równoznaczne ze złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem, o czym sędzia powinien uprzedzić składającego oświadczenie.
§ 3. Jeżeli zobowiązany lub inne osoby przeszkadzają w wykonaniu orzeczenia w miejscu pobytu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, na żądanie kuratora sądowego Policja usunie te osoby z miejsca wykonywania orzeczenia.
Art. 59812. § 1. Przy odbieraniu osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką kurator sądowy powinien zachować szczególną ostrożność i uczynić wszystko, aby dobro tej osoby nie zostało naruszone, a zwłaszcza aby nie doznała ona krzywdy fizycznej lub moralnej. W razie potrzeby kurator sądowy może zażądać pomocy organu opieki społecznej lub innej powołanej do tego instytucji.
§ 2. Jeżeli wskutek wykonania orzeczenia miałoby doznać poważnego uszczerbku dobro osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, kurator sądowy wstrzyma się z wykonaniem orzeczenia do czasu ustania zagrożenia, chyba że wstrzymanie wykonania orzeczenia stwarza poważniejsze zagrożenie dla tej osoby.
Art. 59813. Przepisy art. 5986-59812 stosuje się odpowiednio do wykonania orzeczeń wydanych na zasadzie art. 569 § 2, dotyczących odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, a także orzeczeń o umieszczeniu małoletniego w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w rodzinie zastępczej.
Rozdział
3. Sprawy z zakresu kurateli
Art. 599. Sądem opiekuńczym
właściwym do ustanowienia kuratora dla dziecka poczętego, lecz
jeszcze nie urodzonego, jest sąd właściwy według miejsca
zamieszkania lub pobytu matki.
Art. 600. Kuratora dla osoby
ułomnej sąd opiekuńczy ustanawia na wniosek tej osoby.
Art. 601. Dla osoby, która
z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie
ma pełnomocnika, ustanawia kuratora na wniosek osoby
zainteresowanej sąd opiekuńczy miejsca ostatniego zamieszkania
lub pobytu osoby nieobecnej.
Art. 602. Właściwość
miejscową sądu opiekuńczego do ustanowienia kuratora dla
dochodzenia ojcostwa w razie śmierci domniemanego ojca określa
się według miejsca zamieszkania lub pobytu dziecka, chociażby
dziecko nie podlegało już ani władzy rodzicielskiej, ani
opiece.
Art. 603. Kuratora dla osoby
prawnej ustanawia sąd opiekuńczy, w którego okręgu osoba ta
ma lub miała ostatnią siedzibę.
Art. 604. W zaświadczeniu
dla kuratora sąd określa zakres jego uprawnień.
Art. 605. W przedmiotach nie
unormowanych w rozdziale niniejszym stosuje się odpowiednio
przepisy o postępowaniu w sprawach z zakresu opieki.
DZIAŁ III. SPRAWY Z
ZAKRESU PRAWA RZECZOWEGO
Rozdział
1. Przepisy ogólne
Art. 606. W sprawach z
zakresu prawa rzeczowego właściwy jest sąd położenia rzeczy.
Art. 607. Do wniosków,
dotyczących nieruchomości ujawnionych w księdze wieczystej lub
dla których prowadzony jest zbiór dokumentów, należy dołączyć
odpis z księgi wieczystej albo zaświadczenie o stanie prawnym,
jaki wynika ze zbioru dokumentów.
Art. 608. Sprawy z zakresu prawa rzeczowego rozpoznawane są na rozprawie, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Rozdział
2. Stwierdzenie zasiedzenia
Art. 609. § 1. Do zgłoszenia
wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności uprawniony jest każdy
zainteresowany.
§ 2. Jeżeli wnioskodawca
nie wskazuje innych zainteresowanych, orzeczenie może zapaść
dopiero po wezwaniu innych zainteresowanych przez ogłoszenie. Sąd
może zarządzić ogłoszenie również w innych wypadkach, jeżeli
uzna to za wskazane.
§ 3. Ogłoszenie powinno
zawierać dokładne określenie rzeczy, imię i nazwisko
posiadacza rzeczy, a jeżeli chodzi o rzeczy ruchome - również
jego miejsce zamieszkania.
Art. 610. § 1. Poza tym do
ogłoszenia i orzeczenia stosuje się odpowiednio przepisy o
stwierdzeniu nabycia spadku. Termin wskazany w ogłoszeniu wynosi
trzy miesiące.
§ 2. Jeżeli w terminie tym
nikt się nie zgłosi albo zgłosiwszy się własności nie wykaże,
sąd stwierdzi zasiedzenie, jeżeli zostało ono udowodnione.
Rozdział
2a. Przepadek rzeczy
Art. 610[1]. § 1. Przepisy niniejszego rozdziału stosuje się w sprawach o przepadek rzeczy będących towarami, które na podstawie przepisów prawa celnego podlegają przepadkowi.
§ 2. W sprawach, o których mowa w § 1, właściwy jest sąd miejsca zajęcia lub zatrzymania rzeczy będących towarami przez organ celny.
Art. 610[2]. § 1. Postępowanie wszczyna się na wniosek organu celnego. Do wniosku dołącza się protokół z pouczenia o obowiązku wskazania w Polsce pełnomocnika do doręczeń oraz o skutkach niedopełnienia tego obowiązku, jeżeli protokół taki został sporządzony.
§ 2. Organ celny może domagać się w jednym wniosku orzeczenia przepadku rzeczy będących towarami zajętymi lub zatrzymanymi w tych samych okolicznościach faktycznych, jeżeli ponadto sąd jest właściwy dla każdej sprawy.
Art. 610[3]. Uczestnikowi zamieszkałemu za granicą, który w postępowaniu w sprawach celnych nie ustanowił pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Polsce, ani nie wskazał w Polsce pełnomocnika do doręczeń, przeznaczone dla niego pisma sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia. W razie ustanowienia pełnomocnika do prowadzenia sprawy zamieszkałego w Polsce, który nie może być pełnomocnikiem procesowym, jego ustanowienie uważa się za wskazanie pełnomocnika do doręczeń.
Art. 610[4]. Wyznaczenie rozprawy zależy od uznania sądu.
Art. 610[5]. Do wykonania orzeczenia o przepadku towaru jest obowiązany organ celny, który złożył wniosek o orzeczenie przepadku. Wykonanie orzeczenia następuje w trybie i na zasadach określonych w przepisach o postępowaniu egzekucyjnym w administracji."
