 |
USTAWA
o pracowniczych programach emerytalnych
z dnia 22 sierpnia 1997 r.
Dz.U. z 2001r. Nr 60 poz. 623
(Dz.U. z 2001 r., Nr 60, poz. 623, zm.: Dz.U. z 2002 r., Nr 25, poz. 253
(Dziennik Ustaw z dnia 13 czerwca 2001 r.)
Rozdział 1 - Przepisy ogólne
Art. 1. [ Zakres regulacji ]
Ustawa reguluje zasady tworzenia i działania pracowniczych programów
emerytalnych, warunki, które powinny spełniać podmioty uczestniczące w
realizowaniu tych programów, oraz zasady zawierania składających się na nie
umów.
Art. 2. [ Definicje ]
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) pracownik – osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru,
mianowania, spółdzielczej umowy o pracę w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu
pracy, osobę zatrudnioną na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia,
jeżeli jest ona objęta obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z
tego tytułu, oraz osobę zatrudnioną na podstawie umowy zawartej w wyniku
powołania lub wyboru do organu reprezentującego osoby prawnej, w tym kontraktu
menedżerskiego,
2) pracodawca – podmiot zatrudniający pracowników w rozumieniu pkt 1,
3) zatrudnienie – zawarcie umowy o pracę bądź innej umowy, o której mowa w pkt
1, oraz powołanie, wybór i mianowanie,
4) zakład ubezpieczeń – zakład ubezpieczeń na życie w formie spółki akcyjnej w
rozumieniu ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.
U. z 1996 r. Nr 11, poz. 62, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 88, poz. 554, Nr 107,
poz. 685, Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 155, poz.
1015, z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr 110, poz. 1255, z 2000
r. Nr 43, poz. 483, Nr 48, poz. 552, Nr 70, poz. 819, Nr 114, poz. 1193 i Nr
116, poz. 1216 oraz z 2001 r. Nr 37, poz. 424),
5) towarzystwo ubezpieczeń – towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych na życie w
rozumieniu ustawy o działalności ubezpieczeniowej,
6) fundusz inwestycyjny – fundusz inwestycyjny otwarty lub specjalistyczny
fundusz inwestycyjny otwarty w rozumieniu ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o
funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 139, poz. 933, z 1999 r. Nr 72, poz. 801
oraz z 2000 r. Nr 103, poz. 1099 i Nr 114, poz. 1192),
6a) grupowe inwestycyjne ubezpieczenie na życie pracowników – rodzaj
ubezpieczenia w ramach grupy 3 działu l załącznika do ustawy o działalności
ubezpieczeniowej, z zastrzeżeniem art. 7a,
7) uczestnik – osobę, która przystąpiła do pracowniczego programu emerytalnego,
8) środki – środki finansowe na rachunkach pracowników, prowadzonych na
podstawie zakładowej umowy emerytalnej przez zakłady lub towarzystwa
ubezpieczeń, fundusze inwestycyjne bądź pracownicze fundusze emerytalne,
9) reprezentacja pracowników – zakładową organizację związkową lub reprezentację
wyłonioną w sposób określony w art. 15 ust. 4 ustawy, jeżeli w zakładzie nie
działa zakładowa organizacja związkowa,
10) wypłata – wypłatę pracownikowi środków zgromadzonych w ramach pracowniczego
programu emerytalnego na warunkach określonych w zakładowej umowie emerytalnej,
11) wypłata transferowa – przeniesienie środków zgromadzonych przez uczestnika w
ramach pracowniczego programu emerytalnego do zakładu ubezpieczeń, towarzystwa
ubezpieczeń, funduszu inwestycyjnego lub pracowniczego funduszu emerytalnego,
gromadzącego środki w ramach innego pracowniczego programu emerytalnego w
przypadkach, o których mowa w art. 28 ust. 1,
12) zwrot – wycofanie środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu
emerytalnego, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty bądź wypłaty
transferowej,
13) organ nadzoru — Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych,
14) rejestr – rejestr pracowniczych programów emerytalnych prowadzony przez
organ nadzoru,
15) wynagrodzenie – przychód uczestnika uzyskiwany od pracodawcy prowadzącego
pracowniczy program emerytalny, stanowiący podstawę wymiaru składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe w rozumieniu ustawy z dnia 13 października
1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 i Nr 162,
poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr 60, poz. 636, Nr 72, poz. 802,
Nr 78, poz. 875 i Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 9, poz. 118, Nr 95, poz. 1041,
Nr 104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249 oraz z 2001 r. Nr 8, poz. 64, Nr 27, poz.
298 i Nr 39, poz. 459), bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19
ust. 1 tej ustawy.
Art. 3. [ Stanowienie pracowniczych programów emerytalnych ]
1. Pracowniczy program emerytalny stanowią zakładowe umowy emerytalne,
pracownicze umowy emerytalne oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, umowy z zakładami
albo towarzystwami ubezpieczeń, umowy z funduszami inwestycyjnymi bądź statuty
pracowniczych funduszy emerytalnych, a także, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1,
umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, które określają warunki
gromadzenia środków ze składek, przeznaczonych do wypłat w wieku emerytalnym lub
w przypadku uzyskania uprawnień do świadczeń rentowych z tytułu niezdolności do
pracy, spełniające kryteria ustalone w ustawie.
2. Jeżeli pracodawcą jest zakład lub towarzystwo ubezpieczeń, pracownicze
towarzystwo emerytalne albo towarzystwo funduszy inwestycyjnych, warunki
gromadzenia środków, o których mowa w ust. 1, określa zakładowa umowa
emerytalna.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do podmiotów, które nie zarządzają całością
środków gromadzonych w ramach programu.
Art. 4. [ Oferowanie i uczestnictwo w programach emerytalnych ]
1. Pracownicze programy emerytalne mogą być oferowane na warunkach niniejszej
ustawy przez pracodawcę lub łącznie co najmniej przez dwóch pracodawców,
zatrudniających każdy co najmniej 5 pracowników.
2. Pracodawca, który na podstawie odrębnych przepisów podlega wpisowi do
właściwego rejestru albo do ewidencji działalności gospodarczej, nie może
zawrzeć zakładowej umowy emerytalnej przed upływem roku od wpisania go do
takiego rejestru lub ewidencji . Nie dotyczy to spółek powstałych w wyniku
przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych.
3. Pracodawca prowadzący działalność nieprzerwanie od 3 lat może zaoferować
pracowniczy program emerytalny, jeżeli zatrudnia co najmniej 3 pracowników.
4. Uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych mogą być, obok pracowników,
także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek,
wspólnicy spółek cywilnych, jawnych oraz wspólnicy spółki komandytowej
odpowiadający bez ograniczenia, którzy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom
emerytalnemu i rentowym, o ile te osoby lub spółki prowadzą programy emerytalne
dla swoich pracowników, przewidujące równocześnie uczestnictwo pracodawców.
5. Przepisy ustawy dotyczące pracowników stosuje się odpowiednio do osób, które
są uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych na podstawie ust. 4.
Art. 5. [ Prawo uczestnictwa w programach emerytalnych ]
1. Prawo do uczestnictwa w pracowniczym programie emerytalnym przysługuje
pracownikowi, który jest zatrudniony u danego pracodawcy nie krócej niż 3
miesiące, chyba że zakładowa umowa emerytalna stanowi inaczej.
2. Uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych mogą zostać pracownicy
wykonujący pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium
innego państwa w ramach delegowania przez pracodawcę mającego siedzibę lub
miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na
posiadane obywatelstwo oraz status wynikający z prawa dewizowego i podatkowego.
3. Osoba zatrudniona u kilku pracodawców prowadzących programy emerytalne może w
tym samym czasie uczestniczyć w więcej niż jednym programie emerytalnym.
Art. 6. [ Warunki zakładowej umowy emerytalnej ]
1. Zakładowa umowa emerytalna nie może przewidywać dla uczestnictwa pracowników
w programie żadnych innych warunków poza określonymi ustawą. Warunki te nie mogą
powodować sytuacji, w której przy ich zachowaniu prawo uczestnictwa w
pracowniczym programie emerytalnym, w dniu złożenia wniosku o zarejestrowanie
programu, miałaby mniej niż połowa liczby zatrudnionych pracowników.
2. (skreślony).
Art. 7. [ Formy pracowniczych programów emerytalnych ]
1. Pracownicze programy emerytalne mogą być prowadzone, według wyboru
pracodawców, w jednej z następujących form:
1) pracowniczego funduszu emerytalnego,
2) umowy o wnoszenie przez pracodawcę składek pracowników do funduszu
inwestycyjnego,
3) umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników z zakładem
ubezpieczeń,
4) umowy grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników z
towarzystwem ubezpieczeń, na podstawie której pracownicy staną się jego
członkami.
1a. Umowy, o których mowa w ust. 1 pkt 2, mogą być także zawierane przez
pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo
towarzystwo funduszy inwestycyjnych.
2. Umowy, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, mogą być zawierane tylko dla
grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników oraz, dodatkowo,
dobrowolnie z ubezpieczeniem wypadkowym i chorobowym, jeżeli są one
uzupełnieniem grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie.
3. Tworzenie pracowniczych towarzystw i funduszy emerytalnych, ustalanie treści
ich statutów oraz rejestracja odbywa się według przepisów ustawy z dnia 28
sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr
139, poz. 934, z 1998 r. Nr 98, poz. 610, Nr 106, poz. 668 i Nr 162, poz. 1118,
z 1999 r. Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 60, poz. 702 oraz z 2001 r. Nr 8, poz.
64).
4. Umowy ubezpieczenia, o których mowa w ust. 1 pkt 3 i 4, nie mogą wskazywać
pracodawcy jako uposażonego do wypłaty świadczenia, chyba że jest on członkiem
najbliższej rodziny. Członkami najbliższej rodziny są: małżonek, dzieci, rodzice
oraz wnuki zmarłego.
Art. 7a. [ Działalność zakładów i towarzystw ubezpieczeń ]
1. Do działalności zakładów ubezpieczeń i towarzystw ubezpieczeń w zakresie
zawieranych przez nie w ramach pracowniczego programu emerytalnego umów
grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników stosuje się przepisy
ust. 2–17.
2. Umowy, o których mowa w art. 7 ust. 2, powinny określać część składki, która:
1) staje się środkami,
2) jest przeznaczona na ochronę ubezpieczeniową,
3) pokrywa koszty zakładu ubezpieczeń lub towarzystwa ubezpieczeń.
3. Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń są obowiązane do dokonywania
wyceny aktywów funduszy w ramach pracowniczego programu emerytalnego i do
ogłaszania wyceny nie rzadziej niż raz w miesiącu w dzienniku o zasięgu
ogólnopolskim, wraz z danymi pozwalającymi uczestnikowi programu na ustalenie
wartości przypadającej mu części aktywów funduszu.
4. Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń są obowiązane do ogłaszania w
dzienniku o zasięgu ogólnopolskim rocznych i półrocznych szczegółowych
informacji o funduszach tworzonych w związku z zawartymi w ramach pracowniczego
programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie
pracowników. Informacja roczna i informacja półroczna powinny być także
doręczone uczestnikowi na jego żądanie.
5. Szczegółowy zakres informacji, o których mowa w ust. 4, określi, w drodze
rozporządzenia, minister właściwy do spraw instytucji finansowych.
6. Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń lokują aktywa stanowiące
pokrycie funduszy tworzonych w związku z zawartymi w ramach pracowniczego
programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego ubezpieczenia na życie
pracowników jedynie w:
1) obligacjach, bonach i innych papierach wartościowych emitowanych przez Skarb
Państwa albo Narodowy Bank Polski, a także w pożyczkach i kredytach udzielonych
tym podmiotom,
2) obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych, opiewających na
świadczenia pieniężne, gwarantowanych lub poręczanych przez Skarb Państwa albo
Narodowy Bank Polski, a także w depozytach, kredytach i pożyczkach
gwarantowanych lub poręczanych przez te podmioty,
3) depozytach bankowych i bankowych papierach wartościowych,
4) akcjach spółek notowanych na regulowanym rynku giełdowym,
5) akcjach spółek notowanych na regulowanym rynku pozagiełdowym lub spółek
nienotowanych na regulowanym rynku giełdowym i na regulowanym rynku
pozagiełdowym, lecz dopuszczonych do publicznego obrotu,
6) akcjach narodowych funduszy inwestycyjnych,
7) certyfikatach inwestycyjnych emitowanych przez fundusze inwestycyjne
zamknięte lub fundusze inwestycyjne mieszane,
8) jednostkach uczestnictwa zbywanych przez fundusze inwestycyjne otwarte i
specjalistyczne fundusze inwestycyjne otwarte,
9) obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez
jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto Warszawę, które
zostały dopuszczone do publicznego obrotu,
10) obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez
jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto Warszawę, które nie
są dopuszczone do publicznego obrotu,
11) zabezpieczonych całkowicie obligacjach emitowanych przez podmioty inne niż
jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto Warszawę, które
zostały dopuszczone do publicznego obrotu,
12) zabezpieczonych całkowicie obligacjach emitowanych przez podmioty inne niż
jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub miasto Warszawę, które nie
zostały dopuszczone do publicznego obrotu,
13) obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez
spółki publiczne, innych niż papiery wartościowe, o których mowa w pkt 11 i 12,
14) listach zastawnych,
15) innych lokatach, które, w drodze rozporządzenia, może określić Rada
Ministrów.
7. Na podstawie ogólnego zezwolenia udzielonego przez ministra właściwego do
spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia, i na warunkach
określonych w tym zezwoleniu aktywa stanowiące fundusze tworzone w związku z
zawartymi w ramach pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego
inwestycyjnego ubezpieczenia na życie pracowników mogą być lokowane poza
granicami kraju w papierach wartościowych emitowanych przez spółki notowane na
giełdach rynków kapitałowych państw obcych będących członkami OECD lub innych
państw obcych, które określone zostaną w tym zezwoleniu, a także w papierach
skarbowych emitowanych przez rządy lub banki centralne tych państw oraz tytułach
uczestnictwa emitowanych przez instytucje wspólnego inwestowania mające siedzibę
w tych państwach, jeżeli instytucje te oferują publicznie tytuły uczestnictwa i
umarzają je na żądanie uczestnika.
