DZIAŁ I - Przepisy ogólne
Rozdział 1 - Zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy
Art. 1. [ Zakres regulacji ]
1. Ustawa określa:
1) warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i
rentowych,
2) zasady ustalania wysokości świadczeń,
3) zasady i tryb przyznawania oraz wypłaty świadczeń.
2. Warunki nabywania prawa do emerytury i rent oraz innych świadczeń
przysługujących z tytułu pobierania emerytury lub renty, a także zasady
ustalania wysokości tych świadczeń dla:
1) żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa,
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej, Biura
Ochrony Rządu, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, którzy w dniu
wejścia w życie ustawy pozostawali w służbie,
2) funkcjonariuszy Urzędu Ochrony Państwa, którzy przed dniem wejścia w życie
ustawy zostali zwolnieni ze służby, a następnie podjęli służbę w Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego lub Agencji Wywiadu
oraz dla członków ich rodzin, określają przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym tych
osób.
3. Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują
jednak osobom wymienionym w ust. 2, jeżeli nie spełniają one warunków nabywania
prawa do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych
osób.
4. Warunki nabywania prawa do świadczeń pieniężnych przysługujących z
ubezpieczenia z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej oraz wysokość
tych świadczeń określają odrębne przepisy.
Art. 2. [ Zakres podmiotowy ]
Świadczenia na warunkach i w wysokości określonych w ustawie przysługują:
1) ubezpieczonym - w razie spełnienia warunków nabywania prawa do świadczeń
pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych,
2) członkom rodziny pozostałym po ubezpieczonym albo po osobie uprawnionej do
świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń emerytalnego i rentowych Funduszu
Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 3. [ Rodzaje świadczeń ]
Świadczenia określone w ustawie obejmują:
1) emeryturę,
2) rentę z tytułu niezdolności do pracy, w tym rentę szkoleniową,
3) rentę rodzinną,
4) dodatek pielęgnacyjny,
5) dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej,
6) zasiłek pogrzebowy.
Art. 4. [ Definicje ]
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
1) emeryt - osobę mającą ustalone prawo do emerytury,
2) emerytura dożywotnia - emeryturę przysługującą z zakładu emerytalnego
działającego na podstawie przepisów o zakładach emerytalnych,
3) Fundusz - Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, o którym mowa w przepisach o
systemie ubezpieczeń społecznych,
4) konto ubezpieczonego - konto ubezpieczonego określone w przepisach o systemie
ubezpieczeń społecznych, prowadzone przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, zwany
dalej „Zakładem”,
5) okres ubezpieczenia - okres opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe oraz okres nieopłacania składek z powodu przekroczenia w trakcie roku
kalendarzowego kwoty rocznej podstawy wymiaru składek, o którym mowa w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych,
6) organ rentowy - Biuro Rent Zagranicznych i inną jednostkę organizacyjną
Zakładu, określoną w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, właściwą do
wydawania decyzji w sprawach świadczeń,
7) otwarty fundusz emerytalny - fundusz wybrany przez ubezpieczonego spośród
funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
8) płatnik składek - płatnika składek, o którym mowa w przepisach o systemie
ubezpieczeń społecznych,
9) przeciętne wynagrodzenie - przeciętne wynagrodzenie miesięczne brutto w
gospodarce narodowej, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej
„Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego,
10) renta - rentę z tytułu niezdolności do pracy i rentę rodzinną,
11) rencista - osobę mającą ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do
pracy lub do renty rodzinnej,
12) ubezpieczenia emerytalne i rentowe - ubezpieczenia, o których mowa w
przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych,
13) ubezpieczony - osobę podlegającą ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
określonym w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych, a także osobę, która
przed dniem wejścia w życie ustawy podlegała ubezpieczeniu społecznemu lub
zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpieczenia społecznego rolników.
Rozdział 2 - Okresy uwzględniane przy ustalaniu prawa do świadczeń i ich wysokości
Art. 5. [ Ustalenie prawa do emerytury i renty ]
1. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości
uwzględnia się, z zastrzeżeniem ust. 2-5, następujące okresy:
1) składkowe, o których mowa w art. 6,
2) nieskładkowe, o których mowa w art. 7.
2. Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości
okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nie przekraczającym jednej
trzeciej udowodnionych okresów składkowych.
3. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty okresy:
1) działalności kombatanckiej oraz działalności równorzędnej z tą działalnością,
a także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania
represjom wojennym i okresu powojennego, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5,
2) pracy przymusowej, o której mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2
- uwzględnia się w wymiarze podwójnym.
4. Przy ustalaniu prawa do emerytury lub renty dla płatników składek,
zobowiązanych do opłacania składek na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
nie uwzględnia się okresu, za które nie zostały opłacone składki, mimo
podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w tym okresie.
5. Wobec ubezpieczonych zobowiązanych do opłacania składek na własne
ubezpieczenie społeczne za okres przypadający przed dniem wejścia w życie
ustawy- przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.
Art. 6. [ Okresy składkowe ]
1. Okresami składkowymi są następujące okresy:
1) ubezpieczenia,
2) opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w wysokości określonej w
przepisach o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, w przepisach
wymienionych w art. 195 pkt 1-4 i 8, w przepisach o adwokaturze, w przepisach o
zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu oraz w przepisach o pomocy
społecznej,
3) zaliczone do okresów ubezpieczenia społecznego duchownych:
a) okresy pozostawania duchownymi przed dniem 1 lipca 1989 r., pod warunkiem
opłacania składek na ubezpieczenie społeczne za cały okres podlegania temu
ubezpieczeniu,
b) okresy przebywania duchownych na misjach oraz okresy prowadzenia przez
duchownych działalności duszpasterskiej wśród Polonii, przypadające po dniu 14
listopada 1991 r., do dnia wejścia w życie ustawy,
4) czynnej służby wojskowej w Wojsku Polskim lub okresy jej równorzędne albo
okresy zastępczych form tej służby,
5) działalności kombatanckiej, działalności równorzędnej z tą działalnością, a
także okresy zaliczane do okresów tej działalności oraz okresy podlegania
represjom wojennym i okresu powojennego, określone w przepisach o kombatantach
oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu
powojennego,
6) pełnionej w Polsce służby:
a) w Policji (Milicji Obywatelskiej),
b) w Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji
Wywiadu (w organach bezpieczeństwa publicznego),
c) w Straży Granicznej,
d) w Służbie Więziennej,
e) w Państwowej Straży Pożarnej,
f) w Służbie Celnej,
g) w Biurze Ochrony Rządu,
7) pobierania zasiłku macierzyńskiego,
8) osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium
Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1956 r. za
działalność polityczną,
9) zatrudnienia za granicą osób, które w tym czasie nie były obywatelami
polskimi, jeżeli osoby te powróciły do kraju po dniu 22 lipca 1944 r. i zostały
uznane za repatriantów,
10) świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków
zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989
r.
2. Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada
1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie
społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie
społeczne:
1) zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:
a) na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego
wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub
zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo
rentę chorobową,
b) obywateli polskich za granicą - w polskich przedstawicielstwach
dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy
Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach lub misjach specjalnych, a
także w innych polskich placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, do
których zostali delegowani lub skierowani; dotyczy to również członków rodziny
delegowanego lub skierowanego tam pracownika, którzy podjęli zatrudnienie w tych
placówkach w czasie pobytu za granicą,
c) obywateli polskich za granicą - w organizacjach międzynarodowych,
zagranicznych instytucjach i w zakładach, do których zostali skierowani w ramach
współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni za zgodą właściwych
władz polskich; zgoda nie jest wymagana w stosunku do pracowników, którzy
wyjechali za granicę przed dniem 9 maja 1945 r.,
d) obywateli polskich za granicą - u innych pracodawców zagranicznych, jeżeli w
okresie pracy za granicą były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne w
Polsce,
2) pracy przymusowej:
a) wykonywanej na rzecz hitlerowskich Niemiec w okresie II wojny światowej,
b) wykonywanej na obszarze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich w
okresie od dnia 17 września 1939 r. do dnia 31 grudnia 1956 r.,
c) wykonywanej na rozkaz władz alianckich do dnia 31 grudnia 1945 r.,
d) wykonywanej w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach pozyskiwania i
wzbogacania rud uranu oraz batalionach budowlanych podczas odbywania służby
wojskowej w Wojsku Polskim,
3) zatrudnienia młodocianych na obszarze Państwa Polskiego na warunkach
określonych w przepisach obowiązujących przed dniem 1 stycznia 1975 r.,
4) pracy wykonywanej w czasie odbywania na obszarze Państwa Polskiego kary
pozbawienia wolności, kary aresztu za wykroczenie oraz w czasie tymczasowego
aresztowania - w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa pełnego wymiaru
czasu pracy określonego dla takiej pracy,
5) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy na
podstawie przepisów Kodeksu pracy zostało wypłacone wynagrodzenie lub
odszkodowanie,
6) czasowego pozostawania bez pracy na obszarze Państwa Polskiego z powodu
niemożności jej otrzymania lub niemożności podjęcia szkolenia zawodowego, w tym
okresy pobierania zasiłków z funduszu aktywizacji zawodowej, zasiłków dla
bezrobotnych oraz zasiłków szkoleniowych wypłaconych z Funduszu Pracy,
7) sprawowania mandatu posła lub senatora w Państwie Polskim,
8) internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie
wojennym (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z 1982 r. Nr 3, poz. 18 oraz z 1989 r. Nr 34,
poz. 178),
9) wykonywania działalności twórczej lub artystycznej na obszarze Państwa
Polskiego:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na
ubezpieczenie społeczne lub w których ubezpieczony był zwolniony od opłacania
składki,
b) przypadającej przed dniem 1 stycznia 1974 r., uznane przez Komisję do Spraw
Zaopatrzenia Emerytalnego Twórców, działającą przy ministrze właściwym do spraw
kultury, pod warunkiem że twórca lub artysta opłacał składki na ubezpieczenie
społeczne po dniu 31 grudnia 1973 r.,
10) pracy adwokatów wykonywanej na obszarze Państwa Polskiego:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na
ubezpieczenie społeczne lub w których występowało zwolnienie od opłacania
składki,
b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego tytułu,
11) wykonywania na obszarze Państwa Polskiego pracy nakładczej:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na
to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,
b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu,
jeżeli w tych okresach osoba wykonująca taką pracę uzyskiwała wynagrodzenie w
wysokości co najmniej połowy obowiązującego najniższego wynagrodzenia,
określonego na podstawie przepisów Kodeksu pracy,
12) pracy na obszarze Państwa Polskiego w rolniczych spółdzielniach
produkcyjnych i w innych spółdzielniach zrzeszonych w Centralnym Związku
Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych, w zespołowych gospodarstwach rolnych
spółdzielni kółek rolniczych zrzeszonych w Krajowym Związku Rolników, Kółek i
Organizacji Rolniczych oraz pracy na rzecz tych spółdzielni:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego, za które opłacono składkę na
to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,
b) przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia społecznego z tego tytułu,
13) pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek
gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz
współpracy przy wykonywaniu takiej umowy:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego
ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których
występowało zwolnienie od opłacania składki,
b) wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa odpowiadała warunkom
ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu,
14) pozarolniczej działalności gospodarczej na obszarze Państwa Polskiego:
a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego
ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których
występowało zwolnienie od opłacania składki,
b) prowadzonej przed dniem objęcia obowiązkiem ubezpieczenia z tego tytułu,
jeżeli prowadzenie działalności gospodarczej odpowiadało warunkom ubezpieczenia,
15) współpracy przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej na
obszarze Państwa Polskiego objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego oraz
okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to
ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,
16) ubezpieczenia społecznego duchownych na obszarze Państwa Polskiego, za które
opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od
opłacania składki,
17) pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu na
obszarze Państwa Polskiego po ukończeniu 15 roku życia, z wyjątkiem okresów
pobierania stypendium przez osoby uczące się lub studiujące w systemie studiów
dziennych.
3. Za okresy zatrudnienia i okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego, o
których mowa w ust. 2, uważa się:
1) okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach wchodzących w
skład Rzeczypospolitej Polskiej w obecnych granicach oraz
2) okresy zatrudnienia i okresy pracy wykonywanej na terenach wchodzących w
skład Rzeczypospolitej Polskiej przed ustaleniem jej obecnych granic.
Art. 7. [ Okresy nieskładkowe ]
Okresami nieskładkowymi są następujące okresy:
1) pobierania:
a) wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie
przepisów Kodeksu pracy,
b) zasiłków z ubezpieczenia społecznego: chorobowego lub opiekuńczego,
c) świadczenia rehabilitacyjnego,
d) świadczeń wymienionych w lit. b) i c) po ustaniu obowiązku ubezpieczenia,
2) pobierania renty chorobowej po ustaniu zatrudnienia w wymiarze czasu pracy
nie niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie lub po ustaniu obowiązku
ubezpieczenia społecznego z innego tytułu,
3) niewykonywania pracy po ustaniu zatrudnienia, jeżeli za te okresy, na
podstawie przepisów Kodeksu pracy, zostało wypłacone odszkodowanie,
4) niewykonywania pracy w okresie przed dniem 4 czerwca 1989 r. na skutek
represji politycznych, nie więcej jednak niż 5 lat,
5) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy urlopu
wychowawczego, urlopu bezpłatnego udzielonego na podstawie przepisów w sprawie
bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi,
innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresy niewykonywania
pracy - z powodu opieki nad dzieckiem:
a) w wieku do lat 4 - w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie - bez
względu na liczbę dzieci - do 6 lat,
b) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny
przysługuje zasiłek pielęgnacyjny - dodatkowo w granicach do 3 lat na każde
dziecko,
6) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy opieki
pielęgnacyjnej nad inwalidą wojennym zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym
za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji, sprawowanej
przez członka jego rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania
opieki nie osiągnął przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego
wynagrodzenia,
7) przypadające przed dniem nabycia prawa do emerytury lub renty okresy
niewykonywania pracy, w granicach do 6 lat, spowodowane koniecznością opieki nad
innym niż dziecko członkiem rodziny zaliczonym do I grupy inwalidów lub uznanym
za całkowicie niezdolnego do pracy oraz do samodzielnej egzystencji albo uznanym
za osobę niepełnosprawną w stopniu znacznym, sprawowanej przez członka jego
rodziny w wieku powyżej 16 lat, który w okresie sprawowania opieki nie osiągnął
przychodu przekraczającego miesięcznie połowę najniższego wynagrodzenia,
8) urlopu bezpłatnego oraz przerw w zatrudnieniu w razie nieudzielenia urlopu
bezpłatnego małżonkom pracowników skierowanych do pracy w przedstawicielstwach
dyplomatycznych, urzędach konsularnych, w stałych przedstawicielstwach przy
Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach specjalnych za granicą, w
instytutach, ośrodkach informacji i kultury za granicą,
9) nauki w szkole wyższej na jednym kierunku, pod warunkiem ukończenia tej
nauki, w wymiarze określonym w programie studiów,
9a) studiów doktoranckich i aspirantury naukowej w wymiarze określonym w decyzji
o ich utworzeniu,
9b) asystenckich studiów przygotowawczych,
10) dokształcania zawodowego lekarzy w klinikach akademii medycznych i
oddziałach instytutów naukowych w charakterze wolontariusza - w granicach do 1
roku,
11) pobierania zasiłku przedemerytalnego i świadczenia przedemerytalnego,
12) udokumentowanej niezdolności do pracy, za które wypłacone zostały z Funduszu
Pracy: zasiłki dla bezrobotnych, zasiłki szkoleniowe lub stypendia.
Art. 8. [ Okresy ubezpieczenia za granicą ]
Przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz przy obliczaniu ich wysokości
uwzględnia się okresy ubezpieczenia za granicą, jeżeli tak stanowią umowy
międzynarodowe.
Art. 9. [ Uwzględnianie okresów zatrudnienia obywateli polskich za granicą ]
1, Okresy zatrudnienia obywateli polskich za granicą, o których mowa w art. 6
ust. 1 pkt 9 i ust. 2 pkt 1 lit. c), a także okresy, o których mowa w art. 7 pkt
8, uwzględnia się pod warunkiem stałego zamieszkania zainteresowanego na obecnym
obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem ust. 3.
2. Okresy zatrudnienia, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 1 lit. a), i okresy
pracy, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 10 lit. b), wykonywanej na obszarze
Państwa Polskiego, w czasie gdy obszar ten nie wchodził w skład Państwa
Polskiego, oraz okresy pracy przymusowej, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2
lit. a) i b), uwzględnia się pod warunkiem stałego zamieszkania zainteresowanego
na obecnym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej, z zastrzeżeniem ust. 3.
3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się przy ustalaniu prawa
do świadczeń, jeżeli z ich tytułu jest wypłacane świadczenie rentowe z
instytucji zagranicznej inne niż renta z ubezpieczenia dodatkowego.
Art. 10. [ Inne okresy ]
1. Przy ustalaniu prawa do emerytury oraz przy obliczaniu jej wysokości
uwzględnia się również następujące okresy, traktując je, z zastrzeżeniem art.
56, jak okresy składkowe:
1) okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono przewidziane w
odrębnych przepisach składki,
2) przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa
rolnego po ukończeniu 16 roku życia,
3) przypadające przed dniem 1 stycznia 1983 r. okresy pracy w gospodarstwie
rolnym po ukończeniu 16 roku życia,
jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe, ustalone na zasadach określonych w art.
5-7, są krótsze od okresu wymaganego do przyznania emerytury, w zakresie
niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.
2. Okresy wymienione w ust. 1 pkt 1 uwzględnia się także przy ustalaniu prawa do
renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe
ustalone na zasadach określonych w art. 5-7 są krótsze od okresu wymaganego do
przyznania renty, w zakresie niezbędnym do uzupełnienia tego okresu.
3. Okresów, o których mowa w ust. 1 i 2, nie uwzględnia się, jeżeli zostały one
zaliczone do okresów, od których zależy prawo do emerytury lub renty, na
podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Art. 11. [ Zbieg okresów w czasie ]
Jeżeli okresy, o których mowa w art. 6, 7 i 10, zbiegają się w czasie, przy
ustalaniu prawa do świadczeń określonych w ustawie uwzględnia się okres
korzystniejszy.
Rozdział 3 - Niezdolność do pracy
Art. 12. [ Osoby niezdolne do pracy ]
1. Niezdolną do pracy w rozumieniu ustawy jest osoba, która całkowicie lub
częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności
organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.
2. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do
wykonywania jakiejkolwiek pracy.
3. Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła
zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.
Art. 13. [ Ocena niezdolności do pracy ]
1. Przy ocenie stopnia i trwałości niezdolności do pracy oraz rokowania co do
odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się:
1) stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia
niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji,
2) możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz
celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter
dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje
psychofizyczne.
2. Trwałą niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej nie ma
rokowań odzyskania zdolności do pracy.
3. Okresową niezdolność do pracy orzeka się, jeżeli według wiedzy medycznej
istnieją rokowania odzyskania zdolności do pracy.
4. Zachowanie zdolności do pracy w warunkach określonych w przepisach o
rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych
nie stanowi przeszkody do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy.
5. W przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu
powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w
zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych, orzeka się niezdolność do
samodzielnej egzystencji.
Art. 14. [ Lekarz orzecznik ]
1. Oceny niezdolności do pracy, jej stopnia oraz ustalenia:
1) daty powstania niezdolności do pracy,
2) trwałości lub przewidywanego okresu niezdolności do pracy,
3) związku przyczynowego niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi
okolicznościami,
4) niezdolności do samodzielnej egzystencji,
5) celowości przekwalifikowania zawodowego dokonuje w formie orzeczenia lekarz
orzecznik Zakładu, zwany dalej „lekarzem orzecznikiem”.
2. Jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy,
natomiast ustalono okres, w którym niezdolność do pracy powstała, za datę
powstania niezdolności przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeżeli nie ma
możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za
datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.
3. Orzeczenie lekarza orzecznika stanowi dla organu rentowego podstawę do
wydania decyzji w sprawie świadczeń przewidzianych w ustawie, do których prawo
uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy oraz niezdolności do
samodzielnej egzystencji.
4. Nadzór nad wykonywaniem orzecznictwa o niezdolności do pracy sprawuje Prezes
Zakładu.
5. Nadzór, o którym mowa w ust. 4, obejmuje:
1) kontrolę prawidłowości i jednolitości stosowania zasad orzecznictwa o
niezdolności do pracy przez lekarzy orzeczników,
2) udzielanie lekarzom orzecznikom wytycznych w zakresie stosowania zasad
orzecznictwa o niezdolności do pracy,
3) prawo przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia przez lekarza orzecznika,
jeżeli w wyniku kontroli, o której mowa w pkt 1, zostanie stwierdzony brak
zgodności orzeczenia ze stanem faktycznym lub zasadami orzecznictwa o
niezdolności do pracy.
6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w drodze
rozporządzenia:
1) organizację, szczegółowe zasady i tryb:
a) orzekania o niezdolności do pracy,
b) sprawowania nadzoru nad wykonywaniem tego orzecznictwa,
2) szczególne kwalifikacje zawodowe wymagane od lekarzy orzeczników.
Rozdział 4 - Podstawa wymiaru emerytur i rent
Art.15. [ Ustalenie podstawy ]
1. Podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust.
4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe
lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie
kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20
lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek
o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.
2. W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio
rok, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat
zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób
określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i
rentowe lub na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych
poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył prawo do tego
zasiłku.
3. Do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza
się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń
za czas niezdolności do pracy, wypłaconych na podstawie przepisów Kodeksu pracy,
oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia
rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku
wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3
załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego
niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub
dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty
zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z
Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy.
4. W celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:
1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust.
3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,
2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego
wynagrodzenia, ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z
zaokrągleniem do setnych części procentu,
3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust.
5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz
4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.
5. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%.
6. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić
ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat
kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z
całego okresu podlegania ubezpieczeniu.
7. Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio do osoby, która osiągała
uposażenie.
8. Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty przysługującej duchownym
przyjmuje się przeciętną podstawę wymiaru składek z pełnych lat kalendarzowych
ubezpieczenia przypadających po dniu 1 lipca 1989 r. do dnia, w którym zgłoszono
wniosek o świadczenie, z tym że z okresu nie dłuższego niż określony w ust. 1;
na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru ustala się w myśl ust. 1.
Art. 16. [ Kolejnych 10 lat kalendarzowych ]
Przy ustalaniu kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1
i 2, przyjmuje się lata kalendarzowe następujące bezpośrednio po sobie,
chociażby ubezpieczony w niektórych z tych lat przez okres roku lub w okresie
krótszym niż rok nie pozostawał w ubezpieczeniu.
Art. 17. [ Okres faktycznego zatrudnienia ]
1. Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla
ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58 ust. 1 pkt 1-4, do ustalenia podstawy
wymiaru przyjmuje się podstawę wymiaru składek za okres faktycznego podlegania
ubezpieczeniu, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Przepis art. 15 ust. 3 stosuje się
odpowiednio.
2. Nie ustala się podstawy wymiaru renty dla ubezpieczonego, o którym mowa w
ust. 1, jeżeli nie pozostawał on w ubezpieczeniu co najmniej przez 1 rok
kalendarzowy.
3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, jeżeli nie można ustalić podstawy
wymiaru renty w myśl art. 15 ust. 1 dla ubezpieczonego, o którym mowa w art. 58
ust. 1 pkt 5, z powodu pełnienia zastępczej służby wojskowej, odbywania czynnej
służby wojskowej albo korzystania z urlopu wychowawczego.
Art. 18. [ Podstawa wymiaru z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia za granicą ]
1. Podstawę wymiaru emerytury lub renty dla osób, którym przy ustalaniu prawa do
świadczenia uwzględniono okresy ubezpieczenia za granicą, o których mowa w art.
8, ustala się na zasadach określonych w art. 15-17, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Jeżeli okres kolejnych 10 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust.
1, obejmuje również ubezpieczenie za granicą, podstawę wymiaru emerytury lub
renty ustala się z okresu faktycznego pozostawania w ubezpieczeniu społecznym w
Polsce.
Art. 19. [ Kwota bazowa ]
Kwota bazowa wynosi 100% przeciętnego wynagrodzenia pomniejszonego o potrącone
od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia społeczne, określone w przepisach o
systemie ubezpieczeń społecznych, w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin
waloryzacji.
Art. 20. [ Ogłoszenie Prezesa GUS ]
Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” w terminie:
1) do 10 roboczego dnia lutego każdego roku - kwotę przeciętnego wynagrodzenia w
poprzednim roku kalendarzowym,
2) do 7 roboczego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym przeprowadzana
jest waloryzacja - kwotę bazową, o której mowa w art. 19,
3) do 7 roboczego dnia drugiego miesiąca każdego kwartału - kwotę przeciętnego
wynagrodzenia w poprzednim kwartale.
Art. 21. [ Podstawa wymiaru emerytury dla rencisty ]
1. Podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do
renty z tytułu niezdolności do pracy, stanowi:
1) podstawa wymiaru renty - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz
wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu
prawa do renty albo
2) podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.
2. Przepis ust. 1 pkt 1 stosuje się przy ustalaniu podstawy wymiaru:
1) emerytury dla osoby, która wcześniej miała ustalone prawo do emerytury na
podstawie przepisów wymienionych w art. 195,
2) renty z tytułu niezdolności do pracy dla osoby, która wcześniej miała
ustalone prawo do tej renty albo do emerytury na podstawie przepisów
wymienionych w art. 195.
3. Podstawę wymiaru emerytury dla osoby, która wcześniej pobierała świadczenie
przedemerytalne na podstawie przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu
bezrobociu, stanowi podstawa wymiaru emerytury przyjęta do ustalenia świadczenia
przedemerytalnego - w wysokości uwzględniającej wszystkie kolejne waloryzacje
przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do świadczenia
przedemerytalnego albo podstawa wymiaru ustalona na nowo w myśl art. 15.
Art. 22. [ Delegacja ]
Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowe zasady ustalania
podstawy wymiaru emerytury i renty, uwzględniające w szczególności:
1) przypadki, w których do podstawy wymiaru emerytury lub renty dolicza się
niektóre wypłaty dokonane na rzecz pracownika, jeżeli wypłaty te w okresie przed
dniem wejścia w życie ustawy były uwzględniane przy ustalaniu podstawy wymiaru
emerytury lub renty, mimo że były wyłączone z podstawy wymiaru składek,
2) przypadki, w których podstawę wymiaru emerytury lub renty dla pracowników
zatrudnionych za granicą ustala się na podstawie wynagrodzenia przysługującego
pracownikom zatrudnionym w tym okresie w kraju w tym samym lub podobnym
charakterze, w jakim pracownik był zatrudniony przed wyjazdem za granicę, albo
na podstawie kwot ryczałtowych.
Art. 23. [ Najniższa emerytura lub renta ]
Jeżeli podstawy wymiaru emerytury lub renty nie można ustalić zgodnie z zasadami
określonymi w ustawie lub w rozporządzeniu, o którym mowa w art. 22, emeryturę
lub rentę ustala się w wysokości najniższej emerytury lub renty.
DZIAŁ I - Emerytury
Rozdział 1 - Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r.
Art. 24. [ Przysługiwanie emerytury ]
1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po
osiągnięciu wieku emerytalnego, wynoszącego co najmniej 60 lat dla kobiet i co
najmniej 65 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 46-50 i 184.
2. Dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., zatrudnionych w
szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, z wyjątkiem ubezpieczonych
mających prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 32-34, 39, 40, 46,
48-50, 184 oraz w art. 88 ustawy, o której mowa w art. 150, zostaną ustanowione
emerytury pomostowe.
3. Zasady, warunki i tryb ustanawiania emerytur, o których mowa w ust. 2,
określi odrębna ustawa.
Art. 25. [ Podstawa obliczenia emerytury ]
1. Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek
na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem waloryzacji składek
zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego
miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, oraz zwaloryzowanego kapitału
początkowego określonego w art. 173-175, z zastrzeżeniem art. 185.
2. Kwota, o której mowa w ust. 1, nie podlega dziedziczeniu.
3. Waloryzacji podlega:
1) w terminie od dnia 1 marca danego roku kwota zaewidencjonowanych składek na
dzień 31 lipca poprzedniego roku powiększona o kwotę waloryzacji od dnia 1
grudnia poprzedniego roku oraz kwota składek zaewidencjonowanych w okresie od
dnia 1 sierpnia poprzedniego roku do dnia 31 października poprzedniego roku,
2) w terminie od dnia 1 czerwca danego roku kwota zaewidencjonowanych składek na
dzień 31 października poprzedniego roku powiększona o kwotę waloryzacji od dnia
1 marca danego roku oraz kwota składek zaewidencjonowanych w okresie od dnia 1
listopada poprzedniego roku do dnia 31 stycznia danego roku,
3) w terminie od dnia 1 września danego roku kwota zaewidencjonowanych składek
na dzień 31 stycznia danego roku powiększona o kwotę waloryzacji od dnia 1
czerwca danego roku oraz kwota składek zaewidencjonowanych w okresie od dnia 1
lutego danego roku do dnia 30 kwietnia danego roku,
4) w terminie od dnia 1 grudnia danego roku kwota zaewidencjonowanych składek na
dzień 30 kwietnia danego roku powiększona o kwotę waloryzacji od dnia 1 września
danego roku oraz kwota składek zaewidencjonowanych w okresie od dnia 1 maja
danego roku do dnia 31 lipca danego roku.
4. Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zaewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego składek przez wskaźnik waloryzacji określony w ust. 5.
5. Wskaźnik waloryzacji składek jest równy wskaźnikowi cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem w kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji
w stosunku do poprzedniego kwartału powiększonemu o 75% różnicy między
wskaźnikiem przyrostu sumy podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne w
kwartale kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji w stosunku do kwartału
poprzedniego a wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych w tym samym
okresie ogółem.
6. Wskaźnik waloryzacji składek ustala się z dokładnością do setnych części
procentu.
7. Pierwszej waloryzacji dokonuje się w dniu 1 września 1999 r.
8. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do 20 dnia pierwszego
miesiąca każdego kwartału wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem za
poprzedni kwartał.
9. Prezes Zakładu ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do 25 dnia miesiąca poprzedzającego
waloryzację wskaźnik waloryzacji składek za poprzedni kwartał.
Art. 26. [ Ustalanie emerytury ]
1. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy
obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie
życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego
ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.
2. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych
latach i miesiącach.
3. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz
wyraża się w miesiącach.
4. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” corocznie w terminie do
dnia 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust. 3, dla wieku
ubezpieczonych określonego w myśl ust. 2.
5. Tablice, o których mowa w ust. 4, są podstawą przyznawania emerytur na
wnioski zgłoszone od dnia 1 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku
kalendarzowego.
Rozdział 2 - Emerytura dla ubezpieczonych urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.
Art. 27. [ Warunki ]
Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura,
jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:
1) osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co
najmniej 65 lat dla mężczyzn,
2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i
25 lat dla mężczyzn.
Art. 28. [ Warunki ]
Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r. przysługuje emerytura,
jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:
1) osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co
najmniej 65 lat dla mężczyzn,
2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 15 lat dla kobiet i
co najmniej 20 lat dla mężczyzn.
Art. 29. [ Przejście na emeryturę ]
Ubezpieczeni urodzeni przed dniem 1 stycznia 1949 r., będący pracownikami,
którzy nie osiągnęli wieku emerytalnego określonego w art. 27 pkt 1, mogą
przejść na emeryturę:
1) kobieta - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 30-letni okres
składkowy i nieskładkowy albo jeżeli ma co najmniej 20-letni okres składkowy i
nieskładkowy oraz została uznana za całkowicie niezdolną do pracy,
2) mężczyzna - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres
składkowy i nieskładkowy oraz został uznany za całkowicie niezdolnego do pracy.
Art. 30. [ Stosowanie odrębnych przepisów ]
Odrębne przepisy określają zasady wcześniejszego przechodzenia na emeryturę dla
osób, określonych w art. 27, które są:
1) inwalidami wojennymi i wojskowymi oraz kombatantami,
2) pracownikami urzędów państwowych,
3) pracownikami samorządowymi,
4) żołnierzami zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianymi w kopalniach
węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu,
5) nauczycielami akademickimi.
Art. 31. [ Przejście na emeryturę uprawnionych do renty ]
Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r., uprawnione do renty z tytułu
niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy (przy wykonywaniu
pozarolniczej działalności gospodarczej, działalności twórczej lub artystycznej,
umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo przy wykonywaniu przez osoby duchowne i
zakonne czynności religijnych lub czynności związanych z powierzonymi funkcjami
duszpasterskimi lub zakonnymi), w drodze do pracy lub z pracy albo wskutek
choroby zawodowej, mogą przejść na emeryturę:
1) kobieta - po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma co najmniej 20-letni okres
składkowy i nieskładkowy,
2) mężczyzna - po osiągnięciu wieku 60 lat, jeżeli ma co najmniej 25-letni okres
składkowy i nieskładkowy.
Art. 32. [ Pracownicy zatrudnieni w szczególnych warunkach ]
1. Ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami,
o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w
art. 27 pkt 1.
2. Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników
zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym
stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze
względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.
3. Za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się:
1) pracowników organów kontroli państwowej,
2) pracowników organów administracji celnej,
3) pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną,
4) dziennikarzy zatrudnionych w redakcjach dzienników, czasopism, w radiu,
telewizji oraz w organach prasowych, informacyjnych, publicystycznych albo
fotograficznych, objętych układem zbiorowym pracy dziennikarzy,
5) nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących
pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. -
Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1997 r. Nr 56, poz. 357 oraz z 1998 r. Nr 106, poz.
668),
6) żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa,
Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu Straży Granicznej, Biura
Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej,
7) pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w art. 15 pkt
1a-5 i 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. Nr
81, poz. 351, z 1994 r. Nr 27, poz. 96 i Nr 89, poz. 414, z 1996 r. Nr 106, poz.
496, z 1997 r. Nr 111, poz. 725 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r. Nr 106, poz.
668).
4. Wiek emerytalny, o którym mowa w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz
warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje prawo
do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.
5. Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na
wiek, nauczycieli urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.
Art. 33. [ Ubezpieczeni z tytułu działalności twórczej lub artystycznej ]
Osoby urodzone przed dniem 1 stycznia 1949 r., ubezpieczone z tytułu
działalności twórczej lub artystycznej, mają prawo do emerytury w wieku
określonym dla pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną.
Art. 34. [ Górnicy ]
1. Górnicza emerytura przysługuje pracownikowi urodzonemu przed dniem 1 stycznia
1949 r., który spełnia łącznie następujące warunki:
1) ukończył 55 lat życia,
2) ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej i
okresami zaliczalnymi do pracy górniczej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat
dla mężczyzn, w tym co najmniej 5 lat pracy górniczej określonej w art. 36 ust.
1.
2. Wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat,
a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej, równorzędnej i okresów
zaliczalnych do pracy górniczej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej, o
której mowa w art. 36 ust. 1, wynosi 50 lat.
Art. 35. [ Ustalenie prawa do emerytury górniczej ]
Przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej uwzględnia się okresy pracy
górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą oraz okresy zaliczalne do pracy
górniczej, będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy, z
tym że okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą uwzględnia
się, jeżeli praca ta wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.
Art. 36. [ Praca górnicza ]
1. Za pracę górniczą uważa się zatrudnienie:
1) pod ziemią w kopalniach węgla, rud, kruszców, surowców ogniotrwałych, glin
szlachetnych, kaolinów, magnezytów, gipsu, anhydrytu, soli kamiennej i
potasowej, fosforytów oraz barytu,
2) pod ziemią i przy głębieniu szybów w przedsiębiorstwach budowy kopalń
określonych w pkt 1 oraz pod ziemią w przedsiębiorstwach i innych podmiotach
wykonujących dla tych kopalń roboty górnicze lub przy budowie szybów,
3) pod ziemią w przedsiębiorstwach montażowych, przedsiębiorstwach maszyn
górniczych, zakładach naprawczych i innych podmiotach wykonujących dla kopalń
określonych w pkt 1 podziemne roboty budowlano-montażowe, roboty przy naprawie
maszyn i wdrażaniu nowych urządzeń; pracownikom zatrudnionym w tych
przedsiębiorstwach, zakładach i innych podmiotach uznaje się za pracę górniczą
te miesiące zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych
przepracowali pod ziemią,
4) na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub
zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy
pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji
agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w
przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń
siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia
przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu
Państwa,
5) pod ziemią na stanowiskach dozoru ruchu oraz kierownictwa ruchu kopalń,
przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w pkt 1-3, a także w kopalniach
siarki i węgla brunatnego oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach, o
których mowa w pkt 4, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez
ministra właściwego do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym do
spraw Skarbu Państwa i ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego,
6) w charakterze członków drużyn ratowniczych kopalń określonych w pkt 1 i 4,
mechaników sprzętu ratowniczego tych drużyn oraz w charakterze ratowników
zawodowych w stacjach ratownictwa górniczego,
7) na stanowiskach maszynistów wyciągowych na szybach oraz na stanowiskach
sygnalistów na nadszybiach szybów w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych
podmiotach określonych w pkt 1 i 2,
8) na stanowiskach pracy pod ziemią w nieczynnych kopalniach wymienionych w pkt
1,
9) na stanowiskach nauczycieli (instruktorów) zawodu w górniczych polach
szkoleniowych pod ziemią oraz w kopalniach siarki i węgla brunatnego,
10) w urzędach górniczych, jeżeli zatrudnienie jest związane z wykonywaniem
czynności inspekcyjno-technicznych w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych
podmiotach określonych w pkt 1-4,
11) w przedsiębiorstwach i innych podmiotach miernictwa górniczego lub
geologicznych, jeżeli zatrudnienie jest wykonywane bezpośrednio przy pomiarach z
zakresu miernictwa górniczego, geologii i hydrologii; pracownikom zatrudnionym w
tych przedsiębiorstwach i podmiotach uznaje się za pracę górniczą te miesiące
zatrudnienia, w których co najmniej połowę dniówek roboczych przepracowali pod
ziemią,
12) w charakterze lekarzy i felczerów w górniczych zespołach opieki zdrowotnej,
w zakładach górniczej służby zdrowia przy kopalniach węgla kamiennego i rud oraz
w zakładach służby zdrowia kopalń siarki lub węgla brunatnego, jeżeli pracownicy
ci są zatrudnieni w tych zakładach w łącznym wymiarze co najmniej 30 godzin
tygodniowo oraz wykonują systematyczną kontrolę sanitarnohigieniczną stanowisk
pracy pod ziemią, w kopalniach siarki lub węgla brunatnego - co najmniej przez
20 godzin w ciągu miesiąca, przy czym do okresu 20 godzin kontroli
sanitarnohigienicznej stanowisk pracy pod ziemią wlicza się również czas zużyty
na zjazd i wyjazd ze stanowisk pracy pod ziemią.
2. Na równi z okresami pracy górniczej określonej w ust. 1 traktuje się okres
urlopu górniczego do 5 lat, przewidzianego w odrębnych przepisach.
3. Za pracę równorzędną z pracą górniczą uważa się:
1) pełnienie przez pracowników funkcji z wyboru w organach związku zawodowego
zrzeszającego pracowników kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych
w ust. 1 pkt 1-4, jeżeli pracownicy ci bezpośrednio przed objęciem tych funkcji
wykonywali pracę górniczą, o której mowa w ust. 1,
2) zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika
w zakresie górnictwa:
a) w administracji kopalń, przedsiębiorstw i innych podmiotów określonych w ust.
1 pkt 1-4 oraz w zarządach spółek węglowych, byłych gwarectwach, zrzeszeniach i
zjednoczeniach tych kopalń i przedsiębiorstw,
b) w urzędach górniczych,
c) na stanowiskach nauczycieli w górniczych szkołach zawodowych i technikach,
d) w urzędach naczelnych i centralnych organów administracji państwowej oraz w
urzędach terenowych organów administracji, będących organami założycielskimi
kopalń i przedsiębiorstw określonych w ust. 1 pkt 1-4, a także w jednostkach
podległych tym organom, jeżeli jednostki te działają w zakresie przemysłów
określonych w ust. 1 pkt 1-4,
pod warunkiem uprzedniego przepracowania w kopalniach, przedsiębiorstwach i
innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt 1-4 co najmniej 5 lat pod ziemią, na
odkrywce w kopalniach siarki lub węgla brunatnego, a także w kopalniach
otworowych siarki albo na stanowiskach dozoru lub kierownictwa ruchu,
3) zatrudnienie na stanowiskach wymagających kwalifikacji inżyniera lub technika
w zakresie górnictwa pracowników wykonujących prace wymienione w ust. 1 oraz w
pkt 1, 2 i 4 i przeniesionych do urzędów naczelnych i centralnych organów
administracji państwowej nie wymienionych w pkt 2 lit. d), do instytutów
podporządkowanych tym organom, do pracy w wyższych szkołach górniczych i w
wydawnictwach górniczo-hutniczych, jeżeli pracownicy ci przepracowali uprzednio
w kopalniach, przedsiębiorstwach lub innych podmiotach określonych w ust. 1 pkt
1-4 co najmniej 5 lat pod ziemią, na odkrywce w kopalniach siarki lub węgla
brunatnego, a także w kopalniach otworowych siarki albo na stanowiskach dozoru
lub kierownictwa ruchu,
4) zatrudnienie przy innych pracach, nie dłuższe niż 5 lat, do których
pracownicy wykonujący prace określone w ust. 1 i w niniejszym ustępie przeszli w
drodze wyboru lub zalecenia jednostki nadrzędnej albo w związku z likwidacją
kopalni, zakładu górniczego, przedsiębiorstwa lub innego podmiotu, o których
mowa w ust. 1 pkt 1-4.
4. Za pracowników zatrudnionych na stanowiskach wymagających kwalifikacji
inżyniera lub technika w zakresie górnictwa w jednostkach organizacyjnych
określonych w ust. 3 pkt 2 i 3 uważa się osoby, które:
1) posiadają tytuł inżyniera lub technika i są zatrudnione zgodnie z posiadanymi
kwalifikacjami w zakresie górnictwa albo
2) nie posiadają tytułu inżyniera lub technika, lecz mają praktyczne
przygotowanie nabyte w czasie wykonywanej uprzednio co najmniej przez 5 lat
pracy na stanowiskach w dozorze ruchu lub w innej pracy pod ziemią albo w
kopalniach siarki lub węgla brunatnego oraz wykonują czynności, które wymagają
kwalifikacji inżyniera lub technika i są powierzane inżynierom lub technikom.
5. Okresy pracy górniczej wymienionej w ust. 1 pkt 1-4 wykonywanej za granicą
traktuje się na równi z okresami takiej pracy wykonywanej w kraju, jeżeli
spełnione są warunki określone w ustawie, wymagane do uwzględnienia tych okresów
pracy przy ustalaniu prawa do świadczeń.
Art. 37. [ Pracownicy zatrudnieni pod ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla
kamiennego ]
1. Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury pracownikom zatrudnionym pod
ziemią oraz w kopalniach siarki lub węgla brunatnego zalicza się w wymiarze
półtorakrotnym następujące okresy pracy na obszarze Państwa Polskiego:
1) w przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych
pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn
urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu
szybów i robotach szybowych,
2) w drużynach ratowniczych,
3) w charakterze mechaników sprzętu ratowniczego drużyn ratowniczych.
2. Okresy pracy wymienione w ust. 1 pkt 2 i 3 zalicza się w wymiarze
półtorakrotnym również tym pracownikom dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalń,
którzy pracują przez co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią,
w kopalniach siarki lub w kopalniach węgla brunatnego.
3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu
Państwa, w drodze rozporządzenia, określa szczegółowo stanowiska pracy, na
których zatrudnienie zalicza się w myśl ust. 1 i 2 w wymiarze półtorakrotnym.
4. Minister właściwy do spraw gospodarki, w porozumieniu z ministrem właściwym
do spraw Skarbu Państwa i ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia
społecznego, określa, w drodze rozporządzenia, zasady ewidencjonowania przez
pracodawców okresów zatrudnienia na stanowiskach, na których okresy pracy
górniczej zalicza się w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do
górniczej emerytury, oraz na niektórych innych stanowiskach pracy górniczej.
5. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do okresów pracy górniczej wykonywanej
w czasie służby wojskowej pełnionej przed dniem 1 stycznia 1960 r.
Art. 38. [ Okresy zaliczane do pracy górniczej ]
Za okresy zaliczalne do pracy górniczej uważa się okresy wymienione w art. 6
ust. 1 pkt 4-8, ust. 2 pkt 2, 3, 5-8 oraz w art. 7 pkt 1-7, 9 i 12, z tym że
przez zatrudnienie, o którym mowa w tych przepisach, uważa się pracę górniczą
oraz pracę równorzędną z pracą górniczą określone w art. 36 ust. 1 lub ust. 3,
wykonywane co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy.
Art. 39. [ Obniżenie wieku emerytalnego ]
Ubezpieczonemu, urodzonemu przed dniem 1 stycznia 1949 r., spełniającemu warunek
określony w art. 27 pkt 2 i nie spełniającemu warunków wymaganych do uzyskania
górniczej emerytury na podstawie art. 34, który ma co najmniej 5 lat:
1) pracy górniczej, o której mowa w art. 36 ust. 1, wykonywanej pod ziemią stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy, albo
2) pracy górniczej, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla
brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki,
wiek emerytalny, o którym mowa w art. 27 pkt 1, obniża się o 6 miesięcy za każdy
rok takiej pracy, nie więcej jednak niż o 15 lat.
Art. 40. [ Kolejowa emerytura ]
Kolejowa emerytura przysługuje pracownikowi kolejowemu urodzonemu przed dniem 1
stycznia 1949 r., który spełnia łącznie następujące warunki:
1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 55 lat, mężczyzn 60 lat,
2) ma okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety i
25 lat dla mężczyzny, w tym co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, łącznie z
okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei, o
których mowa w art. 44-45.
Art. 41. [ Ustalanie prawa do emerytury kolejowej ]
Przy ustalaniu prawa do emerytury kolejowej uwzględnia się okresy pracy na kolei
i pracy równorzędnej z pracą na kolei oraz okresy zaliczalne do pracy na kolei,
będące okresami składkowymi lub nieskładkowymi w rozumieniu ustawy.
Art. 42. [ Pracownicy kolejowi ]
1. Pracownikami kolejowymi w rozumieniu ustawy są osoby pozostające w stosunku
pracy w:
1) jednostkach organizacyjnych przedsiębiorstwa „Polskie Koleje Państwowe”, z
wyłączeniem biur projektów kolejowych,
2) innych jednostkach (komórkach) organizacyjnych, których pracownicy byli
objęci dotychczasowymi przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników
kolejowych i ich rodzin,
3) podmiotach wydzielonych z przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje
Państwowe” w okresie od dnia 1 września 1999 r. do dnia wpisu spółki „Polskie
Koleje Państwowe Spółka Akcyjna” do rejestru handlowego.
2. Zatrudnienie pracowników kolejowych w jednostkach (komórkach)
organizacyjnych, określonych w ust.1, zwanych dalej „kolejowymi jednostkami
organizacyjnymi”, uważa się w rozumieniu ustawy za zatrudnienie na kolei.
3. Od dnia wpisu spółki „Polskie Koleje Państwowe Spółka Akcyjna” do rejestru
handlowego pracownikami kolejowymi, w rozumieniu ustawy, są również pracownicy
zatrudnieni w tej spółce oraz w innych podmiotach wydzielonych z tej spółki na
podstawie ustawy z dnia 8 września 2000 r o komercjalizacji, restrukturyzacji i
prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” (Dz. U. Nr
84, poz. 948).
Art. 43. [ Okresy zatrudnienia ]
1. Za okresy zatrudnienia na kolei uważa się okresy pozostawania w stosunku
pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie których pracownik
pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy,
macierzyński lub opiekuńczy.
2. Każdy pełny rok zatrudnienia na kolei na parowym, spalinowym lub elektrycznym
pojeździe trakcyjnym, w drużynach konduktorskich oraz na stanowiskach
manewrowych lub ustawiaczy liczy się jako 14 miesięcy zatrudnienia na kolei.
Art. 44. [ Okresy równorzędne z okresami zatrudnienia ]
Za okresy równorzędne z okresami zatrudnienia na kolei uważa się okresy:
1) pobierania – po ustaniu zatrudnienia na kolei w wymiarze czasu pracy nie
niższym niż połowa obowiązującego w danym zawodzie – zasiłku chorobowego,
macierzyńskiego lub opiekuńczego z tytułu tego zatrudnienia,
2) pobierania renty chorobowej przyznanej przez właściwą kolejową jednostkę
organizacyjną,
3) wykonywania przed dniem 1 stycznia 1975 r. pracy w kolejowej jednostce
organizacyjnej na podstawie umowy o naukę zawodu, przyuczenia do określonej
pracy lub odbycia wstępnego stażu pracy,
4) zatrudnienia lub pełnienia funkcji z wyboru w związkach zawodowych w czasie
bezpłatnego urlopu udzielonego pracownikowi na ten cel,
5) zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat, licząc od ustania zatrudnienia
na kolei, jeżeli zatrudnienie na kolei ustało wskutek:
a) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia w
resorcie komunikacji nie będącego zatrudnieniem na kolei,
b) przejścia z zatrudnienia na kolei do zatrudnienia w urzędach naczelnych i
centralnych organów administracji państwowej,
c) nawiązania stosunku pracy na podstawie wyboru,
d) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia na
kolejach użytku niepublicznego,
e) przejścia za zgodą kolejowej jednostki organizacyjnej do zatrudnienia w
innych resortach w celu zorganizowania lub budowy transportu kolejowego,
6) zatrudnienia, jednak nie dłuższego niż 5 lat, w jednostkach (komórkach)
organizacyjnych resortu komunikacji nie będących kolejowymi jednostkami
organizacyjnymi, jeżeli nastąpiła zmiana tego zatrudnienia na zatrudnienie na
kolei i jeżeli okres 5 lat zatrudnienia w tych jednostkach nie podlega
zaliczeniu na podstawie pkt 5 lit. a),
7) zatrudnienia w międzynarodowych organizacjach kolejowych i w zagranicznych
placówkach kolejowych po oddelegowaniu do tego zatrudnienia z zatrudnienia na
kolei,
8) wykonywania zatrudnienia za granicą przez specjalistów w czasie trwania
stosunku pracy z kolejową jednostką organizacyjną,
9) niewykonywania pracy na kolei, jeżeli za okresy te przysługuje wynagrodzenie
w wyniku przywrócenia do pracy albo odszkodowanie,
10) zatrudnienia na kolejach innych państw, pod warunkiem że pracownik po tych
okresach był zatrudniony na kolejach polskich.
Art. 45. [ Inne okresy zaliczane do okresów zatrudnienia ]
1. Za okresy zaliczane do okresów zatrudnienia na kolei uważa się okresy:
1) przerwy w pracy na kolei obejmującej okresy wymienione w art. 44 pkt 6 i 7,
2) zatrudnienia poza koleją w okresie po dniu 31 sierpnia 1939 r. do dnia 9 maja
1945 r. pracowników, którzy w dniu 31 sierpnia 1939 r. byli zatrudnieni na kolei
i po dniu 9 maja 1945 r. podjęli ponownie w Polsce zatrudnienie na kolei,
3) pobierania stypendium sportowego z tytułu wyczynowego uprawiania sportu,
wypłacanego przez kolejowy klub sportowy, jeżeli osoba pobierająca stypendium
przed okresem jego pobierania była zatrudniona na kolei.
2. Okresy działalności kombatanckiej, służby wojskowej oraz służby w:
1) Policji (Milicji Obywatelskiej),
2) Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji
Wywiadu (w organach bezpieczeństwa publicznego),
3) Straży Granicznej,
4) Służbie Więziennej,
5) Państwowej Straży Pożarnej,
6) Biurze Ochrony Rządu
traktuje się na równi z okresami zaliczalnymi do okresów zatrudnienia na kolei.
Rozdział 3 - Przepisy szczególne dotyczące emerytury dla niektórych ubezpieczonych urodzonych
po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.
Art. 46. [ Warunki ]
1. Prawo do emerytury na warunkach określonych w art. 29, 32, 33 i 39
przysługuje również ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed
dniem 1 stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,
2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31
grudnia 2006 r.,
3) nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego
pracownikiem.
2. Jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w ust. 1, nie zawrze umowy o przystąpieniu
do otwartego funduszu emerytalnego w terminie do dnia 31 grudnia 1999 r., uważa
się, że ubezpieczony nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.
Art. 47. [ Stosowanie odrębnych przepisów ]
Odrębne przepisy określają zasady przechodzenia na emeryturę, bez względu na
wiek, nauczycieli urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1
stycznia 1969 r.
Art. 48. [ Prawo do górniczej emerytury ]
1. Prawo do górniczej emerytury, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko,
przysługuje pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1
stycznia 1969 r., którzy pracę górniczą wykonywali pod ziemią stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy przez okres wynoszący co najmniej 25 lat, z uwzględnieniem
ust. 2 i 3 i z zastrzeżeniem art. 49.
2. Do okresów pracy górniczej, o której mowa w ust. 1, zalicza się także:
1) okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy, wypadku w drodze do
pracy lub z pracy albo z tytułu choroby zawodowej, za które wypłacone zostało
wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne,
2) inne niż wymienione w pkt 1 okresy niezdolności do pracy z powodu choroby lub
odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, za które wypłacone zostało
wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy w wymiarze do 35 dni w roku kalendarzowym,
bezpośrednio poprzedzone pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy, przypadające w czasie trwania stosunku pracy.
3. Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury na podstawie ust. 1 uwzględnia
się również, w wymiarze do 5 lat, okres urlopu górniczego, o którym mowa w art.
36 ust. 2.
Art. 49. [ Prawo do górniczej emerytury ]
1. Prawo do emerytury górniczej, o której mowa w art. 34 lub 48, przysługuje
pracownikom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem. 1 stycznia 1969
r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,
2) warunki do uzyskania emerytury określone w tych przepisach spełnią do dnia 31
grudnia 2006 r.,
3) nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.
2. Przepis art. 46 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 50. [ Prawo do emerytury kolejowej ]
1. Prawo do emerytury kolejowej, o której mowa w art. 40, przysługuje
pracownikom kolejowym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1
stycznia 1969 r., jeżeli spełniają łącznie następujące warunki:
1) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego,
2) warunki do uzyskania emerytury określone w tym przepisie spełnią do dnia 31
grudnia 2006 r.,
3) nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.
2. Przepis art. 46 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Rozdział 4 - Ustalanie wysokości emerytur, o których mowa w art. 27-50
Art. 51. [ Ustalanie wysokości górniczych emerytur ]
1. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur, o których mowa w art. 34 lub
48, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 2, następujące przeliczniki:
1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy,
2) 1,8 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 37,
3) 1,4 za każdy rok pracy w pełnym wymiarze czasu pracy, o której mowa w art. 36
ust. 1 pkt 1-3 i 5-11, wykonywanej częściowo na powierzchni i częściowo pod
ziemią,
4) 1,2 za każdy rok pracy, o której mowa w art. 36 ust. 1 pkt 4 i 5, wykonywanej
stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla
brunatnego, w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych
podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego.
2. Przy ustalaniu wysokości górniczych emerytur łączny okres pracy obliczony z
zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w wymiarze
nie dłuższym niż 45 lat.
Art. 52. [ Przeliczniki ]
1. Przy ustalaniu wysokości emerytur innych niż określone w art. 51 stosuje się
następujące przeliczniki:
1) 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym
wymiarze czasu pracy,
2) 1,8 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią, o której mowa w art.
37 ust. 1,
pod warunkiem wykonywania takiej pracy co najmniej przez 5 lat, z zastrzeżeniem
ust. 2.
2. Przy ustalaniu wysokości emerytur łączny okres pracy obliczony z
zastosowaniem przeliczników, o których mowa w ust. 1, uwzględnia się w wymiarze
nie dłuższym niż 40 lat.
Art. 53. [ Wysokość emerytury ]
1. Emerytura wynosi:
1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz
2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych,
z uwzględnieniem art. 55.
2. Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala
się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Art. 54. [ Kwota najniższej emerytury ]
Emerytur, o których mowa w art. 28, nie podwyższa się do kwoty najniższej
emerytury.
Art. 55. [ Kontynuowanie ubezpieczenia emerytalnego i rentowego po osiągnięciu
wieku emerytalnego ]
Ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art.
27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu
przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o
przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008 r., może być obliczona emerytura na
podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.
Art. 56. [ Okresy pracy w gospodarstwie rolnym ]
1. Osobie, której przy ustalaniu prawa do emerytury uwzględniono okresy pracy w
gospodarstwie rolnym określone w art. 10, oblicza się wysokość przysługującego
świadczenia jako część świadczenia obliczonego w myśl art. 53, z uwzględnieniem
okresów pracy w gospodarstwie rolnym, proporcjonalnie do udziału okresów
składkowych i nieskładkowych w okresie stanowiącym sumę okresów składkowych,
nieskładkowych i uwzględnionych okresów pracy w gospodarstwie rolnym.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do osoby, która udowodniła co najmniej: 20
lat - kobieta lub 25 lat - mężczyzna okresów składkowych albo okresów
składkowych uzupełnionych okresami nieskładkowymi w rozmiarze nie większym niż
określony w art. 5 ust. 2, lecz wysokość przysługującej jej emerytury oblicza
się w myśl art. 53, z uwzględnieniem okresów składkowych i nieskładkowych, bez
uwzględnienia okresów pracy w gospodarstwie rolnym.
3. Świadczenie, którego wysokość ustalono w myśl ust. 1 lub 2, zwiększa się o
kwotę odpowiadającą części składkowej emerytury ustalonej według zasad wymiaru
określonych w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników, z uwzględnieniem
całego udowodnionego okresu pracy w gospodarstwie rolnym, z tym że okresy
prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w gospodarstwie rolnym - bez
podlegania innemu ubezpieczeniu społecznemu - po ukończeniu 16 roku życia,
przypadające przed dniem 1 lipca 1977 r., uwzględnia się, jeżeli przypadają nie
wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem prawa do emerytury.