Rozdział
3. Zarząd związany ze współwłasnością i użytkowaniem
Art. 611. Zarządca
nieruchomości ustanowiony na podstawie art. 203 i 269 § 1
kodeksu cywilnego obowiązany jest niezwłocznie zgłosić
wniosek o ujawnienie zarządu w księdze wieczystej lub w zbiorze
dokumentów.
Art. 612. § 1. Od chwili
ustanowienia zarządcy współwłaściciele lub użytkownik mogą
używać rzeczy tylko o tyle, o ile nie przeszkadza to
wykonywaniu zarządu. Na wniosek innego współwłaściciela lub
zarządcy współwłaściciel lub użytkownik może być
pozbawiony używania rzeczy, jeżeli przeszkadza zarządcy w
wykonywaniu czynności.
§ 2. Na postanowienie sądu
przysługuje zażalenie.
Art. 613. § 1. Nadwyżkę
dochodów po pokryciu wydatków wypłaca się współwłaścicielom
lub użytkownikom w terminach przez sąd określonych.
§ 2. Sąd może postanowić,
aby zarządca wydawał współwłaścicielom nadwyżkę dochodów
w naturze.
Art. 614. Sąd uchyli zarząd,
gdy odpadnie podstawa dalszego jego trwania.
Art. 615. Jeżeli powyższe
przepisy nie stanowią inaczej, do wyznaczenia zarządcy i
sprawowania zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie
w toku egzekucji z nieruchomości.
Art. 616. Z wyjątkiem spraw
przewidzianych w art. 199, 201 i 202 kodeksu cywilnego, jak również
spraw dotyczących powołania i odwołania zarządcy, wyznaczenie
rozprawy zależy od uznania sądu.
Rozdział
4. Zniesienie współwłasności
Art. 617. We wniosku o
zniesienie współwłasności należy dokładnie określić rzecz
mającą ulec podziałowi oraz przedstawić dowody prawa własności.
Art. 618. § 1. W postępowaniu
o zniesienie współwłasności sąd rozstrzyga także spory o
prawo żądania zniesienia współwłasności i o prawo własności,
jak również wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu
posiadania rzeczy. Rozstrzygając spór o prawo żądania
zniesienia współwłasności lub o prawo własności, sąd może
wydać w tym przedmiocie postanowienie wstępne.
§ 2. Z chwilą wszczęcia
postępowania o zniesienie współwłasności odrębne postępowanie
w sprawach wymienionych w paragrafie poprzedzającym jest
niedopuszczalne. Sprawy będące w toku przekazuje się do
dalszego rozpoznania sądowi prowadzącemu postępowanie o
zniesienie współwłasności. Jeżeli jednak postępowanie o
zniesienie współwłasności zostało wszczęte po wydaniu
wyroku, przekazanie następuje tylko wówczas, gdy sąd drugiej
instancji uchyli wyrok i sprawę przekaże do ponownego
rozpoznania. Postępowanie w sprawach, które nie zostały
przekazane, sąd umarza z chwilą zakończenia postępowania o
zniesienie współwłasności.
§ 3. Po zapadnięciu
prawomocnego postanowienia o zniesieniu współwłasności
uczestnik nie może dochodzić roszczeń przewidzianych w
paragrafie pierwszym, chociażby nie były one zgłoszone w postępowaniu
o zniesienie współwłasności.
Art. 619. § 1. W postępowaniu
o zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego sąd ustala
jego skład i wartość, w szczególności obszar i rodzaj
nieruchomości wchodzących w skład tego gospodarstwa oraz
obszar i rodzaj nieruchomości stanowiących już własność współwłaścicieli
i ich małżonków, a w miarę potrzeby także okoliczności
przewidziane w art. 216 kodeksu cywilnego.
§ 2. Podział w naturze
nastąpi po zasięgnięciu opinii biegłych co do sposobu podziału.
Art. 620. (skreślony).
Art. 621. Projektowany sposób
podziału nieruchomości na części powinien być zaznaczony na
planie sporządzonym według zasad obowiązujących przy
oznaczaniu nieruchomości w księgach wieczystych.
Art. 622. § 1. W toku postępowania
o zniesienie współwłasności sąd powinien nakłaniać współwłaścicieli
do zgodnego przeprowadzenia podziału, wskazując im sposoby mogące
do tego doprowadzić.
§ 2. Gdy wszyscy współwłaściciele
złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności,
sąd wyda postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli
spełnione zostaną wymagania, o których mowa w dwóch artykułach
poprzedzających, a projekt podziału nie sprzeciwia się prawu
ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w
sposób rażący interesu osób uprawnionych.
Art. 623. Jeżeli brak
podstaw do wydania postanowienia w myśl artykułu poprzedzającego,
a zachodzą warunki do dokonania podziału w naturze, sąd
dokonuje tego podziału na części odpowiadające wartością
udziałom współwłaścicieli z uwzględnieniem wszelkich
okoliczności zgodnie z interesem społeczno-gospodarczym. Różnice
wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne.
Art. 624. Z chwilą
uprawomocnienia się postanowienia przyznającego dotychczasowym
współwłaścicielom części lub jednemu z nich całość
rzeczy, własność przechodzi na uczestników wskazanych w
postanowieniu. Jeżeli w wyniku podziału całość rzeczy albo
jej część przypadnie współwłaścicielowi, który nie włada
tą rzeczą lub jej częścią, sąd w postanowieniu o zniesieniu
współwłasności orzeknie również co do wydania jej przez
pozostałych współwłaścicieli, określając stosownie do
okoliczności termin wydania. Określenie terminu wydania
nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego lub jej
części powinno nastąpić z uwzględnieniem interesu społeczno-gospodarczego.
Art. 625. W postanowieniu
zarządzającym sprzedaż rzeczy należących do współwłaścicieli
sąd bądź rozstrzygnie o wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli,
bądź też tylko zarządzi, odkładając rozstrzygnięcie o
wzajemnych roszczeniach współwłaścicieli oraz o podziale sumy
uzyskanej ze sprzedaży do czasu jej przeprowadzenia.
Rozdział
5. Ustanowienie drogi koniecznej
Art. 626. § 1. We wniosku o
ustanowienie drogi koniecznej należy wskazać właścicieli
wszystkich nieruchomości, przez które mogłaby prowadzić droga,
aby nieruchomość wnioskodawcy miała odpowiedni dostęp do
drogi publicznej.
§ 2. Przed wydaniem
postanowienia o ustanowieniu drogi koniecznej sąd powinien
przeprowadzić dowód z oględzin nieruchomości, chyba że
okoliczności istotne dla wytyczenia drogi koniecznej są
niesporne i niewątpliwe albo że przeprowadzenie dowodu z innych
przyczyn nie jest potrzebne.
