 |
USTAWA
o związkach zawodowych
z dnia 23 maja 1991 r. Dz.U. z 2001r. Nr 79 poz. 854
(Dz.U. z 2001 r., Nr 79, poz. 854, zm.: Dz.U. z 2001 r., Nr 100, poz. 1080; Dz.U.
z 2001 r., Nr 128, poz. 1405)
(Dziennik Ustaw z dnia 31 lipca 2001 r.)
Rozdział 1 - Przepisy ogólne
Art. 1. [ Związek zawodowy ]
1. Związek zawodowy jest dobrowolną i samorządną organizacją ludzi pracy,
powołaną do reprezentowania i obrony ich praw, interesów zawodowych i
socjalnych.
2. Związek zawodowy jest niezależny w swojej działalności statutowej od
pracodawców, administracji państwowej i samorządu terytorialnego oraz od innych
organizacji.
3. Organy państwowe, samorządu terytorialnego i pracodawcy obowiązani są
traktować jednakowo wszystkie związki zawodowe.
Art. 2. [ Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych ]
1. Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych mają pracownicy bez
względu na podstawę stosunku pracy, członkowie rolniczych spółdzielni
produkcyjnych oraz osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej, jeżeli
nie są pracodawcami.
2. Osobom wykonującym pracę nakładczą przysługuje prawo wstępowania do związków
zawodowych działających w zakładzie pracy, z którym nawiązały umowę o pracę
nakładczą.
3. Przejście na emeryturę lub rentę nie pozbawia osób, o których mowa w ust. 1 i
2, prawa przynależności i wstępowania do związków zawodowych.
4. Osoby bezrobotne w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu zachowują prawo
przynależności do związków zawodowych, a jeśli nie są członkami związków
zawodowych, mają prawo wstępowania do związków zawodowych w przypadkach i na
warunkach określonych statutami związków.
5. Prawo tworzenia i wstępowania do związków zawodowych w zakładach pracy
przysługuje również osobom skierowanym do tych zakładów w celu odbycia służby
zastępczej.
6. Do praw związkowych funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej i Służby
Więziennej oraz strażaków Państwowej Straży Pożarnej, a także pracowników
Najwyższej Izby Kontroli stosuje się odpowiednio przepisy niniejszej ustawy, z
uwzględnieniem ograniczeń wynikających z odrębnych ustaw.
7. Przepisy ustawy dotyczące pracowników stosuje się odpowiednio również do
innych osób, o których mowa w ust. 1—6.
Art. 3. [ Przynależność do związku zawodowego ]
Nikt nie może ponosić ujemnych następstw z powodu przynależności do związku
zawodowego lub pozostawania poza nim albo wykonywania funkcji związkowej. W
szczególności nie może to być warunkiem nawiązania stosunku pracy i pozostawania
w zatrudnieniu oraz awansowania pracownika.
Art. 4. [ Funkcje związku zawodowego ]
Związki zawodowe reprezentują pracowników i inne osoby, o których mowa w art. 2,
a także bronią ich godności, praw oraz interesów materialnych i moralnych,
zarówno zbiorowych, jak i indywidualnych.
Art. 5. [ Reprezentowanie interesów pracowniczych ]
Związki zawodowe mają prawo reprezentowania interesów pracowniczych na forum
międzynarodowym.
Art. 6. [ Współuczestnictwo w tworzeniu warunków pracy ]
Związki zawodowe współuczestniczą w tworzeniu korzystnych warunków pracy, bytu i
wypoczynku.
Art. 7. [ Reprezentowanie pracowników ]
1. W zakresie praw i interesów zbiorowych związki zawodowe reprezentują
wszystkich pracowników, niezależnie od ich przynależności związkowej.
2. W sprawach indywidualnych stosunków pracy związki zawodowe reprezentują prawa
i interesy swoich członków. Na wniosek pracownika niezrzeszonego związek
zawodowy może podjąć się obrony jego praw i interesów wobec pracodawcy.