8. W stosunku do lokat, o których mowa w ust. 7, stosuje się limit określony na
podstawie art. 63 ust. 4 ustawy o działalności ubezpieczeniowej.
9. Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń nie mogą lokować więcej niż 5%
wartości aktywów stanowiących fundusze tworzone w związku z zawartymi w ramach
pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego
ubezpieczenia na życie pracowników w papiery wartościowe wyemitowane przez jeden
podmiot i w wierzytelności wobec tego podmiotu.
10. Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń mogą lokować do 10% wartości
aktywów stanowiących fundusze tworzone w związku z zawartymi w ramach
pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego
ubezpieczenia na życie pracowników w papiery wartościowe wyemitowane przez jeden
podmiot i w wierzytelności wobec tego podmiotu, jeżeli łączna wartość takich
lokat nie przekroczy 40% wartości funduszu.
11. Zakład ubezpieczeń i towarzystwo ubezpieczeń mogą lokować do 100% wartości
aktywów stanowiących fundusze służące gromadzeniu środków pracowniczego programu
emerytalnego w lokatach określonych w ust. 6 pkt 8. Do lokat tych nie stosuje
się ograniczeń określonych w ust. 9 i 10.
12. Ograniczeń, o których mowa w ust. 10, nie stosuje się do lokat w papiery
wartościowe emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa albo Narodowy Bank
Polski oraz do lokat w papiery wartościowe emitowane lub gwarantowane przez
państwa należące do OECD oraz międzynarodowe instytucje finansowe, których
członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub przynajmniej dwa z państw należących do
OECD, z zastrzeżeniem ust. 8.
13. Lokaty, o których mowa w ust. 6, dokonywane w papiery wartościowe jednego
emitenta lub gwarantowane przez jeden podmiot nie mogą przewyższać 35% wartości
funduszu, chyba że warunki umowy ubezpieczenia na to zezwalają i wskazują tego
emitenta lub gwaranta.
14. W przypadku gdy pracowniczy program emerytalny realizowany jest w oparciu o
umowę ubezpieczenia przewidującą lokowanie 100% środków w jednostkach
uczestnictwa funduszu, w razie upadłości zakładu ubezpieczeń lub towarzystwa
ubezpieczeń jednostki te nie wchodzą do masy upadłości, a środki zgromadzone
przy użyciu takiej formy lokaty, o ile nie nastąpi wypłata transferowa, są
wypłacane uczestnikom programu emerytalnego. Jednostki uczestnictwa nie mogą być
przedmiotem postępowania układowego prowadzonego w stosunku do zakładu
ubezpieczeń lub towarzystwa ubezpieczeń, jak również egzekucji skierowanej
przeciwko nim.
15. W przypadku nieopłacenia składki ubezpieczenia na życie oraz związanego z
ryzykiem chorobowym i wypadkowym składka ta nie może być potrącana ze środków
zgromadzonych w funduszach tworzonych w związku z zawartymi w ramach
pracowniczego programu emerytalnego umowami grupowego inwestycyjnego
ubezpieczenia na życie pracowników.
16. W przypadku gdy 100% środków, o których mowa w ust. 6, lokowane ma być w
jednostki uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, umowa z zakładem ubezpieczeń lub
towarzystwem ubezpieczeń oraz zakładowa umowa emerytalna powinny określać
fundusz inwestycyjny lub fundusze inwestycyjne, których jednostki uczestnictwa
będą nabywane w ramach umowy, a także tryb zmiany funduszu inwestycyjnego.
17. Oferując produkt określony w art. 7 ust. 1 pkt 3 i 4, zakład ubezpieczeń lub
towarzystwo ubezpieczeń obowiązane są posługiwać się nazwą „grupowe inwestycyjne
ubezpieczenie na życie".
Art. 8. [ Określenia zastrzeżone ]
Określenia „program emerytalny", „plan emerytalny" lub „umowa emerytalna" mogą
być używane wyłącznie dla określenia programów, planów i umów uregulowanych w
niniejszej ustawie.
Rozdział 2 - Międzyzakładowe programy emerytalne
Art. 9. [ Pracodawcy ]
1. Pracodawcy, w celu zaoferowania pracownikom programu emerytalnego, mogą
zawierać umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, w których
ustalają formę pracowniczego programu wraz z warunkami, które zaoferują w
zakładowych umowach emerytalnych.
2. Do umów o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym stosuje się przepis
art. 10 ust. 2 oraz art. 14 ust. 3 zdanie drugie.
3. Pracodawcy mogą się zobowiązać, że w przypadku upadłości jednego z nich,
likwidacji, zbycia przedsiębiorstwa, jego podziału bądź połączenia pozostali
będą nadal prowadzić program emerytalny dla pracowników przedsiębiorstwa
dotychczas objętego programem, o ile nowy pracodawca do niego przystąpi.
4. Pracodawcy są zobowiązani, w przypadkach wskazanych w ust. 3, do zapewnienia
obsługi i zarządu środków zgromadzonych na rachunkach pracowników
przedsiębiorstwa dotychczas objętego programem, do czasu ich wypłaty, wypłaty
transferowej bądź zwrotu.
Art. 10. [ Przystąpienie pracodawcy do umowy o wspólnym międzyzakładowym
programie emerytalnym ]
1. Pracodawcy związani umową wspólnego międzyzakładowego programu emerytalnego
mogą na wniosek innego pracodawcy akceptującego warunki umowy i programu zgodzić
się na przystąpienie jego do umowy i objąć programem, o ile pracodawca we
właściwym trybie przyjmie warunki programu.
2. Przystąpienie pracodawcy do umowy o wspólnym międzyzakładowym programie
emerytalnym nie zwalnia z obowiązku zawarcia zakładowej umowy emerytalnej.
3. W sytuacji przystąpienia do zarejestrowanej umowy o wspólnym międzyzakładowym
programie emerytalnym w formie pracowniczego funduszu emerytalnego, zakładowa
umowa emerytalna wskazuje istniejący pracowniczy fundusz emerytalny.
Art. 11. [ Równoległe prowadzenie różnych form pracowniczego programu
emerytalnego ]
1. Dopuszczalne jest prowadzenie równolegle różnych form pracowniczego programu
emerytalnego, o których mowa w art. 7, w przypadkach gdy pracodawca nabywa
przedsiębiorstwo lub zorganizowaną jego część (zakład) wraz z przejęciem
zobowiązań z zakładowej umowy emerytalnej, umów z funduszami inwestycyjnymi,
zakładami lub towarzystwami ubezpieczeń albo nabyciem akcji w pracowniczym
towarzystwie emerytalnym bądź następuje połączenie pracodawców prowadzących
pracownicze programy emerytalne.
2. W terminie 3 lat od dnia nabycia bądź połączenia, w sytuacjach, o których
mowa w ust. 1, pracodawca powinien zapewnić zmianę zakładowych umów emerytalnych
oraz umów z funduszami inwestycyjnymi, towarzystwami albo zakładami ubezpieczeń
lub połączenie towarzystw emerytalnych bądź przejęcie funduszu emerytalnego
przez jedno z towarzystw i likwidację drugiego, tak aby oferować pracownikom
jedną formę pracowniczego programu emerytalnego.
