Rozdział 1 - Przepisy ogólne
Art. 1. [ Zakres regulacji ]
Ustawa określa ogólne warunki, zasady podejmowania i prowadzenia działalności w
zakresie ubezpieczeń majątkowych i osobowych.
Art. 1a. [ Działalność ubezpieczeniowa ]
1. Przez działalność ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie czynności
ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek
ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych, w zakresie grup ubezpieczeń zgodnie
z załącznikiem do ustawy.
2. Czynnościami ubezpieczeniowymi, o których mowa w ust. 1, są:
1) zawieranie umów ubezpieczenia, umów reasekuracji oraz umów gwarancji
ubezpieczeniowych bądź zlecanie ich zawierania uprawnionym pośrednikom
ubezpieczeniowym w rozumieniu przepisów o pośrednictwie ubezpieczeniowym,
2) wypłacanie ustalonych odszkodowań i innych należnych uprawnionym świadczeń z
tytułu umów, o których mowa w pkt 1,
3) przejmowanie i zbywanie przedmiotów lub praw nabytych przez zakład
ubezpieczeń w związku z wykonywaniem umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji
ubezpieczeniowej,
4) ustanawianie w drodze czynności cywilnoprawnych zabezpieczeń rzeczowych lub
osobistych, jeśli są one bezpośrednio związane z zawieraniem umów, o których
mowa w pkt 1.
3. Czynnościami ubezpieczeniowymi są również:
1) ocena ryzyka w ubezpieczeniach majątkowych i osobowych oraz umowach gwarancji
ubezpieczeniowych,
2) ustalenie wartości przedmiotu ubezpieczenia,
3) ustalenie składek i prowizji ubezpieczeniowych należnych z tytułu zawieranych
umów oraz ich egzekwowanie,
4) kontrola przestrzegania przez ubezpieczających zastrzeżonych w umowie bądź
ogólnych warunkach ubezpieczeń obowiązków i zasad bezpieczeństwa odnoszących się
do przedmiotów objętych ochroną ubezpieczeniową,
5) ustalenie przyczyn i okoliczności wypadków ubezpieczeniowych,
6) ustalenie wysokości szkód i rozmiaru odszkodowań oraz innych świadczeń
należnych uprawnionym z umów ubezpieczenia lub umów gwarancji ubezpieczeniowych,
7) prowadzenie postępowań regresowych,
8) marketing i reklama w zakresie świadczonych usług ubezpieczeniowych,
9) lokowanie środków zakładów ubezpieczeń,
10) inne czynności przewidziane na mocy innych ustaw.
4. Jako czynności ubezpieczeniowe traktuje się także czynności zapobiegania
powstawaniu bądź zmniejszeniu skutków wypadków ubezpieczeniowych, jeżeli są one
wykonywane przez zakłady ubezpieczeń.
5. Zakład ubezpieczeń może zlecać wykonanie czynności określonych w ust. 3 innym
podmiotom. Czynności, o których mowa w ust. 3, wykonywane przez te podmioty
traktowane są jak czynności ubezpieczeniowe.
Art. 2. [ Zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej ]
1. Działalność ubezpieczeniowa bezpośrednia i reasekuracyjna, zwana dalej
„działalnością ubezpieczeniową”, może być prowadzona wyłącznie za zezwoleniem
ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.
2. Działalność, o której mowa w ust. 1, prowadzi zakład ubezpieczeń i
reasekuracji albo zakład ubezpieczeń lub zakład reasekuracji zwany dalej
„zakładem ubezpieczeń”.
Art. 3. [ Ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne ]
1. Wprowadza się ubezpieczenia obowiązkowe i dobrowolne.
2. Ochronę ubezpieczeniową ustanawia się na podstawie umowy zawieranej pomiędzy
zakładem ubezpieczeń a ubezpieczającym.
Art. 4. [ Ubezpieczenia obowiązkowe ]
Ubezpieczeniami obowiązkowymi są:
1) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za
szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów,
2) ubezpieczenie budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i
innych zdarzeń losowych,
3) ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej rolników z tytułu prowadzenia
gospodarstwa rolnego,
4) inne ubezpieczenia przewidziane na mocy obowiązujących ustaw lub
ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umów międzynarodowych.
Art. 5. [ Delegacja ]
1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia,
określa ogólne warunki ubezpieczeń obowiązkowych. Minister właściwy do spraw
instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia datę powstania
obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia, podstawowy zakres odpowiedzialności
zakładu ubezpieczeń, minimalną sumę gwarancyjną ubezpieczenia, zakres praw i
obowiązków ubezpieczającego i zakładu ubezpieczeń, wynikających z umowy
ubezpieczenia. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając
rozporządzenie, uwzględnia również podstawowy system taryf, uzależniający
stosowaną taryfę od długości okresu bezszkodowego i zapewniający porównywalność
taryf różnych zakładów ubezpieczeń.
2. Zakłady ubezpieczeń mogą uwzględnić w systemie taryf również inne czynniki
wpływające na szkodowość.
3. Wysokość stawek ubezpieczeniowych ustala zakład ubezpieczeń. Zakład
ubezpieczeń nie może ustalać stawek ubezpieczeniowych poniżej kosztów
świadczenia ochrony ubezpieczeniowej w celu eliminacji konkurencji.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, sposób potwierdzenia spełnienia obowiązku zawarcia umowy
ubezpieczenia. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając
rozporządzenie, wskazuje rodzaj dokumentu potwierdzającego spełnienie obowiązku
zawarcia umowy ubezpieczenia.
5. Zakład ubezpieczeń prowadzący działalność w zakresie ubezpieczenia
obowiązkowego nie może odmówić zawarcia tego ubezpieczenia.
Art. 6. [ Ogólne warunki ubezpieczeń ]
1. Ogólne warunki ubezpieczeń, z wyjątkiem ubezpieczeń wymienionych w art. 4,
oraz taryfy i wysokość stawek ubezpieczeniowych ustala zakład ubezpieczeń.
2. Ogólne warunki ubezpieczenia określają w szczególności przedmiot i zakres
ubezpieczenia, sposób zawierania umowy ubezpieczenia, zakres i czas trwania
odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń, prawa i obowiązki stron umowy, sposób
ustalania wysokości szkody oraz wypłaty odszkodowań lub świadczeń.
3. W ogólnych warunkach ubezpieczenia należy zastrzec możliwość odstąpienia od
umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego w okresie 30 dni dla osób fizycznych
i 7 dni dla osób prawnych od daty zawarcia umowy, jeżeli umowa jest zawarta na
okres dłuższy niż 6 miesięcy; odstąpienie od umowy nie zwalnia ubezpieczającego
z obowiązku opłacenia składki za okres, w jakim zakład ubezpieczeń udzielał
ochrony ubezpieczeniowej.
4. Zastrzeżony w umowie ubezpieczenia okres, w którym wypowiedzenie umowy nie
jest możliwe, nie może być dłuższy niż dwa lata.
5. Przy zawieraniu umowy ubezpieczenia zakład ubezpieczeń ma obowiązek doręczyć,
bez wezwania, stronie ubezpieczającej tekst ogólnych warunków ubezpieczenia,
podpisany przez co najmniej dwóch członków zarządu.
Art. 7. [ Umowne uregulowanie praw i obowiązków ]
1. Umowa ubezpieczenia może regulować prawa i obowiązki stron w sposób
odbiegający od ogólnych warunków ubezpieczenia.
2. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany do przedstawienia ubezpieczającemu w
formie pisemnej różnicy między postanowieniami umowy, o której mowa w ust. 1, a
ogólnymi warunkami ubezpieczenia stosowanymi przez zakład ubezpieczeń.
Art. 7a. [ Właściwość sądu ]
1. Spory wynikające z umów ubezpieczenia rozpatrują sądy właściwe dla siedziby
osoby ubezpieczonej lub uprawnionej do odszkodowania, jeżeli umowa ubezpieczenia
albo ogólne warunki ubezpieczenia nie stanowią inaczej.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy osób zagranicznych.
Art. 8. [ Wysokość odszkodowania z tytułu ubezpieczeń majątkowych ]
1. Odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia majątkowego nie może być wyższe od
poniesionej szkody, chyba że umowa stanowi inaczej.
2. W przypadku zbiegu świadczeń z tytułu dwóch lub więcej ubezpieczeń z tego
samego zdarzenia, odszkodowanie wypłaca się do wysokości szkody w granicach sum
ubezpieczenia w ramach każdego ze stosunków ubezpieczenia, z uwzględnieniem
odszkodowań już wypłaconych z innego stosunku ubezpieczenia.
3. Przepis ust. 2 nie ma zastosowania przy ubezpieczeniach na życie i od
następstw nieszczęśliwych wypadków.
4. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym ubezpieczeniem
odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od zakładu
ubezpieczeń.
5. W razie zaistnienia szkody objętej ubezpieczeniem, o którym mowa w art. 4 pkt
1 i 3, w przypadkach określonych w art. 51 ust. 2, uprawniony do odszkodowania
może dochodzić roszczeń od Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
6. Po wniesieniu pozwu, w przypadkach określonych w art. 51 ust. 2, przeciwko
innym stronom niż Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, sąd zawiadamia
Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny o toczącym się postępowaniu. Po otrzymaniu
zawiadomienia Fundusz może wstąpić do procesu w charakterze interwenienta
ubocznego.
7. W razie zaistnienia szkody objętej ubezpieczeniem, o którym mowa w art. 4 pkt
1, w związku z art. 90a ust. 3 pkt 3, uprawniony do odszkodowania może dochodzić
roszczeń bezpośrednio od Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych.
Art. 8a. [ Obowiązek udzielania informacji ]
Na wniosek zakładu ubezpieczeń, Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego lub
Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych oraz w zakresie zadań wykonywanych
przez te instytucje ubezpieczeniowe i w celu ich wykonania, w związku z
wypadkiem lub zdarzeniem będącym podstawą ustalania odpowiedzialności, sądy,
organy prokuratury, policji oraz inne organy i instytucje mają obowiązek
udzielić informacji i udostępnić materiały niezbędne do ustalenia okoliczności
tych wypadków i zdarzeń oraz do określenia wysokości odszkodowania lub
świadczenia.
Art. 9. [ Zakaz udzielania informacji ]
1. Zakład ubezpieczeń nie może udzielać informacji dotyczących poszczególnych
umów ubezpieczenia, z wyjątkiem informacji związanych z umową ubezpieczenia,
przekazywanych uposażonym i uprawnionym do świadczenia wynikającego z umowy
ubezpieczenia oraz osobom trzecim, na rzecz których zawarta jest umowa
ubezpieczenia.
2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy informacji udzielanych na żądanie:
1) sądu, prokuratora, organu nadzoru ubezpieczeniowego,
2) Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego o treści umów ubezpieczenia, w
zakresie wykonywania przez Fundusz zadań określonych ustawą,
3) Najwyższej Izby Kontroli o treści umów ubezpieczenia zawartych przez
jednostki objęte kontrolą, jeżeli kontrola ta stwierdziła niekompletność lub
nierzetelność dokumentów finansowych dotyczących zawartych umów ubezpieczenia,
4) Narodowego Banku Polskiego, w związku ze sprawowaną kontrolą dewizową, oraz
banków upoważnionych do wykonywania czynności obrotu dewizowego w zakresie
dotyczącym istnienia wymaganego zobowiązania stanowiącego podstawę do
przekazania za granicę waluty obcej,
5) Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej, w związku z toczącą się sprawą:
a) karną lub karno-skarbową przeciwko będącej osobą fizyczną stronie umowy
ubezpieczenia,
b) karną lub karno-skarbową o przestępstwo popełnione przy wykonywaniu czynności
związanych z działalnością osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie
mającej osobowości prawnej, będącej stroną umowy ubezpieczenia,
5a) Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, w zakresie wykonywania przez
niego zadań określonych ustawą,
6) Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawach, które podjął do prowadzenia w
związku ze skargą ubezpieczonego, osoby upoważnionej z umowy ubezpieczenia lub
osoby uprawnionej do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym
ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej,
6a) Policji, jeżeli jest to konieczne dla skutecznego zapobieżenia przestępstw,
ich wykrycia albo ustalenia sprawców i uzyskania dowodów, na zasadach i w trybie
określonych w art. 20 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2000
r. Nr 101, poz. 1092 oraz z 2001 r. Nr 41, poz. 465, Nr 81, poz. 877 i Nr 100,
poz. 1084),
7) dyrektora izby celnej, w związku z prowadzoną przez urząd celny sprawą:
a) skarbową przeciwko będącej osobą fizyczną stronie umowy ubezpieczenia,
b) skarbową o przestępstwo popełnione przy wykonywaniu czynności związanych z
działalnością osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej
osobowości prawnej, będącej stroną umowy ubezpieczenia,
8) Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych o treści umów ubezpieczenia, w
zakresie wykonywania przez Biuro zadań określonych ustawą,
9) Rzecznika Ubezpieczonych, w związku z podjętą sprawą w zakresie ochrony
konsumenckich interesów ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia,
10) reasekuratorów w zakresie umów ubezpieczeń ryzyk objętych lub ryzyk, które
mają być objęte umową reasekuracji,
11) innych zakładów ubezpieczeń, dla potrzeb stosowania taryfy w zależności od
długości okresu bezszkodowego lub ustalania proporcjonalnej odpowiedzialności w
przypadku zawarcia umów ubezpieczenia, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 3, na ten
sam okres w dwóch lub więcej zakładach ubezpieczeń,
12) podmiotów przetwarzających, na zlecenie zakładu ubezpieczeń, dane dotyczące
ubezpieczonych, ubezpieczających i uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz
administrujących indywidualnymi kontami jednostek uczestnictwa.
3. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy również informacji o zawartych
umowach obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza
pojazdu mechanicznego za szkody powstałe w związku z ruchem tego pojazdu,
przekazywanych do centralnej ewidencji pojazdów na podstawie przepisów Prawa o
ruchu drogowym.
4. Przetwarzanie danych przez podmioty, o których mowa w ust. 2 pkt 12, nie
ogranicza odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń wynikającej z zakazu, o którym
mowa w ust. 1.
Art. 9a. [ Obowiązek zachowania tajemnicy ]
1. Zakład ubezpieczeń i osoby w nim zatrudnione oraz osoby, za pośrednictwem
których zakład wykonuje czynności ubezpieczeniowe, są zobowiązane zachować
tajemnicę, która obejmuje wszystkie wiadomości dotyczące udzielania Policji
danych, na zasadach określonych w art. 20 ust. 4—10 ustawy wymienionej w art. 9
ust. 2 pkt 6a.
2. Zachowanie tajemnicy, o której mowa w ust. 1, obowiązuje również wobec strony
umowy ubezpieczenia oraz osób trzecich.
Art. 10. [ Zakaz prowadzenia innej działalności ]
1. Zakład ubezpieczeń nie może zajmować się bezpośrednio inną działalnością
gospodarczą poza działalnością ubezpieczeniową i z nią związaną.
1a. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do działalności akwizycyjnej na rzecz
otwartych funduszy emerytalnych, prowadzonej przez zakład ubezpieczeń na
podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych.
2. Zakład ubezpieczeń nie może prowadzić jednocześnie działalności w dziale
ubezpieczeń na życie i w dziale pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz
ubezpieczeń majątkowych.
Art. 11. [ Sposób prowadzenia działalności ubezpieczeniowej ]
Zakład ubezpieczeń może prowadzić działalność ubezpieczeniową wyłącznie w formie
spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.
Art. 11a. [ Akcje spółki ]
1. Akcje spółki, o której mowa w art. 11, mogą być tylko akcjami imiennymi, z
zastrzeżeniem ust. 2.
2. Przepis ust. 1 nie dotyczy akcji wprowadzonych do publicznego obrotu za zgodą
Komisji Papierów Wartościowych i Giełd.
3. W przypadku uchylenia decyzji zawierającej zgodę, o której mowa w ust. 2,
spółka obowiązana jest, w ciągu 3 miesięcy od dnia uchylenia decyzji, dokonać
zamiany akcji na okaziciela na akcje imienne. W okresie od uchylenia decyzji do
dokonania zamiany nie można przenosić praw z akcji na okaziciela.
4. W celu ustalenia akcjonariuszy, o których mowa w ust. 3, Krajowy Depozyt
Papierów Wartościowych i podmioty prowadzące przedsiębiorstwa maklerskie,
rejestrujące stan posiadania akcji spółki, mają obowiązek w terminie 30 dni, na
żądanie spółki i jej koszt, przekazać spółce informację dotyczącą stanu
posiadania akcji spółki przez poszczególnych akcjonariuszy.
Art. 11b. [ Wysokość kapitału akcyjnego ]
1. Kapitał akcyjny spółki nie może być niższy niż najwyższa minimalna wysokość
kapitału gwarancyjnego wymaganego dla grup ubezpieczeń, w których zakład
ubezpieczeń prowadzi działalność.
2. Kapitał akcyjny, o którym mowa w ust. 1, wnoszony jest w gotówce i opłacany w
całości przed zarejestrowaniem spółki.
Art. 11c. [ Statut spółki akcyjnej ]
Statut spółki akcyjnej i jego poniższe zmiany przed jej zarejestrowaniem oraz
następujące zmiany statutu wymagają zatwierdzenia przez ministra właściwego do
spraw instytucji finansowych: podwyższenie lub obniżenie kapitału akcyjnego,
zmiany dotyczące przedmiotu przedsiębiorstwa, terytorialnego i rzeczowego
zakresu działalności spółki, jej siedziby, uprzywilejowania akcji i uprawnień
przyznanych akcjonariuszom osobiście oraz tworzenie w ciężar kosztów funduszy,
rezerw i rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.
Art. 11d. [ Obowiązki nabywcy akcji lub praw z akcji ]
1. Podmiot, który nabył akcje lub prawa z akcji albo objął akcje lub prawa z
akcji, jest obowiązany powiadomić ministra właściwego do spraw instytucji
finansowych, w ciągu 7 dni od dnia nabycia akcji lub praw z akcji albo objęcia
akcji lub praw z akcji zakładu ubezpieczeń w ilości zapewniającej przekroczenie
10% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu.
2. Podmiot zamierzający nabyć akcje lub prawa z akcji albo objąć akcje lub prawa
z akcji jest obowiązany uzyskać zgodę ministra właściwego do spraw instytucji
finansowych na nabycie akcji lub praw z akcji albo objęcie akcji lub praw z
akcji zakładu ubezpieczeń zapewniających przekroczenie odpowiednio 25%, 50% i
75% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu, z zastrzeżeniem art. 11f.
