USTAWA

o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu

z dnia 14 grudnia 1994 r.

Dz.U. z 2001r. Nr 6 poz. 56 (Dz.U. z 2001 r., Nr 6, poz. 56, zm.: Dz.U. z 2001 r., Nr 42, poz. 475; Dz.U. z 2001 r., Nr 89, poz. 973; Dz.U. z 2001 r., Nr 100, poz. 1080; Dz.U. z 2001 r., Nr 122, poz. 1323; Dz.U. z 2001 r., Nr 122, poz. 1325; Dz.U. z 2001 r., Nr 128, poz. 1405; Dz.U. z 2001 r., Nr 154, poz. 1793; Dz.U. z 2002 r., Nr 25, poz. 253)

(Dziennik Ustaw z dnia 30 stycznia 2001 r.)

Rozdział 1 - Przepisy ogólne

Art. 1. [ Zakres regulacji ]

1. Ustawa określa zadania państwa w zakresie łagodzenia skutków bezrobocia, 
zatrudnienia oraz aktywizacji zawodowej bezrobotnych i innych osób poszukujących 
pracy.

2. Ustawa ma zastosowanie do:

1) obywateli polskich zamieszkałych w Polsce, poszukujących i podejmujących 
zatrudnienie lub inną pracę zarobkową na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej 
oraz zatrudnienie lub inną pracę zarobkową za granicą u pracodawców 
zagranicznych,

2) cudzoziemców przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i 
posiadających zezwolenie na osiedlenie się lub którym nadano status uchodźcy w 
Rzeczypospolitej Polskiej, poszukujących i podejmujących zatrudnienie lub inną 
pracę zarobkową na terytorium Polski,

3) cudzoziemców, którym właściwy organ udzielił zezwolenia na pracę na 
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Na zasadach określonych w ustawie zasiłki i inne świadczenia z tytułu 
pozostawania bez pracy przysługują osobom, o których mowa w ust. 2 pkt 1 i 2.

Art. 2. [ Definicje ]

1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) absolwencie – oznacza to bezrobotnego w okresie do upływu 12 miesięcy od dnia 
określonego w dyplomie, świadectwie ukończenia szkoły lub zaświadczeniu o 
ukończeniu kursu, jeżeli jest:

a) absolwentem, który uczęszczał w systemie dziennym do ponadpodstawowej oraz 
ponadgimnazjalnej szkoły publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły 
publicznej albo do szkoły wyższej,

b) absolwentem studiów podyplomowych lub doktoranckich, podjętych w okresie 6 
miesięcy od dnia ukończenia szkoły wyższej,

c) absolwentem szkoły, o której mowa w lit. a), do której uczęszczał w systemie 
wieczorowym lub zaocznym, jeżeli w ostatnich 12 miesiącach trwania nauki nie był 
zatrudniony,

d) absolwentem co najmniej 12-miesięcznego przygotowania zawodowego, odbytego w 
ramach Ochotniczych Hufców Pracy,

e) absolwentem kursów zawodowych, trwających co najmniej 24 miesiące, jeżeli w 
okresie ostatnich 12 miesięcy ich trwania nie był zatrudniony,

f) absolwentem szkoły specjalnej,

g) niepełnosprawnym, który uzyskał uprawnienia do wykonywania zawodu,

2) bezrobotnym – oznacza to osobę, o której mowa w art. 1 ust. 2 pkt 1 i 2, nie 
zatrudnioną i nie wykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną i gotową do podjęcia 
zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującego w danym zawodzie lub 
służbie, z zastrzeżeniem lit. g), nie uczącą się w szkole w systemie dziennym, 
zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania (stałego lub czasowego) 
powiatowym urzędzie pracy, jeżeli:

a) ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów,

b) kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat,

c) nie nabyła prawa do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, renty 
szkoleniowej albo po ustaniu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, zaprzestaniu 
prowadzenia pozarolniczej działalności nie pobiera zasiłku przedemerytalnego, 
świadczenia przedemerytalnego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku 
chorobowego, macierzyńskiego lub wychowawczego,

d) nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości 
rolnej w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych 
przekraczającej 2 ha przeliczeniowe, lub nie podlega ubezpieczeniu 
emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w 
gospodarstwie rolnym o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 2 ha 
przeliczeniowe,

e) nie jest właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) gospodarstwa 
stanowiącego dział specjalny produkcji rolnej w rozumieniu przepisów 
podatkowych, chyba że dochód z działów specjalnych produkcji rolnej, obliczony 
dla ustalenia podatku dochodowego od osób fizycznych, nie przekracza wysokości 
przeciętnego dochodu z pracy w indywidualnych gospodarstwach rolnych z 2,0 ha 
przeliczeniowych, ustalonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, na 
podstawie przepisów o podatku rolnym, lub nie podlega ubezpieczeniu 
emerytalno-rentowemu z tytułu stałej pracy jako współmałżonek lub domownik w 
takim gospodarstwie,