Rozdział 6. Postępowanie wieczystoksięgowe
Art. 626[1]. § 1. Sprawy w postępowaniu wieczystoksięgowym rozpoznawane są na posiedzeniu niejawnym.
§ 2. Uczestnikami postępowania oprócz wnioskodawcy są tylko te osoby, których prawa zostały wykreślone lub obciążone bądź na rzecz których wpis ma nastąpić.
§ 3. Nie stanowi przeszkody do wpisu okoliczność, że po złożeniu wniosku wnioskodawca bądź inny uczestnik postępowania zmarł lub został pozbawiony albo ograniczony w możliwości rozporządzania prawem albo w zdolności do czynności prawnych.
§ 4. Przepisów art. 113 nie stosuje się w postępowaniu wieczystoksięgowym, z wyjątkiem zwolnienia z opłat sądowych od wnoszonych środków zaskarżenia. Jednak wnioskodawca nie ma obowiązku uiszczania opłat sądowych od wniosku o wpis do księgi wieczystej zamieszczonego w akcie notarialnym, jeżeli został w całości zwolniony od ponoszenia wynagrodzenia notariusza.
§ 5. Jeżeli wpis do księgi wieczystej ma nastąpić na wniosek zawarty w akcie notarialnym, za wartość prawa podlegającego ujawnieniu przyjmuje się, zawartą w akcie notarialnym, wartość przedmiotu podaną przez strony. W takim przypadku przepisu art. 25 nie stosuje się.
Art. 626[2]. § 1. Wniosek o dokonanie wpisu składa się na urzędowym formularzu.
§ 2. Przepis § 1 nie dotyczy wniosku zawartego w akcie notarialnym, o którym mowa w art. 626[4].
§ 3. Do wniosku o dokonanie wpisu należy dołączyć dokumenty, stanowiące podstawę wpisu w księdze wieczystej.
§ 4. Jeżeli z dokumentów załączonych do wniosku wynika, że nastąpiła zmiana w prawie własności, sąd, zwracając wniosek, stosuje art. 626[13] § 1.
§ 5. Wniosek o dokonanie wpisu może złożyć właściciel nieruchomości, użytkownik wieczysty, osoba, na rzecz której wpis ma nastąpić, albo wierzyciel, jeżeli przysługuje mu prawo, które może być wpisane w księdze wieczystej. W sprawach dotyczących obciążeń powstałych z mocy ustawy wniosek może złożyć uprawniony organ.
Art. 626[3]. W postępowaniu wieczystoksięgowym nie stosuje się przepisów o wznowieniu postępowania.
Art. 626[4]. Przekazanie przez notariusza sądowi wypisu aktu notarialnego zawierającego wniosek o dokonanie wpisu do księgi wieczystej, na podstawie odrębnych przepisów, uważa się za złożenie wniosku przez uprawnionego.
Art. 626[5]. Jeżeli z treści wniosku i dołączonych dokumentów wynika, że nastąpiła zmiana prawa własności, cofnięcie wniosku o wpis tego prawa jest niedopuszczalne.
Art. 626[6]. § 1. O kolejności wniosku o wpis rozstrzyga chwila wpływu wniosku do właściwego sądu. Za chwilę wpływu wniosku uważa się godzinę i minutę, w której w danym dniu wniosek wpłynął do sądu.
§ 2. Wnioski, które wpłynęły w tej samej chwili, będą uważane za złożone równocześnie.
Art. 626[7]. § 1. Wniosek o wpis powinien być w dniu wpływu do sądu zarejestrowany niezwłocznie w dzienniku ksiąg wieczystych i opatrzony kolejnym numerem.
§ 2. Niezwłocznie po zarejestrowaniu wniosku w dzienniku ksiąg wieczystych zaznacza się w odpowiednim dziale księgi wieczystej numer wniosku (wzmianka o wniosku).
§ 3. Wzmiankę o wniosku wykreśla się z urzędu, niezwłocznie po dokonaniu wpisu, po uprawomocnieniu się postanowienia o odmowie dokonania wpisu lub o odrzuceniu wniosku albo o umorzeniu postępowania albo po uprawomocnieniu się zarządzenia o zwrocie wniosku.
§ 4. W razie wniesienia skargi na wpis w księdze wieczystej dokonany przez referendarza stosuje się odpowiednio przepisy § 1 i § 2. Wzmiankę o skardze wykreśla się z urzędu po rozpoznaniu skargi.
Art. 626[8]. § 1. Wpis dokonywany jest jedynie na wniosek i w jego granicach, chyba że przepis szczególny przewiduje dokonanie wpisu z urzędu.
§ 2. Rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść wniosku, treść i formę dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej.
§ 3. W postępowaniu wieczystoksięgowym wpis w księdze wieczystej jest orzeczeniem. Uzasadnienia wpisu nie sporządza się.
§ 4. Założenie księgi wieczystej następuje z chwilą dokonania pierwszego wpisu.
Art. 626[9]. Sąd oddala wniosek o wpis, jeżeli brak jest podstaw albo istnieją przeszkody do jego dokonania.
Art. 626[10]. §1. O dokonanym wpisie sąd zawiadamia uczestników postępowania. Nie zawiadamia się uczestnika, który na piśmie zrzekł się zawiadomienia.
§ 2. Zawiadomienie zawiera istotną treść wpisu.
§ 3. Apelację od wpisu wnosi się w terminie dwóch tygodni od doręczenia zawiadomienia o wpisie. Dla uczestnika, który zrzekł się zawiadomienia, termin ten biegnie od dnia dokonania wpisu.
Art. 626[11]. § 1. Niezwłocznie po wniesieniu apelacji sąd z urzędu wpisuje wzmiankę o apelacji.
§ 2. W razie wniesienia kasacji, wpisu wzmianki o kasacji dokonuje się z urzędu niezwłocznie po przedstawieniu przez zainteresowanego zawiadomienia o wniesieniu kasacji.
§ 3. Do wzmianki o apelacji i o kasacji odpowiednio stosuje się art. 626[7].
Art. 626[12]. § 1. Osoba, na rzecz której wpisane jest prawo lub roszczenie w księdze wieczystej, jej przedstawiciel albo pełnomocnik do doręczeń mają obowiązek niezwłocznego zawiadomienia sądu prowadzącego księgę wieczystą o każdej zmianie adresu względnie wskazania adresu do doręczeń. Osoba zamieszkała lub mająca siedzibę za granicą jest obowiązana wskazać pełnomocnika do doręczeń w Rzeczypospolitej Polskiej.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do spadkobierców lub innych następców prawnych osoby, na rzecz której jest wpisane prawo w księdze wieczystej.