3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych odmawia wyrażenia zgody, o
której mowa w ust. 2, na nabycie akcji lub praw z akcji albo objęcie akcji lub
praw z akcji zakładu ubezpieczeń, w tym przez podmiot określony w ust. 5,
jeżeli:
1) podmiot, który zamierza nabyć albo objąć, nie daje rękojmi prowadzenia spraw
zakładu ubezpieczeń w sposób należycie zabezpieczający interesy ubezpieczonych,
2) środki przeznaczone na nabycie albo objęcie pochodzą z kredytu lub pożyczki
albo są w jakikolwiek inny sposób obciążone,
3) zagraża to ważnym interesom gospodarczym państwa.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych jest obowiązany wydać
decyzję w terminie 30 dni od dnia złożenia wniosku o wyrażenie zgody, o której
mowa w ust. 2.
5. Nabycie akcji lub praw z akcji albo objęcie akcji lub praw z akcji zakładu
ubezpieczeń przez podmiot zależny uważa się za nabycie lub objęcie przez podmiot
dominujący, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. – Prawo o
publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754 i Nr 141,
poz. 945, z 1998 r. Nr 107, poz. 669 i Nr 113, poz. 715 oraz z 2000 r. Nr 22,
poz. 270 i Nr 60, poz. 702 i 703).
6. Informacje o decyzjach, o których mowa w ust. 3, wydanych w roku
poprzedzającym, minister właściwy do spraw instytucji finansowych przedstawia
Sejmowi, w terminie do końca pierwszego kwartału następnego roku.
7. Nie można wykonywać prawa głosu z akcji nabytych lub objętych z naruszeniem
przepisu ust. 1 lub 2.
8. Uchwała walnego zgromadzenia podjęta z naruszeniem ust. 7 jest nieważna.
9. Przepisy artykułu nie naruszają przepisów o publicznym obrocie papierami
wartościowymi i przepisów o funduszach inwestycyjnych.
Art. 11e. [ Stosowanie przepisów K.h. ]
Do spółki akcyjnej prowadzącej działalność ubezpieczeniową w zakresie nie
uregulowanym w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu handlowego.
Rozdział 2 - Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych
Art. 12. [ Towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych ]
1. Zakład ubezpieczeń, który ubezpiecza swoich członków na zasadzie wzajemności,
jest towarzystwem ubezpieczeń wzajemnych, zwanym dalej „towarzystwem”.
2. Towarzystwo podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
3. Towarzystwo uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru
Sądowego.
4. (skreślony).
5. (skreślony).
Art. 13. [ Statut towarzystwa ]
Statut towarzystwa i jego zmiany podlegają przed dokonaniem wpisu do Krajowego
Rejestru Sądowego zatwierdzeniu przez ministra właściwego do spraw instytucji
finansowych.
Art. 14. [ Treść statutu ]
Statut towarzystwa określa w szczególności:
1) nazwę i siedzibę, przy czym w nazwie muszą być zawarte wyrazy „towarzystwo
ubezpieczeń wzajemnych”,
2) terytorialny zasięg działalności,
3) organizację władz zarządzających oraz władz nadzorczych,
4) zakres przedmiotowy z określeniem działu, grup i rodzajów ubezpieczeń oraz
zakres działalności reasekuracyjnej,
5) wysokość kapitału zakładowego,
6) zasady wykorzystania nadwyżki bilansowej oraz sposób pokrycia strat.
Art. 15. [ Związki wzajemności członkowskiej ]
1. W towarzystwie mogą być tworzone związki wzajemności członkowskiej, jeżeli
statut tak stanowi.
2. Związki wzajemności członkowskiej mogą być prowadzone na podstawie ogólnych
warunków ubezpieczenia.
Art. 16. [ Zasady uzyskania i utraty członkostwa ]
1. W statucie towarzystwa należy określić zasady uzyskania i utraty członkostwa
oraz jego rodzaje.
2. Jeżeli statut nie stanowi inaczej, uzyskanie członkostwa musi być związane z
zawarciem umowy ubezpieczenia, a jego utrata - z wygaśnięciem stosunku
ubezpieczenia.
3. Statut może przewidywać, że towarzystwo będzie ubezpieczało także osoby nie
będące członkami towarzystwa, pod warunkiem że osoby te będą płacić składki
stałe. Składki zebrane od osób ubezpieczonych, nie będących członkami
towarzystwa, nie mogą stanowić więcej niż 10% składki zebranej przez
towarzystwo.
Art. 17. [ Kapitał zapasowy ]
1. (skreślony).
2. Statut powinien przewidywać tworzenie kapitału zapasowego według zasad
określonych w art. 427 § 1 Kodeksu handlowego, z tym że nadwyżka bilansowa
zastępuje czysty zysk roczny, a kapitał zakładowy zastępuje kapitał akcyjny.
3. Statut określa system świadczeń członków na rzecz towarzystwa; przysługujące
członkowi należności majątkowe od towarzystwa nie zwalniają go z obowiązku
płacenia składek.
4. Jeżeli ma być dopuszczalne zmniejszenie świadczeń towarzystwa na rzecz
członków z tytułu umów ubezpieczenia, należy to zaznaczyć w statucie.
Zmniejszenie świadczeń nie jest dopuszczalne, jeżeli statut przewiduje
nieograniczone dopłaty członków lub nieograniczony ich udział w pokryciu strat.
5. Członkowie towarzystwa nie odpowiadają za jego zobowiązania.
Art. 17a. [ Minimalna wysokość kapitału zakładowego ]
1. Kapitał zakładowy nie może być niższy niż najwyższa minimalna wysokość
kapitału gwarancyjnego wymaganego dla grup ubezpieczeń, w których towarzystwo
prowadzi działalność.
2. Kapitał zakładowy opłaca się w całości gotówką w terminie 30 dni od dnia
zarejestrowania towarzystwa. Jeżeli kapitał zakładowy podzielony jest na
udziały, udziałowcom wydaje się imienne kwity udziałowe.
3. Statut towarzystwa może przewidywać spłacanie kapitału zakładowego tylko z
nadwyżek rocznych i w miarę tworzenia kapitału zapasowego lub niespłacanie
kapitału określonym osobom.
4. Spłata kapitału zakładowego w razie likwidacji lub upadłości towarzystwa
dopuszczalna jest dopiero po spłaceniu wszelkich zobowiązań. Na spłatę kapitału
zakładowego nie można pobierać dopłat.
5. Osoby, które wniosły kapitał zakładowy, mogą brać udział we władzach
towarzystwa w zakresie określonym w statucie, do czasu spłacenia kapitału.
Art. 17b. [ Stosowanie przepisów ustawy ]
Do nabycia udziałów lub praw z udziałów albo objęcia udziałów lub praw z
udziałów towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych stosuje się odpowiednio przepisy
art. 11d oraz art. 11f.
Art. 18. (skreślony).
Art. 19. (skreślony).
Art. 20. [ Walne zgromadzenie członków ]
1. Najwyższą władzą towarzystwa jest walne zgromadzenie jego członków. W
sprawach nie zastrzeżonych w statucie do właściwości innych władz towarzystwa
podejmowanie uchwał należy do walnego zgromadzenia członków towarzystwa.
2. Statut może przewidywać, że w skład walnego zgromadzenia wchodzą, zamiast
członków towarzystwa, ich przedstawiciele. W takich przypadkach statut określa
zasady wyboru i odwoływania przedstawicieli oraz czas trwania ich kadencji.
3. Warunki uczestniczenia członków lub ich przedstawicieli na walnym
zgromadzeniu oraz zasady jego zwoływania określa statut.
Art. 21. [ Stosowanie przepisów K.h. ]
Do walnego zgromadzenia towarzystwa stosuje się odpowiednio przepisy art. 390,
392-396, 401-403, 405-407, 411-417 Kodeksu handlowego z następującymi zmianami:
1) spółkę akcyjną zastępuje towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych, akcjonariuszy -
członkowie towarzystwa uprawnieni do udziału w walnym zgromadzeniu,
2) przyznane w powołanych przepisach uprawnienia mniejszości akcjonariuszy służą
określonej statutem mniejszości członków uprawnionych do udziału w walnym
zgromadzeniu,
3) przepisy o akcjach dotyczą tytułów uczestnictwa w walnym zgromadzeniu.
Art. 22. [ Stosowanie przepisów K.h. ]
Do zarządu towarzystwa stosuje się odpowiednio przepisy art. 366, 367 § 3, art.
368-375 Kodeksu handlowego, przy czym spółkę akcyjną i akcjonariuszy zastępują
towarzystwo i członkowie towarzystwa.
Art. 23. [ Stosowanie przepisów K.h. ]
Do organu nadzorczego towarzystwa stosuje się odpowiednio przepisy art. 377 § 1,
art. 378, 379 § 1 i 2, art. 380 § 1, art. 382-385, 386 § 1, art. 387 Kodeksu
handlowego, przy czym spółkę akcyjną i akcjonariuszy zastępują towarzystwo i
członkowie towarzystwa.
Art. 23a. [ Stosowanie przepisów K.h. ]
Do towarzystwa stosuje się odpowiednio przepisy art. 308, 482-484 Kodeksu
handlowego.
Art. 24. [ Zmiana statutu ]
1. Zmiany statutu towarzystwa wymagają uchwały walnego zgromadzenia, powziętej
większością przynajmniej trzech czwartych oddanych głosów.
2. Walne zgromadzenie może upoważnić organ nadzorczy towarzystwa do dokonania w
jego uchwałach zmian o charakterze redakcyjnym.
3. Zmiany statutu nie mogą ograniczać praw wynikających z zawartych umów
ubezpieczenia.
Art. 25. [ Ogłoszenia towarzystwa ]
Statut towarzystwa powinien zawierać postanowienia co do ogłoszeń towarzystwa.
Art. 26. [ Likwidacja towarzystwa ]
1. Statut towarzystwa powinien określać zasady i sposób likwidacji towarzystwa
oraz tryb powołania, liczbę i uprawnienia likwidatorów.
2. Uchwały o rozwiązaniu towarzystwa lub połączeniu z innym towarzystwem
zapadają większością przynajmniej trzech czwartych oddanych głosów.
Art. 27. [ Małe towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych ]
1. Towarzystwo, posiadające ograniczony zakres działania ze względu na małą
liczbę członków, niewielką liczbę lub niskie sumy zawieranych ubezpieczeń bądź
też niewielki terytorialny zasięg działalności, może być uznane przez ministra
właściwego do spraw instytucji finansowych za małe towarzystwo ubezpieczeń
wzajemnych.
2. Uznanie przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych towarzystwa
za małe towarzystwo ubezpieczeń wzajemnych podlega wpisowi do Krajowego Rejestru
Sądowego.
3. Do małych towarzystw ubezpieczeń wzajemnych nie stosuje się przepisów art. 17
ust. 2 i 17a oraz art. 21-23.
4. Małe towarzystwa nie mogą prowadzić działalności w zakresie reasekuracji
czynnej.
5. W zakresie ubezpieczeń obowiązkowych małe towarzystwa mogą prowadzić tylko
ubezpieczenia, o których mowa w art. 4 pkt 2.
Art. 28. [ Włączenie do statutu ogólnych warunków ubezpieczeń ]
W towarzystwie ogólne warunki ubezpieczenia mogą być włączone do statutu.
Art. 29. [ Uchwalanie ogólnych warunków ubezpieczenia ]
1. W towarzystwie ogólne warunki ubezpieczenia uchwala walne zgromadzenie.
2. Walne zgromadzenie towarzystwa może upoważnić organ nadzorczy towarzystwa do
dokonania w jego uchwale, dotyczącej ogólnych warunków ubezpieczenia, zmian o
charakterze redakcyjnym.
3. Statut towarzystwa może upoważnić organ nadzorczy towarzystwa do wprowadzenia
zmian w ogólnych warunkach ubezpieczenia, pod warunkiem że zmiany te będą
przedstawione do zatwierdzenia na najbliższym walnym zgromadzeniu.
Rozdział 3 - Warunki podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej
Art. 30. [ Zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej ]
1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po wyrażeniu opinii przez
organ nadzoru, wydaje na wniosek zainteresowanego zezwolenie na prowadzenie
działalności ubezpieczeniowej.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) nazwę, siedzibę, obszar i rzeczowy zakres działania zakładu ubezpieczeń,
2) określenie wysokości kapitału akcyjnego albo kapitału zakładowego,
3) określenie założycieli zakładu ubezpieczeń,
4) formę organizacyjną działalności,
5) określenie wysokości funduszu organizacyjnego przeznaczonego na utworzenie
administracji zakładu ubezpieczeń i zorganizowanie sieci przedstawicielstw,
6) imiona i nazwiska osób przewidzianych na członków zarządu i rady nadzorczej
oraz osoby wykonującej czynności w dziedzinie matematyki ubezpieczeniowej,
finansowej i statystyki (aktuariusza), jeżeli obowiązek wykonywania przez tę
osobę przypisanych jej czynności wynika z ustawy.
3. Do wniosku o wydanie zezwolenia dołącza się:
1) plan działalności,
2) dowód posiadania środków własnych wolnych od obciążeń w wysokości równej
zakładanemu kapitałowi akcyjnemu (zakładowemu) i funduszowi organizacyjnemu wraz
z oświadczeniem o przeznaczeniu ich na pokrycie kapitału akcyjnego (zakładowego)
i funduszu organizacyjnego,
3) dane o kwalifikacjach osób, o których mowa w ust. 2 pkt 6,
4) statut zakładu ubezpieczeń,
5) ogólne warunki ubezpieczenia określone we wniosku,
6) inne dokumenty potwierdzające spełnienie warunków uzyskania zezwolenia.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, wykaz dokumentów, które dołącza się do wniosku, o którym mowa w
ust. 1 oraz w art. 32 ust. 6. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych,
wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność uzyskania:
1) w przypadku, o którym mowa w ust. 1 – pełnej informacji o założycielach oraz
mającym powstać zakładzie ubezpieczeń,
2) w przypadku, o którym mowa w art. 32 ust. 6 – pełnej informacji o zakładzie
ubezpieczeń i planowanej działalności.
Art. 31. [ Treść planu działalności ]
1. W planie działalności, o którym mowa w art. 30 ust. 3 pkt 1, ustala się dane
i warunki, które ze względu na rodzaj i rozmiar prowadzonych ubezpieczeń są
niezbędne do zapewnienia trwałej zdolności zakładu ubezpieczeń do wykonywania
zobowiązań, a w szczególności:
1) metody obliczania rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,
2) maksymalne wielkości obejmowanego ryzyka i sposób jego ustalania,
3) koszty akwizycji,
4) koszty administracyjne,
5) metody wyliczania składek.
2. Do planu działalności dołącza się:
1) rachunek symulacyjny pierwszych kalendarzowych trzech lat działalności
sporządzony w wersji optymistycznej i pesymistycznej, z uwzględnieniem: zbioru
składki, wysokości odszkodowań, kosztów administracji, kosztów akwizycji,
wysokości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych, szkodowości, marginesu
wypłacalności, środków własnych oraz innych danych charakteryzujących sytuację
finansową zakładu ubezpieczeń, przedstawionych w formie skróconego rachunku
zysków i strat oraz bilansu,
2) program reasekuracji określający formę i zakres reasekuracji.
Art. 32. [ Zakres zezwolenia ]
1. Zezwolenie jest wydawane na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej w
zakresie jednej lub kilku grup ubezpieczeń albo jednego lub kilku rodzajów
ubezpieczeń wymienionych w załączniku do ustawy.
2. Zezwolenie obejmuje dane zawarte w art. 30 ust. 2 pkt 1, 2, 4, i 6.
3. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany rozpocząć działalność w terminie nie
dłuższym niż rok od daty wydania zezwolenia. Po bezskutecznym upływie tego
terminu zezwolenie wygasa.
4. Zmiany w składzie zarządu nie mogą naruszać przepisów art. 33 pkt 2 i 3.
5. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany zawiadomić organ nadzoru o zmianie osób
wchodzących w skład zarządu lub osoby wykonującej zawód aktuariusza, o których
mowa w art. 30 ust. 2 pkt 6, w terminie 30 dni od powstania tych zmian.
6. Zmiana obszaru lub rzeczowego zakresu działania zakładu ubezpieczeń wymaga
zezwolenia ministra właściwego do spraw instytucji finansowych. Zezwolenie
wydawane jest na wniosek zakładu ubezpieczeń spełniającego warunki określone w
art. 30.
Art. 33. [ Przesłanki uniemożliwiające wydanie zezwolenia ]
Zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej nie może być wydane,
jeżeli zachodzi co najmniej jedna z okoliczności:
1) wniosek oraz dołączone do niego dokumenty nie spełniają warunków określonych
w art. 30 i 31,
2) w skład zarządu nie wchodzą co najmniej dwie osoby posiadające wykształcenie
i doświadczenie zawodowe niezbędne do zarządzania zakładem ubezpieczeń,
3) założyciele lub członkowie zarządu byli karani za przestępstwo umyślne
przeciwko mieniu, dokumentom lub za przestępstwo karno-skarbowe,
4) założyciele nie dają rękojmi prowadzenia spraw zakładu ubezpieczeń w sposób
należycie zabezpieczający interes ubezpieczonych,
5) założyciele nie udowodnią posiadania środków własnych wolnych od obciążeń w
wysokości odpowiadającej kapitałowi akcyjnemu (zakładowemu), o którym mowa w
art. 30 ust. 2 pkt 2, i funduszowi organizacyjnemu, o którym mowa w art. 30 ust.
2 pkt 5,
6) plan działalności nie zapewnia trwałej zdolności zakładu ubezpieczeń do
wykonywania zobowiązań,
7) zagrożony jest ważny interes gospodarczy państwa.
Art. 34. (skreślony).
Art. 35. [ Przesłanki cofnięcia zezwolenia ]
1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek organu nadzoru,
może cofnąć zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie jednej lub kilku
grup ubezpieczeń albo jednego lub kilku rodzajów ubezpieczeń, jeżeli:
1) zakład ubezpieczeń przestał spełniać warunki wymagane do uzyskania
zezwolenia,
2) zakład ubezpieczeń prowadzi działalność z naruszeniem przepisów prawa lub
statutu,
3) zakład ubezpieczeń nie zrealizuje w przewidzianym terminie krótkoterminowego
planu wypłacalności, o którym mowa w art. 48 ust. 1 pkt 2 lit. b),
4) z przeprowadzonej kontroli działalności lub stanu majątkowego zakładu
ubezpieczeń wynika, że dalsza jego działalność narażałaby na niebezpieczeństwo
interesy ubezpieczonych,
5) zakład ubezpieczeń złoży odpowiedni wniosek; wniosek obejmuje niezbędne dane
o zabezpieczeniu interesów ubezpieczonych.
2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych trzykrotnie ogłasza w
dzienniku ogólnopolskim informację o cofnięciu zezwolenia na prowadzenie
działalności ubezpieczeniowej w terminie 7 dni od dnia wydania decyzji.
Art. 36. [ Skutki cofnięcia zezwolenia ]
1. Cofnięcie zezwolenia powoduje, że zakład ubezpieczeń nie może zawierać nowych
umów ubezpieczeniowych, umowy już zawarte nie mogą być przedłużane i nie ulegają
przedłużeniu, a suma ubezpieczenia nie może być podwyższana. Minister właściwy
do spraw instytucji finansowych może nałożyć ograniczenia swobody gospodarki
finansowej zakładu ubezpieczeń lub przekazać zarząd majątkiem zakładu
ubezpieczeń wyznaczonej osobie.