Art. 8. [ Kontrola przestrzegania przepisów ]
Na zasadach przewidzianych w niniejszej ustawie oraz w ustawach odrębnych
związki zawodowe kontrolują przestrzeganie przepisów dotyczących interesów
pracowników, emerytów, rencistów, bezrobotnych i ich rodzin.
Art. 9. [ Statuty i uchwały związkowe ]
Statuty oraz uchwały związkowe określają swobodnie struktury organizacyjne
związków zawodowych. Zobowiązania majątkowe mogą podejmować wyłącznie statutowe
organy struktur związkowych posiadających osobowość prawną.
Art. 10. [ Zasady członkostwa ]
Zasady członkostwa w związku zawodowym oraz sprawowania funkcji związkowych
ustalają statuty i uchwały statutowych organów związkowych.
Art. 11. [ Ogólnokrajowe zrzeszenia ]
1. Związki zawodowe mają prawo tworzyć ogólnokrajowe zrzeszenia (federacje)
związków zawodowych.
2. Ogólnokrajowe związki zawodowe i zrzeszenia związków zawodowych mogą tworzyć
ogólnokrajowe organizacje międzyzwiązkowe (konfederacje).
3. Organizacje związkowe, w tym federacje i konfederacje, mają prawo tworzenia i
wstępowania do międzynarodowych organizacji pracowników.
Rozdział 2 - Tworzenie związków zawodowych
Art. 12. [ Powstanie związku zawodowego ]
1. Związek zawodowy powstaje z mocy uchwały o jego utworzeniu, podjętej przez co
najmniej 10 osób uprawnionych do tworzenia związków zawodowych.
2. Osoby, które podjęły uchwałę o utworzeniu związku zawodowego, uchwalają
statut i wybierają komitet założycielski w liczbie od 3 do 7 osób.
Art. 13. [ Statut związku zawodowego ]
Statut związku zawodowego określa w szczególności:
1) nazwę związku,
2) siedzibę związku,
3) terytorialny i podmiotowy zakres działania,
4) cele i zadania związku oraz sposoby i formy ich realizacji,
5) zasady nabywania i utraty członkostwa,
6) prawa i obowiązki członków,
7) strukturę organizacyjną związku ze wskazaniem, które z jednostek
organizacyjnych związku mają osobowość prawną,
8) sposób reprezentowania związku oraz osoby upoważnione do zaciągania
zobowiązań majątkowych w imieniu związku,
9) organy związku, tryb ich wyboru i odwołania, zakres ich kompetencji oraz
okres kadencji,
10) źródła finansowania działalności związku oraz sposób ustanawiania składek
członkowskich,
11) zasady uchwalania i zmian statutu,
12) sposób rozwiązania związku i likwidacji jego majątku.
Art. 14. [ Obowiązek rejestracji ]
1. Związek zawodowy podlega obowiązkowi rejestracji w Krajowym Rejestrze
Sądowym, zwanym dalej „rejestrem”.
2. Jeżeli komitet założycielski nie złoży w terminie 30 dni od dnia założenia
związku wniosku o rejestrację, uchwała o utworzeniu związku traci moc.
3. Postępowanie w sprawach rejestracji jest wolne od opłat sądowych.
Art. 15. [ Osobowość prawna ]
1. Związek zawodowy oraz jego jednostki organizacyjne wskazane w statucie
nabywają osobowość prawną z dniem zarejestrowania.
2. (skreślony).
Art. 16. [ Zmiana statutu ]
1. Związek zawodowy zawiadamia niezwłocznie właściwy sąd o zmianie statutu.
Zmiana wchodzi w życie z upływem 14 dni od dnia zawiadomienia, jeżeli sąd nie
zgłosił wcześniej zastrzeżeń co do jej zgodności z prawem.
2. W razie zgłoszenia zastrzeżeń, o których mowa w ust. 1, sąd zawiadamia o nich
związek zawodowy i wyznacza rozprawę dla ich rozpatrzenia w terminie 30 dni od
dnia zawiadomienia przez związek o zmianie statutu.