4. Jeżeli okresy składkowe i nieskładkowe nie zostały uzupełnione okresami
wymienionymi w art. 10, emerytura ulega zwiększeniu za okres opłacania składek
na Fundusz Emerytalny Rolników, Fundusz Ubezpieczenia Społecznego Rolników i
ubezpieczenie emerytalno-rentowe rolników. Zwiększenie to ustala się według
zasad wymiaru przewidzianych dla części składkowej w przepisach, o których mowa
w ust. 3.
5. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, nie przysługuje osobie mającej ustalone
prawo do emerytury lub renty na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym
rolników.
6. Zwiększenie, o którym mowa w ust. 4, przyznaje się na wniosek
zainteresowanego.
7. Emerytury, o których mowa w ust. 1-4, wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty
tych emerytur podlegają odpowiedniej refundacji:
1) w części odpowiadającej zwiększeniu o część składkową w wysokości obliczonej
zgodnie z ust. 3 i 4 - z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach
o ubezpieczeniu społecznym rolników,
2) w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury - z
budżetu państwa.
DZIAŁ III - Renty z tytułu niezdolności do pracy i renta rodzinna
Rozdział 1 - Renta z tytułu niezdolności do pracy
Art. 57. [ Warunki ]
Renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił
łącznie następujące warunki:
1) jest niezdolny do pracy,
2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,
3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt
1 i 2, pkt 3 lit. b), pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a), pkt 10
lit. a), pkt 11-12, 13 lit. a), pkt 14 lit. a) i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-4,
5 lit. a), pkt 6 i 12, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych
okresów.
Art. 58. [ Spełnienie warunku posiadania wymaganego okresu składkowego ]
1. Warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl
art. 57 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy
i nieskładkowy, wynoszący łącznie co najmniej:
1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat,
2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat,
3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat,
4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat,
5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.
2. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego
dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania
niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów
pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty
rodzinnej.
3. Jeżeli ubezpieczony nie osiągnął okresu składkowego i nieskładkowego, o
którym mowa w ust. 1, warunek posiadania wymaganego okresu uważa się za
spełniony, gdy ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed ukończeniem
18 lat albo w ciągu 6 miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej,
ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do
pracy miał, bez przerwy lub z przerwami nie przekraczającymi 6 miesięcy, okresy
składkowe i nieskładkowe.
Art. 59. [ Renta stała i okresowa ]
1. Osobie, która spełniła warunki określone w art. 57, przysługuje:
1) renta stała - jeżeli niezdolność do pracy jest trwała,
2) renta okresowa - jeżeli niezdolność do pracy jest okresowa.
2. Renta okresowa przysługuje przez okres wskazany w decyzji organu rentowego.
Art. 60. [ Przekwalifikowanie zawodowe ]
1. Osobie spełniającej warunki określone w art. 57, w stosunku do której
orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do
pracy w dotychczasowym zawodzie lub niezdolność do służby, przysługuje renta
szkoleniowa przez okres 6 miesięcy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.
2. Okres 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, ulega wydłużeniu na czas niezbędny
do przekwalifikowania zawodowego, nie dłużej niż o 30 miesięcy.
3. Przedłużenie prawa do renty, o którym mowa w ust. 2, następuje na podstawie
wniosku starosty.
4. Okres 6 miesięcy, o którym mowa w ust. 1, może ulec skróceniu, jeżeli przed
upływem tego okresu starosta zawiadomi organ rentowy:
1) o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu,
2) o tym, że osoba zainteresowana nie poddaje się przekwalifikowaniu zawodowemu.
Art. 61. [ Przywrócenie prawa do renty ]
Prawo do renty, które ustało z powodu ustąpienia niezdolności do pracy, podlega
przywróceniu, jeżeli w ciągu 18 miesięcy od ustania prawa do renty ubezpieczony
ponownie stał się niezdolny do pracy.
Art. 62. [ Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy ]
1. Renta dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy wynosi:
1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, oraz
2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych,
4) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresu brakującego do pełnych 25
lat okresów składkowych oraz nieskładkowych, przypadających od dnia zgłoszenia
wniosku o rentę do dnia, w którym rencista ukończyłby 60 lat.
2. Renta dla osoby częściowo niezdolnej do pracy wynosi 75% renty dla osoby
całkowicie niezdolnej do pracy.
3. Przy obliczaniu renty okresy, o których mowa w ust.1 pkt 2-4, ustala się z
uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Art. 63. [ Wysokość renty z uwzględnieniem okresów pracy w gospodarstwie rolnym
]
1. Osobie, której przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy
uwzględniono okresy pracy w gospodarstwie rolnym wymienione w art. 10 ust. 1 pkt
1, wysokość tej renty oblicza się z uwzględnieniem liczby lat i miesięcy tych
okresów, w wymiarze przyjętym do ustalenia prawa do renty.
2. Renty, o których mowa w ust. 1, wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tych
rent podlegają odpowiedniej refundacji:
1) w części odpowiadającej uwzględnionym okresom pracy w gospodarstwie rolnym -
z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o ubezpieczeniu
społecznym rolników,
2) w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego - z
budżetu państwa.
Art. 64. [ Renta szkoleniowa ]
1. Renta szkoleniowa wynosi 75% podstawy wymiaru renty.
2. Renta szkoleniowa nie może być niższa niż najniższa renta dla osoby częściowo
niezdolnej do pracy.
3. Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przychodu z tytułu
działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, bez względu na wysokość tego
przychodu.
Rozdział 2 - Renta rodzinna
Art. 65. [ Renta rodzinna ]
1. Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili
śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do
pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń.
2. Przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie
niezdolna do pracy.
3. Renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny funkcjonariusza
zaginionego w czasie pełnienia służby.
Art. 66. [ Śmierć osoby pobierającej zasiłek przedemerytalny lub świadczenie
przedemerytalne ]
W razie śmierci osoby pobierającej zasiłek przedemerytalny lub świadczenie
przedemerytalne renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny także
wówczas, gdy osoba, po której przysługuje renta, zmarła po upływie 18 miesięcy
od ustania okresów wymienionych w art. 57 pkt 3. W takim przypadku przyjmuje
się, że osoba zmarła spełniała warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy.
Art. 67. [ Osoby uprawnione do renty rodzinnej ]
1. Do renty rodzinnej uprawnieni są następujący członkowie rodziny spełniający
warunki określone w art. 68-71:
1) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione,
2) przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki,
rodzeństwo i inne dzieci, w tym również w ramach rodziny zastępczej,
3) małżonek (wdowa i wdowiec),
4) rodzice.
2. Za rodziców w rozumieniu ustawy uważa się również ojczyma i macochę oraz
osoby przysposabiające.
Art. 68. [ Uprawnienia dzieci ]
1. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do
renty rodzinnej:
1) do ukończenia 16 lat,
2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej
jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do
samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym
mowa w pkt 1 lub 2.
2. Jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w
szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku
studiów.
Art. 69. [ Uprawnienia osób przyjętych na wychowanie i utrzymanie ]
Przyjęte na wychowanie i utrzymanie wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, o których
mowa w art. 67 ust. 1 pkt 2, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełniają
warunki określone w art. 68, a ponadto:
1) zostały przyjęte na wychowanie i utrzymanie co najmniej na rok przed śmiercią
ubezpieczonego (emeryta lub rencisty), chyba że śmierć była następstwem wypadku,
oraz
2) nie mają prawa do renty po zmarłych rodzicach, a gdy rodzice żyją, jeżeli:
a) nie mogą zapewnić im utrzymania albo
b) ubezpieczony (emeryt lub rencista) lub jego małżonek był ich opiekunem
ustanowionym przez sąd.
Art. 70. [ Uprawnienia wdowy ]
1. Wdowa ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
1) w chwili śmierci męża osiągnęła wiek 50 lat lub była niezdolna do pracy albo
2) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnione do
renty rodzinnej po zmarłym mężu, które nie osiągnęło 16 lat, a jeżeli kształci
się w szkole - 18 lat życia, lub jeżeli sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie
niezdolnym do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym
do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej.
2. Prawo do renty rodzinnej nabywa również wdowa, która osiągnęła wiek 50 lat
lub stała się niezdolna do pracy po śmierci męża, nie później jednak niż w ciągu
5 lat od jego śmierci lub od zaprzestania wychowywania osób wymienionych w ust.
1 pkt 2.
3. Małżonka rozwiedziona lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z
nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz
spełnienia warunków określonych w ust. 1 lub 2 miała w dniu śmierci męża prawo
do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową.
4. Wdowa nie spełniająca warunków do renty rodzinnej określonych w ust. 1 lub 2
i nie mająca niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty
rodzinnej:
1) przez okres jednego roku od chwili śmierci męża,
2) w okresie uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie
kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej, nie dłużej jednak niż przez 2 lata
od chwili śmierci męża.
5. Przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio do wdowca.
Art. 71. [ Uprawnienia rodziców ]
Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli:
1) ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał
się do ich utrzymania,
2) spełniają odpowiednio warunki określone dla wdowy i wdowca w art. 70 ust. 1 i
2 oraz, co do wieku, również w art. 70 ust. 5.
Art. 72. [ Ustanie prawa do renty rodzinnej ]
W razie ustania prawa do renty rodzinnej z powodu ustąpienia niezdolności do
pracy stosuje się odpowiednio przepis art. 61.
Art. 73. [ Wysokość renty rodzinnej ]
1. Renta rodzinna wynosi:
1) dla jednej osoby uprawnionej - 85% świadczenia, które przysługiwałoby
zmarłemu,
2) dla dwóch osób uprawnionych - 90% świadczenia, które przysługiwałoby
zmarłemu,
3) dla trzech lub więcej osób uprawnionych - 95% świadczenia, które
przysługiwałoby zmarłemu.
2. Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się kwotę
emerytury, z zastrzeżeniem ust. 3, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do
pracy.
3. Jeżeli emerytura zmarłego została obliczona wraz ze zwiększeniami, o których
mowa w art. 56 ust. 3 i 4, rentę rodzinną oblicza się jako procent świadczenia
zmarłego w wysokości pomniejszonej o te zwiększenia, odpowiednio do liczby
uprawnionych do renty. Tak obliczoną rentę rodzinną uzupełnia się do wysokości
uwzględniającej 50% zwiększenia, które przysługiwałoby zmarłemu.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do obliczania renty rodzinnej po
osobach mających ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do
pracy na podstawie przepisów, o których mowa w art. 195.
5. Renty rodzinne wypłaca się z Funduszu, z tym że koszty tych rent podlegają
odpowiedniej refundacji:
1) w części odpowiadającej zwiększeniu, o którym mowa w ust. 3 i 4, oraz w
części odpowiadającej okresom pracy w gospodarstwie rolnym uwzględnionym w myśl
art. 63 ust. 1 - z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach o
ubezpieczeniu społecznym rolników,
2) w części odpowiadającej podwyższeniu do kwoty świadczenia najniższego - z
budżetu państwa.
Art. 74. [ Łączna renta rodzinna ]
1. Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta
rodzinna, z uwzględnieniem ust. 2-4.
2. Renta rodzinna podlega podziałowi na równe części między uprawnionych.
3. W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania podziału
renty rodzinnej po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału
renty ze względu na zmianę liczby osób uprawnionych organ rentowy dokonuje
podziału świadczenia od miesiąca ujawnienia tych okoliczności. Przepisy art. 129
ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
4. W razie ujawnienia okoliczności powodujących ustanie podziału renty rodzinnej
przepis art. 133 stosuje się odpowiednio.
DZIAŁ IV - Dodatki do emerytur i rent
Art. 75. [ Dodatek pielęgnacyjny ]
1. Dodatek pielęgnacyjny przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty,
jeżeli osoba ta została uznana za całkowicie niezdolną do pracy oraz do
samodzielnej egzystencji albo ukończyła 75 lat życia, z zastrzeżeniem ust. 4.
2. Dodatek pielęgnacyjny wynosi 136,64 zł miesięcznie.
3. Kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 2, podwyższa się przy zastosowaniu
wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest
waloryzacja.
4. Osobie uprawnionej do emerytury lub renty przebywającej w domu pomocy
społecznej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie
pielęgnacyjno-opiekuńczym dodatek pielęgnacyjny nie przysługuje, chyba że
przebywa poza tą placówką przez okres dłuższy niż 2 tygodnie w miesiącu.
Art. 76. [ Dodatek dla sierot zupełnych ]
1. Jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest sierota zupełna, przysługuje jej
dodatek dla sierot zupełnych.
2. Dodatek, o którym mowa w ust. 1, wynosi 256,83 zł miesięcznie.
3. Kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 2, podwyższa się przy zastosowaniu
wskaźnika waloryzacji emerytur i rent od miesiąca, w którym przeprowadzana jest
waloryzacja.
DZIAŁ V - Zasiłek pogrzebowy
Art. 77. [ Zasiłek pogrzebowy ]
1. Zasiłek pogrzebowy przysługuje w razie śmierci:
1) ubezpieczonego,
2) osoby pobierającej emeryturę lub rentę,
3) osoby, która w dniu śmierci nie miała ustalonego prawa do emerytury lub
renty, lecz spełniała warunki do jej uzyskania i pobierania,
4) członka rodziny osoby wymienionej w pkt 1 i 2.
2. Członkami rodziny, o których mowa w ust. 1 pkt 4, są osoby wymienione w art.
67, z tym że od wnuków i rodzeństwa nie wymaga się spełnienia warunku przyjęcia
na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności.
3. Zasiłek pogrzebowy przysługuje również w razie śmierci ubezpieczonego po
ustaniu ubezpieczenia, jeżeli śmierć nastąpiła w okresie pobierania zasiłku
chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego lub zasiłku macierzyńskiego.
4. Zasiłek pogrzebowy przysługuje tylko z jednego tytułu.
Art. 78. [ Osoba uprawniona ]
1. Zasiłek pogrzebowy przysługuje osobie, która pokryła koszty pogrzebu.
2. Zasiłek pogrzebowy przysługuje również pracodawcy, domowi pomocy społecznej,
gminie, powiatowi, osobie prawnej kościoła lub związku wyznaniowego, jeżeli
pokryły koszty pogrzebu.
3. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez więcej niż jedną osobę lub
podmiot, o którym mowa w ust. 2, zasiłek pogrzebowy ulega podziałowi między te
osoby lub podmioty- proporcjonalnie do poniesionych kosztów pogrzebu.
Art. 79. [ Udokumentowane koszty pogrzebu ]
1. W razie poniesienia kosztów pogrzebu przez inną osobę niż wymieniona w art.
77 ust. 1 pkt 4, pracodawcę, dom pomocy społecznej, gminę, powiat, osobę prawną
kościoła lub związku wyznaniowego, zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości
udokumentowanych kosztów pogrzebu, nie wyższej jednak niż określona w art. 80.
2. Jeżeli pogrzeb organizowany był na koszt Państwa, organizacji politycznej lub
społecznej, lecz osoby, o których mowa w art. 77 ust. 1 pkt 4, poniosły również
część jego kosztów, przysługuje im zasiłek w wysokości określonej w art. 80.
Art. 80. [ Wysokość zasiłku ]
1. Zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości 200% przeciętnego wynagrodzenia
obowiązującego w dniu śmierci osoby, której koszty pogrzebu zostały poniesione.
2. Kwotę, o której mowa w ust. 1, ustala się miesięcznie, poczynając od
trzeciego miesiąca kalendarzowego kwartału, na okres 3 miesięcy, na podstawie
przeciętnego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału.
3. Kwotę zasiłku pogrzebowego ogłasza Prezes Zakładu w formie komunikatu
ogłaszanego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” w
terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału kalendarzowego.
Art. 81. [ Wygaśnięcie prawa do zasiłku ]
Prawo do zasiłku pogrzebowego wygasa w razie niezgłoszenia wniosku o jego
przyznanie w okresie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, po której zasiłek
przysługuje.
DZIAŁ VI - Świadczenia przyznawane w szczególnym trybie
Art. 82. [ Uprawnienia Prezesa Rady Ministrów ]
1. Prezes Rady Ministrów w szczególnie uzasadnionych przypadkach może przyznać
emeryturę lub rentę na warunkach i w wysokości innej niż określone w ustawie.
2. Prezes Rady Ministrów przedstawia Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej w
terminie do dnia 31 stycznia każdego roku kalendarzowego informację o
przyznanych w roku poprzedzającym emeryturach i rentach na podstawie ust. 1.
Art. 83. [ Uprawnienia Prezesa ZUS ]
1. Ubezpieczonym oraz pozostałym po nich członkom rodziny, którzy wskutek
szczególnych okoliczności nie spełniają warunków wymaganych w ustawie do
uzyskania prawa do emerytury lub renty, nie mogą - ze względu na całkowitą
niezdolność do pracy lub wiek - podjąć pracy lub działalności objętej
ubezpieczeniem społecznym i nie mają niezbędnych środków utrzymania, Prezes
Zakładu może przyznać w drodze wyjątku świadczenia w wysokości nie
przekraczającej odpowiednich świadczeń przewidzianych w ustawie.
2. Przepis art. 82 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 84. [ Finansowanie z budżetu ]
Świadczenia, o których mowa w art. 82 i 83, finansowane są z budżetu państwa.
DZIAŁ VII - Przepisy wspólne dotyczące wysokości świadczeń
Rozdział 1 - Dolna i górna granica wysokości świadczeń
Art. 85. [ Kwoty najniższej renty ]
1. Kwoty najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy wynoszą:
1) 532,91 zł miesięcznie - dla osób całkowicie niezdolnych do pracy,
2) 409,92 zł miesięcznie - dla osób częściowo niezdolnych do pracy.
2. Kwota najniższej emerytury, z zastrzeżeniem art. 54 i 87, oraz renty
rodzinnej wynosi 532,91 zł miesięcznie.
3. Kwoty najniższych świadczeń, o których mowa w ust. 1 i 2, podwyższa się przy
zastosowaniu wskaźnika waloryzacji, o którym mowa w art. 89-94.
4. Świadczenia ustalone w kwotach niższych niż określone w ust. 1-3, w tym także
świadczenia ustalone wraz ze zwiększeniami, o których mowa w art. 56 ust. 3 i 4
oraz w art. 73 ust. 3 i 4, podwyższa się do tych kwot z urzędu, a jeżeli ich
wypłata była wstrzymana po wznowieniu wypłaty.
Art. 86. [ Kwota maksymalna ]
1. Kwota emerytury lub renty wraz ze zwiększeniami, o których mowa w art. 56
ust. 3 i 4 lub w art. 73 ust. 3 i 4, nie może przekraczać 100% podstawy wymiaru
emerytury lub renty.
2. Ograniczenie wysokości świadczeń do 100% podstawy ich wymiaru nie dotyczy
rent i emerytury w wysokości określonej w art. 85.
3. Do świadczeń ustalonych w myśl art. 23 w kwotach najniższych nie przysługują
zwiększenia, o których mowa w art. 56 ust. 3 i 4 oraz w art. 73 ust. 3 i 4.
Art. 87. [ Kwota minimalna ]
1. W przypadku gdy emerytura przysługująca z Funduszu określona w art. 26
łącznie z emeryturą dożywotnią z zakładu emerytalnego jest niższa niż kwota, o
której mowa w art. 85 ust. 2 i 3, emeryturę przysługującą z Funduszu podwyższa
się w taki sposób, aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej kwoty, o ile
ubezpieczony:
1) mężczyzna - ukończył 65 lat życia i ma okres składkowy i nieskładkowy
wynoszący co najmniej 25 lat,
2) kobieta - ukończyła 60 lat życia i ma okres składkowy i nieskładkowy
wynoszący co najmniej 20 lat,
z uwzględnieniem ust. 3-7. Przepis art. 5 ust. 2 stosuje się odpowiednio.
2. Podwyższenie, o którym mowa w ust. 1, podlega refundacji z budżetu państwa.
3. Przy obliczaniu okresów składkowych przypadających po dniu wejścia w życie
ustawy dla celów podwyższenia emerytury w myśl ust. 1 miesiące, w których
opłacane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe obliczone od podstawy
wymiaru niższej od kwoty najniższego wynagrodzenia pracowników, uwzględnia się w
części odpowiadającej proporcji tej podstawy do kwoty najniższego wynagrodzenia,
z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Zasady, o której mowa w ust. 3, nie stosuje się, jeżeli zmniejszenie podstawy
wymiaru składek poniżej najniższego wynagrodzenia nastąpiło na skutek pobierania
wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów
Kodeksu pracy, zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia
chorobowego lub z ubezpieczenia wypadkowego. Zasady tej nie stosuje się również,
jeżeli podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowiła
kwota zasiłku stałego z pomocy społecznej.
5. Prawo do podwyższenia, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje emerytom,
którzy osiągają przychód z tytułu działalności, o której mowa w art. 104 ust.
1-4, jeżeli przychód ten przekracza kwotę podwyższenia.
6. W okresie składkowym, o którym mowa w ust. 1, uwzględnia się nie więcej niż
10 lat kontynuowania ubezpieczenia w myśl przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych.
7. Do ustalenia kwoty przekroczenia, o której mowa w ust. 5, stosuje się
odpowiednio przepisy art. 104 ust. 1-8 i art. 106.
Rozdział 2 - Waloryzacja świadczeń
Art. 88. [ Cel waloryzacji ]
1. Emerytury i renty podlegają waloryzacji w celu zachowania co najmniej ich
realnej wartości w odniesieniu do wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych
ogółem.
2. Przy ustalaniu wysokości zwaloryzowanych emerytur i rent przyjmuje się, że
wzrost nominalny przeciętnej emerytury i renty nie może być niższy niż
prognozowany na dany rok średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych powiększony:
1) w latach 1999-2000 o 15% różnicy pomiędzy prognozowanym na dany rok
średniorocznym wskaźnikiem przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej a
prognozowanym na dany rok średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług
konsumpcyjnych, jeśli prognozowany na dany rok średnioroczny wskaźnik
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej jest wyższy niż prognozowany
na dany rok średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych,
2) w roku 2001 i w latach następnych o 20% różnicy, o której mowa w pkt 1.
3. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych, o którym mowa w ust. 2, jest
wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i
rencistów albo wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest
on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw
domowych emerytów i rencistów.
Art. 89. [ Warunki waloryzacji ]
1. Jeżeli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych powiększony stosownie do
art. 88 ust. 2 wynosi:
1) co najmniej 110% - emerytury i renty waloryzuje się od dnia 1 marca i od dnia
1 września,
2) mniej niż 110% - emerytury i renty waloryzuje się od dnia 1 czerwca.
2. Dla przeprowadzenia waloryzacji w terminach określonych w ust. 1 pkt 1 ustala
się dwa jednakowe wskaźniki waloryzacji.
3. Waloryzacja obejmuje emerytury i renty przyznane przed dniem określonym jako
termin waloryzacji.
Art. 90. [ Podwyższony wskaźnik waloryzacji ]
1. Jeżeli wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto w poprzednim
roku jest niższy od przyjętego w ustawie budżetowej, podwyższa się wskaźnik
waloryzacji ustalony w ustawie budżetowej dla najbliższego terminu waloryzacji w
bieżącym roku.
2. Podwyższony wskaźnik waloryzacji, o którym mowa w ust. 1, otrzymuje się przez
pomnożenie wskaźnika waloryzacji określonego w ustawie budżetowej dla podwyżki
świadczeń w bieżącym roku i wskaźnika weryfikacyjnego.
3. Wskaźnik weryfikacyjny otrzymuje się przez podzielenie wskaźnika realnej
przeciętnej emerytury i renty brutto, jaki miał być uzyskany w poprzednim roku,
przez wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto w poprzednim roku,
ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.
4. Wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto w poprzednim roku
otrzymuje się przez podzielenie wskaźnika wzrostu nominalnego przeciętnej
emerytury i renty brutto przez średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem.
5. Wskaźnik wzrostu nominalnego przeciętnej emerytury i renty brutto stanowi
iloraz wysokości przeciętnej emerytury i renty brutto z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych w danym roku i w poprzednim roku kalendarzowym, po wyeliminowaniu
jednorazowych wypłat zapewniających realny wzrost świadczeń zgodnie z ustawą
budżetową.
6. Jeżeli wystąpią okoliczności, o których mowa w ust. 1, emeryci i renciści,
którym przyznano świadczenia do dnia 31 grudnia poprzedniego roku, otrzymają
jednorazową wypłatę w terminie najbliższej waloryzacji w bieżącym roku.
7. Kwotę jednorazowej wypłaty oblicza się jako uzupełnienie łącznej kwoty
emerytury i renty wypłaconej za poprzedni rok do wysokości uzyskanej po jej
podwyższeniu wskaźnikiem weryfikacyjnym, o którym mowa w ust. 3.
Art. 91. [ Ustalenie wysokości zwaloryzowanej emerytury i renty ]
1. Ustalenie wysokości zwaloryzowanej emerytury i renty polega na pomnożeniu
kwoty emerytury lub renty wskaźnikiem waloryzacji.
2. Równocześnie z podwyższeniem emerytury i renty następuje podwyższenie
podstawy jej wymiaru wskaźnikiem waloryzacji, o którym mowa w ust. 1.
Art. 92. [ Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji ]
Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje z urzędu, a
jeżeli wypłata ich była wstrzymana - po jej wznowieniu, z uwzględnieniem
wszystkich kolejnych waloryzacji przypadających w okresie wstrzymania wypłaty.
Art. 93. [ Ustawa budżetowa ]
1. W ustawie budżetowej ustala się:
1) wzrost emerytur i rent na dany rok, co najmniej w wysokości wynikającej z
art. 88 ust. 2,
2) wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto w odniesieniu do
średniorocznego wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem,
3) wskaźnik waloryzacji emerytur i rent, dla każdego terminu waloryzacji,
stosownie do art. 89,
4) średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw
domowych emerytów i rencistów, opracowany przez Prezesa Głównego Urzędu
Statystycznego,
5) średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem,
6) średnioroczny wskaźnik przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
2. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego opracowuje prognozę średniorocznego
wskaźnika cen, o którym mowa w ust. 1 pkt 4, w oparciu o przyjęte do opracowania
projektu ustawy budżetowej założenia dotyczące wskaźnika cen towarów i usług
konsumpcyjnych oraz planowanych podwyżek cen urzędowych i kontrolowanych.
3. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”:
1) w terminie do 7 dnia roboczego lutego:
a) średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem,
b) wskaźnik wzrostu nominalnego przeciętnej emerytury i renty brutto,
c) wskaźnik realnej przeciętnej emerytury i renty brutto
- w poprzednim roku kalendarzowym,
2) w terminie do 15 kwietnia, a jeżeli w danym roku przeprowadzana jest jedna
waloryzacja - do 15 lipca, skorygowaną o kwotę jednorazowej wypłaty przeciętną
emeryturę i rentę brutto oraz skorygowany wskaźnik realnej przeciętnej emerytury
i renty brutto w przypadku, o którym mowa w art. 90.
Art. 94. [ Ogłoszenia w Monitorze Polskim ]
1. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” - w terminie do dnia 10
lutego - podwyższony wskaźnik waloryzacji, o którym mowa w art. 90.
2. Prezes Zakładu ogłasza, w formie komunikatu, w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” - co najmniej na 12 dni roboczych
przed najbliższym terminem waloryzacji - należne od tego terminu kwoty:
1) najniższej emerytury i renty,
2) dodatków: pielęgnacyjnego i dla sieroty zupełnej,
3) maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w art.104 ust. 9.
Rozdział 3 - Zbieg prawa do świadczeń
Art. 95. [ Zbieg prawa do kilku świadczeń ]
1. W razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w
ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez
zainteresowanego.
2. Przepis ust. 1 stosuje się również, z uwzględnieniem art. 96, w razie zbiegu
u jednej osoby prawa do emerytury lub renty określonych w ustawie z prawem do
świadczeń przewidzianych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których
mowa w art. 1 ust. 2.
3. Przepis ust. 1 stosuje się również w razie zbiegu u jednej osoby prawa do
części renty rodzinnej z prawem do zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego.
Art. 96. [ Stosowanie odrębnych przepisów ]
1. Odrębne przepisy określają prawo do pobierania świadczeń w razie zbiegu u
jednej osoby prawa do emerytury z prawem do:
1) renty inwalidy wojennego i wojskowego, którego niezdolność do pracy pozostaje
w związku ze służbą wojskową,
2) renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej pobytem w miejscach, o
których mowa w art. 3 i 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o
kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i
okresu powojennego (Dz.U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 oraz z 1998 r. Nr 37, poz.
204 i Nr 106, poz. 668),
3) renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy,
wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy lub chorobą zawodową.
2. Odrębne przepisy określają prawo do pobierania świadczeń w razie zbiegu u
jednej osoby prawa do emerytury lub renty z prawem do emerytury lub renty z
ubezpieczenia społecznego rolników.
Art. 97. [ Wypłaty z instytucji zagranicznych ]
Osobom uprawnionym do emerytury lub renty oraz do świadczeń o charakterze
rentowym z instytucji zagranicznych świadczenia przysługujące na podstawie
ustawy wypłaca się w wysokości w niej określonej, jeżeli umowy międzynarodowe
nie stanowią inaczej.