2. Organ nadzoru określa, w drodze decyzji, tryb, czas i sposób sprawowania
zarządu.
3. Cofnięcie zezwolenia w zakresie całej działalności oznacza w przypadku
towarzystw ubezpieczeń wzajemnych decyzję o likwidacji towarzystwa.
Art. 37. [ Zawieranie umów ubezpieczenia ]
1. Rezydent w rozumieniu przepisów prawa dewizowego może zawrzeć umowę
ubezpieczenia jedynie z zakładem ubezpieczeń działającym na podstawie zezwolenia
wydanego zgodnie z niniejszą ustawą oraz z zagranicznym zakładem ubezpieczeń
działającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej poprzez główny oddział.
2. Nierezydent podejmujący działalność gospodarczą na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej może ubezpieczyć tę działalność jedynie w zakładzie
ubezpieczeń, o którym mowa w ust. 1.
3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych może określić, w drodze
rozporządzenia, przypadki dopuszczalności zawierania umów ubezpieczenia z innym
zakładem ubezpieczeń niż określony w ust. 1. Minister właściwy do spraw
instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia rodzaje ryzyk, co do
których ubezpieczenie jest dozwolone z innym zakładem ubezpieczeń niż określony
w ust. 1, oraz procedurę zawierania umowy ubezpieczenia.
Art. 37a. [ Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe ]
1. Obliczenia rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w zakładzie ubezpieczeń
prowadzącym działalność w dziale I (ubezpieczenia na życie) mogą być dokonywane
wyłącznie przez aktuariusza.
2. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w zakładzie ubezpieczeń prowadzącym
działalność w dziale II (pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia
majątkowe), które są ustalane metodami matematyki ubezpieczeniowej, muszą być
potwierdzone opinią aktuariusza o ich prawidłowości. Opinia ta stanowi załącznik
do sprawozdania finansowego.
Art. 37b. [ Aktuariusz ]
1. Aktuariuszem może być osoba, która:
1) ma pełną zdolność do czynności prawnych,
2) ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
3) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu,
dokumentom lub za przestępstwo karno-skarbowe,
4) posiada wykształcenie wyższe,
5) zdała egzamin przed Komisją Egzaminacyjną dla Aktuariuszy,
6) została wpisana na listę aktuariuszy.
2. Listę, o której mowa w ust. 1 pkt 6, prowadzi organ nadzoru. Wpis na listę
zostaje dokonany z urzędu po zdaniu egzaminu przed Komisją Egzaminacyjną dla
Aktuariuszy, z zastrzeżeniem przepisu ust. 3. Wpis na listę obejmuje następujące
dane: imię i nazwisko, imię ojca, datę i miejsce urodzenia, datę zdania egzaminu
dla aktuariuszy, datę wpisania na listę oraz numer decyzji o wpisie na listę.
3. Aktuariusz, który prawo do wykonywania zawodu uzyskał za granicą, ma prawo do
wpisania na listę aktuariuszy na zasadzie wzajemności.
4. Skreślenie aktuariusza z listy następuje w razie:
1) złożenia wniosku przez aktuariusza o skreślenie z listy,
2) niewykonywania zawodu aktuariusza przez okres pięciu kolejnych lat,
3) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwa, o których mowa w ust. 1
pkt 3,
4) utraty pełnej zdolności do czynności prawnych,
5) śmierci.
Art. 37c. [ Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy ]
1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia:
1) powołuje Komisję Egzaminacyjną dla Aktuariuszy i ustala regulamin jej
działania,
2) ustala wysokość opłat egzaminacyjnych dla osób przystępujących do egzaminu
przed Komisją, o której mowa w pkt 1, a także wysokość wynagrodzenia dla
członków Komisji za udział w przeprowadzaniu egzaminu,
3) ustala zakres obowiązujących tematów egzaminu i tryb jego składania.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
uwzględnia sposób działania Komisji Egzaminacyjnej, terminy i miejsce
przeprowadzenia egzaminów, kontrolę sposobu ich przeprowadzenia, terminy
przyjmowania zgłoszeń i uiszczania opłaty egzaminacyjnej oraz ogłaszanie
powyższych danych do publicznej wiadomości.
2. W skład Komisji Egzaminacyjnej dla Aktuariuszy wchodzi przedstawiciel
Polskiej Izby Ubezpieczeń.
3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych ogłasza listę aktuariuszy w
Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Finansów.
Rozdział 3a - Pośrednictwo ubezpieczeniowe
Art. 37d. [ Pośrednictwo ubezpieczeniowe ]
1. Zakład ubezpieczeń może korzystać z pośrednictwa ubezpieczeniowego.
2. Pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu czynności faktycznych lub
prawnych związanych z zawarciem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia albo
reasekuracji.
3. Pośrednictwo ubezpieczeniowe wykonywane jest wyłącznie przez agentów
ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Pośrednictwo ubezpieczeniowe w zakresie reasekuracji wykonywane jest
wyłącznie przez brokerów reasekuracyjnych.
Art. 37e. [ Agent ubezpieczeniowy ]
1. Agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca w rozumieniu art. 2 ust. 2
ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr
101, poz. 1178 oraz z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193), upoważniony
przez zakład ubezpieczeń do stałego zawierania umów ubezpieczenia w imieniu i na
rzecz tego zakładu lub pośredniczenia przy zawieraniu umów.
2. Działalność agencyjna może być wykonywana wyłącznie przy pomocy osób
fizycznych posiadających uprawnienia określone w ust. 3.
3. Organ nadzoru, na wniosek zakładu ubezpieczeń lub zainteresowanego, wydaje
zezwolenie na wykonywanie czynności agenta, jeżeli osoba fizyczna:
1) ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
2) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu,
dokumentom lub przestępstwo karno-skarbowe,
3) ukończyła zorganizowane przez zakład ubezpieczeń szkolenie zakończone
egzaminem,
4) ma pełną zdolność do czynności prawnych.
4. (skreślony).
5. Organ nadzoru, w drodze decyzji, może zwolnić niektóre grupy osób
wykonujących działalność agencyjną od obowiązku określonego w ust. 2.
6. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia:
1) warunki zwalniania niektórych osób wykonujących działalność agencyjną od
obowiązku określonego w ust. 2,
2) minimalny zakres szkolenia, o którym mowa w ust. 3 pkt 3, oraz zakres
obowiązujących tematów egzaminu i tryb jego składania.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
uwzględnia:
– w wypadku przepisów, o których mowa w pkt 1 – konieczność nabycia przez
szkolonego takiego zakresu wiedzy, który pozwoli na zdanie egzaminu i właściwe
wykonywanie działalności,
– w wypadku przepisów, o których mowa w pkt 2 – konieczność zapewnienia
sprawnego przeprowadzenia egzaminu.
Art. 37f. [ Cofnięcie zezwolenia ]
1. Organ nadzoru cofa zezwolenie na wniosek zakładu ubezpieczeń lub z urzędu, po
zasięgnięciu opinii zakładu ubezpieczeń, jeżeli osoba fizyczna:
1) przestała spełniać warunki, o których mowa w art. 37e,
2) złożyła zawiadomienie o zaprzestaniu wykonywania zawodu,
3) prowadzi działalność z naruszeniem przepisów prawa.
2. Zakład ubezpieczeń odpowiedzialny jest za wykonywanie czynności uprawnionego
agenta. Ograniczeń odpowiedzialności wynikających z art. 429 Kodeksu cywilnego
nie stosuje się.
3. Osoba będąca agentem ubezpieczeniowym jest obowiązana przy każdej czynności
należącej do zakresu działalności agencyjnej okazywać pełnomocnictwo zakładu
ubezpieczeń, w imieniu którego działa, oraz zezwolenie, o którym mowa w art. 37e
ust. 3.
4. Zakład ubezpieczeń prowadzi wykaz agentów ubezpieczeniowych prowadzących
działalność na rzecz danego zakładu.
5. Jeżeli agent ubezpieczeniowy przestał spełniać warunki określone w art. 37e
ust. 2 po zawarciu umowy agencyjnej, a braki te nie zostały usunięte
bezzwłocznie, zakład ubezpieczeń obowiązany jest wypowiedzieć umowę agencyjną.
Okres wypowiedzenia nie może przekroczyć 3 miesięcy od chwili stwierdzenia tego
faktu przez zakład ubezpieczeń.
Art. 37g. [ Działalność brokerska ]
1. Działalność brokerska polega na zawieraniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w
imieniu ubezpieczającego lub na pośredniczeniu przy zawieraniu umów
ubezpieczenia na rzecz ubezpieczonego.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do umów reasekuracyjnych.
3. Działalność brokerska może być prowadzona wyłącznie za zezwoleniem organu
nadzoru.
4. Działalność brokerska może być prowadzona przez osoby fizyczne lub prawne.
Art. 37h. [ Prowadzenie działalności brokerskiej ]
1. Podmiot posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej
wykonuje czynności brokerskie przy pomocy osób, które spełniają warunki
określone w art. 37 i ust. 1 pkt 1.
2. Osoba fizyczna prowadząca działalność brokerską nie może pozostawać w
stosunku pracy z zakładem ubezpieczeń, nie może być członkiem władz tego zakładu
oraz nie może być stroną umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, których
przedmiotem jest pośredniczenie w zawieraniu umów ubezpieczenia w imieniu
zakładu ubezpieczeń.
3. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio do członków władz osoby prawnej,
prowadzącej działalność brokerską.
4. Osoba prawna prowadząca działalność brokerską nie może jednocześnie prowadzić
działalności określonej w art. 37e ust. 1.
5. Określenia „broker ubezpieczeniowy” lub „broker reasekuracyjny” mogą być
używane w nazwie lub reklamie oraz do oznaczenia działalności wyłącznie przez
podmiot posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej.
Art. 37i. [ Zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej ]
1. Organ nadzoru wydaje zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej na
wniosek:
1) osoby fizycznej, jeżeli osoba ta:
a) ma miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
b) ma pełną zdolność do czynności prawnych,
c) nie była prawomocnie skazana za przestępstwo umyślne przeciwko mieniu,
dokumentom lub przestępstwo karno-skarbowe,
d) zdała egzamin przed Komisją Egzaminacyjną dla Brokerów Ubezpieczeniowych i
Reasekuracyjnych,
e) daje rękojmię należytego prowadzenia działalności brokerskiej,
f) zawarła umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu prowadzenia
działalności brokerskiej,
2) osoby prawnej, jeżeli osoba ta:
a) ma siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
b) członkowie zarządu dają rękojmię należytego prowadzenia działalności
brokerskiej, a co najmniej połowa z nich spełnia warunki, o których mowa w pkt 1
lit. a)-d),
c) spełnia warunki określone w pkt 1 lit. f).
2. Warunek, o którym mowa w ust. 1 pkt 1 lit. d), nie dotyczy osób posiadających
stopień naukowy w dziedzinie nauk prawnych lub ekonomicznych.
3. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, zawiera:
1) oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres,
2) numer w rejestrze przedsiębiorców,
3) określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności brokerskiej, na którą
ma być udzielone zezwolenie,
4) w przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 – także imiona i nazwiska członków
zarządu.
4. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się dokumenty potwierdzające
spełnienie warunków uzyskania zezwolenia.
5. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, wykaz dokumentów, które dołącza się do wniosku, o którym mowa w
ust. 1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając
rozporządzenie, uwzględnia konieczność przedstawienia pełnej informacji o
podmiotach ubiegających się o wydanie zezwolenia, o którym mowa w art. 37j.
Art. 37j. [ Treść zezwolenia ]
1. Zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej zawiera:
1) imię i nazwisko (firmę) oraz miejsce zamieszkania wnioskodawcy (siedzibę),
2) zakres działalności brokerskiej.
2. Podmiot, który otrzymał zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej,
jest obowiązany ją rozpocząć najpóźniej w ciągu 6 miesięcy od daty uzyskania
zezwolenia. Po bezskutecznym upływie tego terminu zezwolenie wygasa.
Art. 37k. [ Cofnięcie zezwolenia ]
Organ nadzoru cofa zezwolenie na prowadzenie działalności brokerskiej, jeżeli
osoby, o których mowa w art. 37 i:
1) przestały spełniać warunki niezbędne do uzyskania zezwolenia na prowadzenie
działalności brokerskiej,
2) prowadzą działalność z naruszeniem przepisów prawa lub interesu
ubezpieczonych,
3) nie wykonują działalności brokerskiej przez 3 kolejne lata.
Art. 37l. [ Lista podmiotów prowadzących działalność brokerską ]
1. Organ nadzoru prowadzi listę podmiotów prowadzących działalność brokerską.
Wpis na listę obejmuje następujące dane: imię i nazwisko (firmę), numer
zezwolenia, adres.
2. Wpis na listę, o której mowa w ust. 1, jest dokonywany z urzędu, z chwilą
wydania zezwolenia na prowadzenie działalności brokerskiej.
3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek organu nadzoru,
ogłasza listę podmiotów wymienionych w ust 1 w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa
Finansów.
Art. 37ł. [ Komisja egzaminacyjna dla Brokerów Ubezpieczeniowych i
Reasekuracyjnych ]
1. Komisja Egzaminacyjna dla Brokerów Ubezpieczeniowych i Reasekuracyjnych
składa się z członków powoływanych i odwoływanych przez ministra właściwego do
spraw instytucji finansowych, na wniosek organu nadzoru.
2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek organu nadzoru,
powołuje przewodniczącego Komisji spośród jej członków.
3. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po zasięgnięciu opinii
organu nadzoru, w drodze rozporządzenia:
1) określa regulamin działania Komisji, o której mowa w ust. 1,
2) określa regulamin przeprowadzania egzaminu i tryb jego składania oraz zakres
obowiązujących tematów egzaminów,
3) ustala wysokość opłat egzaminacyjnych dla osób przystępujących do egzaminu
przed Komisją, o której mowa w ust. 1, a także sposób ustalania i wysokość
wynagrodzenia dla członków Komisji za udział w przeprowadzeniu egzaminu.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
uwzględnia konieczność ustalenia składu i regulaminu Komisji w sposób
zapewniający rzetelne sprawdzenie wiedzy osób egzaminowanych.
Art. 37m. [ Skreślenie z listy brokerów ]
Organ nadzoru dokonuje skreślenia z listy brokerów w przypadku:
1) złożenia odpowiedniego wniosku przez osobę fizyczną lub prawną prowadzącą
działalność brokerską,
2) wykreślenia z Krajowego Rejestru Sądowego podmiotu, o którym mowa w art. 37 i
ust. 1 pkt 2,
3) śmierci lub utraty pełnej zdolności do czynności prawnych podmiotu, o którym
mowa w art. 37 i ust. 1 pkt 1,
4) cofnięcia zezwolenia na prowadzenie działalności brokerskiej.
Art. 37n. [ Obowiązki agenta ubezpieczeniowego i brokera ]
1. Agent ubezpieczeniowy i broker przy wykonywaniu czynności zawodowych
obowiązany jest działać zgodnie z przepisami prawa i zasadami uczciwego obrotu.
2. Agenta ubezpieczeniowego i brokera obowiązuje tajemnica zawodowa obejmująca
wszelkie informacje, jakie uzyskał w związku z prowadzeniem działalności.
Przepis art. 9 stosuje się odpowiednio do agenta ubezpieczeniowego.
Rozdział 4 - Warunki podejmowania i prowadzenia działalności ubezpieczeniowej przez
zagraniczne zakłady ubezpieczeń
Art. 38. (skreślony).
Art. 39. (skreślony).
Art. 39a. (skreślony).
Art. 40. [ Stosowanie przepisów ustawy ]
Przepisy ustawy, w tym – odpowiednio przepisy rozdziału 10, stosuje się do
głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń, o ile przepisy art.
41-42r nie stanowią inaczej.
Art. 41. [ Działalność zagranicznych zakładów ubezpieczeń ]
Zagraniczne zakłady ubezpieczeń mogą podejmować i prowadzić działalność
ubezpieczeniową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na zasadzie wzajemności.
Art. 41a. [ Główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń ]
1. Zagraniczne zakłady ubezpieczeń mogą podejmować i prowadzić działalność
ubezpieczeniową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jedynie przez główny
oddział zagranicznego zakładu ubezpieczeń, zwany dalej „głównym oddziałem”.
2. Główny oddział działa na podstawie przepisów prawa polskiego i statutu
głównego oddziału określanego przez zagraniczny zakład ubezpieczeń,
sporządzanego w formie aktu notarialnego.
3. Statut głównego oddziału i jego zmiany podlegają zatwierdzeniu przez ministra
właściwego do spraw instytucji finansowych.
4. Statut głównego oddziału określa w szczególności:
1) strukturę organizacyjną głównego oddziału,
2) zasady tworzenia jednostek terenowych oraz zasady ich reprezentacji,
3) rodzaje rezerw techniczno-ubezpieczeniowych tworzonych przez główny oddział i
metody ich tworzenia,
4) zasady rozliczeń z zagranicznym zakładem ubezpieczeń.
5. Główny oddział może rozpocząć działalność z chwilą dokonania wpisu do
Krajowego Rejestru Sądowego.
6. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego może zostać dokonany po uzyskaniu
zezwolenia ministra właściwego do spraw instytucji finansowych na prowadzenie
działalności ubezpieczeniowej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
7. (skreślony).
8. (skreślony).
9. (skreślony).
10. (skreślony).
Art. 42. [ Główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń ]
1. Główny oddział może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być
pozywany.
2. Głównym oddziałem kieruje dyrektor głównego oddziału, który posiada stałe
miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
3. Prawo reprezentacji głównego oddziału przysługuje jedynie samodzielnie
dyrektorowi lub dwóm zastępcom dyrektora łącznie.
4. Zagraniczny zakład ubezpieczeń działający na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej może wyznaczyć osobę uprawnioną do reprezentacji; osoba ta reprezentuje
zagraniczny zakład ubezpieczeń działający na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej od chwili ujawnienia jej danych w rejestrze.
5. Dyrektor głównego oddziału, jego zastępcy oraz osoba, o której mowa w ust. 4,
są ujawniani w rejestrze głównych oddziałów.
6. Główny oddział jest obowiązany przechowywać wszelkie dokumenty dotyczące
działalności, o której mowa w art. 41a ust. 1, w siedzibie głównego oddziału na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
7. Główny oddział ma swoją siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w
miejscowości wskazanej w zezwoleniu, o którym mowa w art. 42a ust. 1.
8. Właściwe do rozpoznawania spraw, w których stroną lub uczestnikiem jest
zagraniczny zakład ubezpieczeń działający na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej przez główny oddział, są sądy polskie.