§ 3. W razie zaniedbania obowiązku, o którym mowa w § 1 i 2, pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany.
Art. 626[13]. § 1. Sąd z urzędu dokona wpisu ostrzeżenia, jeżeli dostrzeże niezgodność stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. W razie stwierdzenia, że dla tej samej nieruchomości albo dla tego samego ograniczonego prawa rzeczowego prowadzi się dwie lub więcej ksiąg wieczystych, ujawniających odmienny stan prawny, wpisu ostrzeżenia dokonuje się we wszystkich księgach wieczystych założonych dla tej nieruchomości.
§ 2. Sprostowania usterek wpisu, które nie mogą wywołać niezgodności treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, dokonuje się z urzędu.
DZIAŁ IV. SPRAWY Z
ZAKRESU PRAWA SPADKOWEGO
Przepisy wstępne
Art. 627. Postępowanie
spadkowe należy do zakresu działalności sądów, chyba że
przepis szczególny stanowi inaczej.
Art. 628. Do czynności w
postępowaniu spadkowym, które należą do zakresu działania sądów,
wyłącznie właściwy jest sąd ostatniego miejsca zamieszkania
spadkodawcy, a jeżeli jego miejsca zamieszkania w Polsce nie da
się ustalić, sąd miejsca, w którym znajduje się majątek
spadkowy lub jego część (sąd spadku). W braku powyższych
podstaw sądem spadku jest sąd powiatowy dla m. st. Warszawy.
Art. 629. (skreślony).
Art. 630-632 (skreślone).
Rozdział
1. Zabezpieczenie spadku i spis inwentarza
Art. 633. Do zabezpieczenia
spadku właściwy jest sąd, w którego okręgu znajdują się
rzeczy będące w chwili otwarcia spadku we władaniu spadkodawcy.
Sąd, które nie jest sądem spadku, zawiadomi o dokonanym
zabezpieczeniu sąd spadku.
Art. 634. Spadek zabezpiecza
się, gdy z jakiejkolwiek przyczyny grozi naruszenie rzeczy lub
praw pozostałych po spadkodawcy, zwłaszcza przez usunięcie,
uszkodzenie, zniszczenie albo nie usprawiedliwione rozporządzenie.
Art. 635. § 1. Sąd
dokonuje zabezpieczenia spadku na wniosek lub z urzędu.
§ 2. Wniosek może zgłosić
każdy, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym
do zachowku lub zapisobiercą, a ponadto wykonawca testamentu,
współwłaściciel rzeczy, współuprawniony co do praw pozostałych
po spadkodawcy, wierzyciel mający pisemny dowód należności
przeciwko spadkodawcy oraz właściwy urząd skarbowy.
§ 3. Zabezpieczenia spadku
dokonuje się z urzędu, jeżeli sąd poweźmie wiadomość, że
spadkobierca jest nieznany, nieobecny lub nie ma pełnej zdolności
do czynności prawnych i nie ma ustawowego przedstawiciela.
§ 4. Wykonanie
postanowienia o zabezpieczeniu spadku i o spisie inwentarza sąd
zleca komornikowi lub innemu organowi.
§ 5. Postanowienie ulega
wykonaniu z chwilą jego wydania. Sąd może wstrzymać wykonalność
zaskarżonego postanowienia.
§ 6. Na postanowienie sądu
w sprawie zabezpieczenia spadku przysługuje zażalenie.
Art. 636. Środkami
zabezpieczenia są: spisanie majątku ruchomego i oddanie go pod
dozór, złożenie do depozytu, ustanowienie zarządu
tymczasowego, ustanowienie dozoru nad nieruchomością.
Zastosowanie jednego z tych środków nie wyłącza zastosowania
innych, równocześnie lub kolejno.
Art. 637. § 1. Na wniosek
tego, kto uprawdopodobni, że jest spadkobiercą, uprawnionym do
zachowku lub zapisobiercą, albo wykonawcy testamentu,
wierzyciela mającego pisemny dowód należności przeciwko
spadkodawcy lub właściwego urzędu skarbowego sąd postanowi
sporządzenie spisu inwentarza.
§ 2. W wypadkach
przewidzianych w ustawie postanowienie o spisanie inwentarza
wydaje się z urzędu.
Art. 638. Wierzyciel, który
zażądał sporządzenia spisu inwentarza, nie może odmówić
przyjęcia należnego mu świadczenia, chociażby dług nie był
jeszcze wymagalny.
Art. 639. Rozporządzenie
Ministra Sprawiedliwości określi szczegółowy tryb postępowania
w sprawach unormowanych w niniejszym rozdziale.
Rozdział
2. Przyjęcie lub odrzucenie spadku
Art. 640. § 1. Oświadczenie
o prostym przyjęciu spadku lub z dobrodziejstwem inwentarza albo
o odrzuceniu spadku może być złożone przed notariuszem lub w
sądzie rejonowym, w którego okręgu znajduje się miejsce
zamieszkania lub pobytu składającego oświadczenie. Notariusz
lub sąd prześle niezwłocznie oświadczenie, wraz z załącznikami,
do sądu spadku.
§ 2. Oświadczenia, o których
mowa w paragrafie pierwszym, mogą być również składane w sądzie
spadku w toku postępowania o stwierdzenie praw do spadku.
Art. 641. § 1. Oświadczenie
o przyjęciu lub odrzuceniu spadku powinno zawierać:
1) imię i nazwisko
spadkodawcy, datę i miejsce jego śmierci oraz miejsce jego
ostatniego zamieszkania;
2) tytuł powołania do
spadku;
3) treść złożonego oświadczenia.
§ 2. Oświadczenie powinno
również zawierać wymienienie wszelkich wiadomych składającemu
oświadczenie osób należących do kręgu spadkobierców
ustawowych, jak również wszelkich testamentów, chociażby składający
oświadczenie uważał je za nieważne, oraz danych dotyczących
treści i miejsca przechowania testamentów.
§ 3. Przy oświadczeniu
należy złożyć wypis aktu zgonu spadkodawcy albo prawomocne
orzeczenie sądowe o uznaniu za zmarłego lub o stwierdzeniu
zgonu, jeżeli dowody te nie zostały już poprzednio złożone.