Art. 98. [ Wstrzymanie wypłaty jednego ze świadczeń ]
1. Wstrzymanie wypłaty jednego ze świadczeń, o których mowa w art. 95, następuje
od dnia, od którego przysługuje prawo do wypłaty świadczenia wyższego lub
wybranego przez zainteresowanego.
2. W razie zbiegu prawa do świadczeń, o których mowa w art. 96, świadczenia te
wypłaca się od dnia powstania prawa do dwóch świadczeń, jednak nie wcześniej niż
od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek.
Art. 99. [ Zbieg prawa do zasiłku pogrzebowego ]
W razie zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego określonego ustawą z prawem do
zasiłku pogrzebowego ustalanym na podstawie odrębnych ustaw przysługuje tylko
jeden zasiłek.
DZIAŁ VIII - Zasady ustalania świadczeń
Rozdział 1 - Powstanie i ustanie prawa do świadczeń
Art. 100. [ Powstanie prawa ]
1. Prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia
wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Jeżeli ubezpieczony pobiera zasiłek chorobowy świadczenie rehabilitacyjne lub
wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy wypłacane na podstawie przepisów
Kodeksu pracy, prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy lub
renty szkoleniowej powstaje z dniem zaprzestania pobierania tego zasiłku
świadczenia lub wynagrodzenia.
3. Przepis ust. 2 nie ma zastosowania do emerytury, o której mowa w dziale II
rozdział 1.
Art. 101. [ Ustanie prawa ]
Prawo do świadczeń ustaje:
1) gdy ustanie którykolwiek z warunków wymaganych do uzyskania tego prawa,
2) ze śmiercią osoby uprawnionej.
Art. 102. [ Ustanie prawa do świadczenia uzależnionego od okresowej niezdolności
do pracy ]
1. Prawo do świadczenia uzależnione od okresowej niezdolności do pracy ustaje z
upływem okresu, na jaki to świadczenie przyznano.
2. Prawo do renty szkoleniowej ustaje:
1) z upływem 6 miesięcy, jeżeli starosta nie wystąpi z wnioskiem o przedłużenie
tego okresu,
2) od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o braku możliwości
przekwalifikowania do innego zawodu, także wówczas, gdy zawiadomienie to organ
rentowy otrzymał przed upływem 6 miesięcy,
3) z upływem okresu, na jaki świadczenie przyznano na wniosek starosty,
4) od dnia otrzymania zawiadomienia starosty o tym, że osoba zainteresowana
przed upływem 6 miesięcy lub w okresie, o którym mowa w pkt 3, nie pod daje się
przekwalifikowaniu zawodowemu.
Rozdział 2 - Zawieszanie lub zmniejszanie świadczeń
Art. 103. [ Zawieszenie lub zmniejszenie ]
1. Prawo do emerytur i rent ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają
zmniejszeniu na zasadach określonych w art. 104-106.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do emerytów, którzy ukończyli 60 lat
(kobiety) lub 65 lat (mężczyźni), z zastrzeżeniem ust. 2a.
2a. Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu
uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego
rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je
bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji organu
rentowego.
3. Prawo do emerytury lub renty może ulec zawieszeniu również na wniosek emeryta
lub rencisty.
4. W przypadku zgłoszenia wniosku, o którym mowa w ust. 3, przez jedną z osób
uprawnionych do renty rodzinnej, zawieszeniu ulega część renty tej osoby.
Wysokości części renty przysługujących pozostałym członkom rodziny nie ulegają
zmianie.
Art. 104. [ Osiąganie przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi
ubezpieczenia społecznego ]
1. Prawo do emerytury lub renty ulega zawieszeniu lub świadczenia te ulegają
zmniejszeniu, na zasadach określonych w ust. 3-8 oraz w art. 105, w razie
osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego, o której mowa w ust. 2 oraz z tytułu służby wymienionej w art. 6
ust.1 pkt 4 i 6.
1a. Dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód,
o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru
składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych.
2. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, o której
mowa w ust. 1, uważa się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo
prowadzenie pozarolniczej działalności, z uwzględnieniem ust. 3.
3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również do emerytów i rencistów osiągających
przychód z tytułu działalności wykonywanej za granicą.
4. Przepisy ust. 1, 1a i 2 stosuje się również do osób wyłączonych z obowiązku
ubezpieczenia społecznego z tytułu ustalenia prawa do emerytury i renty lub
wykonujących działalność nie podlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu
z uwagi na podleganie temu obowiązkowi z innego tytułu.
5. Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się do honorariów z tytułu działalności
twórczej i artystycznej.
6. Za przychód, o którym mowa w ust. 1, uważa się również kwoty pobranych
zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas
niezdolności do pracy, wypłacanego na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty
świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku
wyrównawczego.
7. Prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy oraz renty
rodzinnej, do której uprawniona jest jedna osoba, ulega zawieszeniu w razie
osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa
Głównego Urzędu Statystycznego.
8. W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70% przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez
Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyżej jednak niż 130% tej kwoty,
świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż
kwota maksymalnego zmniejszenia obowiązująca w dniu 31 grudnia 1998 r. w
wysokości:
1) 24% kwoty bazowej obowiązującej przy ostatniej waloryzacji w 1998 r. - dla
emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy,
2) 18% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty z tytułu częściowej
niezdolności do pracy,
3) 20,4% kwoty bazowej, o której mowa w pkt 1 - dla renty rodzinnej, do której
uprawniona jest jedna osoba.
9. Kwoty maksymalnych zmniejszeń, o których mowa w ust. 8, podlegają
podwyższeniu, przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w
kolejnych terminach waloryzacji.
10. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”:
1) w terminie do 14 dnia roboczego drugiego miesiąca każdego kwartału
kalendarzowego - kwoty przychodu, o których mowa w ust. 7 i 8, z zaokrągleniem w
górę do pełnych 10 groszy,
2) w terminie do 14 roboczego dnia listopada - kwoty graniczne przychodu dla
mijającego roku kalendarzowego.
Art. 105. [ Zmniejszenie renty rodzinnej ]
1. Wysokość renty rodzinnej, przysługującej więcej niż jednej osobie, ulega
zmniejszeniu w przypadku, gdy osoba uprawniona do części renty osiąga przychód w
kwocie wyższej niż 70% przeciętnego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy,
ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, nie wyższej
jednak niż 130% tej kwoty miesięcznie.
2. Zmniejszenie renty następuje poprzez zmniejszenie części renty przysługującej
osobie osiągającej przychód o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o
kwotę, o której mowa w art. 104 ust. 8 pkt 3, pomnożoną przez proporcję części
renty rodzinnej przed dokonaniem zmniejszenia i pełnej renty rodzinnej.
3. Przychód osiągany przez osobę uprawnioną do renty rodzinnej w wysokości
przekraczającej kwotę równą 130% przeciętnego wynagrodzenia za kwartał
kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego,
powoduje zawieszenie prawa do części renty rodzinnej dla tej osoby. Wysokości
części renty przysługujących pozostałym członkom rodziny nie ulegają zmianie.
Art. 106. [ Delegacja ]
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w drodze
rozporządzenia:
1) szczegółowe zasady zawieszania i zmniejszania świadczeń,
2) obowiązki emerytów i rencistów oraz płatników składek i urzędów skarbowych,
3) szczegółowe zasady rocznego i miesięcznego rozliczania świadczeń,
4) szczegółowe zasady zawieszania i zmniejszania świadczeń osobom, którym
świadczenia przyznano z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia za granicą.
Rozdział 3 - Zmiany w prawie do świadczeń i ich wysokości
Art. 107. [ Zmiana prawa do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy ]
Prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych
świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego
na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej
niezdolności lub jej ponowne powstanie.
Art. 108. [ Ponowne ustalenie świadczenia ]
1. Jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24, emeryt
podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość tego świadczenia ulega
ponownemu ustaleniu w sposób określony w ust. 2.
2. Emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę
wynikającą z podzielenia składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po
dniu ustalenia prawa do emerytury i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez
wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego
ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z
uwzględnieniem ust. 4 i 5.
3. Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony nie
wcześniej niż po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń
emerytalnego i rentowych.
4. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek zaewidencjonowanych od
miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po raz pierwszy, do
miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie
emerytury.
5. Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio do kolejnych wniosków o ustalenie
emerytury w nowej wysokości.
Art. 109. [ Ponowne ustalenie na wniosek osoby uprawnionej ]
1. Na wniosek emeryta lub rencisty wysokość emerytury określonej w art. 53 oraz
renty ulega ponownemu ustaleniu na zasadach określonych w art. 110-113,
2. Jeżeli w wyniku ponownego ustalenia emerytura lub renta jest niższa,
świadczenie przysługuje w dotychczasowej wysokości.
Art. 110. [ Sposób ponownego obliczenia ]
1. Wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru
ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do jej
obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub
ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego
przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik
wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
2. Warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie jest
wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa do świadczenia
do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia, w myśl ust. 1, nie
pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub okres
wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po przyznaniu prawa do
świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wynosi co najmniej 130%.
3. Okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1,
obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono
wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.
Art. 111. [ Ustalenie nowej wysokości emerytury lub renty ]
1. Wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i
3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia
wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia
emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:
1) z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia
poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,
2) z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych,
poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o
ponowne ustalenie emerytury lub renty z uwzględnieniem art. 176,
3) z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu,
przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub
renty,
- a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.
2. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art.
15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia.
3. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust.
1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku
o ponowne ustalenie tej podstawy.
Art. 112. [ Doliczenie nie uwzględnionych okresów ]
1. Jeżeli emeryt lub rencista zgłosi wniosek o ponowne ustalenie wysokości
świadczenia przez doliczenie nie uwzględnionych dotychczas w wymiarze
świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych, kwotę przysługującego
świadczenia zwiększa się doliczając:
1) do kwoty emerytury, o której mowa w art. 53, lub renty z tytułu całkowitej
niezdolności do pracy:
a) po 1,3% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok
okresów składkowych o których mowa w art. 6,
b) po 0,7% podstawy wymiaru, ustalonej w wyniku waloryzacji, za każdy rok
okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7,
2) do kwoty renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz do kwoty renty
rodzinnej część wzrostu, o którym mowa w pkt 1, ustaloną przy zastosowaniu
wskaźnika procentowego, określonego odpowiednio w art. 62 ust. 2 lub w art. 73
ust. 1.
2. Przy obliczaniu wzrostu, o którym mowa w ust. 1, okresy składkowe i
nieskładkowe ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy.
Art. 113. [ Zgłoszenie wniosku ]
Ponowne ustalenie wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy,
poprzez doliczenie nie uwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów
składkowych lub nieskładkowych, następuje na wniosek zgłoszony nie wcześniej niż
po zakończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli emeryt lub rencista pozostaje w
ubezpieczeniu, chyba że w kwartale kalendarzowym ustało ubezpieczenie.
Art. 114. [ Decyzje ]
1. Prawo do świadczeń lub ich wysokość ulega ponownemu ustaleniu na wniosek
osoby zainteresowanej lub z urzędu, jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji w
sprawie świadczeń zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okoliczności
istniejące przed wydaniem tej decyzji, które mają wpływ na prawo do świadczeń
lub na ich wysokość.
2. Jeżeli prawo do świadczeń lub ich wysokość ustalono orzeczeniem organu
odwoławczego, organ rentowy na podstawie dowodów lub okoliczności, o których
mowa w ust. 1:
1) wydaje we własnym zakresie decyzję przyznającą prawo do świadczeń lub
podwyższającą ich wysokość,
2) występuje do organu odwoławczego z wnioskiem o wznowienie postępowania przed
tym organem, gdy z przedłożonych dowodów lub ujawnionych okoliczności wynika, że
prawo do świadczeń nie istnieje lub że świadczenia przysługują w niższej
wysokości; z wnioskiem tym organ rentowy może wystąpić w każdym czasie,
3) wstrzymuje wypłatę świadczeń w całości lub części, jeżeli emeryt lub rencista
korzystał ze świadczeń na podstawie nieprawdziwych dokumentów lub zeznań albo w
innych wypadkach złej woli.
DZIAŁ IX - Postępowanie w sprawach świadczeń i wypłata świadczeń
Rozdział 1 - Ogólne zasady postępowania
Art. 115. [ Organy wydające decyzje ]
1. Decyzje w sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają, z
uwzględnieniem ust. 2-4, organy rentowe właściwe ze względu na miejsce
zamieszkania osoby zainteresowanej.
2. Biuro Rent Zagranicznych i wyznaczone przez Prezesa Zakładu jednostki
organizacyjne Zakładu wydają decyzje w sprawie świadczeń i świadczenia te
wypłacają:
1) osobom zamieszkałym za granicą w państwie, z którym łączy Rzeczpospolitą
Polską umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych,
2) osobom, którym przy ustalaniu prawa i wysokości emerytury lub renty
uwzględniono okresy ubezpieczenia, o których mowa w art. 8.
3. Osobom zamieszkałym za granicą w państwie, z którym nie łączy Rzeczpospolitą
Polską umowa międzynarodowa w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, decyzje w
sprawach świadczeń wydają i świadczenia te wypłacają organy rentowe właściwe ze
względu na ostatnie miejsce zamieszkania w Polsce osoby zainteresowanej
(ubezpieczonego).
4. Wojskowe organy emerytalne lub organy emerytalne określone w przepisach o
zaopatrzeniu emerytalnym wydają decyzje w sprawach świadczeń i świadczenia te
wypłacają osobom, o których mowa w art. 1 ust. 2.
Art. 116. [ Wszczęcie postępowania ]
1. Postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku
zainteresowanego, chyba że ustawa stanowi inaczej.
2. Wniosek o emeryturę lub rentę może być wycofany, jednakże nie później niż do
dnia uprawomocnienia się decyzji.
3. Wnioski w sprawie przyznania świadczeń zgłasza się w organie rentowym
bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek, z uwzględnieniem art. 182.
4. Wnioski w sprawie przyznania świadczeń osobom, o których mowa w art. 115 ust.
2 i 3, zgłasza się w organach rentowych wymienionych w tych przepisach, z
uwzględnieniem postanowień umów międzynarodowych.
5. Do wniosku w sprawie przyznania świadczeń powinny być dołączone dowody
uzasadniające prawo do świadczeń i ich wysokości, określone w drodze
rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.
Art. 117. [ Udowadnianie okresów składkowych ]
1. Okresy składkowe, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 2-9 i ust. 2 pkt 1 lit.
b)-d), pkt 2 lit. d) i pkt 4-17, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7,
oraz okresy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 1, mogą być uwzględnione,
jeżeli zostały udowodnione dokumentami (zaświadczeniami) lub wpisami w
legitymacji ubezpieczeniowej bądź uznane orzeczeniem sądu, z uwzględnieniem ust.
3 i 4.
2. Przypadające po dniu wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa
w art. 6 ust. 1 pkt 1, okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1, oraz
dane o podstawie wymiaru składek i wysokości wpłaconych składek podlegają
uwzględnieniu na podstawie informacji zarejestrowanych na koncie ubezpieczonego.
3. Okresy osadzenia, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 8, na mocy wyroku -
potwierdza prezes sądu okręgowego, a w przypadku osadzenia bez wyroku - Prezes
Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi
Polskiemu.
4. Okresy, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 10 i art. 7 pkt 4, mogą być
udowodnione dokumentami lub zeznaniami świadków. Oceny tych dokumentów i zeznań
dokonuje, w drodze decyzji, Kierownik Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób
Represjonowanych zgodnie z przepisami o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze
rozporządzenia, określa rodzaje dowodów niezbędnych do ustalenia prawa i
wysokości świadczeń w przypadkach, gdy konto ubezpieczonego nie zawiera tych
informacji.
Art. 118. [ Termin wydania decyzji ]
1. Organ rentowy wydaje decyzję w sprawie prawa do świadczenia lub ustalenia
jego wysokości po raz pierwszy w ciągu 30 dni od wyjaśnienia ostatniej
okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji, z uwzględnieniem ust. 2 i 3 oraz
art. 120.
2. Jeżeli w wyniku decyzji zostało ustalone prawo do świadczenia oraz jego
wysokość, organ rentowy dokonuje wypłaty świadczenia w terminie określonym w
ust. 1.
3. Jeżeli na podstawie przedstawionych środków dowodowych nie jest możliwe
ustalenie prawa lub wysokości świadczenia, za datę wyjaśnienia ostatniej
okoliczności, o której mowa w ust. 1, uważa się datę końcową dodatkowego terminu
do przedstawienia niezbędnych dowodów, wyznaczonego przez organ rentowy albo
datę przedstawienia tych dowodów.
4. Przy dokonywaniu wypłaty wynikającej z decyzji ponownie ustalającej prawo do
świadczenia lub jego wysokość, ust. 1-3 stosuje się odpowiednio, z zastrzeżeniem
ust. 5.
5. Wypłata świadczenia wynikająca z decyzji, o której mowa w ust. 4, następuje w
najbliższym terminie płatności świadczenia albo w następnym terminie płatności,
jeżeli okres między datą wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do
wydania tej decyzji a najbliższym terminem płatności jest krótszy niż 30 dni.
6. Przepisów ust. 1-5 nie stosuje się, jeżeli umowy międzynarodowe stanowią
inaczej.
7. Od decyzji organu rentowego przysługują osobie zainteresowanej środki
odwoławcze określone w odrębnych przepisach.
Art. 119. [ Decyzja o przyznaniu renty ]
1. Organ rentowy wydaje decyzję o przyznaniu renty z tytułu okresowej
niezdolności do pracy na okres wskazany w orzeczeniu lekarza orzecznika.
2. W razie orzeczenia o celowości przekwalifikowania zawodowego organ rentowy
wydaje decyzję o przyznaniu renty szkoleniowej na okres 6 miesięcy i kieruje
zainteresowanego do powiatowego urzędu pracy w celu poddania przekwalifikowaniu
zawodowemu.
3. Na wniosek starosty organ rentowy wydaje decyzję o przedłużeniu prawa do
renty szkoleniowej na okres wskazany w tym wniosku, z uwzględnieniem przepisu
art. 60 ust. 2.
4. Organ rentowy ponownie kieruje zainteresowanego do lekarza orzecznika, jeżeli
starosta zawiadomi o braku możliwości przekwalifikowania do innego zawodu.
Art. 120. [ Świadczenia w kwocie zaliczkowej ]
Jeżeli prawo do świadczeń zostało udowodnione, ale zainteresowany nie przedłożył
dowodów niezbędnych do ustalenia wysokości świadczeń, organ rentowy przyznaje
zainteresowanemu świadczenia w kwocie zaliczkowej zbliżonej do kwoty
przewidywanych świadczeń.
Art. 121. [ Zwolnienie od opłat ]
1. Wyciągi z akt stanu cywilnego, zaświadczenia wydawane w celu ustalenia
uprawnień do świadczeń oraz pisma o wydanie tych dokumentów są wolne od opłat.
2. W sprawach świadczeń przewidzianych w ustawie osoby zainteresowane i organy
rentowe są zwolnione od wszelkich opłat.
Art. 122. [ Udzielanie pomocy ]
1. Organy administracji rządowej, samorządowej i pracodawcy są zobowiązane do
udzielania organom rentowym pomocy i informacji w sprawach świadczeń
przewidzianych w ustawie.
2. Podmioty, o których mowa w ust. 1, są zobowiązane - na wniosek osób
zainteresowanych lub organu rentowego - do nieodpłatnego poświadczania
własnoręczności lub autentyczności podpisów na oświadczeniach (deklaracjach) i
formularzach rentowych wymaganych do uzyskania lub pobierania rent z instytucji
zagranicznych.
3. Przepis ust. 2 nie narusza przepisów art. 96 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r.
- Prawo o notariacie (Dz.U. Nr 22, poz., 91 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153).
Art. 123. [ Delegacja ]
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze rozporządzenia,
określa szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania prawa do świadczeń
pieniężnych przewidzianych w ustawie.
Art. 124. [ Stosowanie przepisów K.p.a. ]
W postępowaniu w sprawach o świadczenia określone w ustawie stosuje się przepisy
Kodeksu postępowania administracyjnego, chyba że niniejsza ustawa stanowi
inaczej.
Rozdział 2 - Obowiązki płatników składek, świadczeniobiorców oraz innych podmiotów
Art. 125. [ Obowiązki pracodawców ]
1. Pracodawcy obowiązani są do:
1) współdziałania z pracownikiem w gromadzeniu dokumentacji niezbędnej do
przyznania świadczenia,
2) wydawania pracownikowi lub organowi rentowemu zaświadczeń niezbędnych do
ustalenia prawa do świadczeń i ich wysokości,
3) przygotowania wniosku o emeryturę i przedłożenia go za zgodą pracownika
organowi rentowemu nie później niż na 30 dni przed zamierzonym terminem
przejścia pracownika na emeryturę, z uwzględnieniem art. 182,
4) przygotowania, za zgodą pracownika, wniosku o rentę z tytułu niezdolności do
pracy i przedłożenia go organowi rentowemu na 30 dni przed ustaniem prawa do
zasiłków chorobowych,
5) poinformowania bezzwłocznie, po śmierci pracownika, pozostałej po nim rodziny
o warunkach uzyskania renty rodzinnej, przygotowania wniosku o rentę i
przedłożenia go organowi rentowemu.
2. Przepisy ust. 1 stosuje się odpowiednio do innych płatników składek, z
wyjątkiem zleceniodawców osób fizycznych zatrudniających pracowników, nie
wypłacających świadczeń z ubezpieczenia chorobowego oraz płatników składek,
którzy opłacają składkę za siebie i osoby współpracujące.
Art. 125a. [ Dowody potwierdzające opłacanie składek ]
1. Płatnik składek jest zobowiązany na żądanie organu rentowego do wystawienia
dokumentów (zaświadczeń) w celu udowodnienia okresów składkowych, o których mowa
w art. 6 ust. 1 pkt 1, okresów nieskładkowych, o których mowa w art. 7 pkt 1,
oraz wysokości podstawy wymiaru składek, z uwzględnieniem ust. 2 i 3.
2. Od osoby opłacającej składki na własne ubezpieczenia emerytalne i rentowe
organ rentowy może żądać przedłożenia dowodów potwierdzających opłacanie składek
oraz wysokości podstawy wymiaru składek za okres przypadający po dniu 31 grudnia
1998 r.
3. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w celu udowodnienia przypadających po
dniu 31 grudnia 1998 r. okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze, okresów pracy górniczej oraz okresów zatrudnienia na kolei.
Art. 126. [ Poddanie się badaniom lekarskim ]
Osoba, która złożyła wniosek o przyznanie świadczenia, do którego prawo
uzależnione jest od stwierdzenia niezdolności do pracy, oraz osoba mająca
ustalone prawo do takiego świadczenia jest zobowiązana, na żądanie organu
rentowego, poddać się badaniom lekarskim oraz na wniosek lekarza orzecznika
badaniom psychologicznym, jeżeli są one niezbędne do ustalenia prawa do
świadczeń określonych ustawą. Przepis art. 134 ust. 1 pkt 3 stosuje się
odpowiednio.
Art. 127. [ Obowiązki świadczeniobiorców ]
1. Emeryt lub rencista jest obowiązany zawiadomić organ rentowy o podjęciu
działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, oraz o wysokości osiąganego z
tego tytułu przychodu.
2. Obowiązki określone w ust. 1 spoczywają odpowiednio na pracodawcy i
zleceniodawcy, a w przypadku osób pełniących służbę - na płatniku składek.
Art. 128. [ Własnoręczny podpis ]
1. Na żądanie organu rentowego emeryt lub rencista jest zobowiązany do
potwierdzania własnoręcznym podpisem istnienia dalszego prawa do pobierania
świadczeń określonych ustawą.
2. W razie zaistnienia okoliczności uniemożliwiających lub utrudniających
emerytowi lub renciście złożenie tego podpisu, istnienie dalszego prawa do
pobierania świadczeń przez tego emeryta lub rencistę może potwierdzić
własnoręcznym podpisem upoważniona osoba sprawująca faktyczną opiekę nad
emerytem lub rencistą.
3. Własnoręczność podpisu osób, o których mowa w ust. 1 i 2, potwierdzają
nieodpłatnie właściwe organy administracji rządowej lub jednostek samorządu
terytorialnego.
4. Przepis ust. 3 nie narusza przepisów art. 96 ustawy - Prawo o notariacie.
5. W razie niespełnienia wymogu, o którym mowa w ust. 1, przepisy art. 101 i 134
stosuje się odpowiednio.
Rozdział 3 - Ogólne zasady wypłaty świadczeń
Art. 129. [ Rozpoczęcie wypłacania świadczeń ]
1. Świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń,
nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano
decyzję z urzędu, z uwzględnieniem ust. 2.
2. W razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym
bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub
rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż
od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny.
3. Warunkiem podjęcia wypłaty emerytury, o której mowa w art. 26, dla członków
otwartych funduszy emerytalnych jest zawarcie umowy emerytalnej, o której mowa w
przepisach o zakładach emerytalnych.
Art. 130. [ Sposób wypłaty ]
1. Świadczenia wypłaca się za miesiące kalendarzowe w dniu ustalonym w decyzji
organu rentowego jako termin płatności świadczeń, z uwzględnieniem ust. 4 i 5,
chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.
2. Świadczenia wypłaca się osobom uprawnionym, za pośrednictwem osób prawnych
prowadzących działalność w zakresie doręczania świadczeń, albo na wniosek tej
osoby na jej rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie
oszczędnościowo-kredytowej, z uwzględnieniem ust. 3.
3. Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego albo
karę aresztu za wykroczenie oraz osobie tymczasowo aresztowanej świadczenia
wypłaca się za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie
doręczania świadczeń:
1) pod adresem zakładu karnego lub aresztu,
2) na wniosek tej osoby - na jej rachunek w banku albo osobie wskazanej przez tę
osobę, po uprzednim pouczeniu o okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust.
2 pkt 1.
4. Za dzień wypłaty świadczeń przekazywanych za granicę uważa się dzień
przekazania należności do banku lub innej instytucji pośredniczącej w wypłacie
świadczeń.
5. Świadczenia przekazywane za granicę, ustalone w kwotach niższych od
najniższej emerytury, mogą być wypłacane w innych niż określone w ust. 1
terminach ustalonych w decyzji organu rentowego.
Art. 131. [ Wypłata renty rodzinnej ]
1. W przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna
osoba, części renty, o których mowa w art. 74 ust. 2, przysługujące:
1) osobie małoletniej,
2) osobie pełnoletniej, nad którą ustanowiona została opieka prawna,
wypłaca się osobom sprawującym opiekę nad tymi osobami, po uprzednim pouczeniu o
okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1, z zastrzeżeniem ust. 5
i 6.
2. Część renty rodzinnej, przysługującą osobie pełnoletniej innej niż wymieniona
w ust. 1 pkt 2, wypłaca się - na wniosek tej osoby - innej osobie pełnoletniej
uprawionej do części tej renty rodzinnej albo osobie, która sprawowała opiekę
nad wnioskodawcą przed osiągnięciem pełnoletności, po uprzednim pouczeniu o
okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1.
3. W razie ujawnienia okoliczności powodujących konieczność dokonania podziału
renty po raz pierwszy lub zmiany warunków dotychczasowego podziału renty, organ
rentowy wypłaca wyrównanie świadczenia od miesiąca ujawnienia tych okoliczności.
4. Kwoty wypłacone przed dokonaniem podziału renty rodzinnej za okres, za który
ustala się ten podział:
1) zalicza się na poczet kwot przysługujących w wyniku dokonania tego podziału,
jeżeli za okres ten przysługuje wyrównanie świadczenia,
2) nie podlegają dochodzeniu, jeżeli w wyniku podziału ustalono, że za okres ten
przysługiwało świadczenie w niższej wysokości.
5. W przypadku pobytu sieroty zupełnej w zakładzie specjalnym, w domu dziecka
lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej rentę rodzinną wraz z dodatkiem dla
sieroty zupełnej wpłaca się na rachunek oszczędnościowy w banku, wskazanym przez
kierownika placówki lub opiekuna ustanowionego przez sąd.
6. W przypadku pobytu w zakładzie specjalnym, w domu dziecka lub w placówce
opiekuńczo-wychowawczej więcej niż jednej sieroty zupełnej uprawnionych do
jednej renty rodzinnej, każdej z nich wypłaca się przysługującą jej część renty
oraz dodatek dla sieroty zupełnej. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio.
Art. 132. [ Wypłaty osobom zamieszkałym za granicą ]
Emerytowi lub renciście, który zamieszkał za granicą, świadczenie wypłaca się -
na jego wniosek - osobie przez niego upoważnionej do odbioru, zamieszkałej w
kraju, lub na rachunek bankowy emeryta lub rencisty w kraju, chyba że umowy
międzynarodowe stanowią inaczej.