Art. 42a. [ Zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej ]
1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, po wyrażeniu opinii przez
organ nadzoru, wydaje na wniosek zagranicznego zakładu ubezpieczeń zezwolenie na
prowadzenie działalności ubezpieczeniowej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, powinien zawierać:
1) nazwę i siedzibę zagranicznego zakładu ubezpieczeń oraz nazwę państwa, w
którym znajduje się jego siedziba,
2) siedzibę oraz rzeczowy zakres działalności głównego oddziału,
3) imiona i nazwiska osób proponowanych na dyrektora głównego oddziału, jego
zastępców oraz aktuariusza, jeżeli obowiązek wykonywania przez tę osobę
przypisanych jej czynności wynika z ustawy.
3. Do wniosku, o którym mowa w ust. 1, dołącza się:
1) statut oraz imiona i nazwiska członków organu zarządzającego zagranicznego
zakładu ubezpieczeń,
2) informację o wysokości środków własnych zagranicznego zakładu ubezpieczeń,
3) dane o wykształceniu i doświadczeniu zawodowym osób, o których mowa w ust. 2
pkt 3,
4) zaświadczenie organu nadzoru ubezpieczeniowego państwa, w którym zagraniczny
zakład ubezpieczeń ma swoją siedzibę, o posiadaniu zezwolenia na prowadzenie
działalności ubezpieczeniowej oraz o posiadaniu środków własnych i informację o
sytuacji finansowej,
5) dowód, że zakłady ubezpieczeń działające na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, zgodnie z niniejszą ustawą, mogą podjąć działalność ubezpieczeniową na
terytorium kraju pochodzenia zagranicznego zakładu ubezpieczeń; wymóg ten nie
dotyczy krajów, z którymi Rzeczpospolita Polska podpisała stosowne umowy
międzynarodowe,
6) bilans oraz rachunek zysków i strat za okres ostatnich trzech lat
działalności zagranicznego zakładu ubezpieczeń wraz z opinią biegłego rewidenta,
7) ogólne warunki ubezpieczeń, które zamierza prowadzić zagraniczny zakład
ubezpieczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez główny oddział,
8) plan działalności wraz z rachunkiem symulacyjnym dotyczącym prowadzenia
głównego oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zawierający dane
określone w art. 31,
9) projekt statutu głównego oddziału,
10) informacje o wysokości funduszu organizacyjnego przeznaczonego na utworzenie
administracji głównego oddziału i zorganizowanie jego jednostek terenowych.
Art. 42b. [ Wydanie zezwolenia ]
1. Zezwolenie, o którym mowa w art. 42a ust. 1, jest wydawane na prowadzenie
działalności ubezpieczeniowej w zakresie jednej lub kilku grup ubezpieczeń albo
jednego lub kilku rodzajów ubezpieczeń wymienionych w załączniku do ustawy.
2. Zezwolenie może być wydane, jeżeli w państwie, w którym znajduje się siedziba
zagranicznego zakładu ubezpieczeń, posiada on odpowiednie zezwolenie na
prowadzenie działalności ubezpieczeniowej we wnioskowanym zakresie i działa w
formie spółki akcyjnej lub towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.
3. Ograniczenie co do formy prowadzenia działalności, o której mowa w ust. 2,
nie ma zastosowania do zagranicznych zakładów ubezpieczeń, których siedziba
znajduje się w państwach Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.
Art. 42c. [ Obowiązek zagranicznego zakładu ubezpieczeń ]
1. Zezwolenie obejmuje dane zawarte w art. 42a ust. 2.
2. Zagraniczny zakład ubezpieczeń jest obowiązany powiadomić ministra właściwego
do spraw instytucji finansowych i organ nadzoru o zmianie osób pełniących
funkcje dyrektora głównego oddziału, jego zastępców i aktuariusza oraz
przedstawić odpowiednie dane o wykształceniu i doświadczeniu zawodowym tych
osób, w terminie 30 dni od dnia powstania tych zmian.
3. Zagraniczny zakład ubezpieczeń jest obowiązany rozpocząć działalność w
terminie nie dłuższym niż rok od daty wydania zezwolenia; w przypadku
nierozpoczęcia działalności w tym terminie zezwolenie wygasa.
Art. 42d. [ Zmiana rzeczowego zakresu działania ]
Zmiana rzeczowego zakresu działania zagranicznego zakładu ubezpieczeń wymaga
zezwolenia ministra właściwego do spraw instytucji finansowych; do wniosku o
wydanie zezwolenia stosuje się przepisy art. 42a.
Art. 42e. [ Członkostwo w Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym ]
1. Zagraniczny zakład ubezpieczeń, prowadzący działalność ubezpieczeniową na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w grupie 10 i 13 działu II, staje się
członkiem Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń
Komunikacyjnych.
2. Wysokość składki wnoszonej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń na rzecz
Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego i Polskiego Biura Ubezpieczeń
Komunikacyjnych wyliczana jest od zainkasowanej składki brutto głównego
oddziału.
Art. 42f. [ Kaucja w celu zabezpieczenia przyszłych zobowiązań ]
1. Wydanie zezwolenia na prowadzenie lub rozszerzenie działalności
ubezpieczeniowej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej jest uzależnione od złożenia kaucji w celu
zabezpieczenia jego przyszłych zobowiązań z tytułu umów ubezpieczenia zawartych
przez główny oddział na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Kaucja wynosi 50% minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego, o którym mowa
w art. 46 ust. 1 pkt 3.
3. Kaucja jest utrzymywana przez cały okres działalności głównego oddziału na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
4. Kaucja jest zaliczana na poczet posiadanych środków własnych i podlega
zdeponowaniu na wyodrębnionym, oprocentowanym rachunku w banku mającym siedzibę
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, który posiada fundusze własne w
wysokości stanowiącej równowartość w złotych co najmniej 100 mln EURO.
5. Kaucja, wraz z oprocentowaniem, podlega zwrotowi zagranicznemu zakładowi
ubezpieczeń po zaspokojeniu wszystkich roszczeń wynikających z umów
ubezpieczenia zawartych za pośrednictwem głównego oddziału na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
6. Kaucja nie podlega egzekucji; zaspokojenie z kaucji, za zgodą organu nadzoru,
może nastąpić jedynie w trakcie likwidacji głównego oddziału.
Art. 42g. [ Przesłanki odmowy wydania zezwolenia ]
Zezwolenie na prowadzenie lub rozszerzenie działalności ubezpieczeniowej przez
zagraniczny zakład ubezpieczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nie może
być wydane, jeżeli zachodzi co najmniej jedna z następujących okoliczności:
1) wniosek oraz dołączone do niego dokumenty nie spełniają wymogów określonych w
art. 42a,
2) dyrektor głównego oddziału i co najmniej jeden jego zastępca nie posiadają
wykształcenia i doświadczenia zawodowego niezbędnego do zarządzania
działalnością ubezpieczeniową,
3) zagraniczny zakład ubezpieczeń nie daje rękojmi prawidłowego prowadzenia
działalności ubezpieczeniowej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
4) zagraniczny zakład ubezpieczeń nie udowodni posiadania środków finansowych
gwarantujących wypłacalność,
5) zagrożone są ważne interesy gospodarcze państwa,
6) plan działalności, o którym mowa w art. 31, wraz z rachunkiem symulacyjnym,
obejmującym funkcjonowanie głównego oddziału na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, nie zapewnia trwałej zdolności zagranicznego zakładu ubezpieczeń do
wykonywania zobowiązań z tytułu umów zawieranych na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej,
7) brak dowodu, o którym mowa w art. 42a ust. 3 pkt 5.
Art. 42h. [ Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe ]
Zagraniczny zakład ubezpieczeń jest obowiązany do tworzenia rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych, o których mowa w art. 49 i 50, z tytułu
zobowiązań, jakie mogą wyniknąć z zawartych przez główny oddział umów
ubezpieczenia na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 42i. [ Obowiązkowy zasób środków własnych ]
1. Zagraniczny zakład ubezpieczeń jest obowiązany do posiadania na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej środków własnych w wysokości nie niższej niż margines
wypłacalności, o którym mowa w art. 45, przy czym podstawą do wyliczenia
marginesu wypłacalności jest przypis składki lub świadczenia głównego oddziału.
2. Środki własne, o których mowa w ust. 1, ustala się zgodnie z art. 45a, przy
czym kaucja, o której mowa w art. 42f, zwiększa wartość tych środków.
Art. 42j. [ Minimalny kapitał gwarancyjny ]
Minimalny kapitał gwarancyjny dla głównego oddziału wynosi 50% minimalnego
kapitału gwarancyjnego określonego dla zakładów ubezpieczeń.
Art. 42k. [ Nadzór ]
1. Nadzór nad głównym oddziałem zagranicznego zakładu ubezpieczeń sprawuje organ
nadzoru.
2. Przepisy określające uprawnienia organu nadzoru w stosunku do organów zakładu
ubezpieczeń stosuje się odpowiednio do dyrektora głównego oddziału i jego
zastępców lub osoby wyznaczonej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń do jego
reprezentowania.
Art. 42l. [ Cofnięcie zezwolenia ]
1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych cofa zezwolenie na
prowadzenie działalności ubezpieczeniowej przez zagraniczny zakład ubezpieczeń
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zakład ten w państwie, gdzie
znajduje się jego siedziba:
1) utracił zezwolenie na prowadzenie działalności ubezpieczeniowej,
2) został postawiony w stan likwidacji lub upadłości.
2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek organu nadzoru,
może cofnąć zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie jednej lub kilku
grup ubezpieczeń albo jednego lub kilku rodzajów ubezpieczeń przez zagraniczny
zakład ubezpieczeń na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli:
1) zagraniczny zakład ubezpieczeń przestał spełniać warunki niezbędne do
uzyskania zezwolenia,
2) główny oddział prowadzi działalność ubezpieczeniową z naruszeniem przepisów
prawa,
3) zagraniczny zakład ubezpieczeń wystąpił do organu nadzoru z wnioskiem o
cofnięcie zezwolenia, przy czym powinno być zagwarantowane zabezpieczenie
interesów ubezpieczonych dotyczące w szczególności spełnienia świadczeń i
wypłaty odszkodowań.
Art. 42ł. [ Rozwiązanie głównego oddziału ]
Rozwiązanie głównego oddziału następuje po przeprowadzeniu likwidacji.
Art. 42m. [ Likwidacja ]
1. Likwidatorzy są obowiązani do składania sprawozdań o przebiegu likwidacji w
terminach 3-miesięcznych; organ nadzoru może żądać przedstawiania sprawozdań o
przebiegu likwidacji w terminach krótszych oraz przekazywania dodatkowych
informacji.
2. W razie ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji głównego oddziału,
niedopuszczalne jest zawieranie nowych umów ubezpieczenia, przedłużanie umów
zawartych lub podwyższanie sum ubezpieczenia. Umowy zawarte nie ulegają
przedłużeniu.
3. W razie likwidacji przez zagraniczny zakład ubezpieczeń działalności na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub utraty zezwolenia na prowadzenie
działalności ubezpieczeniowej w kraju, likwidatorem głównego oddziału jest jego
dyrektor.
4. Dyrektor ma obowiązek powiadomić ministra właściwego do spraw instytucji
finansowych i ogłosić trzykrotnie w gazecie ogólnopolskiej o okolicznościach, o
których mowa w art. 42l ust. 1, w terminie 14 dni od dnia utraty zezwolenia,
otwarcia likwidacji lub ogłoszenia upadłości.
5. Jeżeli środki stanowiące pokrycie funduszu ubezpieczeniowego nie wystarczą na
pokrycie wszystkich zobowiązań, za zgodą organu nadzoru zaspokojenie nie
pokrytej części następuje z kaucji.
6. Do likwidacji głównego oddziału przepisy art. 446 § 2, art. 448-450, 452,
453, 457-461 Kodeksu handlowego stosuje się odpowiednio.
Art. 42n. [ Likwidacja na wniosek organu nadzoru ]
1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek organu nadzoru,
może zarządzić likwidację głównego oddziału w przypadku, gdy:
1) działalność zagranicznego zakładu ubezpieczeń jest prowadzona z naruszeniem
przepisów prawa lub jest sprzeczna z planem działalności,
2) zagraniczny zakład ubezpieczeń nie spełnia świadczeń ubezpieczeniowych na
terenie Rzeczypospolitej Polskiej albo spełnia je z opóźnieniem lub częściowo.
2. W razie zarządzenia likwidacji organ nadzoru wyznacza likwidatora. Przepisy
art. 42m stosuje się odpowiednio.
Art. 42o. [ Zaspokojenie z masy upadłości ]
1. W przypadku ogłoszenia upadłości zagranicznego zakładu ubezpieczeń,
pierwszeństwo do zaspokojenia z masy upadłości w kraju mają należności z tytułu
umów ubezpieczenia, zawartych przez główny oddział na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej.
2. W przypadku ogłoszenia upadłości zagranicznego zakładu ubezpieczeń, do
likwidacji działalności głównego oddziału stosuje się odpowiednio przepisy
rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. -
Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, z 1994 r. Nr 1, poz. 1, z
1995 r. Nr 85, poz. 426, z 1996 r. Nr 6, poz. 43, Nr 43, poz. 189, Nr 106, poz.
496 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 54, poz. 349, Nr 117, poz.
751, Nr 121, poz. 770 i Nr 140, poz. 940 oraz z 1998 r. Nr 117, poz. 756).
Art. 42p. [ Odpowiedzialność za zobowiązania głównego oddziału ]
Zagraniczny zakład ubezpieczeń odpowiada za zobowiązania głównego oddziału całym
swoim majątkiem.
Art. 42r. [ Przesłanki solidarnej odpowiedzialności dyrektora głównego oddziału
]
Dyrektor głównego oddziału, który nie powiadomi ministra właściwego do spraw
instytucji finansowych oraz nie ogłosi trzykrotnie w gazecie ogólnopolskiej o
okolicznościach, o których mowa w art. 42l ust. 1, odpowiada majątkiem osobistym
i solidarnie z zagranicznym zakładem ubezpieczeń za szkodę wyrządzoną z tego
tytułu wierzycielom.
Art. 43. (skreślony).
Art. 44. (skreślony).
Rozdział 5 - Gospodarka finansowa zakładu ubezpieczeń i fundusze ubezpieczeniowe
Art. 45. [ Wysokość środków własnych i kapitału gwarancyjnego ]
1. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany posiadać środki własne w wysokości nie
niższej niż margines wypłacalności.
2. Kapitał gwarancyjny wynosi trzecią część marginesu wypłacalności, jednak nie
mniej niż minimalna wysokość kapitału gwarancyjnego dla każdej grupy ubezpieczeń
oraz dla działalności reasekuracyjnej.
Art. 45a. [ Środki własne ]
1. Środki własne są to aktywa zakładu ubezpieczeń, z wyłączeniem aktywów
przeznaczonych na pokrycie wszelkich przewidywalnych zobowiązań i wartości
niematerialnych i prawnych. Przy ustalaniu wartości środków własnych uwzględnia
się:
1) opłaconą część kapitału akcyjnego (zakładowego) - wielkość dodatnia,
2) kapitał zapasowy - wielkość dodatnia,
3) kapitał rezerwowy z aktualizacji wyceny - wielkość dodatnia lub ujemna,
4) kapitał rezerwowy pozostały - wielkość dodatnia,
5) wartości niematerialne i prawne (z wyłączeniem prawa użytkowania wieczystego
gruntu, własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego lub
użytkowego) – wielkość ujemna,
6) nie podzielony wynik finansowy z lat ubiegłych: zysk - wielkość dodatnia,
strata - wielkość ujemna,
7) wynik finansowy netto okresu sprawozdawczego: zysk - wielkość dodatnia,
strata - wielkość ujemna,
8) połowę należnych wpłat na poczet kapitału akcyjnego w przypadku spółek
akcyjnych - wartość dodatnia,
9) połowę należnych wpłat na poczet kapitału zakładowego, jeżeli co najmniej 25%
kapitału zostało opłacone, w przypadku towarzystw ubezpieczeń wzajemnych -
wartość dodatnia.
2. Do środków własnych zakładu ubezpieczeń prowadzącego działalność w formie
towarzystwa, w dziale pozostałych ubezpieczeń osobowych i ubezpieczeń
majątkowych, zalicza się:
1) środki określone w ust. 1,
2) środki w wysokości 50% nie wpłaconych dopłat, których towarzystwo może
zażądać od ubezpieczonych na podstawie statutu; wartość tych środków nie może
przekroczyć 50% obliczonego marginesu wypłacalności.
3. Na wniosek zakładu ubezpieczeń i na podstawie przedstawionych przez zakład
dowodów organ nadzoru, w drodze decyzji, może wyrazić zgodę na zaliczenie do
środków własnych:
1) całości lub części różnicy między wartością bilansową a aktualną ceną
sprzedaży aktywów, pod warunkiem że te różnice nie mają charakteru wyjątkowego,
2) kapitału pożyczek, pod warunkiem że:
a) kapitał pożyczek nie stanowi więcej niż 25% środków własnych,
b) kapitał pożyczek jest opłacony w pełnej wysokości,
c) w umowie pożyczki zawarto warunki, zgodnie z którymi kapitał pożyczek, w
przypadku upadłości lub likwidacji zakładu ubezpieczeń, może być spłacony
dopiero po zaspokojeniu wszystkich innych wierzycieli zakładu ubezpieczeń,
d) w przypadku pożyczek z określonym okresem spłaty, pierwotny okres spłaty nie
wynosi mniej niż 5 lat; nie później jednak niż rok przed terminem spłaty zakład
ubezpieczeń obowiązany jest przedstawić do zatwierdzenia przez organ nadzoru
plan określający sposób utrzymania lub podniesienia środków własnych do
wymaganej wartości przed terminem spłaty, chyba że warunki zaliczenia pożyczki
do środków własnych stopniowo ograniczają wartość pożyczki zaliczanej do środków
własnych przez okres co najmniej 5 lat przed terminem spłaty. Organ nadzoru może
zezwolić na przedterminową spłatę pożyczek na wniosek zakładu ubezpieczeń, pod
warunkiem że nie spowoduje to naruszenia przez zakład ubezpieczeń art. 45 ust.
1,
e) w przypadku pożyczek, których termin spłaty nie jest ustalony, pożyczki te
mogą być spłacane tylko z zachowaniem pięcioletniego okresu wypowiedzenia, chyba
że nie są już zaliczane do środków własnych. Dokonanie przedterminowej spłaty
może nastąpić tylko i wyłącznie po uzyskaniu uprzedniej zgody organu nadzoru.
Zakład ubezpieczeń jest obowiązany zawiadomić organ nadzoru o planowanej spłacie
na co najmniej 6 miesięcy przed ustalonym terminem spłaty i przedstawić aktualne
dane o wartości środków własnych oraz dane o wartości środków własnych przed i
po dokonaniu spłaty. Organ nadzoru może zezwolić na spłatę pożyczek pod
warunkiem, że nie spowoduje to naruszenia przez zakład ubezpieczeń art. 45 ust.