3. Art. 18 ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 17. [ Skreślenie związku zawodowego z rejestru ]
1. Sąd skreśla związek zawodowy z rejestru, gdy:
1) wskazany w statucie organ podjął uchwałę o rozwiązaniu związku,
2) zakład pracy, w którym dotychczas działał związek zawodowy, został wykreślony
z właściwego rejestru z powodu likwidacji lub upadłości tego zakładu albo jego
przekształcenia organizacyjno-prawnego, uniemożliwiającego kontynuowanie
działalności tego związku,
3) liczba członków związku utrzymuje się poniżej 10 przez okres dłuższy niż 3
miesiące.
2. Okoliczności wskazane w ust. 1 sąd stwierdza z urzędu lub na wniosek związku
zawodowego.
3. (skreślony).
Art. 18. [ Sprawy dotyczące rejestracji ]
1. Sprawy dotyczące rejestracji związków zawodowych są rozpatrywane w trybie
przepisów Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym.
2. Sprawy, o których mowa w ust. 1, sąd rozpatruje w terminie 14 dni od dnia
złożenia wniosku.
3. (skreślony).
4. (skreślony).
Rozdział 3 - Uprawnienia związków zawodowych
Art. 19. [ Opiniowanie założeń i projektów ustaw ]
1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca
2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich
komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080), zwanej dalej „ustawą o
Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych”, ma prawo opiniowania
założeń i projektów aktów prawnych w zakresie objętym zadaniami związków
zawodowych. Nie dotyczy to założeń projektu budżetu państwa oraz projektu ustawy
budżetowej, których opiniowanie regulują odrębne przepisy.
2. Organy władzy i administracji państwowej oraz organy samorządu terytorialnego
kierują założenia albo projekty aktów prawnych, o których mowa w ust. 1, do
odpowiednich władz statutowych związku, określając termin przedstawienia opinii,
nie krótszy jednak niż 30 dni. Nieprzedstawienie opinii we wskazanym terminie
uważa się za rezygnację z prawa jej wyrażenia.
3. W razie odrzucenia w całości lub w części stanowiska związku, właściwy organ
administracji państwowej lub samorządu terytorialnego informuje o tym związek na
piśmie, podając uzasadnienie swojego stanowiska. W razie rozbieżności stanowisk
związek może przedstawić swoją opinię na posiedzeniu właściwej komisji sejmowej,
senackiej lub samorządu terytorialnego.
4. Związkom zawodowym przysługuje prawo wyrażania publicznie opinii na temat
założeń lub projektów, o których mowa w ust. 1, w środkach masowego przekazu, w
tym także w radio i telewizji.
Art. 20. [ Wnioski o wydanie lub zmianę ustawy ]
1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, ma prawo występowania z wnioskami o
wydanie lub zmianę ustawy albo innego aktu prawnego w zakresie spraw objętych
zadaniami związku zawodowego. Wnioski dotyczące ustaw związek kieruje do posłów
lub organów mających prawo inicjatywy ustawodawczej. W przypadku aktów prawnych
niższego rzędu wnioski kieruje się do organów uprawnionych do ich wydania.
2. Organ państwowy, do którego został skierowany wniosek, obowiązany jest w
terminie 30 dni przedstawić związkowi zawodowemu swoje stanowisko, a w razie
negatywnego stanowiska — także jego uzasadnienie.
Art. 21. [ Rokowania zbiorowe i układy zbiorowe pracy ]
1. Na zasadach ustalonych odrębnymi przepisami związkom zawodowym przysługuje
prawo prowadzenia rokowań zbiorowych oraz zawierania układów zbiorowych pracy, a
także innych porozumień przewidzianych przepisami prawa pracy.
2. W gałęziach pracy nieobjętych układami zbiorowymi regulacja warunków pracy i
płacy wymaga konsultacji ze związkami zawodowymi.
Art. 22. [ Prawo wnoszenia kasacji ]
1. Organizacja związkowa, reprezentatywna w rozumieniu ustawy o Trójstronnej
Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, ma prawo wnieść rewizję nadzwyczajną
od orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz od prawomocnych orzeczeń
organów pozasądowych w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.