Rozdział 3 - Tworzenie pracowniczych programów emerytalnych
Art. 12. [ Strony umowy emerytalnej ]
Zakładowa umowa emerytalna jest umową zawieraną przez pracodawcę z reprezentacją
pracowników.
Art. 13. [ Dobrowolność przystąpienia ]
Pracownicza umowa emerytalna jest umową zawieraną przez dobrowolne przystąpienie
pracownika do pracowniczego programu emerytalnego.
Art. 14. [ Zakładowa umowa emerytalna ]
1. Pracodawca przedstawia ofertę zawierającą projekt zakładowej umowy
emerytalnej z dokonanym wyborem jednej z form pracowniczego programu
emerytalnego, o których mowa w art. 7 ust. 1, wraz z warunkami ustalonymi
wstępnie z funduszem inwestycyjnym, zakładem albo towarzystwem ubezpieczeń bądź
z projektem statutu towarzystwa i statutu pracowniczego funduszu emerytalnego
reprezentacji pracowników.
2. Zakładowa umowa emerytalna określa w szczególności:
1) formę pracowniczego programu emerytalnego wraz ze wskazaniem funduszu
inwestycyjnego lub funduszy inwestycyjnych, zakładu albo towarzystwa ubezpieczeń
bądź pracowniczego funduszu emerytalnego, który będzie gromadził środki
finansowe i zarządzał nimi na podstawie umowy z pracodawcą,
2) warunki i tryb przystępowania i występowania z programu,
3) wysokość składki podstawowej,
4) minimalną wysokość możliwej do zadeklarowania miesięcznej składki dodatkowej,
5) terminy i sposób deklarowania składek dodatkowych przez uczestników oraz
terminy naliczania i potrącania tych składek przez pracodawcę w celu przelewu na
rachunki uczestników,
6) terminy naliczania oraz przelewu składek podstawowych na rachunki
uczestników,
7) warunki gromadzenia i zarządzania środkami przez zakład lub towarzystwo
ubezpieczeń, fundusz inwestycyjny bądź pracowniczy fundusz emerytalny, z którym
pracodawca zawarł umowę, a w szczególności koszty i opłaty obciążające
pracodawcę i uczestnika,
8) warunki zmiany i wypowiedzenia zakładowej i pracowniczej umowy emerytalnej,
9) przypadki i warunki wypowiedzenia umowy z podmiotem zarządzającym środkami,
10) warunki, terminy, sposób, koszty i opłaty oraz skutki dla uprawnień
uczestnika wynikające z dokonania wypłaty, wypłaty transferowej, przeniesienia
środków między funduszami inwestycyjnymi oraz zwrotu,
11) wzór planu emerytalnego,
12) przypadki i warunki zmiany formy pracowniczego programu emerytalnego lub
podmiotu zarządzającego środkami.
3. Zakładowa umowa emerytalna, w sytuacji gdy ustala realizację programu przez
pracowniczy fundusz emerytalny, powinna określać również warunki utworzenia
pracowniczego towarzystwa emerytalnego prowadzącego fundusz oraz warunki i
zasady, o których mowa w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych. Zakładowa umowa emerytalna ustalająca realizację programu w formie
pracowniczego funduszu emerytalnego podlega dołączeniu do wniosku o wydanie
zezwolenia na utworzenie pracowniczego towarzystwa emerytalnego, o którym mowa w
ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a w przypadku, o
którym mowa w art. 10 ust. 3, podlega dołączeniu do wniosku o wydanie zezwolenia
na objęcie lub nabycie akcji pracowniczego towarzystwa emerytalnego.
4. Zakładowa umowa emerytalna, w sytuacji gdy ustala realizację programu poprzez
gromadzenie środków w funduszu inwestycyjnym lub w funduszach inwestycyjnych,
powinna określać również zasady ponoszenia przez pracowników na rzecz funduszu
opłat za zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa, o których mowa w ustawie
o funduszach inwestycyjnych.
4a. W przypadkach i na warunkach określonych w zakładowej umowie emerytalnej
uczestnik może dokonać zmiany funduszu poprzez przeniesienie środków do innego
funduszu w ramach jednego pracowniczego programu emerytalnego. Przeniesienie
środków nie jest dokonywane w trybie wypłaty transferowej.
5. Akwizycję pracowniczych programów emerytalnych na terenie zakładów pracy może
prowadzić wyłącznie pracodawca.
Art. 15. [ Zawieranie zakładowej umowy emerytalnej ]
1. Zakładową umowę emerytalną zawiera pracodawca z reprezentacją pracowników.
2. W zakładzie pracy, w którym działa:
1) jedna związkowa organizacja zakładowa, pracodawca zawiera umowę z tą
organizacją,
2) więcej niż jedna związkowa organizacja zakładowa, pracodawca zawiera wspólną
umowę ze wszystkimi organizacjami związkowymi.
3. W razie niezawarcia umowy w terminie 6 miesięcy od przedstawienia propozycji
programu zakładowej organizacji związkowej z powodu niemożności uzgodnienia
przez strony jej treści, stosuje się odpowiednio przepisy ust. 4.
4. W sytuacji gdy w zakładzie nie ma organizacji związkowej, reprezentację
pracowniczą wybiera, w trybie przez siebie ustalonym, ogólne zebranie załogi.
Pracodawca zwołuje zebranie w sposób zwyczajowo przyjęty w zakładzie, nie
później niż na 7 dni przed jego odbyciem. Uchwały podjęte przez zebranie są
ważne bez względu na liczbę osób w nim uczestniczących, o ile było ono
prawidłowo zwołane.
5. Spory ze stosunków prawnych powstałe pomiędzy stronami zakładowych umów
emerytalnych rozstrzygają sądy powszechne właściwe dla siedziby pracodawcy.
Art. 15a. [ Umowa z podmiotem zarządzającym środkami ]
Umowa z podmiotem zarządzającym środkami powinna określać w szczególności:
1) warunki gromadzenia i zarządzania środkami, w tym koszty i opłaty obciążające
pracodawcę i uczestnika,
2) przypadki i warunki wypowiedzenia umowy,
3) warunki dokonywania wypłaty, zwrotu i wypłaty transferowej.
Art. 16. [ Pracownicza umowa emerytalna ]
1. Pracownicza umowa emerytalna jest umową zawieraną po złożeniu przez
pracownika pisemnej deklaracji dobrowolnego uczestnictwa w pracowniczym
programie emerytalnym. Pracownicza umowa emerytalna jest sporządzana w formie
pisemnej i zawiera:
1) oznaczenie stron umowy,
2) informacje zgodne z deklaracją, o której mowa w art. 17,
3) plan emerytalny.