1,
f) z umowy pożyczki będzie wynikać, że przedterminowa spłata pożyczki będzie
możliwa jedynie w przypadkach określonych w lit. b) lub lit. c),
g) w umowie pożyczki zawarto warunki, zgodnie z którymi umowa pożyczki może być
zmieniona tylko po otrzymaniu od organu nadzoru zgody na planowane zmiany.
Art. 46. [ Delegacja ]
1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia,
określa:
1) sposób wyliczenia i wysokość marginesu wypłacalności,
2) minimalną wysokość kapitału gwarancyjnego dla każdego rodzaju ubezpieczeń
oraz dla reasekuracji czynnej.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
uwzględnia konieczność zapewnienia wypłacalności zakładów ubezpieczeń.
2. Zakład ubezpieczeń przedstawia organowi nadzoru razem z bilansem rocznym
wyliczenie marginesu wypłacalności oraz dowód posiadania środków własnych w
wysokości marginesu wypłacalności.
Art. 46a. [ Sprawozdania finansowe ]
1. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany przedstawiać organowi nadzoru kwartalne i
roczne sprawozdania finansowe podpisane przez zarząd, w przypadku ubezpieczeń na
życie również przez aktuariusza, a w przypadku pozostałych ubezpieczeń
majątkowych i osobowych - dołączyć opinię aktuariusza.
2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, zasady sporządzania kwartalnych i rocznych sprawozdań
finansowych przedstawianych organowi nadzoru, formę tych sprawozdań oraz sposób
potwierdzania przez zarząd zgodności tych sprawozdań ze stanem faktycznym.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
uwzględnia wysokość i strukturę kapitału akcyjnego, wysokość rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych, prawidłowość polityki lokacyjnej, wysokość i
pokrycie środkami własnymi marginesu wypłacalności oraz inne informacje mające
wpływ na sytuację finansową zakładu ubezpieczeń.
3. Przepisy ust.1 i 2 nie naruszają przepisów o rachunkowości.
Art. 47. (uchylony).
Art. 48. [ Zarząd komisaryczny ]
1. Jeżeli środki własne zakładu ubezpieczeń są niższe niż:
1) wymagany margines wypłacalności - zakład ubezpieczeń jest obowiązany
przedłożyć, na żądanie organu nadzoru, plan przywrócenia prawidłowych stosunków
finansowych (plan finansowy),
2) wymagany kapitał gwarancyjny - zakład ubezpieczeń jest obowiązany
niezwłocznie:
a) powiadomić organ nadzoru,
b) przedstawić do zatwierdzenia organowi nadzoru plan krótkoterminowego
podwyższenia środków własnych (krótkoterminowy plan wypłacalności).
2. Organ nadzoru może wyznaczyć zakładowi ubezpieczeń termin na sporządzenie
planu, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. b), oraz zlecić jego uzupełnienie lub
ponowne opracowanie.
3. Jeżeli zakład ubezpieczeń nie opracuje krótkoterminowego planu wypłacalności
lub przedstawiony plan nie gwarantuje przywrócenia wypłacalności i organ nadzoru
odmówi jego zatwierdzenia albo gdy realizacja tego planu okaże się nieskuteczna,
organ nadzoru może ustanowić zarząd komisaryczny na okres nie krótszy niż 6
miesięcy i nie dłuższy niż dwa lata. Ustanowienie zarządu komisarycznego nie
wpływa na organizację i sposób działania zakładu ubezpieczeń jako osoby prawnej,
z wyjątkiem zmian przewidzianych w ustawie.
4. Na zarząd komisaryczny przechodzi prawo podejmowania decyzji we wszelkich
sprawach zastrzeżonych w ustawie i statucie do właściwości organów zakładu
ubezpieczeń. Z dniem ustanowienia zarządu komisarycznego zarząd zakładu
ubezpieczeń ulega rozwiązaniu, a ustanowione prokury i pełnomocnictwa wygasają.
Na czas trwania zarządu komisarycznego kompetencje innych organów zakładu
ubezpieczeń ulegają zawieszeniu.
5. Na decyzję o ustanowieniu zarządu komisarycznego radzie nadzorczej zakładu
ubezpieczeń służy skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
6. Zarząd komisaryczny opracowuje i uzgadnia z organem nadzoru krótkoterminowy
plan wypłacalności, zapewnia należyte jego wykonanie oraz nie rzadziej niż co
trzy miesiące informuje organ nadzoru o wynikach jego realizacji.
7. Szczegółowe zadania zarządu komisarycznego, terminy ich wykonania oraz
wynagrodzenia członków zarządu komisarycznego określa się w decyzji o
ustanowieniu zarządu. Koszty działalności zarządu komisarycznego obciążają
zakład ubezpieczeń.
8. Ustanowienie zarządu komisarycznego podlega zgłoszeniu do rejestru właściwego
dla zakładu ubezpieczeń.
Art. 48a. [ Maksymalna wysokość sumy ubezpieczenia od pojedynczego ryzyka na
udziale własnym ]
1. Suma ubezpieczenia od pojedynczego ryzyka na udziale własnym nie może
przekroczyć 25% łącznej wysokości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych i kapitału
własnego.
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach organ nadzoru może wyrazić zgodę na
wysokość innej sumy ubezpieczenia niż określona w ust. 1.
Art. 49. [ Fundusze zakładu ubezpieczeń ]
1. Zakład ubezpieczeń tworzy:
1) kapitał zapasowy lub rezerwowy,
2) rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe.
2. Zakład ubezpieczeń może tworzyć w ciężar kosztów:
1) fundusz prewencyjny przeznaczony na finansowanie działalności zapobiegawczej,
w wysokości nie przekraczającej 1% składki na udziale własnym,
2) fundusze i rezerwy specjalne przewidziane w statucie.
3. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe na udziale własnym zwane są funduszem
ubezpieczeniowym.
Art. 50. [ Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe ]
1. Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe są przeznaczone na pokrycie bieżących i
przyszłych zobowiązań jakie mogą wyniknąć z zawartych umów ubezpieczenia.
2. Na rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe składają się:
1) rezerwa składek,
2) rezerwa na ryzyka niewygasłe,
3) rezerwa na nie wypłacone odszkodowania i świadczenia, w tym rezerwa na
skapitalizowaną wartość rent,
4) rezerwa na wyrównanie szkodowości (ryzyka),
5) rezerwa w dziale ubezpieczeń na życie,
6) rezerwa w dziale ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty (inwestycyjne)
ponosi ubezpieczający,
7) rezerwa na premie i rabaty (bonifikaty) dla ubezpieczonych,
8) pozostałe rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe określone w statucie.
3. Rezerwy, o których mowa w ust. 2 pkt 5, 6 i 7, oraz rezerwa na
skapitalizowaną wartość rent zwiększane są w całości lub określonej części o
dochody z tytułu lokat tych rezerw, z uwzględnieniem warunków umowy
ubezpieczenia i odpowiednich formuł matematycznych wykorzystywanych przy
obliczaniu rezerw.
Art. 51. [ Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny ]
1. Tworzy się Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, zwany dalej „Funduszem”.
2. Do zadań Funduszu należy wypłacanie odszkodowań i świadczeń z tytułu
ubezpieczenia obowiązkowego, o którym mowa w art. 4 pkt 1 i 3, w granicach
określonych na podstawie przepisu art. 5:
1) za szkodę na osobie, gdy szkoda wyrządzona została w okolicznościach
uzasadniających odpowiedzialność cywilną:
a) posiadacza pojazdu lub kierującego pojazdem mechanicznym, a nie ustalono ich
tożsamości i nie zidentyfikowano pojazdu,
b) rolnika, a nie ustalono jego tożsamości,
2) za szkodę na mieniu i osobie, gdy:
a) posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę
wyrządzono, nie był ubezpieczony ubezpieczeniem obowiązkowym,
b) rolnik lub osoba pracująca w jego gospodarstwie rolnym wyrządzili szkodę
pozostającą w związku z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, a rolnik nie miał
ubezpieczenia obowiązkowego.
3. Jeżeli poszkodowany, w przypadkach określonych w ust. 2, może zaspokoić
roszczenie na podstawie umowy ubezpieczenia dobrowolnego, Fundusz wyrównuje
szkodę w części nie zaspokojonej.
4. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń do zadań Funduszu należy
również zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z tytułu:
1) umów ubezpieczenia, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 3,
2) umów ubezpieczenia na życie w wysokości 50% wierzytelności, nie więcej jednak
niż kwota będąca równowartością w złotych 30 000 EURO, według średniego kursu
Narodowego Banku Polskiego, zgodnie z tabelą kursową ogłaszaną przez Narodowy
Bank Polski, obowiązującą w dniu ogłoszenia upadłości.
5. Fundusz nie wypłaca odszkodowań z tytułu ubezpieczenia, o którym mowa w art.
4 pkt 1, za szkody spowodowane ruchem pojazdów będących w posiadaniu osób
zagranicznych; nie dotyczy to poszkodowanych obywateli polskich.
6. Wypłaty z Funduszu, o których mowa w ust. 2, na rzecz osób zagranicznych, w
rozumieniu przepisów prawa dewizowego, dokonywane są na zasadzie wzajemności co
do zasady i zakresu.
7. Do zadań Funduszu należy również zaspokajanie roszczeń osób uprawnionych z
tytułu umów ubezpieczenia, o których mowa w ust. 4, i w zakresie, o którym mowa
w ust. 4, w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości zakładu
ubezpieczeń lub umorzenia postępowania upadłościowego, jeżeli majątek dłużnika
nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania upadłościowego, a także w
przypadku zarządzenia likwidacji przymusowej zakładu ubezpieczeń, który nie
spełnia świadczeń ubezpieczeniowych.
Art. 52. [ Charakter prawny Funduszu ]
1. Fundusz ma osobowość prawną. Siedzibą Funduszu jest miasto stołeczne
Warszawa.
2. Fundusz ma prawo wystawiania tytułu wykonawczego w rozumieniu przepisów o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie egzekucji opłaty, o której
mowa w art. 90e ust. 1.
3. W zakresie określonym w ust. 2 Fundusz ma prawo używania pieczęci urzędowej
zawierającej pośrodku wizerunek orła, a w otoku napis odpowiadający nazwie
jednostki organizacyjnej uprawnionej do używania tej pieczęci.
Art. 53. [ Dochody Funduszu ]
1. Dochodami Funduszu są:
1) wpłaty zakładów ubezpieczeń prowadzących działalność w zakresie ubezpieczeń,
o których mowa w art. 4 pkt 1 i 3,
2) dochody z lokat środków Funduszu dokonywanych według zasad określonych w art.
61-64,
3) wpływy z tytułu opłat, przewidzianych w art. 90e ust. 1, z zastrzeżeniem art.
90e ust. 3,
4) wpłaty zakładów ubezpieczeń prowadzących ubezpieczenia w dziale I
(ubezpieczenia na życie) w przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń
prowadzącego działalność ubezpieczeniową w tym zakresie.
2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, wysokość procentu składki zainkasowanej brutto wnoszonej przez
zakłady ubezpieczeń na rzecz Funduszu oraz terminy wpłat oddzielnie dla
ubezpieczeń określonych w dziale I i II. Minister właściwy do spraw instytucji
finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia zagwarantowanie płynności
finansowej Funduszu.
Art. 53a. [ Obowiązki Funduszu ]
1. Fundusz jest obowiązany, w ciągu 3 miesięcy od zakończenia roku obrotowego,
sporządzić oraz przedstawić organowi nadzoru sprawozdanie finansowe na ostatni
dzień roku obrotowego oraz sprawozdanie z działalności Funduszu w tym okresie.
2. W razie ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń, Fundusz obowiązany jest do
składania sprawozdania z działalności na koniec każdego kwartału.
3. Zgromadzenie Członków Funduszu zatwierdza sprawozdanie z działalności
Funduszu, o którym mowa w ust. 1, po wydaniu opinii przez organ nadzoru.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady sporządzania sprawozdania z działalności
Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz jego badania. Minister właściwy do
spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, wskaże terminy, w jakich
powinno być składane sprawozdanie z działalności, oraz formę tych sprawozdań.
Art. 54. [ Statut Funduszu ]
1. Organami Funduszu są: Zgromadzenie Członków, Rada Funduszu i Zarząd.
2. Statut Funduszu określa organizację, sposób działania oraz zasady gospodarki
finansowej, a w szczególności:
1) sposób powołania, organizację oraz kadencję organów Funduszu,
2) zakres kompetencji organów Funduszu,
3) prawa i obowiązki członków oraz sposób głosowania,
4) zasady działania Funduszu,
5) zasady prowadzenia gospodarki finansowej,
6) zasady uchwalania zmian statutu,
7) udział w organach Funduszu przedstawicieli zakładów ubezpieczeń prowadzących
ubezpieczenia w dziale I (ubezpieczenia na życie) w przypadku ogłoszenia
upadłości zakładu ubezpieczeń prowadzącego ubezpieczenia w tym dziale.
3. Statut i jego zmiany sporządza się w formie aktu notarialnego.
4. Organ nadzoru zatwierdza statut i jego zmiany. Minister właściwy do spraw
instytucji finansowych na wniosek organu nadzoru ogłasza statut lub jego zmiany
w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa Finansów.
5. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń przedstawiciel organu
nadzoru staje się członkiem Rady Funduszu, do zakończenia procesu związanego z
zaspokajaniem roszczeń i świadczeń upadłego zakładu ubezpieczeń. Przedstawiciel
może żądać od zarządu informacji i wyjaśnień.
6. Koszty działalności Funduszu pokrywane są z jego dochodów.
Art. 55. [ Wypłacanie odszkodowań i świadczeń ]
1. Fundusz obowiązany jest wypłacić odszkodowanie lub spełnić świadczenie, o
którym mowa w art. 51 ust. 2 pkt 1, w terminie do 60 dni, licząc od dnia
otrzymania akt szkody od zakładu ubezpieczeń.
2. W przypadku gdy w sprawie dotyczącej odszkodowania toczy się postępowanie
karne lub przed kolegium do spraw wykroczeń, Fundusz obowiązany jest wypłacić
odszkodowanie lub spełnić świadczenie, o którym mowa w art. 51 ust. 2 pkt 1, w
terminie do 14 dni od zakończenia tych postępowań, jednakże bezsporną część
odszkodowania lub świadczenia wypłaca się w terminie 30 dni od dnia
zawiadomienia.
3. Po wypłacie odszkodowania Fundusz dochodzi zwrotu wypłaconych kwot od sprawcy
i osoby, która nie dopełniła obowiązku zwarcia umowy na ubezpieczenia, o których
mowa w art. 4 pkt 1 i 3. W uzasadnionych przypadkach Fundusz może odstąpić od
dochodzenia części lub całości odszkodowania.
4. Odsetki za zwłokę w wypłacie odszkodowania ponoszą Fundusz i zakład
ubezpieczeń, każdy w swoim zakresie.
5. Fundusz nie odpowiada za szkody na osobie i mieniu wyrządzone przez
kierującego posiadaczowi pojazdu lub wyrządzone rolnikowi przez osoby jemu
bliskie lub za które ponosi odpowiedzialność.
Art. 56. [ Przejmowanie masy upadłościowej ]
1. Fundusz przejmuje z masy upadłościowej upadłego zakładu ubezpieczeń
zobowiązania szkodowe wraz z aktami oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym
świadczenia z umów na ubezpieczenia, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 3.
2. Po wypłaceniu świadczeń, o których mowa w ust. 1, Fundusz niezwłocznie
przedstawia syndykowi wypłacone kwoty jako swoją wierzytelność wobec masy
upadłości.
3. Wierzytelności, o których mowa w ust. 2, Fundusz może zgłaszać syndykowi do
czasu prawomocnego wykonania planu podziału funduszów masy. Art. 167 § 1
rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 października 1934 r. -
Prawo upadłościowe (Dz. U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512, z 1994 r. Nr 1, poz. 1 i
z 1995 r. Nr 85, poz. 426) nie stosuje się do wierzytelności Funduszu.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, na wniosek organu nadzoru,
określi, w drodze rozporządzenia, dodatkowy procent składki wnoszonej przez
członków Funduszu oraz terminy wpłat, w razie gdy posiadane przez Fundusz środki
nie wystarczają na zaspokojenie wszelkich roszczeń kierowanych wobec Funduszu.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
uwzględnia sytuację finansową Funduszu oraz wysokość zobowiązań.
5. W przypadku, o którym mowa w art. 51 ust. 7, Fundusz przejmuje z zakładu
ubezpieczeń akta szkodowe oraz wypłaca poszkodowanym i uprawnionym świadczenia,
po ustaleniu odpowiedzialności tego zakładu i wysokości świadczenia.
6. Z dniem wypłaty przez Fundusz świadczenia, o którym mowa w ust. 5, na Fundusz
przechodzi, z mocy prawa, roszczenie o zwrot wypłaconego świadczenia do zakładu
ubezpieczeń, którego zobowiązanie Fundusz zrealizował.
Art. 57. [ Postępowanie w razie ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń ]
1. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń prowadzącego
ubezpieczenia w dziale I (ubezpieczenia na życie):
1) minister właściwy do spraw instytucji finansowych na wniosek organu nadzoru
określi, w drodze rozporządzenia, procent składki wnoszonej na rzecz Funduszu
przez zakłady ubezpieczeń prowadzące ubezpieczenia w dziale I (ubezpieczenia na
życie),
2) Fundusz wyodrębnia rachunek, na który wnoszone są wpłaty określone w pkt 1,
3) Fundusz zaspokaja roszczenia do wysokości określonej w art. 51 ust. 4 pkt 2
na podstawie ustalonej w postępowaniu upadłościowym listy wierzytelności.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
uwzględnia zagwarantowanie płynności finansowej Funduszu w przypadku ogłoszenia
upadłości zakładu lub zakładów ubezpieczeń prowadzących ubezpieczenia w dziale
I.
2. Przepisy art. 56 ust. 2 i 3 stosuje się odpowiednio.
Art. 58. [ Delegacja ]
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, zasady reasekuracji ryzyk ubezpieczeniowych za granicą. Minister
właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia
zasady rozpraszania ryzyka reasekuracji zagranicznej w odniesieniu do krajów i
grup kapitałowych.
Art. 59. (uchylony).
Art. 60. [ Dokonywanie lokat środków ]
Zakład ubezpieczeń dokonuje lokat środków na warunkach określonych w niniejszym
rozdziale.
Art. 61. [ Obowiązki zakładu ubezpieczeń ]
1. Zakład ubezpieczeń obowiązany jest lokować swoje środki w taki sposób, aby
uwzględniając rodzaj i strukturę prowadzonych ubezpieczeń osiągnąć jak
największy stopień bezpieczeństwa i rentowności przy jednoczesnym zachowaniu
płynności środków.