§ 4. Jeżeli oświadczenie
złożono ustnie, z oświadczenia sporządza się protokół.
Art. 642. (skreślony).
Art. 643. O przyjęciu lub
odrzuceniu spadku zawiadamia się wszystkie osoby, które według
oświadczenia i przedstawionych dokumentów są powołane do
dziedziczenia, choćby w dalszej kolejności.
Art. 644. Jeżeli złożono
oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza, a
inwentarz nie był przedtem sporządzony, sąd wyda postanowienie
o sporządzeniu spisu inwentarza.
Art. 645. (skreślony).
Rozdział
3. Ogłoszenie testamentu
Art. 646. § 1. Osoba, u której
znajduje się testament, obowiązana jest złożyć go w sądzie
spadku, gdy dowie się o śmierci spadkodawcy.
§ 2. Kto bezzasadnie uchyla
się od wykonania powyższego obowiązku, ponosi odpowiedzialność
za wynikłą stąd szkodę. Ponadto sąd spadku może nałożyć
na uchylającego się grzywnę.
Art. 647. W celu
stwierdzenia, czy istnieje testament i gdzie się znajduje, sąd
spadku może nakazać złożenie oświadczenia w tym przedmiocie,
stosując odpowiednio tryb przewidziany do wyjawienia przedmiotów
spadkowych.
Art. 648. § 1. Sąd po wysłuchaniu
osoby, u której według uzyskanych wiadomości testament się
znajduje, wyda z urzędu postanowienie nakazujące jej złożenie
testamentu w wyznaczonym terminie.
§ 2. Na postanowienie sądu
w przedmiocie złożenia testamentu przysługuje zażalenie.
Art. 649. § 1. Sąd otwiera
i ogłasza testament, gdy ma dowód śmierci spadkodawcy.
§ 2. O terminie otwarcia i
ogłoszenia nie zawiadamia się osób zainteresowanych, jednakże
mogą one być obecne przy tej czynności.
Art. 650. Gdy złożono
kilka testamentów jednego spadkodawcy, otwiera się i ogłasza
wszystkie, a na każdym z nich czyni się wzmiankę o innych.
Art. 651. W protokole
otwarcia i ogłoszenia testamentu opisuje się jego stan zewnętrzny
oraz wymienia się jego datę, datę złożenia i osobę, która
testament złożyła. Na testamencie zamieszcza się datę
otwarcia i ogłoszenia.
Art. 652. O dokonanym
otwarciu i ogłoszeniu testamentu sąd spadku zawiadamia w miarę
możności osoby, których rozrządzenia testamentowe dotyczą,
oraz wykonawcę testamentu i kuratora spadku.
Art. 653. Testament wraz z
protokołem otwarcia i ogłoszenia przechowuje się w sądzie
spadku.
Art. 654. Przepisy
niniejszego rozdziału stosuje się odpowiednio do pisma
stwierdzającego treść testamentu ustnego.
Rozdział
4. Wyjawienie przedmiotów spadkowych
Art. 655. § 1. Jeżeli po
sporządzeniu spisu inwentarza zachodzi wątpliwość, czy zostały
w nim zamieszczone wszystkie przedmioty należące do spadku lub
czy zamieszczone w spisie inwentarza długi istnieją, sąd
spadku z urzędu lub na wniosek spadkobiercy, wykonawcy
testamentu, wierzyciela spadku albo właściwego urzędu
skarbowego może nakazać spadkobiercy złożenie:
1) oświadczenia, że żadnego
przedmiotu spadkowego nie zataił ani nie usunął oraz że nie
podał do spisu inwentarza nie istniejących długów;
2) wykazu przedmiotów
spadkowych nie ujawnionych w spisie inwentarza, jeżeli mu są
wiadome, z podaniem miejsca przechowania ruchomości i dokumentów
dotyczących praw majątkowych, jak również z wyjaśnieniem
podstawy prawnej tych praw;
3) zapewnienia, że złożone
oświadczenie lub wykaz są prawidłowe i zupełne.
§ 2. Wierzyciel spadku może
zgłosić powyższe wnioski tylko wówczas, gdy uprawdopodobni,
że ujawniony w spisie inwentarza stan czynny spadku nie
wystarcza na zaspokojenie długów spadkowych.
Art. 656. Sprawy o
wyjawienie przedmiotów spadkowych sąd rozpoznaje na rozprawie,
wzywając oprócz wnioskodawcy tych, którzy są uprawnieni do
wystąpienia z wnioskiem o wyjawienie przedmiotów spadkowych, jeżeli
są mu znani.
Art. 657. Jeżeli wniosek o
wyjawienie skierowany jest przeciwko innemu współspadkobiercy,
ten ostatni może nie później niż na rozprawie żądać włożenia
na wnioskodawcę obowiązków wymienionych w art. 655.
Art. 658. Po uprawomocnieniu
się postępowania uwzględniającego w całości lub części
wniosek o wyjawienie przedmiotów spadkowych, sąd na wniosek każdego,
kto był uprawniony do wystąpienia z tym wnioskiem, wezwie
spadkobiercę do wykonania w wyznaczonym terminie włożonego na
niego obowiązku, z pouczeniem, że oświadczenie swe może
spadkobierca złożyć do protokołu sądowego. Równocześnie sąd
wyznaczy na dzień przypadający co najmniej na dwa tygodnie po
upływie wyznaczonego terminu posiedzenie, na które wezwie
wszystkich uczestników sprawy. Jeżeli przed tym posiedzeniem
spadkobierca złoży oświadczenie lub wykaz, sąd zawiadomi o
tym uczestników.
Art. 659. Spadkobierca, który
swym obowiązkom nie uczynił zadość, może spełnić je
jeszcze na posiedzeniu. W związku z materiałem przedstawionym
przez spadkobiercę sąd oraz uczestnicy mogą zadawać
spadkobiercy pytania.
Art. 660. § 1. W razie
niedopełnienia przez spadkobiercę jego obowiązków lub odmowy
odpowiedzi na stawiane mu pytanie, sąd stosuje środki przymusu
według przepisów o egzekucji świadczeń niepieniężnych.
§ 2. O skutkach tych należy
spadkobiercę uprzedzić w wezwaniu do spełnienia obowiązków
objętych postanowieniem o wyjawieniu przedmiotów spadkowych.
Rozdział
5. Przesłuchanie świadków testamentu ustnego
Art. 661. § 1. Kto dowie się
o śmierci spadkodawcy oraz o tym, że treść testamentu ustnego
nie została spisana, obowiązany jest niezwłocznie zawiadomić
o tym sąd spadku oraz podać imiona, nazwiska i adresy świadków
testamentu, jeżeli okoliczności te są mu znane.