2. Plan emerytalny określa:
1) formę pracowniczego programu emerytalnego wraz ze wskazaniem funduszu
inwestycyjnego, zakładu ubezpieczeń, towarzystwa ubezpieczeń bądź pracowniczego
funduszu emerytalnego, który będzie gromadził środki finansowe i zarządzał nimi
na podstawie umowy z pracodawcą,
2) wysokość składki podstawowej,
3) minimalną wysokość możliwej do zadeklarowania miesięcznej składki dodatkowej
oraz sposób jej deklarowania,
4) warunki, w zależności od formy programu:
a) umowy zawieranej z zakładem ubezpieczeń lub towarzystwem ubezpieczeń,
b) umowy zawieranej z funduszem inwestycyjnym,
c) statutu pracowniczego funduszu emerytalnego,
5) warunki wypłaty, wypłaty transferowej i zwrotu środków zgromadzonych na
rachunku uczestnika, z podaniem, w zależności od formy programu, symulowanego
planu wypłat według przewidywanych warunków, czasu gromadzenia środków, stopy
rentowności i wielkości składek oraz kosztów i opłat związanych z prowadzeniem
programu, a także wskazaniem ryzyka związanego z uczestnictwem w programie,
6) warunki zmiany lub wypowiedzenia pracowniczej umowy emerytalnej oraz ich
konsekwencje, w tym finansowe,
7) informacje obejmujące:
a) prawa osoby uposażonej i spadkobierców na wypadek śmierci pracownika,
b) przypadki i konsekwencje likwidacji programu,
c) możliwość zadysponowania prawami do zgromadzonych środków,
d) skutki podatkowe wnoszenia składki.
3. Pracodawca obowiązany jest do informowania uczestników o zmianach stanu
prawnego w zakresie, o którym mowa w ust. 2 pkt 7.
Art. 17. [ Deklaracja uczestnictwa pracownika w programie ]
1. W celu przystąpienia do pracowniczego programu emerytalnego pracownik lub
osoba, o której mowa w art. 4 ust. 4, składa pracodawcy deklarację uczestnictwa
w programie.
2. Deklaracja uczestnictwa pracownika w programie emerytalnym powinna zawierać:
1) wysokość deklarowanej składki dodatkowej oraz upoważnienie dla pracodawcy do
jej naliczania, potrącania z wynagrodzenia oraz przelewania na rachunek
pracownika prowadzony przez podmiot zarządzający środkami,
2) oświadczenie pracownika o znajomości warunków pracowniczej umowy emerytalnej
i dobrowolności przystąpienia do pracowniczego programu emerytalnego na tych
warunkach,
3) ewentualne rozrządzenie na wypadek śmierci pracownika,
4) oświadczenie pracownika, że nie utracił prawa do uczestnictwa w pracowniczych
programach emerytalnych do dnia złożenia oświadczenia.
3. Pracodawca jest zobowiązany przyjąć deklarację i wydać uczestnikowi podpisaną
przez siebie umowę, o ile osoba składająca deklarację spełnia warunki programu,
lub zwrócić deklarację wraz z uzasadnieniem w ciągu jednego miesiąca od dnia jej
złożenia, jeżeli zachodzą przesłanki określone w ustawie lub w zakładowej umowie
emerytalnej do odmowy zawarcia pracowniczej umowy emerytalnej.
4. Do zawarcia umowy dochodzi z chwilą wydania uczestnikowi podpisanej przez
pracodawcę umowy, nie później jednak niż z upływem terminu przewidzianego do
zwrotu deklaracji.
5. W sprawach o zawarcie umów i o roszczenia ze stosunków prawnych między
uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych a pracodawcami orzekają sądy
powszechne właściwe dla miejsca zamieszkania uczestnika.
Art. 18. [ Dobrowolne wnoszenie akcji pracodawcy ]
1. Zakładowa umowa emerytalna może przewidywać dobrowolne wnoszenie przez
uczestników akcji pracodawcy do pracowniczego funduszu emerytalnego.
2. Do akcji nabytych od Skarbu Państwa, wnoszonych zgodnie z ust. 1, nie stosuje
się zakazu zbywania akcji zawartego w przepisach o komercjalizacji i
prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.
3. W pracowniczej umowie emerytalnej powinny być określone terminy i warunki
wnoszenia akcji na rachunek w funduszu oraz warunki prowadzenia tych rachunków.
Uczestnik w deklaracji, w sytuacji, o której mowa w tym artykule, deklaruje
liczbę akcji pracodawcy, którą wniesie na swój rachunek, wynikającą z zakładowej
umowy emerytalnej.
Art. 19. [ Złożenie zakładowi ubezpieczeń oświadczenia woli ]
1. Uczestnik, za pośrednictwem pracodawcy, składa oświadczenia woli w sprawach
objętych pracowniczym programem emerytalnym dotyczące ubezpieczenia,
uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym bądź członkostwa w pracowniczym funduszu
emerytalnym zakładowi ubezpieczeń, towarzystwu ubezpieczeń, funduszowi
inwestycyjnemu lub pracowniczemu funduszowi emerytalnemu.
2. Przepis ust. 1 stosuje się po ustaniu zatrudnienia, chyba że nastąpiło
przejęcie zarządzania pracowniczym funduszem emerytalnym przez inne pracownicze
towarzystwo emerytalne, połączenie albo podział towarzystw, a pracodawca nie
jest akcjonariuszem towarzystwa, natomiast wskazano akcjonariusza przejmującego
obowiązki dotychczasowego pracodawcy. W przypadku połączenia, podziału, zbycia
przedsiębiorstwa bądź jego zorganizowanej części i zmiany tym samym pracodawcy,
uczestnik pracowniczego programu emerytalnego składa oświadczenia woli za
pośrednictwem nowego pracodawcy.
3. W sprawach dotyczących pracowniczego programu emerytalnego pracodawca nie
może być pełnomocnikiem uczestnika.
Art. 20. [ Skuteczność umów ]
1. Umowa o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, zakładowa umowa
emerytalna, pracownicze umowy emerytalne, umowy z zakładami i towarzystwami
ubezpieczeń oraz umowy z funduszami inwestycyjnymi stają się skuteczne nie
wcześniej niż z dniem rejestracji przez organ nadzoru.
2. Do zmiany zakładowej umowy emerytalnej stosuje się przepisy art. 15.
3. Zmiany zakładowej umowy emerytalnej, które powodowałyby wzrost obciążeń
finansowych uczestników lub pogarszały warunki dysponowania środkami, mogą
wchodzić w życie nie wcześniej niż po wpisie do rejestru i w 5 miesięcy od dnia
wysłania uczestnikom pisemnego zawiadomienia o zmianie.
Art. 21. [ Nie spełnianie warunków pracowniczego programu emerytalnego ]
W przypadku gdy uczestnik pracowniczego programu emerytalnego przestał spełniać
jego warunki, a w szczególności gdy ustało jego zatrudnienie u pracodawcy
prowadzącego program emerytalny, do czasu wypłaty lub wypłaty transferowej
środki pozostają na jego rachunku.
Art. 22. [ Finansowanie składek ]
1. Składkę podstawową finansuje pracodawca, a składkę dodatkową uczestnik.
2. Wysokość składki podstawowej określa się procentowo od wynagrodzenia
uczestnika.
3. Pracownik może zadeklarować składkę dodatkową. Wysokość składki dodatkowej
określa się kwotowo lub procentowo od wynagrodzenia uczestnika.
4. Składka podstawowa nie może być wyższa niż 7% wynagrodzenia uczestnika.
5. Wysokość składki podstawowej określa zakładowa umowa emerytalna, a wysokość
składki dodatkowej – pracownik w deklaracji uczestnictwa w pracowniczym
programie emerytalnym.