Do rewizji nadzwyczajnej organizacji związkowej stosuje się odpowiednio przepis
art. 57 ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym
(Dz. U. Nr 74, poz. 368 i Nr 104, poz. 515, z 1997 r. Nr 75, poz. 471, Nr 106,
poz. 679, Nr 114, poz. 739 i Nr 144, poz. 971, z 1998 r. Nr 162, poz. 1126, z
1999 r. Nr 75, poz. 853, z 2000 r. Nr 2, poz. 5, Nr 48, poz. 552, Nr 60, poz.
704 i Nr 91, poz. 1008 oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 508 i 509 i Nr 98, poz. 1070).
2. Organizacjom wymienionym w ust. 1 przysługuje prawo występowania do Sądu
Najwyższego z wnioskami o wyjaśnienie przepisów prawa pracy i ubezpieczeń
społecznych budzących wątpliwości lub których stosowanie wywołało rozbieżności w
orzecznictwie.
Art. 23. [ Kontrola nad przestrzeganiem prawa pracy ]
1. Związki zawodowe sprawują kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy oraz
uczestniczą, na zasadach określonych odrębnymi przepisami, w nadzorze nad
przestrzeganiem przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.
2. Jeżeli w sprawach, o których mowa w ust. 1, zdaniem związku zawodowego
postępowanie organu administracji państwowej i samorządu terytorialnego lub
pracodawcy jest niezgodne z prawem lub narusza zasady sprawiedliwości, związek
może wystąpić do właściwego organu z żądaniem spowodowania usunięcia we
właściwym trybie stwierdzonej nieprawidłowości.
Art. 24. [ Dochód z działalności gospodarczej ]
1. Dochód z działalności gospodarczej prowadzonej przez związki zawodowe służy
realizacji ich zadań statutowych i nie może być przeznaczony do podziału
pomiędzy ich członków.
2. Związki zawodowe korzystają ze zwolnień podatkowych przewidzianych dla
stowarzyszeń.
Art. 25. [ Prawo do urlopu bezpłatnego ]
1. Pracownikowi powołanemu do pełnienia z wyboru funkcji związkowej poza
zakładem pracy, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania tej funkcji w
charakterze pracownika, przysługuje — na wniosek organizacji związkowej — prawo
do urlopu bezpłatnego.
11. Pracownikowi, który po urlopie bezpłatnym stawi się do pracy w terminie
przewidzianym w art. 74 Kodeksu pracy, okres urlopu bezpłatnego wlicza się do
okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
12. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb udzielania urlopu
bezpłatnego oraz zakres uprawnień przysługujących pracownikowi korzystającemu z
tego urlopu.
2. Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z
jego funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli czynność ta nie może być
wykonana w czasie wolnym od pracy.
Rozdział 4 - Zakładowa organizacja związkowa
Art. 26. [ Zakładowa organizacja związkowa ]
Do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej należy w szczególności:
1) zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie
unormowanym w przepisach prawa pracy,
2) zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy i organu samorządu załogi w sprawach
dotyczących zbiorowych interesów i praw pracowników,
3) sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa
pracy, a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
4) kierowanie działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałanie z
państwową inspekcją pracy,
5) zajmowanie się warunkami życia emerytów i rencistów.
Art. 261. [ Zawiadomienie o przejściu zakładu pracy na nowego pracodawcę ]
1. W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na nowego pracodawcę,
dotychczasowy i nowy pracodawca są obowiązani do poinformowania na piśmie
działających u każdego z nich zakładowych organizacji związkowych o
przewidywanym terminie tego przejścia, jego przyczynach, prawnych, ekonomicznych
oraz socjalnych skutkach dla swoich pracowników, a także zamierzonych
działaniach dotyczących warunków zatrudnienia tych pracowników, w szczególności
warunków pracy, płacy i przekwalifikowania.
2. Informacje, o których mowa w ust. 1, dotychczasowy i nowy pracodawca są
obowiązani przekazać co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem
przejścia zakładu pracy lub jego części.