§ 2. Kto nie dopełnia
obowiązku przewidzianego w paragrafie poprzedzającym, odpowiada
za wynikłą stąd szkodę, nadto sąd spadku może wymierzyć mu
grzywnę.
Art. 662. Świadków, którzy
treści testamentu ustnego nie stwierdzili na piśmie, sąd wzywa
do złożenia na wyznaczonym posiedzeniu sądowym zeznań
stwierdzających treść dokumentu. Do postępowania w sprawie
przesłuchania świadków testamentu ustnego stosuje się
odpowiednio przepisy o dowodzie ze świadków w procesie, z tą
zmianą, że świadkowie testamentu nie mogą odmówić zeznań
ani odpowiedzi na pytanie, ani też nie mogą być zwolnieni od złożenia
przyrzeczenia.
Art. 663. (skreślony).
Rozdział
6. Sprawy dotyczące wykonawcy testamentu
Art. 664. Osoba powołana na
wykonawcę testamentu, która odmawia przyjęcia tego obowiązku,
powinna oświadczyć o tym w sądzie spadku ustnie do protokołu
albo w piśmie z podpisem uprzednio poświadczonym. Pełnomocnictwo
do złożenia takiego oświadczenia powinno być udzielone w piśmie
z podpisem urzędowo poświadczonym.
Art. 665. Sąd spadku wyda
osobie powołanej na wykonawcę testamentu na jej wniosek zaświadczenie,
w którym wymieni imię, nazwisko, zawód, miejsce ostatniego
zamieszkania oraz datę i miejsce śmierci spadkodawcy, imię,
nazwisko, zawód i miejsce zamieszkania wykonawcy testamentu, jak
również zamieści stwierdzenie, że dana osoba została powołana
na wykonawcę testamentu.
Rozdział 7. Zarząd spadku nie objętego
Art. 666. § 1. Do czasu objęcia
spadku przez spadkobiercę sąd czuwa nad całością spadku, a w
razie potrzeby ustanawia kuratora spadku.
§ 2. Jeżeli inwentarz nie
był przedtem spisany, sąd wyda postanowienie o sporządzeniu
spisu inwentarza.
Art. 667. § 1. Kurator
spadku powinien starać się o wyjaśnienie, kto jest spadkobiercą,
i zawiadomić spadkobierców o otwarciu spadku.
§ 2. Kurator spadku zarządza
majątkiem spadkowym pod nadzorem sądu spadku. Do sprawowania
zarządu stosuje się odpowiednio przepisy o zarządzie w toku
egzekucji z nieruchomości.
Art. 668. Sąd spadku może
nakazać sprzedaż należących do spadku rzeczy ruchomych, które
są narażone na zepsucie albo których przechowanie pociąga za
sobą nadmierne koszty. Sprzedaż nastąpi w sposób przewidziany
dla sprzedaży ruchomości w toku egzekucji, chyba że sąd określi
inny sposób sprzedaży.
Rozdział
8. Stwierdzenie nabycia spadku
Art. 669. Sąd spadku wydaje
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po przeprowadzeniu
rozprawy, na którą wzywa wnioskodawcę oraz osoby mogące
wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi.
Art. 670. § 1. Sąd spadku
bada z urzędu, kto jest spadkobiercą. W szczególności bada,
czy spadkodawca pozostawił testament, oraz wzywa do złożenia
testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że
testament u niej się znajduje. Jeżeli testament zostanie złożony,
sąd dokona jego otwarcia i ogłoszenia.
§ 2. Sąd bada także z urzędu,
czy w skład spadku wchodzi gospodarstwo rolne oraz którzy spośród
spadkobierców powołanych z ustawy do spadku odpowiadają
warunkom przewidzianym do dziedziczenia gospodarstwa rolnego.
Art. 671. § 1. Za dowód,
że nie ma innych spadkobierców, może być przyjęte
zapewnienie złożone przez zgłaszającego się spadkobiercę.
§ 2. W zapewnieniu zgłaszający
się powinien złożyć oświadczenie co do wszystkiego, co mu
jest wiadome:
1) o istnieniu lub
nieistnieniu osób, które wyłączałyby znanych spadkobierców
od dziedziczenia lub dziedziczyłyby wraz z nimi;
2) o testamentach
spadkodawcy.
§ 3. Pod względem skutków
karnych zapewnienie jest równoznaczne ze złożeniem zeznań
przed przyrzeczeniem, o czym sędzia powinien uprzedzić składającego
zapewnienie.
Art. 672. Jeżeli
zapewnienie nie było złożone albo jeżeli zapewnienie lub inne
dowody nie będą uznane przez sąd za wystarczające,
postanowienie w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku może zapaść
dopiero po wezwaniu spadkobierców przez ogłoszenie.
Art. 673. Ogłoszenie
powinno zawierać:
1) imię, nazwisko, zawód
oraz ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy;
2) datę śmierci
spadkodawcy;
3) wskazanie majątku
pozostałego po spadkodawcy;
4) wezwanie, aby
spadkobiercy w ciągu sześciu miesięcy od dnia wskazanego w ogłoszeniu
zgłosili i udowodnili nabycie spadku, gdyż w przeciwnym razie
mogą być pominięci w postanowieniu o stwierdzeniu nabycia
spadku.
Art. 674. § 1. Ogłoszenie
powinno być umieszczone w piśmie poczytnym na całym obszarze
Państwa i podane publicznie do wiadomości w miejscu ostatniego
zamieszkania spadkodawcy na tym obszarze, w sposób w miejscu tym
przyjęty.
§ 2. Jeżeli wartość
spadku jest nieznaczna, sąd może zaniechać umieszczenia ogłoszenia
w piśmie.
Art. 675. Po upływie sześciu
miesięcy od daty ogłoszenia sąd wyznaczy w celu rozpoznania zgłoszonych
żądań rozprawę, na której wezwie także osoby, które zgłosiły
żądanie i podały miejsce zamieszkania.
Art. 676. Jeżeli w ciągu
sześciu miesięcy od ogłoszenia o wezwaniu spadkobierców nikt
nie zgłosił nabycia spadku albo, zgłosiwszy je, nie udowodnił
go na rozprawie, sąd wyda postanowienie stwierdzające nabycie
spadku przez spadkobierców, których prawa zostały wykazane, a
w ich braku - przez Skarb Państwa jako spadkobiercę ustawowego.