6. Składka podstawowa nie jest wliczana do wynagrodzenia stanowiącego podstawę
ustalenia obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne.
7. Uczestnik może zmienić wysokość składki dodatkowej, ze skutkiem na
przyszłość, w formie zmiany deklaracji uczestnictwa w pracowniczym programie
emerytalnym.
8. Pracodawca jest obowiązany do terminowego i prawidłowego:
1) naliczania i odprowadzania składek podstawowych,
2) naliczania, potrącania i odprowadzania składek dodatkowych.
9. Składki są odprowadzane na indywidualne rachunki uczestników prowadzone przez
podmiot zarządzający środkami.
10. Składki dodatkowe są potrącane z wynagrodzenia uczestnika otrzymywanego u
pracodawcy prowadzącego pracowniczy program emerytalny po opodatkowaniu.
11. Składkę dodatkową za dany miesiąc potrąca się z wynagrodzenia za ten
miesiąc, chyba że zakładowa umowa emerytalna stanowi inaczej.
12. Pracodawca nalicza i pobiera składki:
1) w odniesieniu do składników wynagrodzenia należnych za okresy nie dłuższe niż
miesiąc – w terminie wypłaty tych składników obowiązującym u pracodawcy, i
odprowadza je w okresach miesięcznych,
2) w odniesieniu do składników należnych za okresy dłuższe niż miesiąc – w
terminie wypłaty tych składników, i odprowadza je również w tym terminie.
Art. 23. (skreślony).
Art. 24. (skreślony).
Art. 25. [ Odpowiedzialność pracodawcy wobec uczestników ]
1. Pracodawca w zakresie zawierania pracowniczych umów emerytalnych, umów z
funduszami inwestycyjnymi, zakładami albo towarzystwami ubezpieczeń bądź
pracowniczymi funduszami emerytalnymi działa we własnym imieniu i na rachunek
odpowiednio: zakładów bądź towarzystw ubezpieczeń, pracowniczych funduszy
emerytalnych, funduszy inwestycyjnych lub pracowników.
2. Pracodawca ponosi wobec uczestników odpowiedzialność z tytułu niewykonania
lub nienależytego wykonania swoich obowiązków zgodnie z zakładową umową
emerytalną oraz z tytułu terminowości i poprawności naliczania, potrącania i
odprowadzania składek na rachunki pracowników.
Rozdział 4 - Zasady wypłat i likwidacja pracowniczych programów emerytalnych
Art. 26. [ Wypłata środków ]
1. Wypłata środków zgromadzonych w ramach pracowniczego programu emerytalnego
następuje wyłącznie w następujących okolicznościach:
1) na wniosek uczestnika po osiągnięciu przez niego wieku 60 lat albo
wcześniejszym uzyskaniu uprawnień emerytalnych lub w razie orzeczenia właściwego
organu o uzyskaniu uprawnień do świadczenia rentowego z tytułu niezdolności do
pracy,
2) w razie niewystąpienia uczestnika z żądaniem wypłaty środków przed
ukończeniem przez niego 70 lat, po osiągnięciu tego wieku,
3) w razie likwidacji pracowniczego towarzystwa lub funduszu emerytalnego, o ile
nie nastąpi wypłata transferowa bądź przejęcie funduszu przez inne towarzystwo
emerytalne,
4) w razie likwidacji funduszu inwestycyjnego, o ile nie nastąpi wypłata
transferowa lub przeniesienie środków do innego funduszu zarządzanego przez to
samo towarzystwo,
5) w razie likwidacji zakładu lub towarzystwa ubezpieczeń, o ile nie nastąpi
wypłata transferowa lub przelew praw (cesja) z umowy pracodawcy z zakładem bądź
towarzystwem ubezpieczeń na rzecz innego zakładu lub towarzystwa
ubezpieczeniowego,
6) w wypadku śmierci uczestnika – na rzecz osoby uposażonej lub spadkobierców.
2. Wypłaty mogą być, w zależności od żądania uczestnika, dokonywane jednorazowo
bądź ratalnie, w gotówce lub przelewem na wskazany przez uczestnika rachunek, w
tym również na rachunek w zakładzie ubezpieczeń lub towarzystwie ubezpieczeń
wzajemnych, pod warunkiem że nie jest on prowadzony w ramach pracowniczego
programu emerytalnego. Wypłaty jednorazowe muszą być dokonane w terminie nie
dłuższym niż 3 miesiące od dnia zgłoszenia żądania, a w przypadku wypłat
ratalnych pierwsza rata jest płatna w terminie nie dłuższym niż 1 miesiąc od
dnia zgłoszenia żądania, chyba że uczestnik zażąda wypłaty w terminie
późniejszym.
3. Wypłata bez wniosku uczestnika następuje, w razie ukończenia przez niego 70
lat, jednorazowo, w terminie 3 miesięcy od tej daty.
4. Wypłata skutkuje utratę prawa do udziału w pracowniczych programach
emerytalnych w przyszłości, poza sytuacją wskazaną w ust. 1 pkt 3–5.
5. Wypłata nie może nastąpić w sytuacji określonej w art. 5 ust. 3, jeżeli po
jej dokonaniu pracownik pozostawałby uczestnikiem innego programu emerytalnego.
W takim przypadku można dokonać wyłącznie wypłaty transferowej.
Art. 27. [ Terminy i warunki wypłat ratalnych ]
1. Statut pracowniczego funduszu emerytalnego, umowa z funduszem inwestycyjnym
albo umowa z zakładem bądź towarzystwem ubezpieczeń powinna określać, zgodnie z
ustaleniami zakładowej umowy emerytalnej, terminy i warunki wypłat ratalnych,
jednak z zapewnieniem możliwości wypowiedzenia i jednorazowej wypłaty w terminie
nie dłuższym niż 3 miesiące oraz przelewu praw do środków (cesji) na rzecz osób
trzecich z jednoczesną dopuszczalnością ich zablokowania na czas oznaczony.
2. W zakresie nieuregulowanym w ustawie zasady obliczania i wypłat środków
zgromadzonych na rachunkach w pracowniczym funduszu emerytalnym regulują
przepisy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, na rachunkach w
funduszach inwestycyjnych – przepisy o funduszach inwestycyjnych, a na
rachunkach towarzystw bądź zakładów ubezpieczeń – przepisy o działalności
ubezpieczeniowej. Szczegółowe zasady określają odpowiednio statuty, ogólne
warunki ubezpieczenia lub regulaminy.
3. Do wypłat dokonywanych na warunkach ustawy nie stosuje się ograniczeń
zawartych w ustawie z dnia 18 grudnia 1998 r. – Prawo dewizowe (Dz. U. Nr 160,
poz. 1063, z 1999 r. Nr 83, poz. 931 i z 2000 r. Nr 103, poz. 1099), dotyczących
transferu za granicę wartości dewizowych oraz sprzedaży przez banki za krajowe
środki płatnicze osobom zagranicznym zagranicznych środków płatniczych.
Art. 28. [ Wypłata transferowa ]
1. Wypłata transferowa jest dokonywana do innego pracowniczego programu
emerytalnego na podstawie dyspozycji pracownika po ustaniu uczestnictwa w
dotychczasowym programie i przystąpieniu do nowego na skutek zmiany pracodawcy,
wypowiedzenia udziału w programie przez pracownika bądź likwidacji pracowniczego
programu emerytalnego, a także zmiany formy pracowniczego programu emerytalnego
lub podmiotu nim zarządzającego.