3. Jeżeli dotychczasowy lub nowy pracodawca zamierza podjąć działania dotyczące
warunków zatrudnienia pracowników, jest obowiązany do podjęcia negocjacji z
zakładowymi organizacjami związkowymi w celu zawarcia porozumienia w tym
zakresie, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia przekazania informacji o
tych działaniach.
4. W razie niezawarcia porozumienia w terminie, o którym mowa w ust. 3, z powodu
niemożności uzgodnienia przez strony jego treści, pracodawca samodzielnie
podejmuje działania w sprawach dotyczących warunków zatrudnienia pracowników,
uwzględniając ustalenia dokonane z zakładowymi organizacjami związkowymi w toku
negocjacji nad zawarciem porozumienia.
5. Przepisy ust. 3 i 4 nie mają zastosowania, gdy tryb dokonania działań
dotyczących warunków zatrudnienia pracowników, jakie zamierza podjąć pracodawca,
określają odrębne przepisy.
Art. 27. [ Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych ]
1. Ustalanie zasad wykorzystania zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, w
tym podział środków z tego funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności,
ustala pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładową organizacją związkową.
2. Przyznawanie pracownikom świadczeń z funduszu, o którym mowa w ust. 1,
dokonywane jest w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową.
3. Zakładowy system (zasady) wynagradzania i związane z nim regulaminy nagród i
premiowania są ustalane i zmieniane w uzgodnieniu z zakładową organizacją
związkową; dotyczy to również zasad podziału środków na wynagrodzenia dla
pracowników zatrudnionych w państwowej jednostce sfery budżetowej.
4. Zasady współdziałania pracodawcy z zakładową organizacją związkową w sprawie
ustalania regulaminu pracy, rozkładu czasu pracy i planu urlopów określają
Kodeks pracy i przepisy wydane na jego podstawie.
Art. 28. [ Informacje dotyczące warunków pracy i zasad wynagradzania ]
Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie związku zawodowego informacji
niezbędnych do prowadzenia działalności związkowej, w szczególności informacji
dotyczących warunków pracy i zasad wynagradzania.
Art. 29. [ Wniosek o przeprowadzenie badań ]
1. W razie uzasadnionego podejrzenia, że w zakładzie pracy występuje zagrożenie
dla życia lub zdrowia pracowników, zakładowa organizacja związkowa może wystąpić
do pracodawcy z wnioskiem o przeprowadzenie odpowiednich badań, zawiadamiając o
tym równocześnie właściwego okręgowego inspektora pracy. Pracodawca jest
obowiązany w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku zawiadomić zakładową
organizację związkową o swoim stanowisku. W razie przeprowadzenia badań,
pracodawca udostępnia ich wyniki zakładowej organizacji związkowej wraz z
informacją o sposobie i terminie usunięcia stwierdzonego zagrożenia.
2. Zawiadomienie zakładowej organizacji związkowej o odrzuceniu wniosku, o
którym mowa w ust. 1, lub niezajęcie przez pracodawcę stanowiska wobec tego
wniosku w terminie 14 dni od dnia jego złożenia upoważnia zakładową organizację
związkową do przeprowadzenia niezbędnych badań na koszt pracodawcy. O zamiarze
podjęcia badań, ich zakresie oraz przewidywanych kosztach zakładowa organizacja
związkowa zawiadamia pracodawcę na piśmie z co najmniej 14-dniowym
wyprzedzeniem.
3. Pracodawca może w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, o którym
mowa w ust. 2, zwrócić się do właściwego okręgowego inspektora pracy o ustalenie
celowości zamierzonych badań lub ich niezbędnego zakresu. Przeprowadzenie badań
wbrew stanowisku inspektora pracy zwalnia pracodawcę z obowiązku pokrycia
kosztów tych badań.
Art. 30. [ Organizacje związkowe ]
1. W zakładzie pracy, w którym działa więcej niż jedna organizacja związkowa,
każda z nich broni praw i reprezentuje interesy swych członków.