Art. 133. [ Wypłata ponownie ustalonego prawa do świadczeń ]
1. W razie ponownego ustalenia przez organ rentowy prawa do świadczeń lub ich
wysokości, przyznane lub podwyższone świadczenia wypłaca się, poczynając od
miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia,
jednak nie wcześniej niż:
1) od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub
wydano decyzję z urzędu,
2) za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, o którym mowa w pkt 1,
jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu
rentowego lub odwoławczego.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio również w razie ponownego ustalenia
prawa do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania przed
organami odwoławczymi albo wskutek kasacji, z tym że za miesiąc zgłoszenia
wniosku przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie postępowania lub o
kasację.
Art. 134. [ Wstrzymanie wypłaty ]
1. Wypłatę świadczeń wstrzymuje się, jeżeli:
1) powstaną okoliczności uzasadniające zawieszenie prawa do świadczeń lub
ustanie tego prawa,
2) osoba pobierająca świadczenia mimo pouczenia lub żądania organu rentowego nie
przedłoży dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczeń,
3) osoba uprawniona do świadczeń nie poddała się badaniu lekarskiemu lub
psychologicznemu, bez uzasadnionych przyczyn, mimo wezwania organu rentowego,
4) okaże się, że prawo do świadczeń nie istniało,
5) świadczenia nie mogą być doręczone z przyczyn niezależnych od organu
rentowego.
2. Wstrzymanie wypłaty świadczeń następuje poczynając od miesiąca:
1) przypadającego po miesiącu, w którym ustało prawo do świadczenia ustalone
wskutek okresowe niezdolności do pracy,
2) przypadającego po miesiącu, w którym organ rentowy wydał decyzję o
wstrzymaniu wypłaty w przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 1-4,
3) za który przysługiwało świadczenie nie doręczone w przypadkach, o których
mowa w ust. 1 pkt 5.
3. Przepis ust. 2 pkt 2 stosuje się odpowiednio, jeżeli powstaną okoliczności
uzasadniające zmniejszenie wysokości świadczeń.
4. Decyzji o wstrzymaniu wypłaty świadczeń nie wydaje się w przypadkach
określonych w art. 102 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 i 3.
Art. 135. [ Wznowienie wypłat ]
1. W razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia,
wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż
od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu
decyzję o jej wznowieniu, z uwzględnieniem ust. 2.
2. W przypadkach określonych w art. 134 ust. 1 pkt 5 wypłatę świadczenia wznawia
się od miesiąca, w którym ją wstrzymano, jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata
poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie
wypłaty.
3. Jeżeli wstrzymanie wypłaty świadczeń nastąpiło na skutek błędu organu
rentowego, wypłatę wznawia się poczynając od miesiąca, w którym je wstrzymano,
jednak za okres nie dłuższy niż 3 lata poprzedzające bezpośrednio miesiąc, w
którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano decyzję z urzędu o jej
wznowieniu.
Art. 136. [ Wypłaty po śmierci osoby uprawnionej ]
1. W razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenia określone ustawą,
świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi dzieciom, z
którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi
i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a
w razie ich braku innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na
których utrzymaniu pozostawała ta osoba.
2. Osoby wymienione w ust. 1 mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu
postępowania o świadczenia, nie ukończonego wskutek śmierci osoby, która o te
świadczenia wystąpiła.
3. Roszczenia o wypłatę świadczeń, o których mowa w ust. 1, wygasają po upływie
12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że
przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie
postępowania.
Art. 137. [ Delegacja ]
Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze rozporządzenia,
określa szczegółowe zasady wypłaty świadczeń.
Rozdział 4 - Zwrot nienależnie pobranych świadczeń, egzekucja i potrącenia ze świadczeń
Art.138. [ Obowiązek zwrotu ]
1. Osoba, która nienależnie pobrała świadczenia, jest obowiązana do ich zwrotu.
2. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się:
1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub
zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub
w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do
ich pobierania,
2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub
dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę
pobierającą świadczenia.
3. Za nienależnie pobrane świadczenia w rozumieniu ust. 1 uważa się również
świadczenia wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej
niż wskazana w decyzji tego organu.
4. Nie można żądać zwrotu kwot nienależnie pobranych świadczeń za okres dłuższy
niż 12 miesięcy, jeżeli osoba pobierająca świadczenia zawiadomiła organ rentowy
o zajściu okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń
albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, a mimo to świadczenia
były jej nadal wypłacane, w pozostałych zaś wypadkach - za okres dłuższy niż 3
lata, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń w związku z osiągnięciem przychodów, o
których mowa w art. 104 ust. 1, podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 1
rok kalendarzowy poprzedzający rok, w którym wydano decyzję o rozliczeniu
świadczenia, jeżeli osoba pobierająca to świadczenie powiadomiła organ rentowy o
osiągnięciu przychodu, w pozostałych zaś przypadkach - za okres nie dłuższy niż
3 lata kalendarzowe poprzedzające rok wydania tej decyzji.
6. Organ rentowy może odstąpić od żądania zwrotu kwot nienależnie pobranych
świadczeń w całości lub w części, zmniejszyć wysokość potrąceń, ustaloną zgodnie
z art. 140 ust. 4 pkt 1, lub zawiesić dokonywanie tych potrąceń na okres nie
dłuższy niż 12 miesięcy, jeżeli zachodzą szczególnie uzasadnione okoliczności.
Art. 139. [ Potrącenie należności ]
1. Ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na
ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku
dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art.
141, następujące należności:
1) świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej,
2) kwoty nienależnie pobranych emerytur, rent i innych świadczeń z tytułu:
a) zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego za okres przed dniem
wejścia w życie ustawy,
b) ubezpieczeń społecznych, o których mowa w ustawie o systemie ubezpieczeń
społecznych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,
c) zaopatrzenia określonego w odrębnych przepisach,
3) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie należności
alimentacyjnych,
4) należności alimentacyjne potrącane na wniosek wierzyciela na podstawie
przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego,
5) sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych
niż świadczenia alimentacyjne,
6) kwoty nienależnie pobranych zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych w razie
braku możliwości potrącenia z wypłacanych zasiłków rodzinnych lub
pielęgnacyjnych, wraz z odsetkami za zwłokę w ich spłacie,
7) kwoty nienależnie pobranych świadczeń z funduszu alimentacyjnego,
8) zasiłki wypłacane z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie
zastrzeżono ich potrącanie,
9) zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrudnieniu i
przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano bezrobotnemu prawo do
emerytury lub renty,
10) z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy
społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach
pielęgnacyjno-opiekuńczych - na wniosek dyrektorów tych placówek.
2. Odliczenie składki na ubezpieczenie zdrowotne nie może przekraczać zaliczki i
innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych.
3. Potrącenia należności wymienionych w ust. 1 dokonuje się w kolejności podanej
w tym przepisie.
4. Przy dokonywaniu potrąceń, o których mowa w ust. 1 pkt 4, potrąca się w
pierwszej kolejności alimenty zaległe za okres wskazany w tytule wykonawczym,
pod warunkiem uzyskania od wierzyciela oświadczenia, że nie zostały w inny
sposób uiszczone przez dłużnika.
Art. 140. [ Dokonywanie potrąceń ]
1. Potrącenia, o których mowa w art. 139, mogą być dokonywane, z zastrzeżeniem
art. 141, w następujących granicach:
1) świadczeń alimentacyjnych, o których mowa w art.139 ust.1 pkt 3 - do
wysokości 60% świadczenia,
2) należności egzekwowanych związanych z:
a) odpłatnością za pobyt w domach pomocy społecznej,
b) odpłatnością za pobyt w zakładach opiekuńczo-leczniczych,
c) odpłatnością za pobyt w zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych,
do wysokości 50% świadczenia,
3) innych egzekwowanych należności - do wysokości 25% świadczenia.
2. Jeżeli sumy, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5, mają być potrącane
na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie
wystarcza na pełne pokrycie egzekwowanych należności, organ rentowy dokonuje
przekazania potrąconych kwot po uzyskaniu rozstrzygnięcia organu egzekucyjnego.
Do czasu uzyskania tego rozstrzygnięcia kwoty te pozostają w depozycie Zakładu.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio w przypadku zbiegu egzekucji sum, o
których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5, z potrąceniem należności
alimentacyjnych, o których mowa w art. 139 ust.1 pkt 4.
4. Potrącenia, z zastrzeżeniem art. 141, nie mogą przekraczać:
1) 50% miesięcznego świadczenia - jeżeli potrąceniu podlegają należności, o
których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz w pkt 6-9,
2) 60% miesięcznego świadczenia - jeżeli potrąceniu podlegają należności
alimentacyjne, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4,
3) 60% miesięcznego świadczenia – jeżeli potrąceniu podlegają należności, o
których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 10.
5. Jeżeli należności alimentacyjne, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4, mają
być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być
potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie tych należności, potrącenia ustala
się proporcjonalnie do wysokości udziału każdej z tych należności w łącznej
sumie należności określonych w tytułach wykonawczych dla bieżących należności.
6. W przypadku zbiegu:
1) potrąceń sum egzekwowanych, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5,
potrącenia nie mogą przekraczać łącznie:
a) 60% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu należności alimentacyjne,
b) 50% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu należności inne niż
alimentacyjne, z zastrzeżeniem lit. c),
c) 25% świadczenia, jeżeli podlegają potrąceniu wyłącznie należności
egzekwowane, o których mowa w art. 140 ust. 1 pkt 3,
2) potrąceń sum egzekwowanych, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3 i 5, z
potrąceniami innych należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1-2, 4,
6-10 - stosuje się odpowiednio przepis pkt 1 lit. a) i b),
3) potrąceń, o których mowa w ust. 4 - stosuje się odpowiednio przepis pkt 1
lit. a) i b) oraz
ust. 4 pkt 3.
7. Wysokość części świadczenia podlegającego egzekucjom, o których mowa w ust.
1, oraz wysokość potrąceń, o których mowa w ust. 4, a także wysokość części
świadczenia podlegającego potrąceniom, o których mowa w ust. 6, ustala się od
kwoty świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od
osób fizycznych.
8. Przepisy ust. 1-7 stosuje się odpowiednio przy dokonywaniu potrąceń z renty
rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba, przy czym granice
potrąceń ustala się proporcjonalnie do części renty podlegającej tym
potrąceniom.
Art. 141. [ Kwoty wolne od egzekucji i potrąceń ]
1. Emerytury i renty są wolne od egzekucji i potrąceń, z zastrzeżeniem ust. 2, w
części odpowiadającej:
1) 50% kwoty najniższej emerytury lub renty - zależnie od rodzaju pobieranego
przez emeryta (rencistę) świadczenia - przy potrącaniu:
a) należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 3, wraz z kosztami i
opłatami egzekucyjnymi,
b) należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 4,
c) należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 5,
2) 60% kwoty najniższej emerytury lub renty - przy potrącaniu należności, o
których mowa w art. 139 ust.1 pkt 1 i 2 i 6-9,
3) 20% najniższej emerytury lub renty – przy potrącaniu należności, o których
mowa w art. 139 ust. 1 pkt 10.
2. Kwoty emerytur i rent przyznanych z uwzględnieniem okresów ubezpieczenia za
granicą, wolne od potrąceń i egzekucji, ustala się proporcjonalnie do
wypłacanego świadczenia.
3. Kwoty wolne od potrąceń i egzekucji ustala się dla emerytur i rent wraz ze
wszystkimi wzrostami, zwiększeniami, dodatkami oraz innymi świadczeniami
wypłacanymi wraz z emeryturą lub rentą na podstawie odrębnych przepisów, z
wyłączeniem zasiłku rodzinnego, dodatku dla sierot zupełnych i dodatku (zasiłku)
pielęgnacyjnego.
4. W razie zbiegu uprawnień do dwóch lub więcej świadczeń pieniężnych kwotę
wolną od egzekucji i potrąceń ustala się od jednego - wyższego świadczenia.
Art. 142. [ Stosowanie przepisów K.p.c. albo przepisów o postępowaniu
egzekucyjnym w administracji ]
W zakresie nie uregulowanym w art. 139-141 do egzekucji ze świadczeń pieniężnych
stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego albo przepisy o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Art. 143. [ Potrącenie kwoty wyrównania ]
W razie przyznania lub podwyższenia świadczeń za okres wsteczny, organ rentowy
ma prawo potrącić na zaspokojenie należności, o których mowa w art. 139 ust. 1
pkt 1 i 2, 4 i 6-10, kwotę wyrównania należną do dnia wydania decyzji
ustalającej prawo do świadczeń lub ustalającej prawo do świadczeń w podwyższonej
wysokości.
Art. 144. [ Ściągnięcie świadczeń od nieuprawnionych ]
Od osób nie uprawnionych do pobierania świadczeń określonych w ustawie kwoty
nienależnie pobranych świadczeń, o których mowa w art. 138 ust. 2 i 3, podlegają
ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, na
podstawie prawomocnej decyzji organu rentowego.
DZIAŁ X - Przepisy zmieniające, przejściowe i końcowe
Rozdział 1 - Zmiany w przepisach obowiązujących
Art. 145. [ Ustawa o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie
wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową ]
W ustawie z dnia 16 grudnia 1972 r. o świadczeniach odszkodowawczych
przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą
wojskową (Dz. U. Nr 53, poz. 342, z 1985 r. Nr 20, poz. 85 i z 1989 r. Nr 35,
poz. 192) wprowadza się następujące zmiany:
1) tytuł ustawy otrzymuje brzmienie:
„o świadczeniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w
związku ze służbą wojskową”,
2) w art. 1 wyrazy „Świadczenia odszkodowawcze” zastępuje się wyrazami
„Świadczenia w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą
wojskową”
3) tytuł rozdziału 2 otrzymuje brzmienie:
„Jednorazowe odszkodowanie pieniężne oraz świadczenia rentowe”
4) w rozdziale 2 dodaje się art. 9a w brzmieniu:
„Art. 9a. 1. Żołnierze powołani do służby zawodowej po dniu 1 stycznia 1999 r.,
którzy ulegli wypadkowi podczas lub w związku z wykonywaniem obowiązków
służbowych, otrzymują rentę z tytułu niezdolności do służby, a w razie śmierci -
członkowie rodziny rentę rodzinną, w wysokości i na warunkach określonych w
przepisach o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, z
zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. O inwalidztwie żołnierzy i związku tego inwalidztwa lub śmierci ze służbą
wojskową orzekają wojskowe komisje lekarskie na zasadach określonych w
przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.
3. Świadczenia dla osób określonych w ust. 1 finansowane są ze środków
budżetowych będących w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej.”
Art. 146. [ Ustawa o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich
rodzin ]
W ustawie z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych
oraz ich rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr 13, poz. 68, z 1990 r. Nr 34, poz. 198 i N r
36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1993 r. Nr
129, poz. 602, z 1994 r. Nr 10, poz. 37, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 138, poz.
681, z 1996 r. Nr 136, poz. 636, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr
106, poz. 668) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 21 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do osób urodzonych przed dniem 1 stycznia
1949 r.”
2) skreśla się art. 26;
3) art. 40 otrzymuje brzmienie:
„Art. 40. Prawo do renty inwalidy wojskowego, którego niezdolność do pracy nie
pozostaje w związku ze służbą wojskową, ulega zawieszeniu lub wysokość tej renty
ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w przepisach o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.”
4) skreśla się art. 47;
5) art. 49 otrzymuje brzmienie:
„Art. 49. Prawo do renty rodzinnej przysługującej po żołnierzu, którego śmierć
nie pozostaje w związku ze służbą wojskową, ulega zawieszeniu lub wysokość tej
renty ulega zmniejszeniu na zasadach określonych w przepisach o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.”
6) w art. 54:
a) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osoby pobierającej uposażenie w
stanie spoczynku przyznane ze względu na wiek.”,
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
„3a. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do osoby pobierającej uposażenie w
stanie spoczynku przyznane z powodu choroby lub utraty sił albo uposażenie
rodzinne.”,
c) w ust. 4 wyrazy „o którym mowa w ust. 1 pkt 2 oraz w ust. 2 i 3” zastępuje
się wyrazami „o którym mowa w ust. 1 pkt 2, ust. 2, 2a oraz w ust. 3 i 3a”
7) art. 64 otrzymuje brzmienie:
„Art. 64. W sprawach nie uregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio: art.
12-14, 70, 74, 83, 88-93, 102, 107, 114, 126-131 i 133-144 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz.U. Nr 162, poz. 1118).”
Art. 147. [ Ustawa o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w
razie choroby i macierzyństwa ]
W ustawie z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia
społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 143, z
1985 r. Nr 4, poz. 15, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1989 r. Nr 4, poz. 21 i Nr
35, poz. 192, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, Nr 106, poz. 457 i Nr 110, poz. 474
oraz z 1995 r. Nr 16, poz. 77) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 w pkt 5 przecinek na końcu zastępuje się kropką oraz skreśla się pkt
6 i 7;
2) w art. 12 po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
„5. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje się
wynagrodzenie po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na
ubezpieczenia społeczne.”
3) skreśla się rozdział 7a i 8;
4) art. 48 otrzymuje brzmienie:
„Art. 48. 1. Prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają
oraz zasiłki te wypłacają:
1) płatnicy składek, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20
ubezpieczonych, z zastrzeżeniem pkt 2,
2) Zakład Ubezpieczeń Społecznych:
a) ubezpieczonym, których płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia
chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych,
b) osobom uprawnionym do świadczeń za okres po ustaniu ubezpieczenia
chorobowego.
2. Liczbę ubezpieczonych, o której mowa w ust. 1, ustala się na rok kalendarzowy
według stanu na 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego, a w odniesieniu
do płatników składek, którzy w poprzednim roku kalendarzowym nie zgłaszali
nikogo do ubezpieczenia chorobowego - według stanu na pierwszy miesiąc, w którym
dokonali takiego zgłoszenia.
3. Zakład Ubezpieczeń Społecznych kontynuuje po 31 grudnia podjętą wcześniej
wypłatę zasiłku, nawet jeśli od 1 stycznia płatnik składek jest zobowiązany,
zgodnie z ust. 1, do wypłaty zasiłków.
4. Jeżeli do ustalenia podstawy wymiaru zasiłków przyjmowane jest wynagrodzenie
z okresu, za który zakład pracy, zgodnie z przepisami o systemie ubezpieczeń
społecznych, nie miał obowiązku przedkładania imiennego raportu zawierającego
zestawienie wypłaconych składników wynagrodzenia, informacje te zakład pracy
przedkłada na odrębnym zaświadczeniu, którego wzór określi minister właściwy do
spraw zabezpieczenia społecznego.”
5) w art. 51 skreśla się wyrazy „i pogrzebowe”
6) w art. 54:
a) w ust. 1 skreśla się wyrazy „oraz wychowawczego”
b) w ust. 2 skreśla się wyrazy „i pogrzebowego”
7) w art. 58:
a) w ust. 2 wyrazy „ , opiekuńczego i wychowawczego” zastępuje się wyrazami „i
opiekuńczego”
b) dodaje się ust. 2a i 2b w brzmieniu:
„2a. Przepisy ustawy stosuje się odpowiednio do osób odbywających zastępcze
formy służby wojskowej oraz do osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie
skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub
tymczasowego aresztowania.
2b. Prawo do zasiłków przysługujących osobom odbywającym zastępcze formy służby
wojskowej ustalają oraz zasiłki te wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenie
chorobowe.”
Art. 148. [ Ustawa o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych ]
W ustawie z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy
i chorób zawodowych (Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144, z 1989 r. Nr 35, poz. 192,
z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 94, poz. 422, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z
1996 r. Nr 24, poz. 110 i Nr 100, poz. 461 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668)
wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 18 w ust. 4 wyrazy „dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy” zastępuje
się wyrazem „starosty”
2) art. 19 otrzymuje brzmienie:
„Art. 19. Wysokość renty z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem
przy pracy lub chorobą zawodową ustala się zgodnie z zasadami przewidzianymi dla
rent z tytułu niezdolności do pracy w przepisach o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z tym że:
1) renta nie może być niższa niż:
a) 80% podstawy jej wymiaru - dla osoby całkowicie niezdolnej do pracy,
b) 60% podstawy jej wymiaru - dla osoby częściowo niezdolnej do pracy,
2) renta szkoleniowa wynosi 100% podstawy jej wymiaru, jeżeli niezdolność do
pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowana jest skutkami wypadku lub choroby
zawodowej,
3) renta, o której mowa w pkt 1 i 2, nie może być niższa niż 120% kwoty
najniższej renty z tytułu niezdolności do pracy ustalonej i podwyższonej zgodnie
z przepisami o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.”
3) skreśla się art. 20, 21 i 23;
4) w art. 24:
a) po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do osoby pobierającej uposażenie w
stanie spoczynku przyznane ze względu na wiek.”,
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
„3a. Przepisy ust. 3 stosuje się odpowiednio do osoby pobierającej uposażenie w
stanie spoczynku przyznane z powodu choroby lub utraty sił albo uposażenie
rodzinne.”
5) po art. 25 dodaje się art. 25a w brzmieniu:
„Art. 25a. 1. Renta z tytułu niezdolności do prac spowodowana wypadkiem przy
pracy lub chorobą zawodową nie ulega zawieszeniu ani zmniejszeniu w razie
osiągania przychodów, o których mowa w art. 104 ust. 1-4 ustawy z dnia 17
grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz.U. Nr 162, poz. 1118).
2. Renta szkoleniowa nie przysługuje w razie osiągania przychodu, o którym mowa
w ust. 1, bez względu na wysokość tego przychodu.”
6) art. 27 otrzymuje brzmienie:
„Art. 27. 1. Wysokość renty rodzinnej ustala się zgodnie z zasadami
przewidzianymi dla rent rodzinnych w przepisach o emeryturach i rentach z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, z tym że renta rodzinna nie może być niższa
niż 120% kwoty najniższej renty rodzinnej ustalonej i podwyższonej zgodnie z
przepisami o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
2. Przepisy art. 25a stosuje się odpowiednio.”
7) w art. 29 skreśla się pkt 2;
8) skreśla się art. 44.
Art. 149. [ Ustawa o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność
gospodarczą oraz ich rodzin ]
W ustawie z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących
działalność gospodarczą oraz ich rodzin (Dz.U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250, z 1990
r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1995 r. Nr
4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 i Nr 124, poz. 585, z 1997 r. Nr 28, poz.
153 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 137, poz. 887) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 7:
a) w ust. 5:
- wyrazy „, macierzyńskiego i pogrzebowego” zastępuje się wyrazami „i
macierzyńskiego”,
- po wyrazach „z zastrzeżeniem ust.” dodaje się wyrazy „5a i”,
b) po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu:
„5a. Do ustalenia podstawy wymiaru zasiłków, o których mowa w ust. 5, przyjmuje
się kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po
odliczeniu kwoty odpowiadającej 18, 71 % podstawy wymiaru składek na to
ubezpieczenie.”,
c) w ust. 6 po wyrazach „ust. 5” dodaje się wyrazy „i ust. 5a”
2) skreśla się art. 19;
3) po art. 35 dodaje się art. 35a w brzmieniu:
„Art. 35a. Prawo do świadczeń pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa na
zasadach określonych w ustawie mają również twórcy, artyści i osoby wykonujące
wolny zawód, podlegający ubezpieczeniu chorobowemu jako osoby prowadzące
pozarolniczą działalność w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń
społecznych.”
Art. 150. [ Karta Nauczyciela ]
W ustawie z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1997 r. Nr 56,
poz. 357 i z 1998 r. Nr 106, poz. 668) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 88 po ust. 2 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Nauczyciele urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia
1969 r., zachowują prawo do emerytury, o której mowa w ust. 1, bez względu na
wiek, w ciągu ośmiu lat od dnia wejścia w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz.
1118), jeżeli nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego.”
2) skreśla się art. 89;
3) w art. 90 po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
„5. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w formie komunikatu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” co najmniej na 12
dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną od tego terminu
kwotę dodatku za tajne nauczanie.”
Art. 151. [ Ustawa o pracownikach urzędów państwowych ]
W ustawie z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (Dz.U.
Nr 31, poz. 214, z 1984 r. Nr 35, poz. 187, z 1988 r. Nr 19, poz. 132, z 1989 r.
Nr 4, poz. 24, Nr 34, poz. 178 i 182, z 1990 r. Nr 20, poz. 121, z 1991 r. Nr
55, poz. 234, Nr 88 poz. 400 i Nr 95, poz. 425, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr
90, poz. 451, z 1994 r. Nr 136, poz. 704, z 1995 r. Nr 132, poz. 640, z 1996 r.
Nr 89, poz. 402 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 98, poz. 604, Nr 133, poz. 882
i 883 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 131, poz. 860 i Nr 155, poz. 1016) w
art. 27 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. Przepisy ust. 1-3 stosuje się do osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949
r.”
Art. 152. [ Prawo o ustroju sądów powszechnych ]
W ustawie z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U.
z 1994 r. Nr 7, poz. 25, Nr 77, poz. 355, Nr 91, poz. 421 i Nr 105, poz. 509, z
1995 r. Nr 34, poz. 163 i Nr 81, poz. 406, z 1996 r. Nr 77, poz. 367, z 1997 r.
Nr 75 , poz. 471, Nr 98, poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 117, poz. 751-753, Nr
121, poz. 769, Nr 124, poz. 782 i Nr 133, poz. 882 oraz z 1998 r. Nr 98, poz.
607 i Nr 160, poz. 1064) w art. 782 wprowadza się następujące zmiany:
1) (utracił moc);
2) (utracił moc);
3) po § 2 dodaje się § 3 w brzmieniu:
„§ 3. W razie zbiegu prawa do uposażenia rodzinnego z prawem do emerytury lub
renty przysługuje, na wniosek zainteresowanego, albo uposażenie rodzinne, albo
emerytura lub renta.”
Art. 153. [ Ustawa o jednostkach badawczo-rozwojowych ]
W ustawie z dnia 25 lipca 1985 r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz.U. z
1991 r. Nr 44, poz. 194 i Nr 107, poz. 464, z 1992 r. Nr 54, poz. 254, z 1994 r.
Nr 1, poz. 3 i Nr 43, poz. 163, z 1996 r. Nr 41, poz. 175 i Nr 89, poz. 402, z
1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 75, poz. 467 i 469, Nr 104, poz. 661, Nr 121, poz.
769 i 770 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756) w art. 60 skreśla
się wyrazy „ , dodatków do emerytury lub renty”.
Art. 154. [ Ustawa o ubezpieczeniu społecznym duchownych ]
W ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu społecznym duchownych (Dz.U. Nr
29, poz. 156, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr 104, poz. 450, z 1995 r.
Nr 4, poz. 17, 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i z 1998 r.
Nr 137, poz. 887) w art. 23 wprowadza się następujące zmiany:
1) w ust. 1 skreśla się wyrazy „i zasiłku pogrzebowego w razie śmierci
ubezpieczonego lub członka rodziny”
2) w ust. 2 skreśla się wyrazy „i pogrzebowego”
3) dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczeń, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt
2, przyjmuje się kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie
chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 18,71% podstawy wymiaru składek na
to ubezpieczenie.”
Art. 155. [ Ustawa o pracownikach samorządowych ]
W ustawie z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 21,
poz. 124 i Nr 43, poz. 253, z 1994 r. Nr 98, poz. 471 oraz z 1997 r. Nr 9, poz.
43 i Nr 28, poz. 153) w art. 23 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się do osób urodzonych przed dniem 1 stycznia
1949 r.”
Art. 156. [ Ustawa o szkolnictwie wyższym ]
W ustawie z dnia 12 września 1990 r. o szkolnictwie wyższym (Dz.U. Nr 65, poz.
385, z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 63, poz. 314, z 1994 r. Nr 1, poz. 3, Nr 43,
poz. 163, Nr 105, poz. 509 i Nr 121, poz. 591, z 1996 r. Nr 5, poz. 34 i Nr 24,
poz. 110, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590, Nr 104, poz. 661, Nr 121,
poz. 770 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 50, poz. 310 i Nr 106, poz. 668 i
Nr 162, poz. 1115) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 112 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: „3. Przepisy ust. 1 i 2
stosuje się do osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.”
2) skreśla się art. 114.
Art. 157. [ Ustawa o pomocy społecznej ]
W ustawie z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. Nr
64, poz. 414, Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756) wprowadza się następujące
zmiany:
1) w art. 2a w ust. 1 w pkt 2 po wyrazie „fizycznych” stawia się przecinek i
dodaje wyrazy „składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie
zdrowotne płacone przez ośrodki pomocy społecznej, a także składki z tytułu
ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i chorobowego określonych w odrębnych
przepisach”
2) w art. 12a dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w
brzmieniu:
„2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, zasady i formy współdziałania, a także finansowania organizacji,
o których mowa w ust. 1.”
3) w art. 27:
a) ust. 1-3 otrzymują brzmienie:
„1. Zasiłek stały przysługuje osobie nie pozostającej w zatrudnieniu,
opiekującej się dzieckiem, wymagającym ze strony innej osoby stałej opieki,
polegającej na bezpośredniej, osobistej opiece i pielęgnacji lub systematycznym
współdziałaniu w postępowaniu edukacyjnym, leczniczym lub rehabilitacyjnym,
jeżeli dziecko jest uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego i dochód rodziny nie
przekracza dwukrotnego dochodu określonego zgodnie z art. 4.