2. Zakładowa umowa emerytalna powinna przewidywać terminy i sposób przyjęcia
nowego uczestnika, który zamierza dokonać wypłaty transferowej i uczestniczyć w
pracowniczym programie emerytalnym po zmianie pracodawcy, jeżeli spełnia on
warunki zawarte w umowie.
3. Umowy z zakładem albo towarzystwem ubezpieczeń, umowy z funduszem
inwestycyjnym oraz statuty pracowniczych funduszy emerytalnych powinny określać
terminy, warunki i zapewniać przyjmowanie wpłat transferowych oraz przyjmowanie
uczestników zamierzających kontynuować udział w pracowniczym programie
emerytalnym.
Art. 29. [ Zwrot środków zgromadzonych w programie ]
1. Zwrot środków zgromadzonych w programie następuje w razie wypowiedzenia umowy
przez uczestnika w związku z likwidacją programu w przypadku, o którym mowa w
art. 34 ust. 1 pkt 4, jeżeli nie zachodzą przesłanki do wypłaty bądź wypłaty
transferowej.
2. Podmiot zarządzający środkami zapewnia ich zwrot w terminie upływu okresu
wypowiedzenia według dyspozycji pracownika zawartej w wypowiedzeniu.
3. (skreślony).
Art. 30. [ Wypłata, wypłata transferowa lub zwrot środków zgromadzonych w
funduszu inwestycyjnym ]
Wypłata, wypłata transferowa lub zwrot środków zgromadzonych w funduszu
inwestycyjnym w wyniku realizacji pracowniczego programu emerytalnego następuje
w formie pieniężnej, po odkupieniu przez ten fundusz jednostek uczestnictwa
znajdujących się na rachunku uczestnika.
Art. 31. [ Wypowiedzenie pracowniczej umowy emerytalnej ]
1. Uczestnik może dokonać w każdym czasie wypowiedzenia pracowniczej umowy
emerytalnej składanego pracodawcy w formie pisemnej, przy czym okres
wypowiedzenia przewidziany umową zakładową nie może być krótszy niż 1 miesiąc i
dłuższy niż 3 miesiące.
2. W razie wypowiedzenia umowy, środki dotychczas zgromadzone na rachunku
uczestnika pozostają na tym rachunku do czasu ich wypłaty zgodnie z
postanowieniami zakładowej umowy emerytalnej, z wyjątkiem wypłaty transferowej
do innego pracowniczego programu emerytalnego, która następuje na wniosek
uczestnika.
3. (skreślony).
4. (skreślony).
Art. 32. [ Rozrządzenia środkami zgromadzonymi na rachunku ]
1. W deklaracji uczestnik pracowniczego programu emerytalnego może dokonać
rozrządzenia środkami zgromadzonymi na jego rachunku w ramach pracowniczego
programu emerytalnego poprzez wskazanie osoby uposażonej do odbioru świadczenia
na wypadek jego śmierci. Uczestnik może rozrządzenie zmienić lub odwołać w
każdej chwili.
2. W przypadku braku rozrządzenia na wypadek śmierci, uprawnieni są spadkobiercy
na zasadach ogólnych. Wypłata na ich rzecz powinna nastąpić w terminie 1
miesiąca od dnia przedłożenia stwierdzenia nabycia spadku ze wskazaniem przez
spadkobierców osoby uprawnionej do odbioru wypłaty.
Art. 33. [ Środki nie podlegające egzekucji sądowej i administracyjnej ]
Środki zgromadzone w ramach pracowniczego programu emerytalnego ze składki
podstawowej nie podlegają egzekucji sądowej i administracyjnej, chyba że powstał
obowiązek ich zwrotu albo wypłaty i wtedy podlegają egzekucji od dnia
wymagalności. Ograniczenia powyższe nie mają zastosowania do egzekucji mającej
na celu zaspokojenie roszczeń z tytułu alimentów.
Art. 34. [ Likwidacja pracowniczego programu emerytalnego ]
1. Likwidacja pracowniczego programu emerytalnego może nastąpić w przypadku:
1) likwidacji bądź upadłości pracodawcy,
2) likwidacji lub upadłości zakładu albo towarzystwa ubezpieczeń,
3) likwidacji wszystkich funduszy inwestycyjnych, w których gromadzone były
składki w ramach pracowniczego programu emerytalnego,
3a) likwidacji pracowniczego funduszu emerytalnego,
4) spadku wartości środków wniesionych w ramach programu poniżej kwoty ustalonej
w umowie z zakładem albo towarzystwem ubezpieczeń, funduszem inwestycyjnym bądź
w statucie funduszu emerytalnego,
5) wykreślenia programu z rejestru.
1a. Jeżeli umowy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2, zostały zawarte przez
pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo
towarzystwo funduszy inwestycyjnych, to likwidacja pracowniczego programu
emerytalnego może nastąpić tylko w przypadku likwidacji tych wszystkich
funduszy.
2. Umowy z podmiotami zarządzającymi środkami powinny zapewniać w przypadku
likwidacji programu utrzymanie środków na rachunkach uczestników do czasu ich
wypłaty, wypłaty transferowej lub zwrotu.
3 Pracodawca w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2–3a, ma obowiązek zapewnić
zawarcie umowy z nowym towarzystwem, zakładem ubezpieczeń lub funduszem
inwestycyjnym albo wnoszenia składek pracowników do innego istniejącego
pracowniczego funduszu emerytalnego i zaproponować zmianę zakładowej umowy
emerytalnej w niezbędnym zakresie.
3a. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio w przypadku, o którym mowa w ust. 1a.
3b. Jeżeli umowy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2, zostały zawarte przez
pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo
towarzystwo funduszy inwestycyjnych, to w przypadku likwidacji jednego z
funduszy pracodawca ma obowiązek zapewnić zawarcie umowy o wnoszeniu składek
pracowników do innego z tych funduszy.
4. Decyzję o likwidacji pracowniczego programu emerytalnego pracodawca przesyła
uczestnikom z podaniem terminu, od którego zaprzestaje naliczania i poboru
składek, oraz przyczyn likwidacji ze wskazaniem czynności, które podjął zgodnie
z postanowieniami tej ustawy i ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych.
Rozdział 5 - Rejestracja pracowniczych programów emerytalnych
Art. 35. [ Wniosek o wpis pracowniczego programu emerytalnego ]
1. Do powstania pracowniczego programu emerytalnego konieczne jest zawarcie
zakładowej umowy emerytalnej, a następnie zawarcie umowy z funduszem
inwestycyjnym, zakładem ubezpieczeń lub towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych bądź
powstanie towarzystwa emerytalnego i pracowniczego funduszu emerytalnego, z
zastrzeżeniem art. 10 ust. 3, wpis do rejestru prowadzonego przez organ nadzoru.