2. Zakład ubezpieczeń zawiadamia organ nadzoru o:
1) nabyciu udziałów bądź akcji przedsiębiorcy, jeżeli przekraczają one 10%
wartości nominalnego kapitału akcyjnego (zakładowego) tego przedsiębiorcy,
2) lokatach w przedsiębiorstwach zależnych od zakładu ubezpieczeń lub od których
on jest zależny.
3. Jeżeli sposób lokowania środków zakładu ubezpieczeń może zagrozić jego
wypłacalności, organ nadzoru może nałożyć ograniczenia sposobów lokowania tych
środków.
4. Nabycie lub posiadanie akcji przez podmiot zależny uważa się za nabycie lub
posiadanie akcji przez podmiot dominujący.
Art. 62. [ Uprawnienia organu nadzoru ]
1. Organ nadzoru, w przypadkach określonych w art. 61 ust. 2, może zakazać
nabycia dalszych udziałów zakładu ubezpieczeń w tym przedsiębiorstwie lub
ograniczyć zakres udziału, jeżeli może to zagrozić gospodarce finansowej zakładu
ubezpieczeń.
2. Przepis ust. 1 stosuje się także, gdy członek zarządu bądź rady nadzorczej
zakładu ubezpieczeń jest członkiem zarządu przedsiębiorstwa wymienionego w ust.
1, jest poważnym udziałowcem przedsiębiorstwa lub wywiera istotny wpływ na
politykę zarządu przedsiębiorstwa.
Art. 63. [ Zasady lokowania środków stanowiących pokrycie funduszu
ubezpieczeniowego ]
1. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany posiadać aktywa spełniające warunki
określone w ustawie w wysokości nie niższej niż wartość rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych.
2. Aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych powinny być
dokonane w walucie, w której ustalane są zobowiązania z umów ubezpieczenia, z
tytułu których tworzy się odpowiednie rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe.
3. Aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych powinny być w
odpowiedni sposób zróżnicowane, tak aby nie były one związane z jednym rodzajem
aktywów lub jednym podmiotem.
4. Termin wymagalności aktywów stanowiących pokrycie rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych powinien odpowiadać terminowi wymagalności
zobowiązań z umów ubezpieczenia.
5. Aktywami stanowiącymi pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych mogą być
wyłącznie następujące aktywa znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej:
1) papiery wartościowe emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa i inne
instrumenty finansowe emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa,
2) obligacje jednostek samorządu terytorialnego lub związków tych jednostek,
obligacje miasta stołecznego Warszawy i inne instrumenty finansowe emitowane lub
gwarantowane przez jednostki samorządu terytorialnego, związki tych jednostek
lub miasto stołeczne Warszawę,
3) inne dłużne papiery wartościowe o stałej stopie dochodu,
4) akcje dopuszczone do publicznego obrotu na rynku regulowanym,
5) jednostki uczestnictwa lub certyfikaty inwestycyjne w funduszach
inwestycyjnych,
6) akcje nie dopuszczone do publicznego obrotu na rynku regulowanym,
7) udziały i inne papiery wartościowe o zmiennej stopie dochodu,
8) listy zastawne,
9) pożyczki zabezpieczone hipotecznie,
10) pożyczki zabezpieczone gwarancjami banku lub innej instytucji finansowej,
11) pożyczki pod zastaw praw wynikających z umów ubezpieczenia na życie,
12) inne pożyczki,
13) nieruchomości, z wyłączeniem nieruchomości rolnych i nieruchomości
wykorzystywanych na własne potrzeby,
14) depozyty bankowe,
15) należności od reasekuratorów zabezpieczone gwarancjami banku lub innej
instytucji finansowej,
16) należności depozytowe od cedentów i należności od cedentów, których okres
spłaty nie jest dłuższy niż 3 miesiące,
17) należności od ubezpieczających wynikające z zawartych umów ubezpieczenia,
których okres spłaty nie jest dłuższy niż 3 miesiące,
18) należności od pośredników ubezpieczeniowych wynikające z zawartych umów
ubezpieczenia lub umów reasekuracji, których okres spłaty nie jest dłuższy niż 3
miesiące,
19) należności od budżetu,
20) środki trwałe inne niż nieruchomości, jeżeli dokonuje się od nich odpisów
amortyzacyjnych według stawek amortyzacyjnych ustalonych z zachowaniem zasady
ostrożnej wyceny,
21) środki pieniężne,
22) zarachowane czynsze i odsetki,
23) nie rozliczone koszty akwizycji w zakresie zgodnym z ustaleniem wartości
rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.
6. Wartość aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
ustalana jest z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny. Jeżeli zakład ubezpieczeń
ustala wartości aktywów stanowiących pokrycie rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych w sposób naruszający zasadę ostrożnej wyceny, organ
nadzoru może zobowiązać zakład ubezpieczeń do dokonywania wyceny indywidualnych
aktywów po cenach sprzedaży netto.
7. Prezes Rady Ministrów może określić, w drodze rozporządzenia, szczególne
warunki, które spełniać powinny aktywa stanowiące pokrycie rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych.
8. Organ nadzoru może, na wniosek zakładu ubezpieczeń, udzielić czasowego
zezwolenia na uznawanie za aktywa stanowiące pokrycie rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych aktywów innych niż określone w ust. 5.
9. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, w drodze rozporządzenia,
może udzielić zezwolenia ogólnego na uznawanie za aktywa stanowiące pokrycie
rezerw techniczno-ubezpieczeniowych aktywów znajdujących się poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych,
wydając rozporządzenie, uwzględnia konieczność zachowania bezpieczeństwa i
rentowności aktywów.
Art. 64. [ Wysokość udziału lokat ]
1. Aktywa stanowiące pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych nie mogą
przekraczać:
1) 40% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w papierach wartościowych
dopuszczonych do publicznego obrotu na rynku regulowanym i jednostkach
uczestnictwa lub certyfikatach inwestycyjnych w funduszach inwestycyjnych,
2) 25% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w nieruchomościach i
pożyczkach zabezpieczonych hipotecznie, z zastrzeżeniem, że aktywa te nie mogą
przekraczać:
a) 10% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w jednej nieruchomości lub
kilku nieruchomościach, które ze względu na swoje położenie powinny być uznane
za jedną lokatę,
b) 5% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w pożyczce zabezpieczonej
hipotecznie udzielonej temu samemu pożyczkobiorcy lub grupie pożyczkobiorców
zależnych lub stowarzyszonych,
3) 10% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w listach zastawnych,
akcjach nie dopuszczonych do obrotu publicznego na rynku regulowanym, udziałach
i innych papierach wartościowych o zmiennej stopie dochodu, z zastrzeżeniem, że
udział zakładu ubezpieczeń w kapitale podstawowym przedsiębiorstwa, które jest
emitentem tych papierów wartościowych, nie przekracza 10%,
4) 10% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w dłużnych papierach
wartościowych o stałej kwocie dochodu i pożyczkach zabezpieczonych gwarancjami
banku lub innej instytucji finansowej, z wyłączeniem papierów wartościowych
emitowanych lub gwarantowanych przez Skarb Państwa albo organizacje
międzynarodowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska, pożyczek
udzielanych Skarbowi Państwa lub gwarantowanych przez Skarb Państwa albo
organizacje międzynarodowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska,
papierów wartościowych emitowanych lub gwarantowanych przez samorząd
terytorialny, pożyczek udzielanych samorządowi terytorialnemu lub gwarantowanych
przez samorząd terytorialny,
5) 5% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w papierach wartościowych
jednego emitenta lub grupy emitentów zależnych lub stowarzyszonych albo w
pożyczkach jednego pożyczkobiorcy lub grupy pożyczkobiorców zależnych lub
stowarzyszonych, z wyłączeniem papierów wartościowych emitowanych lub
gwarantowanych przez Skarb Państwa albo organizacje międzynarodowe, których
członkiem jest Rzeczpospolita Polska, pożyczek udzielanych Skarbowi Państwa lub
gwarantowanych przez Skarb Państwa albo organizacje międzynarodowe, których
członkiem jest Rzeczpospolita Polska, papierów wartościowych emitowanych lub
gwarantowanych przez samorząd terytorialny, pożyczek udzielanych samorządowi
terytorialnemu lub gwarantowanych przez samorząd terytorialny,
6) 5% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w pożyczkach, które nie są
zabezpieczone hipotecznie albo gwarancją banku lub innej instytucji finansowej,
przy czym aktywa te nie mogą przekraczać 1% wartości rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych w jednej pożyczce,
7) 20% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w należnościach od cedentów,
reasekuratorów, ubezpieczonych lub pośredników ubezpieczeniowych, pod warunkiem,
że należności te są zabezpieczone hipotecznie albo gwarancją banku lub innej
instytucji finansowej,
8) 5% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w należnościach od cedentów,
reasekuratorów, ubezpieczonych lub pośredników ubezpieczeniowych, które nie są
zabezpieczone hipotecznie albo gwarancją banku lub innej instytucji finansowej,
9) 5% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w środkach trwałych,
10) 3% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w środkach pieniężnych,
11) 3% wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w zarachowanych czynszach i
odsetkach.
2. Z ograniczeń określonych w ust. 1 wyłączone są aktywa stanowiące pokrycie
rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dla ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko
lokaty ponosi ubezpieczający.
Rozdział 7 - Łączenie się zakładów ubezpieczeń, przeniesienie umów ubezpieczenia oraz
likwidacja przymusowa i dobrowolna
Art. 65. [ Zezwolenie na połączenie zakładów ubezpieczeń ]
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych wydaje zezwolenie na
połączenie zakładów ubezpieczeń. Zakłady ubezpieczeń są obowiązane udowodnić, że
po połączeniu będą dysponować środkami własnymi w wysokości wymaganego marginesu
wypłacalności.
Art. 66. [ Przeniesienie portfela ubezpieczeniowego ]
1. Zakład ubezpieczeń może zawrzeć z innymi zakładami ubezpieczeń umowę o
przeniesienie całości lub części ubezpieczeń (przeniesienie portfela). Umowa
wymaga zatwierdzenia przez organ nadzoru.
2. Zarówno zakład ubezpieczeń przejmujący portfel ubezpieczeniowy, jak i zakład
ubezpieczeń przekazujący portfel po zawarciu umowy są obowiązane posiadać środki
własne w wysokości marginesu wypłacalności.
3. Organ nadzoru może, w uzasadnionych przypadkach, zwolnić zakład ubezpieczeń
przekazujący lub przejmujący portfel od obowiązku, o którym mowa w ust. 2.
4. Przed zatwierdzeniem umowy organ nadzoru ogłosi, dwukrotnie w dzienniku o
zasięgu ogólnopolskim, o zamierzonym przeniesieniu portfela i wezwie
ubezpieczonych do zgłaszania sprzeciwów w terminie 3 miesięcy od daty ostatniego
ogłoszenia.
5. Organ nadzoru zatwierdza umowę o przeniesienie portfela, jeżeli interesy
ubezpieczonych i uprawnionych są w pełni zabezpieczone, a ogólna suma
ubezpieczeń osób, które zgłosiły sprzeciw, nie przekroczy jednej dziesiątej
części przenoszonego portfela ubezpieczeń.
6. Ubezpieczeni, którzy zgłosili sprzeciw, mają prawo wypowiedzenia umowy
ubezpieczenia na ostatni dzień trzeciego miesiąca od daty zatwierdzenia umowy, o
której mowa w ust. 1.
7. Jednocześnie z przeniesieniem portfela następuje przekazanie środków
finansowych zakładu ubezpieczeń przekazującego do zakładu ubezpieczeń
przyjmującego w odpowiedniej dla danego rodzaju ubezpieczeń wysokości rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych.
8. W przypadku likwidacji przymusowej lub upadłości zakładu ubezpieczeń przepisy
ust. 4-6 nie mają zastosowania.
9. Organ nadzoru może w uzasadnionych przypadkach określić wartość środków
finansowych, o których mowa w ust. 7, lub wyrazić zgodę na przeniesienie
portfela ubezpieczeń bez przekazania środków finansowych.
Art. 67. [ Likwidacja zakładu ubezpieczeń ]
Likwidacja zakładu ubezpieczeń może być dobrowolna lub przymusowa.
Art. 68. [ Postępowanie likwidacyjne ]
1. W razie wystąpienia przyczyny powodującej likwidację zakładu ubezpieczeń,
jest on obowiązany zawiadomić o tym niezwłocznie ministra właściwego do spraw
instytucji finansowych i organ nadzoru oraz podać skład organu likwidacyjnego.
2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych może wyznaczyć likwidatora
z urzędu.
Art. 69. [ Obowiązki likwidatorów ]
Likwidatorzy są obowiązani do składania sprawozdań o przebiegu likwidacji w
terminach i w sposób określony przez organ nadzoru.
Art. 70. [ Stosowanie przepisów K.h. ]
1. Do likwidacji towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, z wyjątkiem małych
towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, stosuje się odpowiednio przepisy art. 445 §
1, art. 446, 447 § 1, art. 448 § 1 i 2, art. 449-451 § 1 zdanie pierwsze i
drugie, § 2 i 3, art. 452-454, 457, 459 i 460 Kodeksu handlowego, przy czym
spółkę akcyjną i akcjonariuszy zastępuje się przez towarzystwo ubezpieczeń
wzajemnych i jego członków.
2. O zakończeniu likwidacji małego towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych likwidator
zawiadamia niezwłocznie organ nadzoru.
Art. 71. [ Zaspokojenie roszczeń z tytułu ubezpieczenia ]
Środki wchodzące w skład funduszów ubezpieczeniowych służą zaspokojeniu roszczeń
z tytułu ubezpieczenia. Inne zobowiązania zakładu ubezpieczeń mogą być pokryte
ze środków funduszów ubezpieczeniowych dopiero po zaspokojeniu wszystkich
roszczeń z tytułu ubezpieczenia.
Art. 72. [ Likwidacja przymusowa ]
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych na wniosek organu nadzoru może
zarządzić likwidację przymusową w przypadku, gdy:
1) działalność zakładu ubezpieczeń jest prowadzona z naruszeniem przepisów prawa
lub jest sprzeczna z planem działalności,
2) walne zgromadzenie nie podejmie uchwały o pokryciu straty bilansowej lub
pomimo podjęcia takiej uchwały strata ta nie zostanie pokryta w określonym
terminie,
3) zarząd komisaryczny ustanowiony w trybie art. 48 ust. 3 nie doprowadził do
przywrócenia prawidłowych stosunków finansowych zakładu ubezpieczeń,
4) zakład ubezpieczeń nie spełnia świadczeń ubezpieczeniowych albo spełnia je z
opóźnieniem lub częściowo.
Art. 73. [ Wyznaczenie likwidatora ]
W razie zarządzenia likwidacji przymusowej, organ nadzoru wyznacza likwidatora.
Art. 74. [ Skutki ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji ]
W razie ogłoszenia lub zarządzenia likwidacji zakładu ubezpieczeń,
niedopuszczalne jest zawieranie nowych umów ubezpieczenia, przedłużanie umów
zawartych lub podwyższanie sum ubezpieczenia.
Art. 75. [ Stosowanie przepisów prawa upadłościowego ]
Do upadłości zakładów ubezpieczeń stosuje się przepisy prawa upadłościowego ze
zmianami przewidzianymi w niniejszej ustawie.
Art. 76. [ Zgłoszenie upadłości przez organ nadzoru ]
Organ nadzoru może zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń,
jeżeli zakład ubezpieczeń przestał płacić długi lub gdy jego majątek nie
wystarcza na zaspokojenie długów, a zarząd komisaryczny, ustanowiony w trybie
art. 48 ust. 3, nie doprowadził do przywrócenia prawidłowych stosunków
finansowych zakładu ubezpieczeń.
Art. 76a. [ Opinia organu nadzoru ]
Przed rozstrzygnięciem wniosku o ogłoszenie upadłości sąd zwraca się o opinię do
organu nadzoru.
Art. 77. [ Ogłoszenie upadłości ]
1. O ogłoszeniu upadłości orzeka sąd wojewódzki właściwy dla siedziby zakładu
ubezpieczeń.
2. Organowi nadzoru służy środek odwoławczy na postanowienie sądu w przedmiocie
ogłoszenia upadłości.
Art. 78. [ Syndyk masy upadłości ]
1. W przypadku ogłoszenia upadłości zakładu ubezpieczeń, sąd wyznacza syndyka
masy upadłości po zasięgnięciu opinii organu nadzoru. Syndykiem może być inny
zakład ubezpieczeń.
2. Wszelkie urzędy, instytucje oraz inne zakłady ubezpieczeń mają obowiązek
udzielania syndykowi informacji niezbędnych do realizowania jego zadań.
Art. 79. [ Kurator ]
1. Do reprezentowania w postępowaniu upadłościowym interesów ubezpieczonych,
uposażonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia sąd, po zasięgnięciu opinii
organu nadzoru, wyznacza kuratora, który ma prawo wnoszenia środków zaskarżenia
na rzecz tych podmiotów.
2. Kurator jest uprawniony do zawarcia z innym zakładem ubezpieczeń umowy o
przeniesienie portfela. Przepisy art. 66 stosuje się odpowiednio.
3. Umowa o przeniesienie portfela może przewidywać obniżenie sum ubezpieczenia
lub wysokości wypłacanych okresowo odszkodowań i świadczeń.
4. W przypadku zatwierdzenia umowy przeniesienia portfela przez organ nadzoru,
kurator ogłasza jej treść dwukrotnie w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim.
Art. 80. [ Wygaśnięcie umów ubezpieczenia ]
W przypadku niezawarcia przez kuratora umowy o przeniesienie portfela w
terminie:
1) 3 miesięcy od dnia ogłoszenia upadłości - w odniesieniu do ubezpieczeń
obowiązkowych i ubezpieczeń na życie,
2) 1 miesiąca od dnia ogłoszenia upadłości - w odniesieniu do pozostałych
ubezpieczeń,
umowy ubezpieczenia zawarte z zakładem ubezpieczeń, którego upadłość została
ogłoszona, wygasają.
Art. 81. [ Pierwszeństwo zaspokajania wierzytelności z tytułu umów ubezpieczenia
]
Wierzytelności z tytułu umów ubezpieczenia ulegają zaspokojeniu przed podatkami
i innymi daninami publicznymi należnymi za ostatnie dwa lata przed ogłoszeniem
upadłości.
Rozdział 9 - Nadzór ubezpieczeniowy
Art. 82. [ Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń ]
1. Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych, zwana dalej „Komisją”,
jest centralnym organem administracji rządowej właściwym w zakresie:
1) działalności ubezpieczeniowej,
2) funduszy emerytalnych, o których mowa w przepisach o organizacji i
funkcjonowaniu funduszy emerytalnych,
3) pracowniczych programów emerytalnych, o których mowa w przepisach o
pracowniczych programach emerytalnych.
2. Nadzór nad Komisją sprawuje minister właściwy do spraw instytucji
finansowych.