2. Osobie, o której mowa w ust. 1, przysługuje zasiłek stały również w wypadku,
gdy opiekuje się pełnoletnim dzieckiem, jeżeli dziecko to jest uprawnione do
zasiłku pielęgnacyjnego.
3. Przez dziecko, o którym mowa w ust. 1 i 2, należy rozumieć dziecko własne,
przysposobione, lub przebywające w rodzinie zastępczej.”,
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:
„3a. W wypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i emerytury przyznanej na
podstawie przepisów o uprawnieniach do wcześniejszej emerytury pracowników
opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki lub art. 31b ust. 7, zasiłek
stały nie przysługuje.”
4) art. 31b otrzymuje brzmienie:
„Art. 31b. 1. Za osobę, o której mowa w art. 27 ust. 1 i 2, oraz osobę, o której
mowa w art. 31 ust. 4a, ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty najniższego wynagrodzenia, chyba że
osoba ta podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych
tytułów.
2. Za osobę opiekującą się dzieckiem, o którym mowa w art. 27 ust. 1 i 2,
ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe,
od kwoty, o której mowa w ust. 1, jeżeli dochód rodziny nie przekracza
dwukrotnego dochodu określonego zgodnie z art. 4, chyba że osoba podlega
obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów.
3. Za osobę rezygnującą z pracy w związku z koniecznością sprawowania
bezpośredniej, osobistej opieki nad ciężko chorym członkiem rodziny oraz
wspólnie nie zamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, ośrodek pomocy
społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, od kwoty, o
której mowa w ust. 1, jeżeli dochód w rodzinie osoby opiekującej się nie
przekracza dwukrotnego dochodu określonego zgodnie z art. 4 i osoba opiekująca
się nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych
tytułów. Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością sprawowania
opieki pozostają na bezpłatnym urlopie.
4. Przez ojca i matkę, o których mowa w ust. 3, należy rozumieć również ojca i
matkę współmałżonka.
5. Wystąpienie ciężkiej choroby u osoby, o której mowa w ust. 3, wymaga
przedłożenia orzeczenia o stanie zdrowia tej osoby.
6. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości określonej
przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych jest opłacana za:
1) osoby, o których mowa w art. 27 ust. 1 i 2 oraz w art. 31 b ust. 2, przez
okres niezbędny do spełnienia warunku do uzyskania prawa do emerytury, jednak
nie dłużej niż przez 20 lat,
2) osobę, o której mowa w art. 31 ust. 4a, przez okres pobierania gwarantowanego
zasiłku okresowego,
3) osobę, o której mowa w ust. 3, przez okres sprawowania opieki, z
zastrzeżeniem ust. 8.
7. Osoby, o których mowa w art. 27 ust. 1 i 2, za które ośrodek pomocy
społecznej opłacał składkę na ubezpieczenie społeczne przed dniem 1 stycznia
1999 r. nabywają prawo do emerytury bez względu na wiek, jeżeli w dniu 1
stycznia 1999 r. ukończyły co najmniej 45 lat i mają okres ubezpieczenia
(składkowy i nieskładkowy) wynoszący co najmniej 20 lat. Wysokość emerytury dla
tych osób ustala się według zasad przewidzianych w przepisach o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla ubezpieczonych urodzonych przed
dniem 1 stycznia 1949 r.
8. Składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osoby, o których mowa w ust.
6 pkt 3, opłaca się od dnia 1 stycznia 2000 r.”
Art. 158. [ Ustawa o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami
represji wojennych i okresu powojennego ]
W ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz.U. z 1997 r. Nr
142, poz. 950 oraz z 1998 r. Nr 37, poz. 204 i Nr 106, poz. 668) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w art. 14 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu: „3. Przepisy ust. 1 i 2
stosuje się do osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r.”
2) w art. 15 po ust. 5 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:
„6. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w formie komunikatu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” co najmniej na 12
dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną od tego terminu
kwotę dodatku kombatanckiego.”
Art. 159. [ Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich
rodzin ]
W ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy
zawodowych oraz ich rodzin (Dz.U. z 1994 r. Nr 10, poz. 36, z 1995 r. Nr 4, poz.
17, z 1996 r. Nr 1, poz.1 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 944)
wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 6 otrzymuje brzmienie:
„Art. 6. Emerytury i renty podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach
przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.”
2) (utracił moc).
Art. 160. [ Ustawa o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji ]
W ustawie z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy
Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i
Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz.U. Nr 53, poz. 214, z 1995 r. Nr 4, poz.
17 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153) wprowadza się następujące zmiany:
1) art. 6 otrzymuje brzmienie:
„Art. 6. Emerytury i renty podlegają waloryzacji na zasadach i w terminach
przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.”
2) (utracił moc).
Art. 161. [ Ustawia o dodatku i uprawnieniach przysługujących żołnierzom
zastępczej służby wojskowej ]
W ustawie z dnia 2 września 1994 r. o dodatku i uprawnieniach przysługujących
żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach
węgla, kamieniołomach i zakładach wydobywania rud uranu (Dz.U. Nr 111, poz. 537
i z 1995 r. Nr 138, poz. 681) w art. 2 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w formie komunikatu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” co najmniej na 12
dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną od tego terminu
kwotę dodatku, o którym mowa w ust. 1.”
Art. 162. [ Ustawia o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych ]
W ustawie z dnia 1 grudnia 1994 r. o zasiłkach rodzinnych i pielęgnacyjnych
(Dz.U. z 1998 r. Nr 102, poz. 651 i Nr 106, poz. 668) wprowadza się następujące
zmiany:
1) tytuł ustawy otrzymuje brzmienie „o zasiłkach rodzinnych, pielęgnacyjnych i
wychowawczych”
2) w art. 14a po wyrazach „w domu pomocy społecznej” dodaje się wyrazy „ , w
zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym”
3) po rozdziale 2 dodaje się rozdział 2a w brzmieniu:
„Rozdział 2a
Art. 15a. 1. Zasiłek wychowawczy przysługuje uprawnionemu do urlopu
wychowawczego.
2. Zasiłki wychowawcze są finansowane z budżetu państwa.
3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zasady, wysokość i tryb
przyznawania zasiłku wychowawczego.”
Art. 163. [ Ustawa o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu ]
W ustawie z dnia 14 grudnia 1994 r. o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu
(Dz.U. z 1997 r. Nr 25, poz. 128, Nr 28, poz. 153, Nr 41, poz. 255, Nr 63, poz.
403, Nr 93, poz. 569, Nr 107, poz. 692, Nr 121, poz. 770 i Nr 123, poz. 776 oraz
z 1998 r. Nr 66, poz. 431, Nr 106, poz. 668, Nr 108, poz. 684 i Nr 137, poz. 887
i Nr 162, poz. 1112) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 w ust. 1:
a) w pkt 2 w lit. c) wyrazy „renty inwalidzkiej” zastępuje się wyrazami „renty z
tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej”,
b) po pkt 22 dodaje się pkt 22a w brzmieniu:
„22a) składkach na ubezpieczenia społeczne - oznacza to składki na ubezpieczenia
emerytalne, rentowe i wypadkowe, finansowane z własnych środków płatnika tych
składek,”
2) w art. 16 ust. 5-7 otrzymują brzmienie:
„5. Bezrobotnym skierowanym na szkolenie przez powiatowy urząd pracy w okresie
odbywania szkolenia przysługują na zasadach przewidzianych dla pracowników
świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych powstałych w
związku ze szkoleniem oraz w drodze do i z miejsca szkolenia.
6. Świadczenia, o których mowa w ust. 5, z wyjątkiem renty z tytułu niezdolności
do pracy, renty rodzinnej i szkoleniowej, wypłacane są z Funduszu Pracy przez
powiatowy urząd pracy na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych, po sporządzeniu protokołu okoliczności i przyczyn
wypadku przez zespół powypadkowy jednostki szkoleniowej lub po stwierdzeniu
przez państwowego inspektora sanitarnego choroby zawodowej.
7. Osobom skierowanym na szkolenie przez powiatowy urząd pracy, nie posiadającym
statusu bezrobotnego, przysługuje odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia od
następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku ze szkoleniem oraz w
drodze do i z miejsca szkolenia.”
3) w art. 23 w ust. 2 w pkt 3 wyraz „inwalidzkiej’ zastępuje się wyrazami „z
tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej”
4) w art. 28 w ust. 2 w pkt 3 wyraz „inwalidzkiej” zastępuje się wyrazami „z
tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej”
5) w art. 29 w ust. 1 i 2 wyraz „inwalidzkiej” zastępuje się wyrazami „z tytułu
niezdolności do pracy, renty szkoleniowej”
6) w art. 30 w ust. 1 skreśla się wyrazy „z wyjątkiem okresów ich pobierania za
czas udokumentowanej niezdolności do pracy, które wlicza się jako okresy
nieskładkowe”
7) w art. 31 ust. 3a otrzymuje brzmienie:
„3a. Bezrobotnym uprawnionym do zasiłku lub stypendium przysługują one również
za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, za który na podstawie odrębnych
przepisów pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia lub przysługują im zasiłki
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa.”
8) w art. 37a wyrazy „art. 16 ust. 4-6 oraz art. 31 ust. 3a i 5’ zastępuje się
wyrazami „art. 16 ust. 4 i 5 oraz art. 31 ust. 3a”
9) w art. 37b w ust. 5 wyrazy „art. 16 ust. 4-6 oraz art. 31 ust. 3a i 5”
zastępuje się wyrazami „art. 16 ust. 4 i 5 oraz art. 31 ust. 3a”
10) art. 37c otrzymuje brzmienie:
„Art. 37c. Powiatowy urząd pracy ustala i opłaca, w wysokości i na zasadach
określonych w odrębnych przepisach, składkę na ubezpieczenie emerytalne, rentowe
i wypadkowe od stypendiów wypłaconych na podstawie art. 37a i 37b.”
11) w art. 37j po ust. 6 dodaje się ust. 7 w brzmieniu:
7. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 6, wypłacone za
okres po dniu 31 grudnia 1998 r. pomniejsza się o naliczone i potrącone od tego
wynagrodzenia składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.”
12) w art. 37k w ust. 1:
a) w pkt 3, po przecinku, dodaje się wyraz „lub”,
b) w pkt 4 wyrazy „okres zatrudnienia wynoszący, łącznie z okresami
równorzędnymi i zaliczalnymi do okresu zatrudnienia” zastępuje się wyrazami
„posiada okres uprawniający do emerytury wynoszący”
13) w art. 49 w ust. 1 skreśla się pkt 3;
14) w art. 53 w ust. 1 w pkt 3 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się
wyrazy „a także żołnierzy niezawodowych w służbie czynnej, osób odbywających
zastępcze formy służby wojskowej, osób przebywających na urlopach wychowawczych
oraz pobierających zasiłek macierzyński.”
15) w art. 57 ust. 1 po pkt 3 dodaje się pkt 3a w brzmieniu:
„3a) świadczeń, o których mowa w art. 16 ust. 5”.
Art. 164. [ Ustawa o przedsiębiorstwie państwowym „Polskie Koleje Państwowe” ]
W ustawie z dnia 6 lipca 1995 r. o przedsiębiorstwie państwowym „Polskie Koleje
Państwowe” (Dz.U. Nr 95, poz. 474, z 1996 r. Nr 147, poz. 687, z 1997 r. Nr 28,
poz. 153, Nr 96, poz. 591, Nr 104, poz. 661 i Nr 121, poz. 770 oraz z 1998 r. Nr
106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756) wprowadza się następujące zmiany:
1) skreśla się art. 9;
2) po art. 46 dodaje się art. 46a w brzmieniu:
„Art. 46a. 1. Pracownikowi kolejowemu pobierającemu emeryturę lub rentę z tytułu
niezdolności do pracy przyznaną na podstawie dotychczasowych przepisów o
zaopatrzeniu emerytalnym pracowników kolejowych i ich rodzin lub przepisów
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118) oraz członkom rodziny tego pracownika
pobierającym po nim rentę rodzinną przyznaną na podstawie wymienionych przepisów
przysługuje prawo do deputatu węglowego w formie ekwiwalentu pieniężnego, na
zasadach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw
transportu w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw budżetu; prawo do
deputatu węglowego nie przysługuje jednak emerytowi lub renciście, jeżeli nie
przysługiwało mu w zatrudnieniu, z tytułu którego powstało prawo do emerytury
lub renty.
2. Ekwiwalent pieniężny, o którym mowa w ust. 2, przyznaje i wypłaca przy
emeryturze lub rencie Zakład Ubezpieczeń Społecznych z dotacji celowej z budżetu
państwa.
3. Świadczenia określone w ust. 1 i 2 przysługują również emerytowi lub
renciście, który pobiera kolejową emeryturę lub kolejową rentę z tytułu
zatrudnienia w okresach równorzędnych z okresami zatrudnienia na kolei, oraz
osobie, której przyznano kolejową emeryturę lub kolejową rentę w drodze
wyjątku.”
Art. 165. [ Ustawa o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników ]
W ustawie z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji
podatników (Dz.U. Nr 142, poz. 702 i z 1997 r. Nr 88, poz. 554) wprowadza się
następujące zmiany:
1) w tytule ustawy dodaje się wyrazy „i płatników”
2) w art. 1 po wyrazie „podatników,” dodaje się wyrazy „płatników podatków, a
także płatników składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenia
zdrowotne.”
3) w art. 2:
a) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1, a wyrazy „osoby prawne,
jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz zakłady (oddziały)
osób prawnych, które na podstawie odrębnych przepisów są podatnikami” zastępuje
się wyrazami „osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości
prawnej, które na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 2 i 3 w brzmieniu:
„2. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają również inne podmioty niż wymienione w
ust. 1, jeżeli na podstawie odrębnych ustaw są podatnikami, a w szczególności
zakłady (oddziały) osób prawnych oraz płatnicy podatków; podmioty te również
otrzymują NIP.
3. Obowiązkowi ewidencyjnemu podlegają także podmioty będące, na podstawie
odrębnych ustaw, płatnikami składek na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenia
zdrowotne, zwane dalej „płatnikami składek ubezpieczeniowych” podmioty te
również otrzymują NIP”
4) w art. 3:
a) w ust. 1 po wyrazie „podatników,” dodaje się wyrazy „płatników podatków i
płatników składek ubezpieczeniowych”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu:
„1a. Postępowanie w sprawie nadania NIP prowadzone jest na podstawie ustawy z
dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 i Nr 160,
poz. 1083 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668), z tym że w sprawach o stwierdzenie
nieważności decyzji o nadaniu NIP nie stosuje się terminu przewidzianego w art.
249 § 1 i 2 oraz art. 338 § 1. W tym przypadku termin stwierdzenia nieważności
decyzji wynosi 7 lat od dnia doręczenia decyzji.
1b. W przypadku umorzenia, na podstawie art. 338 § 1 Ordynacji podatkowej,
postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji o nadaniu NIP,
postępowanie to wznawia się z urzędu.”,
c) w ust. 2 wyrazy „decyzji administracyjnej urzędu skarbowego” zastępuje się
wyrazami „decyzji wydanej przez urząd skarbowy”,
d) w ust. 3 na końcu kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje wyrazy „płatnika
podatku albo płatnika składek ubezpieczeniowych.”
5) w art. 4 po pkt 3 dodaje się pkt 4 w brzmieniu:
„4) dla płatników podatków oraz płatników składek ubezpieczeniowych, nie
będących jednocześnie podatnikami, o których mowa w pkt 1-3 - urząd skarbowy
właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę płatnika; w pozostałych
przypadkach właściwym urzędem skarbowym jest Drugi Urząd Skarbowy
Warszawa-Śródmieście.”
6) w art. 5:
a) w ust. 1 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje wyrazy „bez
względu na rodzaj oraz liczbę opłacanych przez podatnika podatków, formę
opodatkowania, liczbę oraz rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej oraz
liczbę prowadzonych przedsiębiorstw.”,
b) w ust. 3:
- wyrazy „numer REGON” zastępuje się wyrazami „numer identyfikacyjny REGON”,
- po pkt 2 dodaje się pkt 3 w brzmieniu:
„3) w przypadku podatkowych grup kapitałowych - dane dotyczące spółek
wchodzących w skład grupy, w tym również NIP nadane tym spółkom.”,
c) w ust. 5 wyraz „zarządzenia” zastępuje się wyrazem „rozporządzenia”,
d) po ust. 5 dodaje się ust. 6 w brzmieniu:
„6. Przepisy ust. 1-4 stosuje się odpowiednio do płatników podatków oraz
płatników składek ubezpieczeniowych.”
7) w art. 6:
a) w ust. 1 dodaje się drugie zdanie w brzmieniu:
„Zgłoszenia identyfikacyjnego dokonuje się niezależnie od zgłoszenia
rejestracyjnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r.
o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50, Nr
28, poz. 127 i Nr 129, poz. 599, z 1994 r. Nr 132, poz. 670, z 1995 r. Nr 44,
poz. 231 i Nr 142, poz. 702 i 703, z 1996 r. Nr 137, poz. 640, z 1997r. Nr 111,
poz. 722, Nr 123, poz. 776 i 780, Nr 137, poz. 926, Nr 141, poz. 943 i Nr 162,
poz. 1104 oraz z 1998 r. Nr 139, poz. 905 i Nr 161, poz. 1076).”,
b) w ust. 6 po wyrazie „lub” dodaje się wyraz „samodzielnie”,
c) ust. 9 otrzymuje brzmienie:
„9. Płatnicy podatków, nie podlegający obowiązkowi ewidencyjnemu jako podatnicy,
dokonują zgłoszenia identyfikacyjnego nie później niż w terminie przekazania do
organu podatkowego pierwszej deklaracji podatkowej, do której składania
obowiązani są płatnicy podatków.”,
d) po ust. 9 dodaje się ust. 10 w brzmieniu:
„10. Płatnicy składek ubezpieczeniowych, nie podlegający obowiązkowi
ewidencyjnemu jako podatnicy ani jako płatnicy podatków, dokonują zgłoszenia
identyfikacyjnego nie później niż w terminach przewidzianych w odrębnych
przepisach dotyczących terminów zgłaszania do ubezpieczeń społecznych lub
ubezpieczenia zdrowotnego.”
8) w art. 7 wyrazy „art. 6 ust. 1-7” zastępuje się wyrazami „art. 6 ust. 1-7, 9
i 10”, a po wyrazie „podatnik,” dodaje się wyrazy „płatnik podatku oraz płatnik
składek ubezpieczeniowych”
9) w art. 9:
a) w ust. 1:
- w pkt 1 liczbę „60” zastępuje się liczbą „30” i wyrazy „informację o zmianie
danych” zastępuje się wyrazami „zgłoszenie aktualizacyjne”,
- w pkt 2 wyrazy „informację o zmianie danych” zastępuje się wyrazami
„zgłoszenie aktualizacyjne”,
- w pkt 3 wyrazy „informację o zmianie danych objętych zgłoszeniem
identyfikacyjnym w terminie przewidzianym do złożenia zeznania rocznego”
zastępuje się wyrazami „zgłoszenie aktualizacyjne wraz z zeznaniem rocznym”,
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Obowiązek dokonania zgłoszenia aktualizacyjnego przez podatników, o których
mowa w art. 6 ust. 1, występuje również w przypadku, gdy podatnikom tym, w
wyniku utraty prawa do zwolnienia od podatku od towarów i usług lub rezygnacji z
tego prawa, zmieniła się właściwość urzędu skarbowego; w tym przypadku
zgłoszenia aktualizacyjnego dokonuje się w urzędzie skarbowym właściwym w
sprawach podatku od towarów i usług, wraz ze zgłoszeniem rejestracyjnym, o
którym mowa w art. 9 ust. 1 ustawy powołanej w art. 6 ust. 1.”,
c) po ust. 2 dodaje się ust. 3-6 w brzmieniu:
„3. Aktualizacji danych ewidencyjnych dotyczących podatkowych grup kapitałowych
dokonuje spółka będąca płatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych,
wskazanym w umowie. Powyższy obowiązek jest niezależny od obowiązku aktualizacji
danych, ciążącego na każdej ze spółek wchodzących w skład podatkowej grupy
kapitałowej.
4. Płatnicy podatków, nie podlegający obowiązkowi aktualizacji danych
ewidencyjnych jako podatnicy, dokonują zgłoszenia aktualizacyjnego nie później
niż w - następującym bezpośrednio po zaistnieniu zdarzenia powodującego
obowiązek aktualizacji - terminie przekazania do organu podatkowego pierwszej
deklaracji podatkowej, do składania której obowiązani są płatnicy podatków.
5. Do płatników składek ubezpieczeniowych stosuje się odpowiednio tryb
aktualizacji danych określony w ust. 1 pkt 1.
6. Do aktualizacji danych objętych zgłoszeniem identyfikacyjnym stosuje się
odpowiednio wzory formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych, ustalone przez Ministra
Finansów, w drodze rozporządzenia.”
10) w art. 10:
a) dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1, a wyrazy „składania informacji o
zmianie danych objętych tym zgłoszeniem” zastępuje się wyrazami „zgłoszeń
aktualizacyjnych”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
„2. Minister Finansów może określić, w drodze rozporządzenia:
1) inne, nie krótsze niż przewidziane w ustawie, terminy dokonywania zgłoszenia
identyfikacyjnego i aktualizacyjnego,
2) terminy dokonywania zgłoszenia identyfikacyjnego przez podatników innych
podatków niż wymienione w art. 6 ust. 1-8,
3) tryb przekazywania do urzędów skarbowych zgłoszeń identyfikacyjnych oraz
aktualizacyjnych, dokonywanych przez podatników za pośrednictwem płatnika
podatku dochodowego od osób fizycznych, z wykorzystaniem masowych form
transmisji danych.”
11) w art. 11 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. Osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości
prawnej oraz inne podmioty będące podatnikami na podstawie przepisów prawa
polskiego oraz ratyfikowanych umów międzynarodowych, których Rzeczpospolita
Polska jest stroną, w tym także mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd
za granicą, w przypadku uzyskania numeru służącego identyfikacji dla celów
podatkowych lub ubezpieczeń społecznych w innym państwie, są obowiązane podawać
ten numer na żądanie:
1) organów podatkowych,
2) organów kontroli skarbowej i jednostek organizacyjnych kontroli skarbowej,
3) płatników podatków,
4) organów i instytucji ubezpieczeń społecznych.”
12) w art. 12:
a) w ust. 2 po wyrazie „wygasa” dodaje się wyrazy „z mocy prawa”,
b) w ust. 3 liczbę „60” zastępuje się liczbą „30”
13) po art. 12 dodaje się art. 12a w brzmieniu:
„Art. 12a. Przepisy niniejszego rozdziału, dotyczące podatników, stosuje się
odpowiednio do płatników podatków oraz płatników składek ubezpieczeniowych.”
14) w art. 13:
a) w ust. 3 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Zainteresowanym może być zarówno sam podatnik, którego potwierdzenie dotyczy,
jak i osoba trzecia, mająca interes prawny w złożeniu wniosku. ,
b) po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. Urząd skarbowy wydaje, na wniosek podatnika, duplikat decyzji o nadaniu NIP.
Za wydanie duplikatu pobierana jest przez urząd skarbowy opłata w wysokości 3
zł, stanowiąca dochód budżetu państwa.”
15) w art. 14 w ust. 2 w pkt 1 i 2 po wyrazie „identyfikacyjnych” dodaje się
wyrazy „i aktualizacyjnych”
16) w art. 15 w ust. 2 po pkt 4 dodaje się pkt 5 w brzmieniu:
„5) Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych - do realizacji zadań i celów określonych
w odrębnych ustawach.”
17) po art. 15 dodaje się art. 15a w brzmieniu:
„Art. 15a. Przepisy niniejszego rozdziału, dotyczące podatników, stosuje się
odpowiednio do płatników podatków oraz płatników składek ubezpieczeniowych.”
18) w art. 17:
a) w ust. 1 po wyrazach „w art. 8 ust. 3, 4 lub 6” dodaje się wyrazy „oraz art.
9 ust. 1 pkt 2”,
b) w ust. 2 po wyrazie „ustawy” dodaje się wyrazy „oraz płatnik podatku, a także
płatnik składek ubezpieczeniowych”
19) w art. 22:
a) w ust. 1 liczbę „3” zastępuje się liczbą „4”,
b) w ust. 3 wyraz „zarządzenia” zastępuje się wyrazem „rozporządzenia”.
Art. 166. [ Ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora ]
W ustawie z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz.U. Nr
73, poz. 350 i Nr 137, poz. 638 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 98, poz. 604,
Nr 106, poz. 679, Nr 121, poz. 770 i Nr 160, poz. 1080) w art. 28 skreśla się
ust. 3.
Art. 167. [ Ustawa o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom deportowanym
do pracy przymusowej ]
W ustawie z dnia 31 maja 1996 r. o świadczeniu pieniężnym przysługującym osobom
deportowanym do pracy przymusowej oraz osadzonym w obozach pracy przez III
Rzeszę i Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (Dz.U. Nr 87, poz. 395) w
art. 3 po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ogłasza w formie komunikatu w
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” co najmniej na 12
dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji należną od tego terminu
kwotę świadczenia, o którym mowa w ust. 1.”
Art. 168. [ Ustawa o pracowniczych programach emerytalnych ]
W ustawie z dnia 22 sierpnia 1997 r. o pracowniczych programach emerytalnych
(Dz.U. Nr 139, poz. 932 i z 1998 r. Nr 98, poz. 610) wprowadza się następujące
zmiany:
1) art. 3 otrzymuje brzmienie:
„Art. 3. 1. Pracowniczy program emerytalny stanowią zakładowe umowy emerytalne,
pracownicze umowy emerytalne oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, umowy z zakładami
albo towarzystwami ubezpieczeń, umowy z funduszami inwestycyjnymi bądź statuty
pracowniczych funduszy emerytalnych, które określają warunki gromadzenia środków
ze składek pracowników wpłacanych przez pracodawcę, przeznaczonych do wypłat w
wieku emerytalnym lub w przypadku uzyskania uprawnień do świadczeń rentowych z
tytułu niezdolności do pracy, spełniające kryteria ustalone w ustawie.
2. Jeżeli pracodawcą jest zakład lub towarzystwo ubezpieczeń, pracownicze
towarzystwo emerytalne albo towarzystwo funduszy inwestycyjnych, warunki
gromadzenia środków, o których mowa w ust. 1, określa zakładowa umowa
emerytalna.”
2) w art. 4:
a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Pracodawca, który na podstawie odrębnych przepisów podlega wpisowi do
właściwego rejestru albo do ewidencji działalności gospodarczej, nie może
zawrzeć zakładowej umowy emerytalnej przed upływem roku od wpisania go do
takiego rejestru lub ewidencji. Nie dotyczy to spółek powstałych w wyniku
przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych.”,
b) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
„5. Przepisy ustawy dotyczące pracowników stosuje się odpowiednio do osób, które
są uczestnikami pracowniczych programów emerytalnych na podstawie ust. 4.”
3) w art. 7 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Umowy, o których mowa w ust., 1 pkt 2, mogą być także zawierane przez
pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo
towarzystwo funduszy inwestycyjnych.”
4) w art. 11 w ust. 1 wyrazy „Pracowniczy program emerytalny może przewidywać”
zastępuje się wyrazami „Dopuszczalne jest”
5) w art. 14:
a) w ust. 2 w pkt 1 po wyrazie „inwestycyjnego” dodaje się wyrazy „lub funduszy
inwestycyjnych”,
b) w ust. 4 po wyrazie „inwestycyjnym” dodaje się wyrazy „lub w funduszach
inwestycyjnych”
6) w art. 17:
a) w ust. 3 po wyrazach „przyjąć deklarację” dodaje się wyrazy „i wydać
uczestnikowi podpisaną przez siebie umowę”,
b) ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Do zawarcia umowy dochodzi z chwilą wydania uczestnikowi podpisanej przez
pracodawcę umowy, nie później jednak niż z upływem terminu przewidzianego do
zwrotu deklaracji.”
7) art. 18 otrzymuje brzmienie:
„Art. 18. 1. Pracodawca może ustalić w programie emerytalnym prowadzonym w
formie funduszu emerytalnego, że zawarcie pracowniczej umowy emerytalnej lub
otwarcie rachunku w funduszu jest uzależnione od wniesienia przez uczestnika
funduszu na jego rachunek akcji pracodawcy, które uczestnik nabył w procesie
prywatyzacji. Warunek ten może dotyczyć wyłącznie pracowników, którzy nabyli
akcje od Skarbu Państwa, i nie może obowiązywać przez okres dłuższy niż 5 lat od
dnia określonego w programie. W tym przypadku nie stosuje się zakazu zbywania
akcji zawartego w przepisach o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw
państwowych.
2. Zakładowa umowa emerytalna powinna określać jednolitą, określoną w stosunku
do ilości akcji nabytych przez pracownika od Skarbu Państwa, liczbę akcji, którą
wszyscy uprawnieni, którzy takie akcje nabyli, powinni wnieść do funduszu.
Określenie stosunku ilości akcji nabytych przez pracownika przed dniem 1
stycznia 1999 r. może dotyczyć wyłącznie akcji znajdujących się w posiadaniu
pracownika w tym dniu.