Art. 677. § 1. Sąd
stwierdzi nabycie spadku przez spadkobierców, choćby były nimi
inne osoby niż te, które wskazali uczestnicy. W postanowieniu o
stwierdzeniu nabycia spadku sąd wymienia spadkodawcę oraz
wszystkich spadkobierców, którym spadek przypadł, jak również
wysokość ich udziałów.
§ 2. W wypadku, gdy w skład
spadku wchodzi gospodarstwo rolne podlegające dziedziczeniu z
ustawy, sąd wymieni w treści tego postanowienia ponadto
spadkobierców dziedziczących to gospodarstwo oraz ich udziały
w nim.
§ 3. Jeżeli w
postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku nie orzeczono o
dziedziczeniu gospodarstwa rolnego, sąd wyda w tym przedmiocie
postanowienie uzupełniające, stosując odpowiednio przepisy
niniejszego rozdziału.
Art. 678. Jeżeli
stwierdzone zostało nabycie spadku po osobie uznanej za zmarłą
lub której zgon został stwierdzony postanowieniem sądu, a
postanowienie o uznaniu tej osoby za zmarłą lub o stwierdzeniu
jej zgonu zostało uchylone, sąd spadku z urzędu uchyli
postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku.
Art. 679. § 1. Dowód, że
osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest
spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż
stwierdzony, może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o
uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku, z
zastosowaniem przepisów niniejszego rozdziału. Jednakże ten,
kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku,
może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego
nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł
powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed
upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność.
§ 2. Wniosek o wszczęcie
takiego postępowania może zgłosić każdy zainteresowany.
§ 3. W razie
przeprowadzenia dowodu, że spadek w całości lub w części
nabyła inna osoba niż wskazana w prawomocnym postanowieniu o
stwierdzeniu nabycia spadku, sąd spadku, zmieniając to
postanowienie, stwierdzi nabycie spadku zgodnie z rzeczywistym
stanem prawnym.
Rozdział
9. Dział spadku
Art. 680. § 1. We wniosku o
dział spadku należy powołać postanowienie o stwierdzeniu
nabycia spadku oraz spis inwentarza, jak również podać, jakie
spadkodawca sporządził testamenty, gdzie zostały złożone i
gdzie się znajdują. Jeżeli spis inwentarza nie został sporządzony,
należy we wniosku wskazać majątek, który ma być przedmiotem
działu.
§ 2. W wypadku gdy w skład
spadku wchodzi nieruchomość, należy przedstawić dowody
stwierdzające, że nieruchomość stanowiła własność
spadkodawcy.
Art. 681. Jeżeli
stwierdzenie nabycia spadku jeszcze nie nastąpiło, dokonuje go
sąd w toku postępowania działowego, stosując przepisy rozdziału
poprzedzającego.
Art. 682. Współspadkobiercy
powinni podać sądowi swój wiek, zawód, stan rodzinny oraz
dane co do swych zarobków i majątku, a także zarobków i majątku
małżonka, wyjaśnić, w jaki sposób korzystali ze spadku
dotychczas, jak również podać inne okoliczności, które mogą
mieć wpływ na rozstrzygnięcie, co każdy ze współspadkobierców
ma otrzymać ze spadku. Jeżeli przedmiotem działania jest
gospodarstwo rolne, współspadkobiercy powinni w szczególności
podać dane dotyczące okoliczności przewidzianych w art. 214
kodeksu cywilnego.
Art. 683. Na żądanie
uczestnika działu, zgłoszone nie później niż na pierwszej
rozprawie, sąd spadku może przekazać sprawę sądowi
powiatowemu, w którego okręgu znajduje się spadek lub jego
znaczna część, albo sądowi powiatowemu, w którego okręgu
mieszkają wszyscy współspadkobiercy.
Art. 684. Skład i wartość
spadku ulegającego podziałowi ustala sąd.
Art. 685. W razie sporu o
istnienie uprawnienia do żądania działu spadku, jak również
w razie sporu między współspadkobiercami o to, czy pewien
przedmiot należy do spadku, sąd spadku może wydać
postanowienie wstępne.
Art. 686. W postępowaniu
działowym sąd rozstrzyga także o istnieniu zapisów, których
przedmiotem są rzeczy lub prawa należące do spadku, jak również
o wzajemnych roszczeniach pomiędzy współspadkobiercami z tytułu
posiadania poszczególnych przedmiotów spadkowych, pobieranych
pożytków i innych przychodów, poczynionych na spadek i spłaconych
długów spadkowych.
Art. 687. W braku podstaw do
wydania postanowienia działowego na podstawie zgodnego wniosku
uczestników, dział spadku będzie rozpoznany według przepisów
poniższych.
Art. 688. Do działu spadku
stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zniesienia współwłasności,
a w szczególności art. 618 § 2 i 3.
Art. 689. Jeżeli cały majątek
spadkowy lub poszczególne rzeczy wchodzące w jego skład
stanowią współwłasność z innego tytułu niż dziedziczenie,
dział spadku i zniesienie współwłasności mogą być połączone
w jednym postępowaniu.
Rozdział
10. Inne sprawy spadkowe
Art. 690. § 1. W razie
uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu
lub odrzuceniu spadku sąd przeprowadza rozprawę.
§ 2. Jeżeli wskutek
prawomocnego zatwierdzenia przez sąd uchylenia się, o którym
mowa w paragrafie poprzedzającym, ulega zmianie krąg osób, co
do których nabycie spadku zostało już stwierdzone, sąd po
przeprowadzeniu rozprawy zmienia z urzędu postanowienie o
stwierdzeniu nabycia spadku i orzeka w tym przedmiocie.
Art. 691. § 1. Do wniosku o
zwolnienie wykonawcy testamentu uprawniona jest osoba
zainteresowana. Rozstrzygnięcie wniosku nastąpi po wysłuchaniu
wykonawcy testamentu.
§ 2. Wykonawca testamentu
zwolniony z obowiązków powinien zwrócić zaświadczenie o
swych uprawnieniach.
DZIAŁ IVa. SPRAWY Z
ZAKRESU PRZEPISÓW O PRZEDSIĘBIORSTWACH PAŃSTWOWYCH I O SAMORZĄDZIE
ZAŁOGI PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWEGO
Art. 691[1]. § 1. Przepisy
niniejszego działu stosuje się w sprawach o rozstrzygnięcie
sporu między:
1) radą pracowniczą
przedsiębiorstwa a dyrektorem przedsiębiorstwa,
2) organami przedsiębiorstwa
a organem założycielskim przedsiębiorstwa,
3) organami przedsiębiorstwa
a organem sprawującym nadzór nad przedsiębiorstwem.