3. W skład Komisji wchodzą:
1) Przewodniczący Komisji powoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wspólny
wniosek ministra właściwego do spraw instytucji finansowych i ministra
właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego – na pięcioletnią kadencję,
2) zastępcy Przewodniczącego Komisji – przedstawiciel wyznaczony przez:
a) ministra właściwego do spraw instytucji finansowych,
b) ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego,
3) członkowie Komisji:
a) Przewodniczący Komisji Papierów Wartościowych i Giełd albo wyznaczony przez
niego zastępca przewodniczącego,
b) Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów albo wyznaczony przez niego
wiceprezes.
4. W posiedzeniu Komisji z głosem doradczym uczestniczą Rzecznik Ubezpieczonych,
przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Generalny Inspektor
Nadzoru Bankowego.
5. Przewodniczącym Komisji może być osoba posiadająca:
1) wyłącznie obywatelstwo polskie,
2) wyższe wykształcenie prawnicze, ekonomiczne lub matematyczne,
3) co najmniej czteroletnie doświadczenie w zakresie obejmującym funkcjonowanie
sektora ubezpieczeń lub funduszy emerytalnych, rynku kapitałowego lub sektora
bankowego.
6. Przewodniczący Komisji może być odwołany przez Prezesa Rady Ministrów przed
upływem kadencji z następujących przyczyn:
1) złożenia rezygnacji,
2) niewypełniania obowiązków na skutek długotrwałej choroby trwającej ponad 6
miesięcy, stwierdzonej orzeczeniem lekarskim,
3) rażącego naruszenia interesów ubezpieczonych lub członków funduszy
emerytalnych,
4) rażącego naruszenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej lub ustaw,
5) skazania prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo.
7. W razie śmierci Przewodniczącego Komisji jego kadencja wygasa.
8. Ta sama osoba nie może być Przewodniczącym Komisji dłużej niż przez dwie
kolejne kadencje.
9. Przewodniczący Komisji reprezentuje Komisję oraz kieruje jej pracami.
10. Komisja może upoważnić Przewodniczącego Komisji lub pracowników Urzędu
Komisji do podejmowania czynności lub załatwiania określonych spraw w drodze
indywidualnych rozstrzygnięć administracyjnych, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych
do wyłącznej kompetencji Komisji w zakresie:
1) wyrażania opinii w sprawie wydania zezwolenia na prowadzenie działalności
ubezpieczeniowej,
2) występowania z wnioskiem o cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności w
zakresie jednej lub kilku grup ubezpieczeń albo jednego lub kilku rodzajów
ubezpieczeń,
3) zatwierdzenia umowy o przeniesienie portfela ubezpieczeń,
4) występowania z wnioskiem o zarządzenie likwidacji przymusowej zakładu
ubezpieczeń i wyznaczenia likwidatora,
5) ustanowienia zarządu komisarycznego zakładu ubezpieczeń,
6) występowania z wnioskiem o ogłoszenie upadłości zakładu ubezpieczeń,
7) wydawania zezwolenia na utworzenie funduszu emerytalnego i towarzystwa
emerytalnego,
8) cofania zezwolenia na utworzenie towarzystwa emerytalnego,
9) wydawania zezwolenia na przejęcie zarządzania funduszem emerytalnym oraz
połączenie towarzystw,
10) wydawania zezwolenia na nabycie lub objęcie akcji funduszu emerytalnego,
11) wydawania zezwolenia na zmianę statutu funduszu emerytalnego oraz zmianę
statutu towarzystwa emerytalnego,
12) wydawania decyzji o likwidacji pracowniczego funduszu emerytalnego.
11. Komisja oraz Przewodniczący Komisji wykonują swoje zadania przy pomocy
Urzędu Komisji, zwanego dalej „Urzędem”. Urzędem kieruje Przewodniczący Komisji.
12. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, w drodze zarządzenia, nadaje
Komisji statut, określający w szczególności organizację Urzędu oraz sposób
podejmowania uchwał przez Komisję.
13. Ilekroć w ustawie jest mowa o organie nadzoru, rozumie się przez to Komisję.
Art. 82a. [ Zadania i zasady nadzoru ]
1. Zadaniem nadzoru jest ochrona interesów osoby ubezpieczonej i zapobieganie
sytuacji, w której zakład ubezpieczeń nie będzie w stanie wypłacać
ubezpieczonemu należnego świadczenia.
2. Nadzór nad działalnością zakładów ubezpieczeń i pośredników ubezpieczeniowych
polega w szczególności na:
1) podejmowaniu działań mających na celu zapewnienie prawidłowego funkcjonowania
rynku ubezpieczeń i ochronę ubezpieczonych,
2) wydawaniu zezwoleń na prowadzenie działalności brokerskiej i agencyjnej,
3) kontroli prowadzenia działalności przez zakłady ubezpieczeń i brokerów, w tym
w zakresie zgodności ich działalności z przepisami o przeciwdziałaniu
wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z
nielegalnych lub nieujawnionych źródeł,
4) podejmowaniu innych działań przewidzianych w ustawie.
Art. 82b. [ Zasady działania organu nadzoru ]
1. Organ nadzoru współdziała z organami administracji rządowej i innymi
instytucjami w zakresie kształtowania polityki gospodarczej państwa dotyczącej
ubezpieczeń.
1a. Organ nadzoru współpracuje z Szefem Krajowego Centrum Informacji
Kryminalnych w zakresie niezbędnym do realizacji jego zadań ustawowych.
2. Do postępowania przed organem nadzoru stosuje się przepisy Kodeksu
postępowania administracyjnego, chyba że ustawa stanowi inaczej.
3. Na decyzję organu nadzoru służy skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Art. 82c. [ Organizacja Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń ]
1. (skreślony).
2. Członkowie Komisji oraz pracownicy Urzędu nie mogą:
1) być akcjonariuszami (udziałowcami), członkami władz zakładów ubezpieczeń oraz
wykonywać czynności związanych z działalnością ubezpieczeniową lub pośrednictwa
ubezpieczeniowego, a także podejmować zatrudnienia w zakładzie ubezpieczeń na
podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo na podstawie innej
umowy o podobnym charakterze,
2) być akcjonariuszami oraz wykonywać obowiązków członka zarządu lub rady
nadzorczej towarzystwa emerytalnego, działającego na podstawie odrębnych
przepisów, a także podejmować zatrudnienia w towarzystwie na podstawie umowy o
pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo na podstawie innej umowy o podobnym
charakterze,
3) podejmować zatrudnienia w funduszu emerytalnym, działającym na podstawie
odrębnych przepisów, na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy o dzieło
albo na podstawie innej umowy o podobnym charakterze.
3. (skreślony).
4. Wynagrodzenia i premie Przewodniczącego Komisji i jego zastępców oraz
pracowników Urzędu, a także Rzecznika Ubezpieczonych i pracowników jego Biura są
finansowane z wpłat, o których mowa w art. 84 ust. 1 i 2 oraz w art. 203 ust. 1
i 2 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych (Dz. U. Nr 139, poz. 934, z 1998 r. Nr 98, poz. 610, Nr 106, poz.
668 i Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 110, poz. 1256, z 2000 r. Nr 60, poz. 702,
z 2001 r. Nr 8, poz. 64 i Nr 110, poz. 1189 oraz z 2002 r. Nr 25, poz. 253).
4a. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady kształtowania wielkości środków
przeznaczonych na premie dla Przewodniczącego Komisji i jego zastępców oraz
ustalania wysokości tych premii, a także szczegółowe zasady kształtowania
wielkości środków na wynagrodzenia i premie dla pracowników Urzędu, Rzecznika
Ubezpieczonych i pracowników jego Biura oraz ustalania wysokości tych
wynagrodzeń i premii, uwzględniając w szczególności organizację Urzędu,
konieczność zapewnienia właściwej realizacji zadań Komisji i Urzędu w zakresie
sprawowanego nadzoru oraz poziom płac w instytucjach nadzorowanych.
5. (skreślony).
Art. 83. [ Postępowanie kontrolne ]
1. Organ nadzoru może przeprowadzić w każdym czasie kontrolę działalności i
stanu majątkowego zakładu ubezpieczeń.
2. Przy przeprowadzaniu kontroli organ nadzoru może korzystać z usług podmiotów
uprawnionych do badania sprawozdań finansowych.
3. Organ nadzoru może żądać od zakładów ubezpieczeń wyjaśnień i informacji
dotyczących zakładu ubezpieczeń i jego gospodarki finansowej oraz zarządzić
przekazywanie wymaganych danych.
4. Organ nadzoru może wydawać zalecenia mające na celu usunięcie stwierdzonych
nieprawidłowości i dostosowanie działalności zakładu ubezpieczeń do przepisów
prawa.
5. W razie niewykonywania zaleceń, o których mowa w ust. 4, prowadzenia
działalności z naruszeniem przepisów prawa, statutu, odmowy udzielenia wyjaśnień
i informacji, o których mowa w ust. 3, organ nadzoru może:
1) nakładać na członków zarządu zakładu ubezpieczeń lub prokurentów kary
pieniężne do wysokości trzykrotnego miesięcznego wynagrodzenia brutto tej osoby,
wyliczonego na podstawie wynagrodzenia za ostatnie 3 miesiące przed nałożeniem
kary,
2) nakładać na zakład ubezpieczeń kary pieniężne do wysokości 0,5% zbioru
składki brutto za rok poprzedni,
3) występować do właściwego organu zakładu ubezpieczeń z wnioskiem o odwołanie
członka zarządu lub prokurenta,
4) występować z wnioskiem do właściwego organu zakładu ubezpieczeń o zawieszenie
w czynnościach członków zarządu zakładu ubezpieczeń do czasu rozpatrzenia
wniosku o ich odwołanie.
6. Zakład ubezpieczeń przekazuje organowi nadzoru oraz Rzecznikowi
Ubezpieczonych wzory umów ubezpieczenia i wniosków o ubezpieczenie, teksty
ogólnych warunków ubezpieczenia oraz inne formularze używane przez zakład przy
zawieraniu umów ubezpieczenia, w terminie 14 dni od dnia wprowadzenia ich do
obrotu.
7. W razie ogłaszania przez zakład ubezpieczeń, w formie reklamy lub za pomocą
formularzy, informacji niezgodnych ze stanem faktycznym lub mających na celu
wprowadzenie w błąd, organ nadzoru może:
1) zakazać zakładowi ubezpieczeń prowadzenia reklamy w określony sposób lub
używania druków o określonej treści,
2) dokonać sprostowania na koszt zakładu ubezpieczeń,
3) nałożyć karę pieniężną oraz podjąć inne czynności, o których mowa w ust. 5.
8. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, szczegółowe zasady, zakres i tryb przeprowadzania kontroli, o
której mowa w ust. 1. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając
rozporządzenie, uwzględnia konieczność przeprowadzenia skutecznej kontroli,
mającej na celu sprawdzenie działalności i stanu majątkowego zakładu ubezpieczeń
oraz stwierdzenie zgodności działalności z prawem, uzyskanym zezwoleniem i
statutem.
Art. 83a. [ Zwołanie nadzwyczajnego walnego zgromadzenia na żądanie organu
nadzoru ]
1. Organ nadzoru może żądać od władz zakładu ubezpieczeń zwołania nadzwyczajnego
walnego zgromadzenia oraz umieszczenia poszczególnych spraw na porządku obrad
najbliższego walnego zgromadzenia.
2. Jeżeli w ciągu dwóch tygodni od dnia przedstawienia żądania walne
zgromadzenie nie zostanie zwołane, organ nadzoru zwołuje walne zgromadzenie.
Koszty zwołania i odbycia walnego zgromadzenia ponosi zakład ubezpieczeń.
3. W przypadkach określonych w ust. 1 i 2 organ nadzoru deleguje swego
przedstawiciela do udziału w walnym zgromadzeniu akcjonariuszy albo członków
towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych.
4. Przedstawiciel organu nadzoru, o którym mowa w ust. 3, może zabierać głos w
sprawach objętych porządkiem obrad walnego zgromadzenia, a także w innych
sprawach nie objętych porządkiem obrad.
Art. 83b. [ Kontrola działalności brokerów ]
1. Organ nadzoru może przeprowadzić w każdym czasie kontrolę działalności i
stanu majątkowego podmiotów prowadzących działalność brokerską.
2. Organ nadzoru może żądać od podmiotów, o których mowa w ust. 1, wyjaśnień i
informacji dotyczących ich działalności i gospodarki finansowej oraz zarządzić
przekazywanie wymaganych danych.
3. Przepisy art. 83 stosuje się odpowiednio do nadzoru nad działalnością
podmiotów prowadzących działalność brokerską, z zastrzeżeniem, że kary pieniężne
wynoszą:
1) do wysokości trzykrotnej prowizji uzyskanej za ostatnie 3 miesiące przed
nałożeniem kary - w przypadku osoby prawnej,
2) do wysokości dwudziestokrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w
sektorze przedsiębiorstw - w przypadku osoby fizycznej.
Art. 84. [ Koszty nadzoru ]
1. Koszty nadzoru nad działalnością ubezpieczeniową i brokerską ponoszą zakłady
ubezpieczeń do wysokości 0,14% zbioru składek brutto.
2. Koszty funkcjonowania działalności Rzecznika Ubezpieczonych i jego Biura
ponoszą zakłady ubezpieczeń do wysokości 0,01% zbioru składek brutto.
3. Należności z tytułów, o których mowa w ust. 1 i 2, podlegają egzekucji w
trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
4. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, wysokość i sposób obliczania wpłat na pokrycie kosztów, o
których mowa w ust. 1 i 2, proporcjonalnie do składki przypisanej brutto,
terminy uiszczania wpłat oraz wysokość odsetek za ich nieuiszczenie w terminie.
Art. 85. [ Skarga do NSA ]
Od decyzji ministra właściwego do spraw instytucji finansowych wydanych w
sprawach określonych w niniejszej ustawie zakładom ubezpieczeń przysługuje
skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego na zasadach określonych w przepisach
Kodeksu postępowania administracyjnego.
Rozdział 10 - Ubezpieczeniowy samorząd gospodarczy
Art. 86. [ Polska Izba Ubezpieczeń ]
1. Zakłady ubezpieczeń prowadzące działalność na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej tworzą ubezpieczeniowy samorząd gospodarczy.
2. Organizacją ubezpieczeniowego samorządu gospodarczego jest Polska Izba
Ubezpieczeń, zwana dalej „Izbą”.
3. Przynależność do Izby jest obowiązkowa i powstaje z chwilą podjęcia przez
zakład ubezpieczeń działalności ubezpieczeniowej.
4. Izba ma osobowość prawną. Siedzibą Izby jest miasto stołeczne Warszawa.
Art. 86a. [ Organy Izby ]
1. Organami Izby są:
1) zebranie przedstawicieli,
2) zarząd,
3) komisja rewizyjna,
4) inne organy, jeżeli statut tak stanowi.
2. Wybory do organów Izby są powszechne, każdy zakład ubezpieczeń ma jeden głos.
3. Kadencja organów, o których mowa ust. 1, nie może być dłuższa niż 4 lata.
Art. 87. [ Statut Izby ]
1. Statut Izby i jego zmiany uchwala zebranie przedstawicieli bezwzględną
większością głosów ogółu zebranych. Statut i jego zmiany podlegają zatwierdzeniu
przez ministra właściwego do spraw instytucji finansowych.
2. W statucie Izby określa się w szczególności:
1) nazwę Izby i jej siedzibę,
2) zadania Izby oraz sposób i formy ich realizacji,
3) organy Izby, zakres ich uprawnień oraz tryb wyboru,
4) sposób nabywania i utraty członkostwa Izby,
5) zasady gospodarki finansowej.
Art. 88. [ Składki członkowskie ]
1. Zakłady ubezpieczeń opłacają składki członkowskie w wysokości określonej w
statucie.
2. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych określa, w drodze
rozporządzenia, maksymalną wysokość procentu składki, którą zakład ubezpieczeń
ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Minister właściwy do spraw
instytucji finansowych, wydając rozporządzenie, uwzględnia zakres zadań Polskiej
Izby Ubezpieczeń.
Art. 89. [ Zadania Izby ]
Do zadań Izby należy w szczególności:
1) reprezentowanie zakładów ubezpieczeń wobec organów władzy i administracji
państwowej oraz podejmowanie działań w celu ochrony ich interesów,
2) wyrażanie opinii o projektach aktów prawnych dotyczących działalności
ubezpieczeniowej oraz współdziałanie na wniosek właściwych podmiotów przy ich
opracowywaniu,
3) współdziałanie z organem nadzoru ubezpieczeniowego w zakresie wynikającym z
przepisów ustawy,
4) współdziałanie z organizacjami i stowarzyszeniami krajowymi i zagranicznymi w
zakresie ubezpieczeń,
5) stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między
członkami Izby,
6) kształtowanie i upowszechnianie zasad etyki zawodowej w działalności
ubezpieczeniowej,
7) sprawowanie pieczy nad przestrzeganiem zasad uczciwej konkurencji na rynku
ubezpieczeniowym.
Art. 89a. [ Majątek Izby ]
1. Majątek Izby powstaje ze składek członkowskich, wpisowego, dotacji, darowizn,
spadków, zapisów, dochodów z majątku Izby oraz dochodów z działalności, o której
mowa w ust. 2.
2. Izba może prowadzić działalność gospodarczą w ramach powołanego przez siebie
przedsiębiorcy. Dochód z działalności gospodarczej służy do realizacji zadań
statutowych Izby i nie może być przeznaczony do podziału między jej członków.
Art. 90. [ Ustanie członkostwa w Izbie ]
Członkostwo w Izbie ustaje z chwilą wydania ostatecznej decyzji przez organ
nadzoru o likwidacji dobrowolnej lub przymusowej zakładu ubezpieczeń bądź z
chwilą ogłoszenia jego upadłości.
Rozdział 10a - Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych
Art. 90a. [ Przedmiot działalności Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych ]
1. Zakłady ubezpieczeń, które prowadzą działalność w zakresie ubezpieczenia
obowiązkowego określonego w art. 4 pkt 1, w razie objęcia zakresem tego
ubezpieczenia obszarów poza granicami kraju, zrzeszają się w Polskim Biurze
Ubezpieczeń Komunikacyjnych. Przynależność tych zakładów ubezpieczeń do
Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych jest obowiązkowa.
2. Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych ma osobowość prawną. Siedzibą Biura
jest miasto stołeczne Warszawa.
3. Przedmiotem działalności Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych jest w
szczególności:
1) wystawianie dokumentów ubezpieczeniowych ważnych w innych krajach,
2) zawieranie umów z zagranicznymi biurami ubezpieczeń komunikacyjnych o
wzajemnym uznawaniu dokumentów ubezpieczeniowych,
3) organizowanie likwidacji lub bezpośrednia likwidacja szkód spowodowanych na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez pojazdy z rejestracją zagraniczną,
posiadające ważne dokumenty ubezpieczeniowe wystawione przez zagraniczne biura
ubezpieczeń komunikacyjnych,
4) określanie zasad i trybu dystrybucji przez zakłady ubezpieczeń
krótkoterminowych umów ubezpieczenia dla pojazdów wjeżdżających na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej bez ważnego dokumentu ubezpieczenia, a w szczególności
ustalanie wzorów dokumentów ubezpieczenia oraz ewidencjonowania tych umów.