3. W pracowniczej umowie emerytalnej powinny być określone terminy i warunki
wnoszenia akcji na rachunek w funduszu oraz warunki prowadzenia tych rachunków.
Uczestnik w deklaracji, w sytuacji, o której mowa w tym artykule, deklaruje
liczbę akcji pracodawcy, którą wniesie na swój rachunek, wynikająca z zakładowej
umowy emerytalnej.”
8) w art. 34:
a) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Jeżeli umowy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2, zostały zawarte przez
pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo
towarzystwo funduszy inwestycyjnych, to likwidacja pracowniczego programu
emerytalnego może nastąpić tylko w przypadku likwidacji tych wszystkich
funduszy.”,
b) po ust. 3 dodaje się ust. 3a i 3b w brzmieniu:
„3a. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio w przypadku, o którym mowa w ust.
1a.
3b. Jeżeli umowy, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2, zostały zawarte przez
pracodawcę z różnymi funduszami inwestycyjnymi zarządzanymi przez to samo
towarzystwo funduszy inwestycyjnych, to w przypadku likwidacji jednego z
funduszy pracodawca ma obowiązek zapewnić zawarcie umowy o wnoszeniu składek
pracowników do innego z tych funduszy.”
9) w art. 35 w ust. 2 po wyrazie „powinien” dodaje się wyrazy „być złożony przez
pracodawcę niezwłocznie oraz”
10) w art. 36:
a) w ust. 2 po wyrazie „zgłosić” dodaje się wyrazy „do rejestru”,
b) w ust. 3 po wyrazie „Nadzoru” dodaje się wyrazy „zmian, o których mowa w ust.
2”
11) w art. 39 w ust. 3 i 4 wyrazy „osobę prowadzącą” zastępuje się wyrazami
„pracodawcę prowadzącego”,
12) w art. 45 skreśla się ust. 1 i 2;
13) po art. 45 dodaje się art. 45a w brzmieniu:
„Art. 45a. W przypadku gdy pracodawca i reprezentacja pracowników zamierzają
nadać pracowniczemu programowi emerytalnemu formę pracowniczego funduszu
emerytalnego, zakładowa umowa emerytalna może być zawarta począwszy od dnia 1
stycznia 1999 r.; dotyczy to również umowy o wspólnym międzyzakładowym programie
emerytalnym.”
14) art. 46 otrzymuje brzmienie:
„Art. 46. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 kwietnia 1999 r., z wyjątkiem:
1) art. 45a, który wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.,
2) art. 3-6, art. 7 ust. 1 pkt 1 oraz ust. 3, art. 9-11, 13, 14 ust. 1-3 i 5,
art. 15,18, 27, 28 i 34 w zakresie dotyczącym pracowniczych programów
emerytalnych w formie pracowniczego funduszu emerytalnego, które wchodzą w życie
z dniem 1 stycznia 1999 r.”
Art. 169. [ Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych ]
W ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz
zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz. 776, Nr 160, poz. 1082
oraz z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887 i Nr 156,
poz. 1019) art. 5 otrzymuje brzmienie:
„Art. 5. Orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o:
1) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2, i
niezdolności do samodzielnej egzystencji, ustalone na podstawie art. 13 ust. 5
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz. 1118) traktowane jest na równi z orzeczeniem o
znacznym stopniu niepełnosprawności,
2) całkowitej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 2 ustawy
wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o umiarkowanym
stopniu niepełnosprawności,
3) częściowej niezdolności do pracy, ustalone na podstawie art. 12 ust. 3, oraz
celowości przekwalifikowania, o którym mowa w art. 119 ust. 2 i 3 ustawy
wymienionej w pkt 1, jest traktowane na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu
niepełnosprawności.”
Art. 170. [ Ustawa o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych ]
W ustawie z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych (Dz.U. Nr 139, poz. 934 oraz z 1998 r. Nr 98, poz. 610 i Nr 106,
poz. 668) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 13 w ust. 2:
a) pkt 6 otrzymuje brzmienie:
„6) rodzaje, maksymalną wysokość, sposób oraz tryb kalkulacji i pokrywania
kosztów obciążających fundusz,”
b) po pkt 6 dodaje się pkt 6a w brzmieniu:
„6a) rodzaje, wysokość, sposób kalkulacji i pokrywania kosztów obciążających
członków funduszu, w tym wysokość opłat, o których mowa w art. 134 ust. 1,”
2) w art. 35 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Jeżeli założycielem lub założycielami pracowniczego towarzystwa są
pracodawcy będący osobami prawnymi, przepis art. 34 stosuje się odpowiednio.”
3) w art. 38 ust. 4 otrzymuje brzmienie:
„4. Jeżeli obejmującym akcje jest dotychczasowy akcjonariusz, zawiadamia on
Urząd Nadzoru o objęciu akcji w terminie 14 dni od daty ich objęcia. Objęcie
akcji w liczbie powodującej przekroczenie odpowiednio 20%, 25%, 33%, 50%, 66%,
75% lub 80% głosów na walnym zgromadzeniu wymaga jednak uzyskania zezwolenia
Urzędu Nadzoru.”
4) art. 47 otrzymuje brzmienie:
„Art. 47. Pracownikiem powszechnego towarzystwa, podejmującym decyzje o sposobie
lokowania aktywów otwartego funduszu, nie może być osoba będąca członkiem organu
zarządzającego lub organu nadzoru albo pozostająca w stosunku pracy, stosunku
zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze z podmiotami, o
których mowa w art. 42 ust. 1 pkt 1-7.”
5) w art. 62 w ust. 3 wyrazy „Niezależnie od cofnięcia zezwolenia, o którym mowa
w ust. 1, lub wezwania,” zastępuje się wyrazami „Cofając zezwolenie, o którym
mowa w ust. 1, lub dokonując wezwania,”
6) w art. 64:
a) w ust. 2 na końcu kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje wyrazy „z
zastrzeżeniem ust. 3.”,
b) po ust. 2 dodaje się ust. 3 w brzmieniu:
„3. Jeżeli cofnięcie zezwolenia na utworzenie powszechnego towarzystwa nastąpiło
w związku z wystąpieniem w otwartym funduszu niedoboru, pierwszeństwo w
przejęciu zarządzania tym funduszem przysługuje powszechnemu towarzystwu
zarządzającemu funduszem o największej stopie zwrotu, o której mowa w art. 172.”
7) w art. 71 skreśla się ust. 6;
8) w art. 81 po ust. 3 dodaje się ust. 4-7 w brzmieniu:
„4. Uzyskanie członkostwa w określonym otwartym funduszu następuje również w
wyniku losowania, przeprowadzonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na
zasadach przewidzianych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.
5. Zakład Ubezpieczeń Społecznych zobowiązany jest zawiadomić o wyniku
losowania. Zawiadomienie jest doręczane osobie zainteresowanej oraz otwartemu
funduszowi, którego członkiem została ta osoba.
6. Wraz z zawiadomieniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych członek otrzymuje dane
otwartego funduszu objęte wpisem do rejestru funduszy, a otwarty fundusz,
podstawowe dane osobowe członka, o których mowa w art. 89 ust. 2, przy czym
otwarty fundusz może otrzymać te dane także w formie elektronicznej.
7. Po otrzymaniu zawiadomienia Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz podstawowych
danych osobowych członka, zgodnie z ust. 6, otwarty fundusz niezwłocznie
potwierdza na piśmie warunki członkostwa oraz wzywa członka do niezwłocznego
dopełnienia obowiązków określonych w art. 82 ust. 1 i art. 83 ust. 1, informując
jednocześnie o skutkach niedopełnienia lub nienależytego dopełnienia tych
obowiązków, zgodnie z art. 132 ust. 1 lub art. 83 ust. 3 i 4.”
9) w art. 82:
a) w ust. 1:
- skreśla się wyrazy „odrębnymi przepisami dotyczącymi renty rodzinnej z
ubezpieczenia społecznego oraz”,
- po wyrazie „funduszu” dodaje się wyrazy „może wskazać” oraz skreśla się wyraz
„wskazuje”,
b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Członek może w każdym czasie zmienić poprzednią dyspozycję, wskazując
jednocześnie inne osoby uprawnione do otrzymania środków po jego śmierci,
zamiast lub oprócz osób, o których mowa w ust. 1, jak również oznaczając w inny
sposób udział wskazanych osób w tych środkach.”,
c) w ust. 4 dodaje się na końcu zdanie trzecie w brzmieniu:
„Jeżeli jednak zmarły był jedyną osobą wskazaną, członek może wskazać inną osobę
uprawnioną do otrzymania środków po jego śmierci.”,
d) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
„5. Fundusz jest obowiązany poinformować osobę przystępującą do otwartego
funduszu o skutkach niedopełnienia lub nienależytego dopełnienia obowiązku, o
którym mowa w ust. 4 zdanie trzecie, stosownie do art. 132 ust. 1.”
10) w art. 83 po ust. 2 dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu:
„3. W razie niedopełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 1 zdanie drugie lub w
ust. 2, przyjmuje się odpowiednio, że między małżonkami istnieje wspólność
ustawowa albo że małżeńskie stosunki majątkowe uregulowane są zgodnie z treścią
umowy zawartej z otwartym funduszem lub ostatnim zawiadomieniem dokonanym przez
członka otwartego funduszu zgodnie z ust. 2.
4. Otwarty fundusz nie odpowiada za szkody powstałe wskutek niedopełnienia lub
nienależytego dopełnienia obowiązku, o którym mowa w ust. 1 lub 2.”
11) art. 84 otrzymuje brzmienie:
„Art. 84. 1. Jeżeli członek otwartego funduszu przystępuje do innego otwartego
funduszu, jest obowiązany zawiadomić na piśmie o zawarciu umowy z tym funduszem
otwarty fundusz, do którego dotychczas wpłacał składki. Wraz z zawiadomieniem
członek składa na piśmie, według wzoru określonego w rozporządzeniu Rady
Ministrów, oświadczenie woli o rozwiązaniu dotychczasowej umowy, a jeżeli
uzyskał członkostwo w wyniku losowania przeprowadzonego przez Zakład Ubezpieczeń
Społecznych lub z chwilą otwarcia rachunku - oświadczenie woli o rezygnacji z
członkostwa w dotychczasowym otwartym funduszu, z dniem dokonania wypłaty
transferowej, o której mowa w art. 119.
2. Własnoręczność podpisu pod oświadczeniem woli o rezygnacji z członkostwa w
dotychczasowym otwartym funduszu oraz o wyrażeniu zgody na dokonanie potrącenia,
o którym mowa w art. 134 ust. 1 pkt 3, powinna zostać poświadczona przez dowolną
jednostkę organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub samorządu
terytorialnego właściwą dla miejsca zamieszkania członka otwartego funduszu albo
w polskiej placówce dyplomatyczno-konsularnej.”
12) po art. 84 dodaje się art. 84a w brzmieniu:
„Art. 84a. 1. Osoby urodzone w latach 1949-1953 zawierające umowę z otwartym
funduszem, są obowiązane złożyć pisemne oświadczenie o zapoznaniu się z treścią
art. 24, 26, 46-50, 53, 183, 184 i 185 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Nr 162, poz.
1118), co osoba zawierająca umowę winna potwierdzić własnoręcznym podpisem.
2. Osoba wykonująca czynności akwizycyjne na rzecz otwartego funduszu w stosunku
do osoby określonej w ust. 1, obowiązana jest do pouczenia tej osoby o
konsekwencjach wynikających z przepisów, o których mowa w ust. 1, a w
szczególności o tym, że w wyniku przystąpienia do otwartego funduszu emerytura z
Funduszu Ubezpieczeń Społecznych może być istotnie niższa lub emerytura nie
będzie mogła być przyznana w wieku niższym niż określony w art. 24 ustawy, o
której mowa w ust. 1.”
13) w art. 85 w pkt 3 kropkę zastępuje się przecinkiem i dodaje się pkt 4 i 5 w
brzmieniu:
„4) tryb i terminy powiadamiania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przez otwarty
fundusz o zawarciu umowy z członkiem funduszu oraz zakres danych, jakie powinno
zawierać powiadomienie,
5) wzory oświadczeń woli, o których mowa w art. 84.”
14) w art. 89 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Podstawowe dane osobowe członków, o których mowa w ust. 1, obejmują:
1) imiona i nazwisko,
2) datę urodzenia,
3) numer powszechnego elektronicznego systemu ewidencji ludności PESEL, a w
przypadku jego braku lub gdy budzi on wątpliwości - numer identyfikacji
podatkowej NIP oraz serię i numer dowodu osobistego lub paszportu,
4) adres miejsca zamieszkania.”
15) w art. 93:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Działalność akwizycyjną na rzecz otwartego funduszu w zakresie wynikającym z
art. 92 ust. 3 mogą prowadzić otwarty fundusz lub na zlecenie tego funduszu
wyłącznie następujące podmioty:
1) banki krajowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe
(Dz.U. Nr 140, poz. 939 i z 1998 r. Nr 160, poz. 1063),
2) zakłady ubezpieczeń,
3) domy maklerskie w rozumieniu przepisów o publicznym obrocie papierami
wartościowymi,
4) agenci ubezpieczeniowi,
5) podmioty prowadzące działalność brokerską w rozumieniu przepisów o
działalności ubezpieczeniowej,
6) państwowe przedsiębiorstwo użyteczności publicznej „Poczta Polska”,
7) spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe.”,
b) ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Podmiot wykonujący czynności związane z przygotowaniem i emisją reklam, w
ramach swojego przedmiotu działalności gospodarczej, na zlecenie podmiotów, o
których mowa w ust. 1, nie prowadzi działalności akwizycyjnej w rozumieniu art.
92 ust. 3.”,
c) ust. 6 otrzymuje brzmienie:
„6. Osoba fizyczna wpisana do rejestru, o którym mowa w ust. 3, może wykonywać
czynności akwizycyjne na rzecz tylko jednego otwartego funduszu emerytalnego.”
16) po art. 93 dodaje się art. 93a w brzmieniu:
„Art. 93a. Działalność akwizycyjna na rzecz otwartego funduszu nie może być
prowadzona wśród pracowników przez pracodawcę, inną osobę pozostającą w stosunku
nadrzędności służbowej do pracownika.”
17) w art. 94 w ust. 2 dodaje się zdanie trzecie w brzmieniu:
„Dokonanie wpisu lub wydanie decyzji odmawiającej wpisu następuje w terminie 1
miesiąca od daty złożenia wniosku.;
18) w art. 95 wyrazy „w planie emerytalnym, o którym” zastępuje się wyrazami „na
zasadach, o których”
19) w art. 99 skreśla się ust. 2;
20) w art. 100:
a) w ust. 1 po wyrazie „określonym” dodaje się wyrazy „zgodnie z ust. 2”,
b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
„1a. Wartość jednostki rozrachunkowej w dniu przeliczenia jest ustalana przez
podzielenie wartości aktywów netto funduszu w dniu przeliczenia przez liczbę
jednostek rozrachunkowych zapisanych w tym dniu na rachunkach prowadzonych przez
fundusz.”,
c) w ust. 2 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: „W przypadku otwartych
funduszy dniem przeliczenia jest każdy dzień roboczy.”,
d) skreśla się ust. 6;
21) w art. 119 skreśla się ust. 2 oraz oznaczenie ust. 1;
22) w art. 122 w ust. 1 wyrazy „każdego miesiąca kończącego kwartał” zastępuje
się wyrazami „lutego, maja, sierpnia i listopada”
23) dotychczasową treść art. 123 oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 i 3
w brzmieniu:
„2. Powszechne towarzystwo będące organem otwartego funduszu, który dokonał
wypłaty transferowej, uiszcza opłaty na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z
tytułu refundacji kosztów za wykonanie czynności związanych z przystąpieniem
członka do innego otwartego funduszu oraz na rzecz Krajowego Depozytu z tytułu
refundacji kosztów za wykonywanie czynności związanych z rozliczaniem wypłat
transferowych.
3. Rada Ministrów może ustalić, w drodze rozporządzenia, maksymalną opłatę, o
której mowa w ust. 2.”
24) po art. 123 dodaje się art. 123a w brzmieniu:
„Art. 123a. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, termin i tryb
dokonywania wypłat transferowych w przypadkach, o których mowa w art. 70 ust. 2
i art. 119 oraz w przepisach rozdziału 12 i 13. Rozporządzenie powinno w
szczególności określać zasady współdziałania Krajowego Depozytu i Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych oraz otwartych funduszy emerytalnych i Zakładu
Ubezpieczeń Społecznych przy dokonywaniu rozliczeń wypłat transferowych oraz
sposób rozdysponowania odsetek z tytułu przechowywania na rachunku środków
przekazanych przez otwarte fundusze w ramach rozliczenia tej wypłaty.”
25) w art. 124 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:
„Regulamin określa także wysokość opłat należnych Krajowemu Depozytowi,
wnoszonych przez otwarte fundusze w związku z dokonaniem rozliczenia wypłat
transferowych.
26) w art. 127 wyrazy „w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia” zastępuje
się wyrazami „w terminie, o którym mowa w art. 122, po przedstawieniu”
27) w art. 128 w ust. 1 zdanie trzecie otrzymuje brzmienie:
„Fundusz niezwłocznie potwierdza na piśmie warunki członkostwa uprawnionego
współmałżonka.;
28) w art. 131:
a) w ust. 1 skreśla się wyrazy „ , a odrębne przepisy dotyczące renty rodzinnej
z ubezpieczenia społecznego nie stanowią inaczej”,
b) w ust. 2 wyrazy „w terminie 3 miesięcy od dnia przedstawienia” zastępuje się
wyrazami „w terminie, o którym mowa w art. 122, po przedstawieniu”,
c) po ust. 3 dodaje się ust. 4 i 5 w brzmieniu:
„4. Jeżeli zmarły nie dopełnił obowiązku określonego w art. 83 ust. 1 zdanie
drugie lub w ust. 2, jego małżonek powinien potwierdzić na piśmie, że do chwili
śmierci członka funduszu nie zmienił się stan stosunków majątkowych między
małżonkami ustalony stosownie do art. 83 ust. 3, a w przypadku zmiany tego stanu
- przedstawić odpowiednie dowody tej zmiany.
5. Otwarty fundusz nie ponosi odpowiedzialności za skutki niedopełnienia lub
nienależytego dopełnienia obowiązku określonego w ust. 2 lub 3.”
29) w art. 132 w ust. 1:
a) skreśla się wyrazy „odrębnymi przepisami dotyczącymi renty rodzinnej z
ubezpieczenia społecznego oraz”,
b) wyrazy „a w ich braku” zastępuje się wyrazami „a w przypadku ich braku lub
niewskazania”
30) w art. 134 w ust. 1:
a) pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) w formie potrącenia, w momencie dokonywania wypłaty transferowej, określonej
kwoty ze środków na rachunku członka funduszu, z zastrzeżeniem, że może to
nastąpić tylko wówczas, gdy od dnia wpływu pierwszej składki na rachunek członka
w tym funduszu do dnia dokonania wypłaty transferowej do innego otwartego
funduszu upłynęło mniej niż 24 miesiące,”
b) po pkt 2 dodaje się pkt 3 w brzmieniu:
„3) w formie potrącenia w momencie dokonywania opłaty transferowej kwoty
stanowiącej równowartość 4% kwoty najniższego wynagrodzenia ustalanej przez
ministra właściwego do spraw pracy, na podstawie art. 774 Kodeksu pracy,
niezależnie od kwoty, o której mowa w ust. 2.”
31) w art. 135 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 i
3 w brzmieniu:
„2. Przy określaniu stażu członkowskiego w danym otwartym funduszu uwzględnia
się także:
1) staż członkowski w otwartym funduszu innego typu, o którym mowa w art. 229
ust. 2, zarządzanym przez to samo powszechne towarzystwo,
2) staż członkowski w innym otwartym funduszu, w przypadku gdy jego likwidacja
nastąpiła w drodze przeniesienia jego aktywów do tego funduszu.
3. Staż członkowski, z zastrzeżeniem ust. 2, ustala się od dnia wpłaty pierwszej
składki do otwartego funduszu. Dla celów, o których mowa w ust. 1, uwzględnia
się okres nieprzerwanego członkostwa w danym otwartym funduszu, z wyłączeniem
okresów nieopłacania składki przez okres dłuższy niż kolejnych 12 miesięcy.”
32) w art. 141 w ust. 1 pkt 13 otrzymuje brzmienie:
„13) obligacjach i innych dłużnych papierach wartościowych emitowanych przez
spółki publiczne, innych niż papiery wartościowe, o których mowa w pkt. 11 i
12,”
33) w art. 142 w ust. 4 w zdaniu pierwszym po wyrazach „o których mowa w ust. 2”
dodaje się wyrazy „pkt 5”
34) w art. 146 w ust. 1 wyrazy „bez względu na to, czy papiery te są dopuszczone
do publicznego obrotu.” zastępuje się wyrazami „o ile papiery te nie są
dopuszczone do publicznego obrotu.”
35) w art. 160 w ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Umowa z depozytariuszem o przechowywanie aktywów funduszu powinna określać
szczegółowo obowiązki depozytariusza i funduszu, sposób ich wykonywania,
wynagrodzenie depozytariusza, sposób obliczania kosztów i pobierania opłat
obciążających fundusz, a także wskazywać osoby wyznaczone przez depozytariusza
do wykonywania umowy. Umowa może także określać w szczególności wynagrodzenie z
tytułu pełnienia przez depozytariusza funkcji podmiotu reprezentującego fundusz,
zgodnie z art. 64 ust. 1, lub funkcji likwidatora pracowniczego funduszu. Umowa
nie może ograniczać ustawowych obowiązków depozytariusza.”
36) art. 177 otrzymuje brzmienie:
„Art. 177. 1. Niedobór nie pokryty z własnych środków powszechnego towarzystwa,
zgodnie z art. 176 ust. 2, pokrywany jest ze środków Funduszu Gwarancyjnego w
terminie 21 dni od dnia podania przez Prezesa Urzędu Nadzoru do publicznej
wiadomości wysokości średniej ważonej stopy zwrotu wszystkich otwartych
funduszy.
2. Z tytułu pokrycia niedoboru Fundusz Gwarancyjny nabywa w stosunku do
powszechnego towarzystwa lub jego masy upadłości roszczenie o zwrot środków
Funduszu Gwarancyjnego wykorzystanych na pokrycie niedoboru.”
37) art. 178 otrzymuje brzmienie:
„Art. 178. 1. Jeżeli pokrycie niedoboru, w sposób określony w art. 176 ust. 2,
okaże się niemożliwe, zarząd powszechnego towarzystwa jest obowiązany zawiadomić
o tym niezwłocznie Urząd Nadzoru, który występuje do właściwego sądu z wnioskiem
o ogłoszenie upadłości tego towarzystwa.
2. W przypadku ogłoszenia upadłości towarzystwa zaspokojenie roszczeń Funduszu
Gwarancyjnego, o których mowa w art. 177 ust. 2, z jego masy upadłości może
nastąpić dopiero po uprzednim zaspokojeniu należności innych wierzycieli
towarzystwa według kolejności określonej w art. 204 §1 pkt 1 i 2 rozporządzenia
Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe
(Dz.U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 85, poz.
426, z 1996 r. Nr 6, poz. 43, Nr 43, poz. 189, Nr 106, poz. 496 i Nr 149, poz.
703, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 54, poz. 349, Nr 117, poz. 751, Nr 121, poz.
770 i Nr 140, poz. 940 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756), jednakże przed
zaspokojeniem należności, o których mowa w art. 204 § 1 pkt 2a-9 tego
rozporządzenia.”
38) w art. 185 w ust. 3 wyrazy „o ile wartość zobowiązań otwartego funduszu nie
przekroczy tej wielkości.” zastępuje się wyrazami „chyba że wartość zobowiązań
Funduszu Gwarancyjnego wobec otwartych funduszy emerytalnych przekracza tę
wielkość”
39) w art. 186 w ust. 2 po wyrazach „środkami Funduszu Gwarancyjnego,” dodaje
się wyrazy „wysokość opłat wnoszonych do Krajowego Depozytu za administrowanie
Funduszem i tryb ich wnoszenia,”
40) w art. 197 w ust. 1 po wyrazach „przez powszechne towarzystwo” dodaje się
wyrazy „lub na zlecenie powszechnego towarzystwa, a także na rzecz powszechnego
towarzystwa lub otwartego funduszu emerytalnego”
41) w art. 201 po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu:
„4a. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, zasady
wynagradzania osób wymienionych w ust. 4, z uwzględnieniem sposobu ustalania
wielkości środków na wynagrodzenia, o których mowa w ust. 4.”
42) w art. 202 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. Przy ustalaniu wysokości kary pieniężnej nakładanej na podstawie przepisów
ustawy Urząd Nadzoru jest obowiązany uwzględniać rodzaj i wagę stwierdzonych
nieprawidłowości.”
43) w art. 219 po ust. 3 dodaje się ust. 4 w brzmieniu:
„4. Tej samej karze podlega ten, kto wbrew zakazowi określonemu w art. 230a
zawiera umowy lub przyjmuje oświadczenia, z których wynika zobowiązanie do
przystąpienia do określonego otwartego funduszu bądź do korzystania z
pośrednictwa określonego podmiotu przy przystępowaniu do otwartego funduszu.”
44) po art. 219 dodaje się art. 219a w brzmieniu:
„Art. 219a. Kto, prowadzi działalność akwizycyjną na rzecz otwartego funduszu z
naruszeniem zasad określonych w art. 93a, podlega grzywnie do 20 000 zł.”
Art. 171. [ Prawo bankowe ]
W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe (Dz.U. Nr 140, poz. 939 i z
1998 r. Nr 160, poz. 1063) po art. 63 dodaje się art. 63a w brzmieniu:
„Art. 63a. Banki zobowiązane są do niezwłocznej realizacji poleceń przelewu na
rachunki Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek na ubezpieczenia
społeczne i ubezpieczenie zdrowotne oraz innych składek i wpłat, do których
poboru zobowiązany jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych.”
Art. 172. [ Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych ]
W ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz.U. Nr 137, poz. 887) wprowadza się następujące zmiany:
1) dodaje się art. 2a w brzmieniu:
„Art. 2a. 1. Ustawa stoi na gruncie równego traktowania wszystkich
ubezpieczonych bez względu na płeć, stan cywilny, stan rodzinny.
2. Zasada równego traktowania dotyczy w szczególności:
1) warunków objęcia systemem ubezpieczeń społecznych,
2) obowiązku opłacania i obliczania wysokości składek na ubezpieczenie
społeczne,
3) obliczania wysokości świadczeń,
4) okresu wypłaty świadczeń i zachowania prawa do świadczeń.
3. Ubezpieczony, który uważa, że nie zastosowano wobec niego zasady równego
traktowania, ma prawo dochodzić roszczeń z tytułu ubezpieczeń z ubezpieczenia
społecznego przed sądem. Przepis art. 83 stosuje się odpowiednio.”
2) w art. 6:
a) w ust. 1 w pkt 4 po wyrazach „niż 14 dni” skreśla się wyrazy „a okres przerw
między nimi wynosi mniej niż 60 dni” i dodaje się na końcu wyrazy „i ust. 5”,
b) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
„5. Obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają również
zleceniobiorca i osoby z nim współpracujące, wykonujące na rzecz jednego
zleceniodawcy pracę na podstawie umów agencyjnych lub zlecenia krótszych niż 15
dni, jeżeli łączny okres, na który umowy zostały zawarte, wynosi co najmniej 15
dni, a przerwy pomiędzy tymi umowami są krótsze niż 60 dni.”
3) w art. 13:
a) w pkt 2 na końcu dodaje się wyrazy „z zastrzeżeniem pkt 2a”,
b) dodaje się pkt 2a w brzmieniu:
„2a) zleceniobiorcy, o których mowa w art. 6 ust. 5 - od pierwszego dnia tej
umowy, z której wynika, że łączny okres wykonywania umów wynosi co najmniej 15
dni.”
4) w art. 41 w ust. 2 wyrazy „w terminie 7 dni od zaistnienia tego faktu”
zastępuje się wyrazami „w terminie i na zasadach określonych w art. 47 ust. 1 i
2”
5) w art. 84 w ust. 7 dodaje się drugie zdanie w brzmieniu:
„Przepisy art. 24 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.”
6) w art. 85 dodaje się ust. 2a w brzmieniu:
„2a. Przepis ust. 1 stosuje się również do płatników składek zobowiązanych z
mocy odrębnych przepisów do wypłaty świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń
społecznych.”
7) w art. 110:
a) ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Płatnicy składek podwyższą ubezpieczonym, o których mowa w art. 16 ust. 1,
przychód należny od dnia 1 stycznia 1999 r., przeliczając go w taki sposób, aby
po potrąceniu składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na
ubezpieczenie chorobowe nie był on niższy niż przed przeliczeniem.”,
b) skreśla się ust. 2,
c) ust. 3 otrzymuje brzmienie:
„3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, sposób przeliczania przychodu, o którym mowa w ust. 1.”,
d) po ust. 4 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:
„5. Ilekroć w przepisach dotyczących zakładowego funduszu świadczeń socjalnych
jest mowa o „przeciętnym wynagrodzeniu miesięcznym w gospodarce narodowej w roku
poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego” lub „planowanych rocznych
środkach przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe” oznacza to:
1) przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w roku poprzednim
lub drugim półroczu roku poprzedniego,
2) planowane roczne środki przeznaczone na wynagrodzenia osobowe – pomniejszone
o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe oraz
chorobowe.”