2. Pracownik niezrzeszony w związku zawodowym ma prawo do obrony swoich praw na
zasadach dotyczących pracowników będących członkami związku, jeżeli wybrana
przez niego zakładowa organizacja związkowa wyrazi zgodę na obronę jego praw
pracowniczych.
21. W indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, w których przepisy prawa pracy
zobowiązują pracodawcę do współdziałania z zakładową organizacją związkową,
pracodawca jest obowiązany zwrócić się do tej organizacji o informację o
pracownikach korzystających z jej obrony, zgodnie z przepisami ust. 1 i 2.
Nieudzielenie tej informacji w ciągu 5 dni zwalnia pracodawcę od obowiązku
współdziałania z zakładową organizacją związkową w sprawach dotyczących tych
pracowników.
3. W sprawach dotyczących zbiorowych praw i interesów pracowników organizacje
związkowe mogą tworzyć wspólną reprezentację związkową.
4. W sprawach wymagających zawarcia porozumienia lub uzgodnienia stanowiska z
organizacjami związkowymi, organizacje te przedstawiają wspólnie uzgodnione
stanowisko. Sposób ustalania i przedstawiania tego stanowiska przez każdorazowo
wyłanianą do tych spraw wspólną reprezentację związkową określa porozumienie
zawarte przez organizacje związkowe.
5. Jeżeli w sprawie ustalenia regulaminu wynagradzania, regulaminu zakładowego
funduszu świadczeń socjalnych lub regulaminu pracy albo planu urlopów, a także
okresu rozliczeniowego, o którym mowa w art. 1294 § 2 zdanie drugie i § 3
Kodeksu pracy, organizacje związkowe nie przedstawią wspólnie uzgodnionego
stanowiska w terminie 30 dni, decyzje w tych sprawach podejmuje pracodawca, po
rozpatrzeniu odrębnych stanowisk organizacji związkowych.
6. Przepis ust. 5 nie dotyczy zawarcia lub zmiany zakładowej umowy zbiorowej
albo porozumienia o wprowadzeniu zakładowego systemu wynagradzania i związanych
z nimi regulaminów nagród i premiowania.
Art. 31. [ Prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy ]
1. Prawo do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w
zarządzie zakładowej organizacji związkowej przysługuje:
1) częściowo jednemu pracownikowi w miesięcznym wymiarze godzin równym liczbie
członków zatrudnionych w zakładzie pracy, gdy ich liczba jest mniejsza od 150,
2) jednemu pracownikowi, gdy związek liczy od 150 do 500 członków zatrudnionych
w zakładzie pracy,
3) dwom pracownikom, gdy związek liczy od 501 do 1000 członków zatrudnionych w
zakładzie pracy,
4) trzem pracownikom, gdy związek liczy od 1001 do 2000 członków zatrudnionych w
zakładzie pracy,
5) kolejnemu pracownikowi za każdy rozpoczęty nowy tysiąc, gdy zakładowa
organizacja związkowa liczy ponad 2000 członków zatrudnionych w zakładzie pracy,
6) w niepełnym wymiarze godzin i wtedy może ono być udzielane większej liczbie
pracowników, zgodnie z zasadami zawartymi w punktach poprzedzających.
2. W zależności od wniosku zarządu zakładowej organizacji związkowej zwolnienia
od pracy, o których mowa w ust. 1, udzielane są z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia lub bezpłatnie. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia,
tryb udzielania zwolnień od pracy oraz zakres uprawnień przysługujących
pracownikowi w czasie tych zwolnień.
3. Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do
wynagrodzenia na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z
jego funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie
wolnym od pracy.
Art. 32. [ Ochrona pracownika ]
1. Pracodawca nie może bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej
wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z pracownikiem będącym członkiem
zarządu lub komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej w czasie
trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu.
2. Pracodawca nie może bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej
zmienić jednostronnie warunków pracy lub płacy na niekorzyść pracownika będącego
członkiem zarządu lub komisji rewizyjnej zakładowej organizacji związkowej w
okresie, o którym mowa w ust. 1, chyba że dopuszczają to odrębne przepisy.