2. Wniosek pracodawcy o wpis pracowniczego programu emerytalnego do rejestru
powinien być złożony przez pracodawcę niezwłocznie oraz zawierać dane
pracodawcy: nazwę (firmę), siedzibę, numer REGON, adres do korespondencji wraz z
dokumentami źródłowymi potwierdzającymi te dane i w załączeniu: umowę z zakładem
lub towarzystwem ubezpieczeń, umowę z funduszem inwestycyjnym lub statut
funduszu pracowniczego, umowę o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym,
zakładową umowę emerytalną, wzór pracowniczej umowy emerytalnej, informacje o
stanie zatrudnienia, umocowaniu reprezentacji pracowników do zawarcia umowy oraz
zaświadczenia o braku zaległości w opłacaniu składek na obowiązkowe
ubezpieczenia społeczne i braku zaległości podatkowych.
Art. 36. [ Zakres wpisu ]
1. Wpis pracowniczego programu emerytalnego do rejestru powinien obejmować:
1) zawarte we wniosku dane dotyczące pracodawcy,
2) informację, czy program jest wspólny, czy też nie,
3) formę programu emerytalnego oraz dane zakładu ubezpieczeń, towarzystwa
ubezpieczeń, funduszu inwestycyjnego lub pracowniczego funduszu emerytalnego,
który będzie zarządzać gromadzonymi środkami,
4) warunki uczestnictwa w programie zawarte w zakładowej umowie emerytalnej.
2. Pracodawca ma obowiązek zgłosić do rejestru wszelkie zmiany powyższych danych
w terminie 2 tygodni od dnia ich wystąpienia.
3. Zmiana zakładowej umowy emerytalnej może obowiązywać nie wcześniej niż od
dnia wpisu do rejestru przez organ nadzoru zmian, o których mowa w ust. 2.
Art. 37. [ Rozpatrzenie wniosku o wpis programu ]
1. Organ nadzoru jest obowiązany rozpatrzyć wniosek o wpis programu do rejestru
w terminie 1 miesiąca od dnia jego złożenia.
2. Jeżeli wniosek nie spełnia warunków wynikających z przepisów niniejszej
ustawy. Organ nadzoru jest zobowiązany w terminie 1 miesiąca wezwać pracodawcę
do usunięcia nieprawidłowości, wyznaczając w tym celu odpowiedni termin nie
krótszy niż trzy tygodnie.
Art. 38. [ Odmowa rejestracji pracowniczego programu emerytalnego ]
Organ nadzoru może odmówić rejestracji pracowniczego programu emerytalnego
wyłącznie w przypadku, o którym mowa w art. 37 ust. 2.
Art. 39. [ Nadzór nad pracowniczymi programami emerytalnymi ]
1. Organ nadzoru sprawuje nadzór nad pracowniczymi programami emerytalnymi w
zakresie ich zgodności z prawem.
2. Organ nadzoru jest uprawniony w szczególności do żądania od pracodawcy
prowadzącego pracowniczy program emerytalny wszystkich informacji, dokumentów i
wyjaśnień związanych z prowadzeniem tego programu.
3. W razie stwierdzenia nieprawidłowości w prowadzeniu programu organ nadzoru
powiadamia o nich pracodawcę prowadzącego program i wyznacza termin do ich
usunięcia.
4. W razie nieusunięcia nieprawidłowości w wyznaczonym terminie, organ
nadzoru może nałożyć na pracodawcę prowadzącego program karę pieniężną w
wysokości do 500 000 złotych.
5. W sprawach nieuregulowanych niniejszą ustawą kompetencje organ nadzoru
reguluje ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.
Art. 40. [ Stosowanie K.p.a. ]
1. Do postępowania przed organem nadzoru stosuje się Kodeks postępowania
administracyjnego. Rejestracja, odmowa rejestracji programu lub zmian oraz
wykreślenie programu z rejestru następuje w drodze decyzji administracyjnej.
2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady prowadzenia rejestru programów emerytalnych
oraz terminy i tryb wydawania wypisów z rejestru.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, zasady sporządzania symulowanego planu wypłat, o którym mowa w
art. 16 ust. 2 pkt 5.
Rozdział 6 - Przepisy karne
Art. 41. [ Nieuprawnione użycie określeń ]
1. Kto, nie będąc do tego uprawniony, używa w nazwie (firmie) lub do określenia
prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej albo w reklamie określeń, o
których mowa w art. 8,
podlega grzywnie do 1 000 000 zł lub karze pozbawienia wolności do lat 5.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1
działając w imieniu osoby prawnej.
Rozdział 7 - Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Art. 42–44. (pominięte).
Art. 45. [ Charakter czynności pracodawcy ]
1. (skreślony).
2. (skreślony).
3. Czynności pracodawcy związane z zawarciem i realizacją zakładowej umowy
emerytalnej, poborem składek, zwrotem i wypłacaniem środków nie stanowią
czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy o działalności
ubezpieczeniowej.
Art. 45a. [ Forma pracowniczego funduszu emerytalnego ]
W przypadku gdy pracodawca i reprezentacja pracowników zamierzają nadać
pracowniczemu programowi emerytalnemu formę pracowniczego funduszu emerytalnego,
zakładowa umowa emerytalna może być zawarta począwszy od dnia 1 stycznia 1999
r.; dotyczy to również umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym.
Art. 45b. [ Dostosowanie istniejących umów do warunków ustawy ]
1. Pracodawcy prowadzący dla pracowników grupowe ubezpieczenia na życie związane
z funduszem inwestycyjnym lub inną formę grupowego gromadzenia środków na cele
emerytalne, korzystający na mocy odrębnych przepisów z prawa do odliczania
poniesionych wydatków od podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne,
mogą dostosować istniejące umowy do warunków ustawy i utworzyć pracowniczy
program emerytalny.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, pracownik może zdecydować o
kontynuowaniu gromadzenia środków w ramach pracowniczego programu emerytalnego.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2:
1) środki zgromadzone przed przystąpieniem pracownika do pracowniczego programu
emerytalnego traktowane są jak środki pochodzące ze składki podstawowej w
rozumieniu niniejszej ustawy i nie są wliczane do podstawy wymiaru składki na
ubezpieczenia społeczne,
2) pracodawca nie jest zobowiązany do zwrotu kwot z tytułu dokonanych odliczeń
na ubezpieczenia społeczne.
Art. 45c. [ Odpowiednie stosowanie przepisów ]
1. Przepisy art. 45b stosuje się odpowiednio, jeżeli pracodawca i reprezentacja
pracowników zrezygnowali z grupowego ubezpieczenia na życie związanego z
funduszem inwestycyjnym lub z innej formy grupowego gromadzenia środków na cele
emerytalne oraz nadali pracowniczemu programowi emerytalnemu inną formę niż
dotychczasowa.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, zakład ubezpieczeń, towarzystwo
ubezpieczeń lub fundusz inwestycyjny są obowiązane, na podstawie dyspozycji
pracownika, przekazać te środki na jego rachunek prowadzony w ramach
pracowniczego programu emerytalnego.
Art. 46. [ Wejście w życie ]
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r., z wyjątkiem:
1) art. 45a, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.,
2) art. 3–6, art. 7 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3, art. 9–11, 13, 14 ust. 1–3 i 5,
art. 15, 18, 27, 28 i 34 w zakresie dotyczącym pracowniczych programów
emerytalnych w formie pracowniczego funduszu emerytalnego, które wchodzą w życie
z dniem 1 stycznia 1999 r.
|