8) w art. 111 w ust. 3 po wyrazach „a przed dniem 1 stycznia 1969 r.” dodaje się
wyrazy „z wyjątkiem osób pobierających emeryturę”
9) po art. 113 dodaje się art. 113a-113c w brzmieniu:
„Art. 113a. 1. Do dnia powołania Prezesa Zakładu, o którym mowa w art. 73, jego
funkcje sprawuje Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powołany w trybie
ustawy, o której mowa w art. 122 ust. 1 pkt 1.
2. Z dniem powołania Prezesa Zakładu, o którym mowa w art. 73, wygasa akt
powołania Prezesa sprawującego jego funkcje.
Art. 113b. 1. Z dniem 1 stycznia 1999 r. wygasają akty powołania dyrektorów
oddziałów Zakładu.
2. Osoby, o których mowa w ust. 1, pełnią obowiązki do czasu powołania
kierowników terenowych jednostek organizacyjnych Zakładu, o których mowa w art.
67 ust. 1 pkt 2.
Art. 113c. 1. Stroną stosunków pracy pracowników zatrudnionych w Zakładzie
Ubezpieczeń Społecznych działającym na podstawie art. 7 ustawy, o której mowa w
art. 122 ust. 1 pkt 1, oraz w jednostkach, o których mowa w art. 117 ust. 1,
staje się Zakład, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.
2. Pracownikom, o których mowa w ust. 1, nie przysługują odprawy i inne
świadczenia pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach
rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn dotyczących zakładu
pracy oraz na podstawie przepisów o pracownikach urzędów państwowych, z
zastrzeżeniem ust. 4 i 5.
3. Zakład w terminie do dnia 31 stycznia 1999 r. zawiadamia na piśmie
pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę o warunkach pracy oraz o
skutkach w zakresie stosunków pracy związanych ze zmianą, o której mowa w ust. 1
oraz w art. 113b ust. 1.
4. W terminie 30 dni od zawiadomienia przewidzianego w ust. 3 pracownik
zatrudniony na podstawie umowy o pracę może bez wypowiedzenia, za siedmiodniowym
uprzedzeniem, rozwiązać stosunek pracy. Rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie
powoduje dla pracownika skutki, jakie przepisy prawa pracy wiążą z rozwiązaniem
stosunku pracy przez pracodawcę z przyczyn dotyczących zakładu pracy.
5. Pracownikom zatrudnionym na podstawie mianowania Zakład do dnia 31 stycznia
1999 r. przedstawi na piśmie nowe warunki pracy i płac z wynagrodzeniem nie
niższym niż dotychczasowe. Pracownicy w terminie 30 dni winni złożyć
oświadczenie o przyjęciu lub odmowie przyjęcia proponowanych warunków. W razie
nieuzgodnienia warunków, dotychczasowy stosunek pracy rozwiązuje się z upływem
okresu równego okresowi wypowiedzenia, liczonego od dnia, w którym pracownik
złożył oświadczenie o odmowie przyjęcia proponowanych warunków, lub od dnia, do
którego winien złożyć takie oświadczenie. Rozwiązanie stosunku pracy w tym
trybie powoduje skutki, jakie przepisy ustawy o pracownikach urzędów państwowych
wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy w związku z likwidacją urzędu.
6. Do czasu zawarcia układu zbiorowego, zasady wynagradzania pracowników Zakładu
oraz wielkość środków na wynagrodzenia określa Prezes Zakładu.”
10) w art. 122 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Tracą moc:
1) ustawa z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń
społecznych (Dz.U. z 1989 r. Nr 25, poz. 137 i Nr 74, poz. 441, z 1990 r. Nr 36,
poz. 206, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1994
r. Nr 84, poz. 385, z 1995 r. Nr 4, poz. 17 i Nr 85, poz. 426, z 1997 r. Nr 121,
poz. 770 oraz z 1989 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 108, poz. 684),
2) art. 1, art. 8, art. 14 ustawy z dnia 27 września 1973 r. o zaopatrzeniu
emerytalnym twórców i ich rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr 31, poz. 145, z 1986 r. Nr
42, poz. 202, z 1989 r. Nr 35, poz. 190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr
4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153),
3) art. 1-5, art. 25-32, art. 34 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o
ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej
lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1995 r. Nr 65, poz. 333 i Nr 128, poz. 617, z 1996
r. Nr 100, poz. 461 oraz z 1997 r. Nr 28, poz. 153),
4) art. 1-4, art. 22-26, art. 28, art. 32 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o
ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich
rodzin (Dz.U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr
104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100,
poz. 461 i Nr 124, poz. 585, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 106,
poz. 668),
5) rozdział 8 ustawy z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
pracowników kolejowych i ich rodzin (Dz.U. Nr 23, poz. 99, z 1985 r. Nr 20, poz.
85, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1997 r. Nr 43, poz. 272 i z 1998 r. Nr 66, poz.
431),
6) art. 1-6, art. 27-32, art. 34 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu
społecznym duchownych (Dz.U. Nr 29, poz. 156, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991
r. Nr 104, poz. 450, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461 i z
1997 r. Nr 28, poz. 153).”
Rozdział 2
Przepisy przejściowe
Art. 173. [ Przepisy przejściowe ]
1. Dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem
wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za
których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy.
2. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad
określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze
trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat.
3. Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy.
4. Pierwszej waloryzacji kapitału początkowego dokonuje się od 1 czerwca 1999 r.
poprzez pomnożenie tego kapitału wskaźnikiem wzrostu przeciętnego wynagrodzenia
z pierwszego kwartału 1999 r. pomniejszonego o naliczone i potrącone od
ubezpieczonego składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe w
stosunku do przeciętnego wynagrodzenia z drugiego kwartału 1998 r.
5. Drugiej waloryzacji przeprowadzanej od 1 września 1999 r. oraz kolejnych
dokonuje się na zasadach określonych w art. 25 ust. 3-6.
6. Kapitał początkowy ewidencjonowany jest na koncie ubezpieczonego.
Art. 174. [ Kapitał początkowy ]
1. Kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z
uwzględnieniem ust. 2-12.
2. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem
wejścia w życie ustawy okresy składkowe, o których mowa w art. 6, i okresy
nieskładkowe, o których mowa w art. 7, w wymiarze nie większym niż określony w
art. 5 ust. 2.
3. Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w
art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat
kalendarzowych ustala się z okresu od dnia 1 stycznia 1980 r. do dnia 31 grudnia
1998 r.
4. Do obliczenia kapitału początkowego dla osoby mającej ustalone prawo do renty
z tytułu niezdolności do pracy przyjmuje się podstawę wymiaru renty przyjętą w
decyzji ustalającej prawo do świadczenia po raz pierwszy lub ponownie
ustalającej wysokość renty bez uwzględnienia waloryzacji tej podstawy. W
przypadku gdy renta przyznana została przed dniem 15 listopada 1991 r., do
ustalenia kapitału początkowego przyjmuje się podstawę wymiaru ustaloną w wyniku
rewaloryzacji, chyba że po tej dacie ponownie była ustalana jej wysokość.
5. Jeżeli z powodu niemożności ustalenia podstawy wymiaru renty jej wysokość
została ustalona w kwocie najniższej renty, to w podstawie wymiaru kapitału
początkowego przyjmuje się najniższe wynagrodzenie pracowników obowiązujące w
okresie, o którym mowa w art. 15 ust. 1.
6. Przepisy ust. 5 stosuje się odpowiednio do ustalenia kapitału początkowego
osób uznanych za repatriantów.
7. Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100%
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r.
8. Przy obliczaniu kapitału początkowego część kwoty bazowej wynoszącej 24% tej
kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz
okresu składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r.
Współczynnik ten oblicza się według następującego wzoru:
gdzie:
„p”
- oznacza współczynnik;
wiek ubezpieczonego
- oznacza wiek w dniu 31 grudnia 1998 r.;
wiek emerytalny
- oznacza 60 - dla kobiet i 65 - dla mężczyzn;
staż ubezpieczeniowy
- oznacza udowodniony okres składkowy i nieskładkowy,
wymagany staż
- oznacza 20 - dla kobiet i 25 - dla mężczyzn;
z zastrzeżeniem ust. 12.
9. Staż ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w pełnych latach, z
tym że jeżeli ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy tego stażu ponad pełne lata,
staż ten zaokrągla się w górę.
10. Wiek ubezpieczonego, o którym mowa w ust. 8, określa się w pełnych latach, z
tym że jeżeli w dniu 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony ma więcej niż 6 miesięcy
ponad wiek ustalony, to przyjmuje się pełne lata po zaokrągleniu w górę.
11. W przypadku gdy w momencie objęcia ubezpieczeniem po raz pierwszy,
ubezpieczony nie ukończył 18 roku życia, we wzorze, o którym mowa w ust. 8,
liczbę 18 zastępuje się faktycznym wiekiem, w którym powstał obowiązek
ubezpieczenia.
12. Współczynnik, o którym mowa w ust. 8:
1) zaokrągla się do setnych części procenta,
2) nie może być wyższy od 100 %.
13. Wartość współczynnika, obliczonego na podstawie ust. 8, w zależności od
płci, wieku ubezpieczonego oraz stażu ubezpieczeniowego w dniu 31 grudnia 1998
r., przedstawiona jest w tabeli, stanowiącej załącznik do ustawy.
Art. 175. [ Ustalenie kapitału początkowego ]
1. Ubezpieczeni oraz płatnicy składek zobowiązani są do przekazywania Zakładowi,
w terminie i trybie ustalonym przez organ rentowy, dokumentacji umożliwiającej
ustalenie kapitału początkowego nie później niż w ciągu 5 lat od wejścia w życie
ustawy. Przepisy art. 115 ust. 1-3, art. 116 ust. 5, art. 117, 121, 122 ust. 1,
art. 123, 124 i 125 stosuje się odpowiednio.
2. Dla osób, które w dniu wejścia w życie ustawy nie pozostają w ubezpieczeniu,
kapitał początkowy ustala się na ich udokumentowany wniosek.
3. Ustalenie kapitału początkowego następuje w formie decyzji organu rentowego w
terminie 6 miesięcy od wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do
obliczenia tego kapitału. Od decyzji organu rentowego przysługują osobie
zainteresowanej środki odwoławcze określone w odrębnych przepisach.
4. Ponowne ustalenie wysokości kapitału początkowego następuje w okolicznościach
określonych w art. 114.
5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady współpracy Zakładu z ubezpieczonymi i
płatnikami składek w zakresie ustalania kapitału początkowego.
Art. 176. [ Podstawa wymiaru emerytury i renty w 1999 r. ]
Podstawę wymiaru emerytury i renty w 1999 r. stanowi ustalona, w sposób
określony w art. 15 ust. 4 i 5, przeciętna podstawa wymiaru składki na
ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych
przez zainteresowanego z ostatnich 19 lat kalendarzowych, poprzedzających
bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, lub wniosek
o ponowne ustalenie wysokości tych świadczeń.
Art. 177. [ Kwota bazowa w dniu wejścia w życie ustawy ]
W dniu wejścia w życie ustawy kwota bazowa stanowi 100% przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. i wynosi 1 220,
89 zł.
Art. 178. [ Obliczanie przychodu w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 31 maja 1999
r. ]
W okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 31 maja 1999 r. do przychodu, o
którym mowa w art. 104 ust. 8, nie wlicza się płaconej przez ubezpieczonego
składki z tytułu ubezpieczenia emerytalnego, rentowego i chorobowego.
Art. 179. [ Waloryzacja emerytur i rent przyznanych od uposażeń ]
Od 1 stycznia 1999 r. emerytury i renty przyznane od uposażeń osiągniętych przed
tą datą na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym osób, o których mowa w
art. 1 ust. 2, podlegają dodatkowej waloryzacji wskaźnikiem 104,3%.
Art. 180. [ Ponowne ustalenie wysokości świadczenia ]
1. Osoby, którym w dniu wejścia w życie ustawy przysługują emerytury, renty z
tytułu niezdolności do pracy i renty rodzinne na podstawie:
1) przepisów, o których mowa w art. 195,
2) art. 19a ustawy z dnia 24 maja 1990 r. o zmianie niektórych przepisów o
zaopatrzeniu emerytalnym (Dz. U. Nr 36, poz. 206, Nr 66, poz. 390 i Nr 92, poz.
540),
3) ustawy z dnia 14 grudnia 1990 r. o rewaloryzacji emerytur i rent dla osób,
które ukończyły 80 lat, oraz o zmianie niektórych przepisów o zaopatrzeniu
emerytalnym (Dz. U. Nr 92, poz. 540)
- zachowują prawo do tych świadczeń w wysokości ustalonej przed dniem wejścia w
życie ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2-5 i z uwzględnieniem ust. 6-9.
2. Wysokość świadczeń dla osób wymienionych w ust. 1 pkt 1 i 3, które zgłoszą
wniosek o przyznanie zwiększenia określonego w art. 56, oblicza się poprzez
doliczenie tego zwiększenia do kwoty przysługującego świadczenia. Kwota
emerytury lub renty wraz z tymi zwiększeniami nie może przekraczać 100% podstawy
wymiaru. Przepisy art. 73 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.
3. Jeżeli osobie, o której mowa w ust. 2, przysługuje emerytura lub renta w
kwocie świadczenia najniższego, zwiększenie, o którym mowa w art. 56, dolicza
się przed podwyższeniem świadczenia do kwoty najniższej.
4. Do ustalenia wysokości oraz przy wypłacie rent rodzinnych przysługujących w
dniu wejścia w życie ustawy przepisy art. 74 i 131 stosuje się odpowiednio.
5. Świadczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, wypłaca się z Funduszu, z tym że
koszty tych świadczeń w części odpowiadającej części składkowej emerytury lub
renty rolniczej, zwiększeniu z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie
społeczne rolników za cały udowodniony okres pracy w gospodarstwie rolnym, w tym
również przypadający wcześniej niż 25 lat przed ustaleniem prawa do emerytury
lub renty oraz podwyższeniu do kwoty najniższej emerytury lub renty - podlegają
odpowiedniej refundacji z funduszu emerytalno-rentowego określonego w przepisach
o ubezpieczeniu społecznym rolników.
6. Emerytury i renty, o których mowa w ust. 1, podlegają waloryzacji na zasadach
określonych w ustawie.
7. W razie złożenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości świadczenia:
1) przez doliczenie nie uwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów
składkowych lub nieskładkowych stosuje się art. 112 i 113,
2) przez zmianę okresu, z którego podstawę wymiaru składki przyjmuje się jako
podstawę wymiaru świadczenia, stosuje się odpowiednio art. 110 lub art. 111.
8. Do ustalenia wysokości świadczeń dla osób wymienionych w ust. 1 pkt 1, które
zgłoszą wniosek o zastosowanie przeliczników do okresów pracy górniczej, stosuje
się odpowiednio przepisy art. 51 lub 52.
9. W razie przyznania emerytury osobie, która wcześniej miała ustalone prawo do
renty z tytułu niezdolności do pracy, przyjmuje się wszystkie okresy
uwzględnione w decyzji o przyznaniu renty z tytułu niezdolności do pracy lub o
ponownym ustaleniu jej wysokości.
Art. 181. [ Górnicza renta rodzinna ]
Prawo do górniczej renty rodzinnej ustalonej na podstawie przepisów ustawy, o
której mowa w art. 195 pkt 6, zachowuje wdowa, która zawarła ponownie związek
małżeński przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jeżeli:
1) wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa, uprawnione do
renty rodzinnej po zmarłym mężu,
2) po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy osiągnie wiek 50 lat życia albo
stanie się niezdolna do pracy, jeżeli nie wychowuje co najmniej jednego z
dzieci, wnuków lub rodzeństwa, uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym mężu.
Art. 182. [ Zgłaszanie wniosków o emeryturę w organie rentowym ]
Ubezpieczeni urodzeni po dniu 31 grudnia 1948 r., do których nie stosuje się
art. 46-50, zgłaszają wnioski o emeryturę bezpośrednio w organie rentowym.
Art. 183. [ Wysokość emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. ]
1. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31
grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na
podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego
funduszu emerytalnego, zgłoszony w roku kalendarzowym 2009, wynosi:
1) 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
2) 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
2. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1,
zgłoszony w roku kalendarzowym 2010, wynosi:
1) 70% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
2) 30% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
3. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1,
zgłoszony w roku kalendarzowym 2011, wynosi:
1) 55% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
2) 45% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
4. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1,
zgłoszony w roku kalendarzowym 2012, wynosi:
1) 35% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
2) 65% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
5. Emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej, o której mowa w ust. 1,
zgłoszony w roku kalendarzowym 2013, wynosi:
1) 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz
2) 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26.
6. Do ponownego ustalenia wysokości emerytury, o której mowa w ust. 1-5, z
tytułu podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu przyznania
emerytury stosuje się art. 108.
Art. 184. [ Emerytura dla osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze ]
1. Ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po
osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32-34, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w
życie ustawy osiągnęli:
1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku
niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz
2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
2. Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia
do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku
ubezpieczonego będącego pracownikiem.
Art. 185. [ Ustalanie kapitału początkowego dla osób przechodzących na
wcześniejszą emeryturę ]
1. Przy ustalaniu wysokości emerytury dla osób nabywających prawo do emerytury w
wieku określonym w art. 184 kapitał początkowy podlega przeliczeniu poprzez
dodanie do okresów składkowych okresu równego różnicy pomiędzy wiekiem
emerytalnym, o którym mowa w art. 24, a faktycznym wiekiem przejścia na
emeryturę. Do przeliczonego kapitału początkowego stosuje się przepisy art. 173
ust. 3-6.
2. Okresy składkowe, o których mowa w ust. 1, ustala się z dokładnością do
pełnego miesiąca.
Art. 186. [ Stosowanie przepisów ustawy ]
1. Rozpatrzeniu na podstawie ustawy podlegają wnioski:
1) osób, które nie odpowiadały warunkom wymaganym do uzyskania prawa do
emerytury lub renty na podstawie przepisów dotychczasowych, jeżeli osoby te
odpowiadają warunkom do uzyskania świadczeń na podstawie ustawy,
2) osób, które przedłożyły nowe dowody mające wpływ na prawo do świadczeń lub
ich wysokość.
2. Przepisy ustawy stosuje się do wniosków o świadczenia zgłoszonych:
1) począwszy od dnia wejścia w życie ustawy,
2) przed dniem wejścia w życie ustawy, jeżeli choćby jeden z warunków do
uzyskania prawa do świadczenia został spełniony, poczynając od tego dnia.
3. Do wniosków osób urodzonych przed dniem 1 stycznia 1949 r., które do dnia
wejścia w życie ustawy nie zgłosiły wniosku o emeryturę, mimo że spełniły
warunki do nabycia prawa do tego świadczenia - stosuje się przepisy ustaw i
dekretu wymienionych w art. 195 dotyczące warunków nabycia prawa do emerytury,
chyba że przepisy ustawy są dla tych osób korzystniejsze.
4. Prawo do emerytury określonej w art. 28 ust. 3 ustawy, o której mowa w art.
166, w brzmieniu obowiązującym do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy,
zachowuje poseł lub senator, który do dnia 31 grudnia 1997 r. spełnił warunki
wymagane do jej przyznania.
Art. 187. [ Orzekanie w sprawach niezdolności do pracy ]
Orzekanie w sprawach niezdolności do pracy osób mających ustalone prawo do renty
na podstawie przepisów obowiązujących w dniu 31 sierpnia 1997 r., w przypadkach
gdy osoby te mają wyznaczone kontrolne badania stopnia ich niezdolności do
pracy, następuje przy zastosowaniu przepisów art. 12-14.
Art. 188. [ Potrącenia z tytułu zaległych składek ]
Potrąceń z tytułu zaległych składek na ubezpieczenie społeczne ubezpieczonego
będącego jednocześnie płatnikiem składek, za okres poprzedzający nabycie prawa
do pobieranej emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy albo renty
rodzinnej po tym ubezpieczonym, ustalonych przed dniem wejścia w życie ustawy,
dokonuje się na zasadach określonych w ustawie dla świadczeń wypłacanych w
kwocie zaliczkowej.
Art. 189. [ Przeliczanie świadczeń przekazywanych za granicę ]
Do czasu wprowadzenia zewnętrznej wymienialności złotego świadczenia
przekazywane za granicę, na podstawie umów międzynarodowych, przelicza się ze
złotych na walutę obcą (wymienialną) według kursu tej waluty, obowiązującego w
dniu dokonywania przeliczenia przez organ rentowy.
Art. 190. [ Emeryt lub rencista odbywający karę pozbawienia wolności ]
1. Członków rodziny emeryta lub rencisty, odbywającego karę pozbawienia wolności
na mocy orzeczenia sądu, którym wypłacano przysługujące emerytowi lub renciście
świadczenia w całości lub w części, uznaje się począwszy od dnia wejścia w życie
ustawy za osoby, o których mowa w art. 130 ust. 3 pkt 2, bez konieczności ich
wskazania przez osobę uprawnioną do świadczeń.
2. Osobom tym wypłaca się świadczenia określone ustawą, po uprzednim pouczeniu o
okolicznościach, o których mowa w art. 138 ust. 2 pkt 1.
3. W razie wydania orzeczenia uniewinniającego lub umarzającego postępowanie
emerytowi lub renciście wypłaca się, za cały okres pozbawienia wolności
przypadający przed dniem wejścia w życie ustawy, część świadczenia, której
wypłata była wstrzymana na podstawie art. 85 ust. 1 lub 4 ustawy wymienionej w
art. 195 pkt 5.
Art. 191. [ Ponowne ustalenie wysokości świadczenia ]
1. Ponowne ustalenie wysokości świadczenia, przy uwzględnieniu nowych okresów
składkowych, o których mowa w art. 6 ust. 2 pkt 8, następuje na wniosek
zainteresowanego, z tym że świadczenia w podwyższonej wysokości wypłaca się od
miesiąca, w którym zgłoszony został ten wniosek, i nie wcześniej niż od dnia
wejścia w życie ustawy.
2. Do emerytur i rent podlegających zawieszeniu lub zmniejszeniu w związku z
osiąganiem dochodów w 1998 r. stosuje się, zamiast przepisów art. 103-106,
przepisy art. 24 i 25 ustawy, o której mowa w art. 195 pkt 9.
3. Do potrąceń i egzekucji ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie,
dokonywanych na podstawie przepisów dotychczasowych, począwszy od dnia wejścia w
życie ustawy, stosuje się przepisy art. 139-141, 143 i 144.
Art. 192. [ Przepisy o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin ]
Ilekroć przepisy odsyłają do przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i
ich rodzin oraz o rewaloryzacji emerytur i rent, o zasadach ustalania emerytur i
rent oraz o zmianie niektórych ustaw, należy przez to rozumieć odesłanie do
przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Art. 193. [ Wypłata zasiłków ]
1. Zasiłek chorobowy, do którego prawo określone w przepisach wymienionych w
art. 147, 149, 154, art. 195 pkt 2 i 3 powstało przed dniem wejścia w życie
ustawy, wypłaca się w wysokości i na zasadach określonych w przepisach
dotychczasowych za cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy z powodu
choroby.
2. Przepis ust. 1 stosuje się do zasiłku wyrównawczego, macierzyńskiego,
opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego.
3. Wysokość świadczenia rehabilitacyjnego przyznanego po zakończeniu pobierania
zasiłku chorobowego ustalonego według dotychczasowych przepisów ustala się z
uwzględnieniem podstawy wymiaru zasiłku chorobowego ustalonej według
dotychczasowych zasad.
Art. 194. [ Przepisy wykonawcze ]
Do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostają w
mocy przepisy wykonawcze wydane na podstawie ustaw i dekretu wymienionych w art.
195, jeżeli nie są sprzeczne z przepisami niniejszej ustawy.
Rozdział 3 - Przepisy końcowe i uchylające
Art. 195. [ Przepisy uchylone ]
Tracą moc:
1) art. 2 pkt 1 lit. a) i e), art. 3, art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 6, art. 6 pkt
1, art. 7 ust. 1, ust. 2 pkt 3 i ust. 3, art. 9, art. 10, art. 11, art. 12, art.
13, art. 17, art. 18, art. 19 pkt 1 i art. 20 ustawy z dnia 27 września 1973 r.
o zaopatrzeniu emerytalnym twórców i ich rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr 31, poz.
145, z 1986 r. Nr 42, poz. 202, z 1989 r. Nr 35, poz. 190, z 1990 r. Nr 36, poz.
206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997 r. Nr 28, poz.
153 i z 1998 r. Nr 137, poz. 887),
2) art. 6 ust. 1 pkt 4 i 7, ust. 2 pkt 3, art. 15-18, art. 24, art. 33 ust. 1-3
i art. 41 ustawy z dnia 19 grudnia 1975 r. o ubezpieczeniu społecznym osób
wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz.U. z
1995 r. Nr 65, poz. 333 i Nr 128, poz. 617, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997
r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 137, poz. 887),
3) art. 1, 2, 3 pkt 3, 5 i 9, ust. 2 pkt 3 i ust. 3, art. 13-16, art. 18-20,
art. 22, art. 25, art. 26, art. 28 dekretu z dnia 4 marca 1976 r. o
ubezpieczeniu społecznym członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i
spółdzielni kółek rolniczych oraz ich rodzin (Dz.U. z 1983 r. Nr 27, poz. 135, z
1989 r. Nr 35, poz. 190, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z
1996 r. Nr 100, poz. 461 i z 1997 r. Nr 28, poz. 153),
4) art. 5 pkt 4 i 7, art. 9, art. 11 ust. 1 pkt 3 i ust. 2, art.12, art. 15 ust.
2 i 3, art. 16, art. 17, art. 21, art. 29, art. 31 ustawy z dnia 18 grudnia 1976
r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich
rodzin (Dz.U. z 1989 r. Nr 46, poz. 250, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991 r. Nr
104, poz. 450 i Nr 110, poz. 474, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100,
poz. 461 i Nr 124, poz. 585, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 106,
poz. 668 i Nr 137, poz. 887),
5) ustawa z dnia 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich
rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267, z 1984 r. Nr 52, poz. 268 i 270, z 1986 r. Nr 1,
poz.1, z 1989 r. Nr 35, poz. 190 i 192, z 1990 r. Nr 10, poz. 58 i 61, Nr 36,
poz. 206, Nr 66, poz. 390 i Nr 87, poz. 506, z 1991 r. Nr 7, poz. 24, Nr 80,
poz. 350 i Nr 94, poz. 422, z 1992 r. Nr 21, poz. 84 i Nr 64, poz. 321, z 1994
r. Nr 74, poz. 339 i Nr 108, poz. 516, z 1995 r. Nr 4, poz.17, z 1996 r. Nr 100,
poz. 461, Nr 136, poz. 636 i Nr 147, poz. 687, z 1997 r. Nr 93, poz. 569 i Nr
111, poz. 725 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756),
6) ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym górników i ich
rodzin (Dz.U. z 1995 r. Nr 30, poz. 154, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i z 1998 r.
Nr 74, poz. 473),
7) ustawa z dnia 28 kwietnia 1983 r. o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników
kolejowych i ich rodzin (Dz.U. Nr 23, poz. 99, z 1985 r. Nr 20, poz. 85, z 1990
r. Nr 36, poz. 206, z 1997 r. Nr 43, poz. 272 i z 1998 r. Nr 66, poz. 431),
8) art. 7 ust. 1 pkt 4 i 7, ust. 2 pkt 3, art. 11, art. 12 pkt 3, art. 17, 21,
22 , 24, 25, 33, 34, 36 i 37 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o ubezpieczeniu
społecznym duchownych (Dz.U. Nr 29, poz. 156, z 1990 r. Nr 36, poz. 206, z 1991
r. Nr 104, poz. 450, z 1995 r. Nr 4, poz. 17, z 1996 r. Nr 100, poz. 461, z 1997
r. Nr 28, poz. 153 oraz z 1998 r. Nr 137, poz. 887),
9) ustawa z dnia 7 października 1991 r. o rewaloryzacji emerytur i rent, o
zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr
104, poz. 450, z 1992 r. Nr 21, poz. 84, z 1993 r. Nr 127, poz. 583 i Nr 129,
poz. 602, z 1994 r. Nr 84, poz. 385, z 1995 r. Nr 4, poz.17, Nr 95, poz. 473 i
Nr 138, poz. 681, z 1996 r. Nr 87, poz. 395, Nr 100, poz. 461, Nr 136, poz. 636
i Nr 147, poz. 687, z 1997 r. Nr 30, poz. 164, Nr 106, poz. 676, Nr 111, poz.
725 i Nr 141, poz. 943 oraz z 1998 r. Nr 55, poz. 351),
10) art. 2-4 ustawy z dnia 30 czerwca 1994 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu
emerytalnym górników i ich rodzin oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U.
Nr 84, poz. 385 i z 1997 r. Nr 30, poz. 164),
11) ustawa z dnia 25 października 1996 r. o waloryzacji emerytur i rent oraz o
zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 136, poz. 636).
Art. 196. [ Wejście w życie ]
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r., z tym że art. 182 wchodzi w
życie z dniem 1 stycznia 2004 r.