§ 2. Sprawy wymienione w §
1 rozpoznają sądy wojewódzkie.
Art. 691[2]. Właściwy jest
sąd miejsca siedziby przedsiębiorstwa (zrzeszenia), z którego
działalnością wiąże się przedmiot sporu.
Art. 691[3]. W sprawach, o
których mowa w art. 691[1], zdolność sądową mają ponadto
dyrektor przedsiębiorstwa i dyrektor zrzeszenia przedsiębiorstw,
działający w tym charakterze, oraz rada pracownicza przedsiębiorstwa
i rada zrzeszenia przedsiębiorstw.
Art. 691[4]. W imieniu rady
pracowniczej przedsiębiorstwa może występować każdy
wyznaczony przez radę jej członek.
Art. 691[5]. § 1. Pełnomocnikiem
rady pracowniczej może być również każdy pracownik przedsiębiorstwa,
któremu przysługuje bierne prawo wyborcze do organów samorządu
załogi przedsiębiorstwa, lub radca prawny nie zatrudniony w tym
przedsiębiorstwie.
§ 2. Pełnomocnikiem
dyrektora przedsiębiorstwa może być również radca prawny lub
inny pracownik przedsiębiorstwa.
§ 3. Pełnomocnikiem
dyrektora przedsiębiorstwa i rady pracowniczej w sprawach między
nimi a organem założycielskim lub organem sprawującym nadzór
nad przedsiębiorstwem może być również radca prawny przedsiębiorstwa,
chyba że między dyrektorem a radcą zachodzi sprzeczność
interesów.
Art. 691[6]. Przepisy art.
691[4] i 691[5] stosuje się odpowiednio do rady zrzeszenia
przedsiębiorstw, a przepis art. 691[5] - także do dyrektora
zrzeszenia.
Art. 691[7]. Orzeczenie
rozstrzygające spór może zapaść tylko po przeprowadzeniu
rozprawy.
Art. 691[8]. Koszty postępowania
obciążające zarówno radę pracowniczą, jak i dyrektora
przedsiębiorstwa ponosi przedsiębiorstwo, a obciążające radę
zrzeszenia przedsiębiorstw lub dyrektora tego zrzeszenia ponosi
zrzeszenie.
Art. 691[9]. Przepisów
niniejszego działu nie stosuje się w sprawach o odszkodowanie.
DZIAŁ V. ZŁOŻENIE
PRZEDMIOTU ŚWIADCZENIA DO DEPOZYTU SĄDOWEGO
Art. 692. W sprawach o złożenie
przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego właściwy jest sąd
miejsca wykonania zobowiązania. Jeżeli miejsca tego nie da się
ustalić, właściwy jest sąd miejsca zamieszkania wierzyciela,
a gdy wierzyciel jest nie znany lub gdy nie jest znane miejsce
jego zamieszkania - sąd miejsca zamieszkania dłużnika. Jeżeli
zobowiązanie jest zabezpieczone wpisem w księdze wieczystej, właściwy
jest sąd miejsca położenia nieruchomości.
Art. 693. We wniosku o złożenie
przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego należy:
1) określić zobowiązanie,
w którego wykonaniu składa się przedmiot;
2) przytoczyć okoliczności
uzasadniające złożenie;
3) dokładnie oznaczyć
przedmiot, który ma być złożony;
4) wskazać osobę, której
przedmiot ma być wydany, oraz warunki, pod którymi wydanie ma
nastąpić.
Art.
694. Minister Sprawiedliwości w drodze rozporządzenia określi
zasady i tryb postępowania w sprawach unormowanych w dziale
niniejszym.
DZIAŁ VI. POSTĘPOWANIE REJESTROWE
Art. 694[1]. § 1. Przepisy zawarte w dziale niniejszym stosuje się do postępowania w sprawach o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym (sprawach rejestrowych).
§ 2. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do innych postępowań rejestrowych prowadzonych przez sądy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Art. 694[2]. W sprawach rejestrowych wyłącznie właściwy jest sąd rejonowy (sąd gospodarczy) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu, którego wpis dotyczy (sąd rejestrowy).
Art. 694[3]. § 1. Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego składa podmiot podlegający wpisowi do tego rejestru, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
§ 2. Podmiot podlegający wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego jest uczestnikiem postępowania, chociażby nie był wnioskodawcą. Przepisu art. 510 § 2 nie stosuje się.
Art. 694[4]. Dokumenty, na których podstawie dokonuje się wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, składa się w oryginałach albo poświadczonych urzędowo odpisach lub wyciągach.
Art. 694[5]. § 1. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie postanowienia.
§ 2. Postanowienia co do istoty sprawy są skuteczne i wykonalne z chwilą ich wydania, z wyjątkiem postanowień dotyczących wykreślenia podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego.
§ 3. Postanowieniom dotyczącym stosowania środków przymusu sąd rejestrowy może nadać rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wymaga tego interes wierzyciela lub innych osób.
Art. 694[6]. § 1. Postanowienie co do istoty sprawy wydane zgodnie z wnioskiem nie wymaga uzasadnienia.
§ 2. Sąd rejestrowy z urzędu sporządza uzasadnienie postanowienia co do istoty sprawy, które zostało wydane z urzędu.
Art. 694[7]. W razie uwzględnienia środka odwoławczego od orzeczenia wydanego w postępowaniu rejestrowym, dotyczącego wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, sąd drugiej instancji uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi rejestrowemu. Rozpoznając ponownie sprawę, sąd rejestrowy uwzględnia wskazania sądu drugiej instancji oraz aktualny stan rejestru.
Art. 694[8]. § 1. Koszty postępowania rejestrowego ponosi podmiot podlegający obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
§ 2. Koszty postępowania wszczętego przez osobę, która nie jest upoważniona do działania w imieniu podmiotu podlegającego obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, ponosi wnioskodawca, chyba że wniosek jego został uwzględniony w całości lub w istotnej części.
§ 3. Wpisy z urzędu dokonywane przez sąd na podstawie art. 12 ust. 2, art. 20 ust. 3, art. 41 pkt 4 i 5, art. 44 ust. 1 pkt 5, art. 46 ust. 2, art. 55 i art. 60 ust. 1 oraz wpisy dokonywane przez sąd na podstawie art. 41 pkt 1 i 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym są wolne od opłat sądowych.
|