3. Ochrona przewidziana w ust. 1 i 2 przysługuje członkom komitetu
założycielskiego przez okres 6 miesięcy od dnia utworzenia komitetu
założycielskiego.
4. Przepisy ust. 1—3 stosuje się odpowiednio do pracownika pełniącego z wyboru
funkcję w organach organizacji związkowych działających poza zakładem pracy, z
tym że zgodę, o której mowa w tych przepisach, wyraża właściwy statutowo organ
tej organizacji związkowej, w której pracownik pełni lub pełnił swoją funkcję.
Art. 33. [ Udostępnianie pomieszczeń i urządzeń ]
Pracodawca obowiązany jest na warunkach określonych w umowie udostępnić
zakładowej organizacji związkowej pomieszczenia i urządzenia techniczne
niezbędne do wykonywania działalności związkowej w zakładzie pracy.
Art. 331. [ Składka związkowa ]
1. Pracodawca, na pisemny wniosek zakładowej organizacji związkowej i za pisemną
zgodą pracownika, jest obowiązany pobierać z wynagrodzenia pracownika składkę
związkową w zadeklarowanej przez niego wysokości.
2. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie przekazywać kwoty pobranych składek
związkowych na rachunek bankowy wskazany przez zakładową organizację związkową.
Art. 34. [ Ustalanie prawa do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy ]
1. Przepisy art. 26—331 stosuje się do międzyzakładowej organizacji związkowej
obejmującej swoim działaniem pracodawcę, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 341.
2. Przy ustalaniu prawa do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy, o którym
mowa w art. 31 ust. 1, uwzględnia się łączną liczbę członków międzyzakładowej
organizacji związkowej zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych
działaniem tej organizacji.
Art. 341. [ Koszty wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne ]
1. Pracodawcy objęci działaniem międzyzakładowej organizacji związkowej ponoszą
koszty, w tym koszty wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne, związane
z zatrudnianiem pracownika zwolnionego:
1) z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie międzyzakładowej
organizacji związkowej — na podstawie art. 31 ust. 1 w związku z art. 34 ust. 2,
2) od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia — na podstawie art.
31 ust. 3,
odpowiednio do udziału liczby członków tej organizacji zatrudnionych u danego
pracodawcy w łącznej liczbie członków tej organizacji zatrudnionych u wszystkich
pracodawców objętych działaniem tej organizacji — w przeliczeniu na pełny wymiar
czasu pracy.
2. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej przedstawia pracodawcy, który
zwolni pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia pracy lub od pracy
zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, informacje o liczbie członków
tej organizacji zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej
organizacji oraz u każdego z tych pracodawców — w przeliczeniu na pełny wymiar
czasu pracy, według stanu na ostatni dzień miesiąca.
3. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej przedstawia informacje, o
których mowa w ust. 2, w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po miesiącu,
w którym nastąpiło zwolnienie pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia
pracy lub od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
4. Sposób i tryb ponoszenia kosztów, o których mowa w ust. 1, określa każdy
pracodawca, który zwolni pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia
pracy lub od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w zakresie
dotyczącym kosztów związanych z zatrudnianiem tego pracownika lub tych
pracowników.
Rozdział 5 - Odpowiedzialność za naruszenie przepisów ustawy
Art. 35. [ Przepisy karne ]
1. Kto w związku z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją:
1) przeszkadza w utworzeniu zgodnie z prawem organizacji związkowej,
2) utrudnia wykonywanie działalności związkowej prowadzonej zgodnie z przepisami
ustawy,
3) dyskryminuje pracownika z powodu przynależności do związku zawodowego,
pozostawania poza związkiem zawodowym lub wykonywania funkcji związkowej,
4) nie dopełnia obowiązków określonych w art. 261, 331 i 341
— podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności.
2. Tej samej karze podlega ten, kto w związku z pełnioną funkcją związkową
kieruje działalnością sprzeczną z ustawą.