4. Działalność Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych jest finansowana
przez zakłady ubezpieczeń – członków Biura. Składka członkowska jest ustalona w
odniesieniu do zainkasowanej składki brutto z umów ubezpieczenia
odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe
poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Ze składek członkowskich finansowana
jest bieżąca działalność oraz inne zobowiązania Biura wynikające z umów
określonych w ust. 3 pkt 2.
5. Polskie Biuro Ubezpieczeń Komunikacyjnych, z dniem wypłaty odszkodowania za
jednego ze swoich członków, może dochodzić od niego zwrotu wypłaconego
odszkodowania.
6. Szczegółowe zadania, organizację i zasady działania oraz zasady gospodarki
finansowej Polskiego Biura Ubezpieczeń Komunikacyjnych określa statut, uchwalany
przez zakłady ubezpieczeń zrzeszone w Biurze. Organ nadzoru zatwierdza statut i
jego zmiany. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych na wniosek organu
nadzoru ogłasza statut lub jego zmiany w Dzienniku Urzędowym Ministerstwa
Finansów.
Rozdział 10b - Rzecznik Ubezpieczonych
Art. 90b. [ Charakter prawny Rzecznika Ubezpieczonych ]
1. Interesy ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia oraz członków
funduszy emerytalnych i uczestników pracowniczych programów emerytalnych
reprezentuje Rzecznik Ubezpieczonych.
2. Rzecznik Ubezpieczonych ma osobowość prawną. Siedzibą Rzecznika
Ubezpieczonych jest miasto stołeczne Warszawa.
3. Rzecznika Ubezpieczonych powołuje minister właściwy do spraw instytucji
finansowych w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia
społecznego.
4. Kadencja Rzecznika Ubezpieczonych trwa 4 lata.
5. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego może na wniosek Rady, o której
mowa w art. 90d, odwołać Rzecznika Ubezpieczonych przed upływem kadencji.
6. Minister właściwy do spraw instytucji finansowych w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego określa, w drodze rozporządzenia,
szczegółowe zasady działania i tryb powoływania Rzecznika Ubezpieczonych.
Minister właściwy do spraw instytucji finansowych, wydając rozporządzenie,
uwzględnia prawne możliwości działania oraz zapewnienie ciągłości funkcjonowania
Rzecznika Ubezpieczonych.
Art. 90c. [ Zadania Rzecznika ]
1. Do zadań Rzecznika Ubezpieczonych należy w szczególności:
1) reprezentowanie i ochrona konsumenckich interesów ubezpieczonych i
uprawnionych z umów ubezpieczenia,
1a) reprezentowanie i ochrona interesów członków otwartych funduszy
emerytalnych,
1b) reprezentowanie i ochrona interesów uczestników pracowniczych programów
emerytalnych,
2) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących ubezpieczeń, funduszy
emerytalnych i pracowniczych programów emerytalnych,
3) informowanie organu nadzoru o dostrzeżonych nieprawidłowościach w
działalności zakładów ubezpieczeń, funduszy emerytalnych i pracowniczych
programów emerytalnych,
4) inicjowanie i prowadzenie działalności edukacyjno-informacyjnej w zakresie
ubezpieczeń, działalności funduszy emerytalnych oraz funkcjonowania
pracowniczych programów emerytalnych.
2. Działalność Rzecznika Ubezpieczonych finansowana jest z:
1) wpłat zakładów ubezpieczeń oraz powszechnych towarzystw emerytalnych
działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy
emerytalnych,
2) darowizn, spadków i zapisów.
3. Rzecznik Ubezpieczonych składa corocznie ministrowi właściwemu do spraw
instytucji finansowych sprawozdanie ze swojej działalności.
4. Przepisy art. 82c ust. 2 stosuje się odpowiednio do Rzecznika Ubezpieczonych
oraz pracowników jego Biura.
Art. 90d. [ Organizacja pracy Rzecznika ]
1. Rzecznik Ubezpieczonych wykonuje swoje zadania przy pomocy Biura Rzecznika
Ubezpieczonych.
2. Rzecznik Ubezpieczonych powołuje na okres swojej kadencji Radę Ubezpieczonych
jako organ opiniodawczo-doradczy.
3. Rada Ubezpieczonych składa się z 16 członków wskazanych przez:
1) przedstawicieli samorządu terytorialnego w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu
Terytorialnego – 3 członków,
2) krajowe organizacje konsumenckie – 3 członków,
3) ogólnokrajowe organizacje pracodawców – 3 członków,
4) Rzecznika Praw Obywatelskich – 3 członków,
5) każdą z organizacji związkowych, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia
6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i
wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080 i Nr 154,
poz. 1793 i 1800 oraz z 2002 r. Nr 10, poz. 89) – po 2 członków.
4. Rzecznik Ubezpieczonych może odwołać członka Rady po zasięgnięciu opinii
podmiotu, który wskazał członka do uczestnictwa w Radzie Ubezpieczonych.
5. Członkom Rady Ubezpieczonych nie przysługuje wynagrodzenie za udział w jej
posiedzeniach.
Rozdział 10c - Opłaty i przepisy karne
Art. 90e. [ Opłata z tytułu niedopełnienia obowiązku zawarcia umowy ]
1. Osoba fizyczna lub prawna, która nie dopełniła obowiązku zawarcia umowy
ubezpieczenia, o którym mowa w art. 4, zgodnie z ogólnymi warunkami tego
ubezpieczenia, jest obowiązana wnieść opłatę.
1a. Opłata na rok kalendarzowy ustalana jest przez Ubezpieczeniowy Fundusz
Gwarancyjny w wysokości trzykrotnej średniej podstawowej rocznej składki
ubezpieczeniowej w danym ubezpieczeniu, obowiązującej w dniu 30 września roku
poprzedzającego rok kontroli, w zakładach ubezpieczeń, których udział w rynku
ubezpieczeń obowiązkowych przekracza 5%.
1b. Udział w rynku, o którym mowa w ust. 1a, ustalany jest przez Komisję, na
podstawie składki przypisanej w pierwszym półroczu roku poprzedzającego rok
kontroli.
2. Należności z tytułu opłaty, o której mowa w ust. 1:
1) podlegają egzekucji w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w
administracji,
2) przedawniają się z upływem lat trzech od dnia powstania obowiązku
ubezpieczenia.
3. Wpływy z opłat, o których mowa w ust. 1, z wyjątkiem opłat z tytułu
niedopełnienia obowiązku określonego w art. 4 pkt 2, stanowią dochód
Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego.
4. Wpływy z opłat z tytułu niedopełnienia obowiązku określonego w art. 4 pkt 2
stanowią dochód gminy właściwej ze względu na położenie budynków.
5. Wniesienie opłaty, o której mowa w ust. 1, nie zwalnia z obowiązku zawarcia
umów ubezpieczenia, o których mowa w art. 4.
6. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, organy uprawnione i organy
obowiązane do przeprowadzania kontroli wykonania obowiązku określonego w art. 4
oraz tryb ustalania i egzekwowania opłaty, o której mowa w ust. 1.
7. Jeżeli osoba kierująca pojazdem mechanicznym, zarejestrowanym poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej, przy wjeździe na jej terytorium nie przedstawi
dokumentu zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy
pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów,
organy uprawnione do kontroli granicznej lub celnej nie dopuszczą tego pojazdu
do przekroczenia granicy, chyba że posiadacz pojazdu zawrze umowę ubezpieczenia
obowiązkowego.
8. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 7, przy wyjeździe z terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej nie przedstawi dokumentu zawarcia umowy ubezpieczenia,
o którym mowa w ust. 7, ważnego do dnia wyjazdu włącznie, organy uprawnione do
kontroli granicznej lub celnej nie dopuszczą tego pojazdu do przekroczenia
granicy bez uiszczenia opłaty określonej w ust. 1.
9. Jeżeli osoba, o której mowa w ust. 7, w czasie kontroli na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej nie przedstawi organowi obowiązanemu lub uprawnionemu
do kontroli dokumentu potwierdzającego zawarcie przed dokonaniem kontroli umowy
ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 7, warunkiem zwrotu dowodu rejestracyjnego,
zatrzymanego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o
ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602, Nr 123, poz. 779 i Nr 160, poz. 1086
oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 133, poz. 872), jest wniesienie opłaty, o
której mowa w ust. 1.
Art. 90f. [ Prowadzenie działalności bez zezwolenia ]
1. Kto bez wymaganego zezwolenia prowadzi działalność ubezpieczeniową lub
brokerską,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat
2.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1,
działając w imieniu osoby prawnej.
Art. 90g. [ Działanie na szkodę zakładu ubezpieczeń ]
1. Kto biorąc udział w czynnościach mających na celu powstanie zakładu
ubezpieczeń albo będąc członkiem władz zakładu ubezpieczeń lub likwidatorem
działa na szkodę zakładu ubezpieczeń,
podlega karze pozbawienia wolności do lat 5.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1,
działając w imieniu osoby prawnej.
Art. 90h. [ Pośredniczenie w zawieraniu umów przez osobę nieuprawnioną ]
1. Kto nie będąc uprawnionym przez zakład ubezpieczeń zawiera w jego imieniu
umowy ubezpieczenia,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat
2.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1,
działając w imieniu osoby prawnej.
Art. 90i. [ Wprowadzenie w błąd organu nadzoru ]
1. Kto będąc członkiem władz zakładu ubezpieczeń podaje organowi nadzoru
informacje niezgodne ze stanem faktycznym albo w inny sposób wprowadza w błąd
ten organ,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat
2.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1,
działając w imieniu osoby prawnej.
Art. 90j. [ Bezprawne używanie określeń wskazujących na prowadzenie działalności
ubezpieczeniowej ]
1. Kto prowadząc działalność gospodarczą, nie będąc zakładem ubezpieczeń lub
brokerem, używa w nazwie zakładu albo do określenia działalności lub w reklamie
wyrazów wskazujących na działalność ubezpieczeniową lub brokerską w zakresie
ubezpieczeń,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
2. Tej samej karze podlega, kto dopuszcza się czynu określonego w ust. 1,
działając w imieniu osoby prawnej.
Art. 90k. [ Przewinienia dyrektora ]
Dyrektor głównego oddziału, który nie powiadamia ministra właściwego do spraw
instytucji finansowych oraz nie ogłasza trzykrotnie w gazecie ogólnopolskiej o
utracie zezwolenia, likwidacji lub upadłości zagranicznego zakładu ubezpieczeń,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Rozdział 11 - Przepisy przejściowe i końcowe
Art. 91. (skreślony).
Art. 92. (skreślony).
Art. 93. (skreślony).
Art. 94. (skreślony).
Art. 95. [ Przepisy przejściowe ]
1. Ubezpieczyciele, którzy prowadzili działalność ubezpieczeniową przed dniem
wejścia w życie niniejszej ustawy, prowadzą nadal tę działalność, jeżeli:
1) do dnia 30 czerwca 1991 r. spełnią warunki przewidziane w art. 33 ust. 2 i 3,
2) do dnia 30 września 1991 r. udowodnią posiadanie środków własnych w wysokości
wymaganego kapitału gwarancyjnego,
3) do dnia 31 grudnia 1991 r. spełnią warunki przewidziane w art. 11.
2. Ubezpieczyciele, o których mowa w ust. 1, nie spełniający w chwili wejścia w
życie ustawy wymagań przewidzianych w art. 45 ust. 1 i których środki własne są
niższe od wymaganego minimalnego kapitału gwarancyjnego, są obowiązani
przedstawić Ministrowi Finansów w terminie do dnia 31 marca 1991 r. dowód
posiadania środków własnych w wysokości wymaganego minimalnego kapitału
gwarancyjnego oraz krótkoterminowego planu wypłacalności.
3. Utworzenie nowego ubezpieczyciela, dokonane w ramach realizacji przepisu art.
33 ust. 2 przez ubezpieczyciela prowadzącego działalność ubezpieczeniową przed
wejściem w życie ustawy, wymaga zezwolenia Ministra Finansów, przy czym przepisy
ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
4. Likwidacja ubezpieczycieli, którzy utracili prawo wykonywania działalności
ubezpieczeniowej przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, jest prowadzona
na podstawie dotychczasowych przepisów.
Art. 96. [ Przekształcenie spółdzielni ]
1. Spółdzielnie prowadzące działalność ubezpieczeniową na podstawie ustawy z
dnia 20 września 1984 r. o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych (Dz. U. Nr
45, poz. 242 oraz z 1989 r. Nr 30, poz. 160) zobowiązane są z mocy niniejszej
ustawy przekształcić się w spółki akcyjne w terminie do dnia 31 grudnia 1991 r.,
z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.
2. Warunkiem przekształcenia się w spółkę akcyjną jest uchwała walnego
zgromadzenia członków spółdzielni, podjęta bezwzględną większością głosów w
trybie i na zasadach przewidzianych dla podejmowania uchwał w statucie
spółdzielni, oraz uchwalenia statutu spółki.
3. Fundusz udziałowy przekształca się w kapitał akcyjny, który obejmują
dotychczasowi członkowie spółdzielni na zasadach określonych przez walne
zgromadzenie i statut spółki.
Art. 97. [ Przekształcenie PZU ]
1. Państwowy Zakład Ubezpieczeń przekształca się w spółkę akcyjną Skarbu
Państwa.
2. Minister Finansów, w drodze rozporządzenia, określa tryb i zasady
przekształcenia Państwowego Zakładu Ubezpieczeń oraz tryb i zasady przejęcia
zobowiązań z tytułu zawartych ubezpieczeń.
3. Do czasu przekształcenia Państwowego Zakładu Ubezpieczeń, nie później niż do
dnia 31 grudnia 1991 r., zakład ten działa na podstawie przepisów
dotychczasowych, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.
Art. 98. [ Przepisy uchylone ]
1. Traci moc ustawa z dnia 20 września 1984 r. o ubezpieczeniach majątkowych i
osobowych (Dz. U. Nr 45, poz. 242 i z 1989 r. Nr 30, poz. 160), z zastrzeżeniem
ust. 2.
2. Pozostają w mocy przepisy:
1) (skreślony),
2) art. 6 ust. 1 pkt 2 i 3, pkt 7-9 - do dnia 30 września 1990 r.,
3) art. 6 ust. 1 pkt 1, 5 i 6 - do dnia 31 grudnia 1990 r.
Art. 99. [ Wejście w życie ]
Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
Załącznik do ustawy z dnia 28 lipca 1990 r.
PODZIAŁ RYZYKA WEDŁUG DZIAŁÓW, GRUP I RODZAJÓW UBEZPIECZEŃ
DZIAŁ I
Ubezpieczenia na życie
1. Ubezpieczenia na życie.
2. Ubezpieczenia posagowe, zaopatrzenia dzieci.
3. Ubezpieczenia na życie, jeżeli są związane z ubezpieczeniowym funduszem
inwestycyjnym.
4. Ubezpieczenia rentowe.
5. Ubezpieczenia wypadkowe i chorobowe, jeśli są uzupełnieniem ubezpieczeń
wymienionych w grupach 1-4.
DZIAŁ II
Pozostałe ubezpieczenia osobowe oraz ubezpieczenia majątkowe
1. Ubezpieczenia wypadku, w tym wypadku przy pracy i choroby zawodowej:
1) świadczenia jednorazowe,
2) świadczenia powtarzające się,
3) świadczenia kombinowane,
4) przewóz osób.
2. Ubezpieczenie choroby:
1) świadczenia jednorazowe,
2) świadczenia powtarzające się,
3) świadczenia kombinowane.
3. Ubezpieczenie casco pojazdów lądowych, z wyjątkiem pojazdów szynowych,
obejmujące szkody w:
1) pojazdach samochodowych,
2) pojazdach lądowych bez własnego napędu.
4. Ubezpieczenie casco pojazdów szynowych, obejmujące szkody w pojazdach
szynowych.
5. Ubezpieczenie casco statków powietrznych, obejmujące szkody w pojazdach
powietrznych.
6. Ubezpieczenie żeglugi morskiej i śródlądowej, obejmujące szkody w:
1) statkach żeglugi morskiej,
2) statkach żeglugi śródlądowej.
7. Ubezpieczenie przedmiotów w transporcie, obejmujące szkody na
transportowanych przedmiotach, niezależnie od każdorazowo stosowanych środków
transportu.
8. Ubezpieczenie szkód spowodowanych żywiołami, obejmujące szkody rzeczowe nie
ujęte w grupach 3-7, spowodowane przez:
1) ogień,
2) eksplozję,
3) burzę,
4) inne żywioły,
5) energię jądrową,
6) obsunięcia ziemi lub tąpnięcia.
9. Ubezpieczenie pozostałych szkód rzeczowych (jeżeli nie zostały ujęte w grupie
3,4,5,6 lub 7), wywołanych przez grad lub mróz oraz inne przyczyny (jak np.
kradzież), jeżeli przyczyny te nie są ujęte w grupie 8.
10. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikającej z
posiadania i użytkowania pojazdów lądowych z napędem własnym, łącznie z
ubezpieczeniem odpowiedzialności przewoźnika.
11. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej wszelkiego rodzaju, wynikającej z
posiadania i użytkowania pojazdów powietrznych, łącznie z ubezpieczeniem
odpowiedzialności przewoźnika.
12. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej za żeglugę morską i śródlądową,
wynikającej z posiadania i użytkowania statków żeglugi śródlądowej i statków
morskich, łącznie z ubezpieczeniem odpowiedzialności przewoźnika.
13. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (ubezpieczenie odpowiedzialności
cywilnej ogólnej) nie ujętej w grupach 10-12.
14. Ubezpieczenie kredytu, w tym:
1) ogólnej niewypłacalności,
2) kredytu eksportowego,
3) spłaty rat,
4) kredytu hipotecznego,
5) kredytu rolniczego.
15. Gwarancja ubezpieczeniowa:
1) bezpośrednia,
2) pośrednia.
16. Ubezpieczenie różnych ryzyk finansowych, w tym:
1) ryzyka zatrudnienia,
2) niewystarczającego dochodu,
3) złych warunków atmosferycznych,
4) utraty zysków,
5) stałych wydatków ogólnych,
6) nieprzewidzianych wydatków handlowych,
7) utraty wartości rynkowej,
8) utraty stałego źródła dochodu,
9) pośrednich strat handlowych poza wyżej wymienionymi,
10) innych strat finansowych.
17. Ubezpieczenie ochrony prawnej.
18. Ubezpieczenie świadczenia pomocy na korzyść osób, które popadły w trudności
w czasie podróży lub podczas nieobecności w miejscu zamieszkania.