3. Odpowiedzialność za kierowanie nielegalnym strajkiem określa ustawa o
rozwiązywaniu sporów zbiorowych.
Art. 36. [ Skreślenie związku zawodowego z rejestru ]
1. Sąd rejestrowy w razie stwierdzenia, że organ związku zawodowego prowadzi
działalność sprzeczną z ustawą, wyznacza termin co najmniej 14 dni na
dostosowanie działalności tego organu do obowiązującego prawa. Postępowanie
wszczyna się na wniosek właściwego prokuratora wojewódzkiego .
2. W razie bezskutecznego upływu terminu przewidzianego w ust. 1, sąd rejestrowy
może:
1) orzec grzywnę wobec poszczególnych członków organu związkowego w wysokości
określonej w art. 163 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego,
2) wyznaczyć władzom związku termin przeprowadzenia nowych wyborów do organu
związku wymienionego w ust. 1, pod rygorem zawieszenia działalności tego organu.
3. Jeżeli środki określone w ust. 2 okażą się bezskuteczne, sąd rejestrowy, na
wniosek Ministra Sprawiedliwości, orzeka o skreśleniu związku zawodowego z
rejestru. Od tego orzeczenia przysługuje apelacja.
4. Do spraw, o których mowa w ust. 1—3, stosuje się odpowiednio art. 18.
5. Związek zawodowy skreślony prawomocnym orzeczeniem z rejestru w myśl ust. 3
jest obowiązany niezwłocznie zaprzestać swej działalności, a w terminie
najpóźniej trzech miesięcy od uprawomocnienia się tego orzeczenia dokonać swojej
likwidacji w sposób przewidziany w statucie.
Rozdział 6 - Przepisy szczególne
Art. 37. [ Spory między związkami zawodowymi a pracodawcami ]
Spory między związkami zawodowymi a pracodawcami i ich organizacjami dotyczące
interesów pracowniczych rozwiązywane są na zasadach określonych w odrębnej
ustawie.
Art. 38. [ Stosowanie przepisów ustawy ]
Przepisy ustawy dotyczące związków zawodowych stosuje się odpowiednio do
organizacji związkowych, o których mowa w art. 11 ust. 1 i 2, z wyłączeniem
przepisu art. 12 ust. 1 w części dotyczącej liczby założycieli związku, a w
części dotyczącej liczby członków związku przepisu art. 17 ust. 1 pkt 3.
Art. 39. [ Kasa zapomogowo-pożyczkowa ]
1. W zakładach pracy mogą być tworzone pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe,
których członkami mogą być pracownicy, emeryci i renciści bez względu na
przynależność związkową. Nadzór społeczny nad tymi kasami sprawują związki
zawodowe.
2. (utracił moc)
3. (utracił moc)
4. (utracił moc)
5. Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady
organizowania i działania kas, o których mowa w ust. 1, obowiązki zakładów pracy
w tym zakresie.
Rozdział 7 - Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe
Art. 40. (pominięty).
Art. 41. (pominięty).
Art. 42. (pominięty).
Art. 43. (pominięty).
Art. 44. (pominięty).
Art. 45. (pominięty).
Art. 46. [ Rejestracja organizacji związkowych ]
Rejestracja organizacji związkowych dokonana przed dniem wejścia w życie ustawy
zachowuje moc prawną.
Art. 47. (pominięty).
Art. 48. [ Przepisy uchylone ]
1. Traci moc ustawa z dnia 8 października 1982 r. o związkach zawodowych (Dz. U.
z 1985 r. Nr 54, poz. 277, z 1988 r. Nr 11, poz. 84, z 1989 r. Nr 20, poz. 105 i
z 1990 r. Nr 30, poz. 179).
2. Do czasu wydania rozporządzenia Rady Ministrów, o którym mowa w art. 39 ust.
5 niniejszej ustawy, pozostają w mocy przepisy wydane na podstawie art. 58
ustawy wymienionej w ust. 1.
Art. 49. [ Wejście w życie ]
Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
|