f) nie podjęła pozarolniczej działalności od dnia wskazanego w zgłoszeniu do 
ewidencji do dnia wyrejestrowania tej działalności albo nie podlega – na 
podstawie odrębnych przepisów – obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z 
wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników, lub zaopatrzenia emerytalnego,

g) jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia pozwala na podjęcie 
zatrudnienia co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy obowiązującego w danym 
zawodzie lub służbie,

h) nie jest osobą tymczasowo aresztowaną lub nie odbywa kary pozbawienia 
wolności,

i) nie uzyskuje miesięcznie dochodu w wysokości przekraczającej połowę 
najniższego wynagrodzenia, z zastrzeżeniem lit. d),

j) nie pobiera, na podstawie przepisów o pomocy społecznej, zasiłku stałego, 
stałego wyrównawczego, gwarantowanego zasiłku okresowego lub renty socjalnej,

3) cudzoziemcach – oznacza to osoby nie posiadające obywatelstwa polskiego,

4) dochodach – oznacza to dochody z innego tytułu niż zatrudnienie lub inna 
praca zarobkowa podlegające opodatkowaniu na podstawie przepisów o podatku 
dochodowym od osób fizycznych,

5) dodatkowym miejscu pracy – oznacza to miejsce pracy utworzone dla 
bezrobotnego w wyniku udzielenia pożyczki z Funduszu Pracy,

5a) dodatku szkoleniowym – oznacza to kwotę wypłaconą bezrobotnemu w okresie 
szkolenia obejmującego przyuczenie do zawodu, przekwalifikowanie lub 
podwyższenie kwalifikacji zawodowych,

6) klubie pracy – oznacza to zajęcia dla bezrobotnych w celu nabycia 
umiejętności poszukiwania i uzyskiwania zatrudnienia,

7) koszcie szkolenia – oznacza to:

a) uprzednio uzgodnioną należność przysługującą jednostce szkoleniowej,

b) koszt ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków,

c) koszt przejazdu i zakwaterowania, jeżeli szkolenie odbywa się w innej 
miejscowości niż miejsce zamieszkania bezrobotnego,

d) koszt niezbędnych badań lekarskich,

8) najniższym wynagrodzeniu — oznacza to najniższe wynagrodzenie pracowników 
określone w odrębnych przepisach,

9) nielegalnym zatrudnieniu lub innej nielegalnej pracy zarobkowej – oznacza to:

a) zatrudnienie przez pracodawcę osoby bez zawarcia z nią w wymaganym terminie 
umowy o pracę na piśmie,

b) niezgłoszenie osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do 
ubezpieczenia społecznego,

c) powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu zezwolenia na 
osiedlenie się lub statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej i 
nieposiadającemu zezwolenia na pracę wydanego przez właściwy organ lub 
powierzenie wykonywania pracy na innym stanowisku albo na innych warunkach niż 
określone w zezwoleniu,

d) wykonywanie przez cudzoziemca nieposiadającego zezwolenia na osiedlenie się 
lub statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej pracy bez zezwolenia na pracę 
wydanego przez właściwy organ,

10) nielegalnej działalności – oznacza to:

a) prowadzenie pośrednictwa pracy albo kierowanie obywateli polskich do pracy za 
granicą bez wymaganego upoważnienia,

b) prowadzenie pośrednictwa pracy albo kierowanie obywateli polskich do pracy za 
granicą u pracodawców zagranicznych, w celu osiągnięcia zysku,

11) odpowiednim zatrudnieniu – oznacza to zatrudnienie, do którego bezrobotny ma 
wystarczające kwalifikacje lub może je wykonywać po uprzednim szkoleniu, jego 
stan zdrowia pozwala mu na wykonywanie tego zatrudnienia, a łączny czas dojazdu 
do miejsca zatrudnienia i z powrotem środkami komunikacji publicznej nie 
przekracza 3 godzin,

12) organach zatrudnienia — oznacza to ministra właściwego do spraw pracy oraz 
wojewodów, marszałków województw i starostów,

13) osobie samotnie wychowującej dzieci – oznacza to osobę, o której mowa w 
przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych,

14) osobie współpracującej — oznacza to osobę współpracującą z osobami 
prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz zleceniobiorcami w rozumieniu 
przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,

15) poszukującym pracy – oznacza to osobę nie zatrudnioną, o której mowa w art. 
1 ust. 2 pkt 1 i 2, poszukującą zatrudnienia oraz osobę zatrudnioną zgłaszającą 
zamiar i gotowość podjęcia zatrudnienia w wyższym wymiarze czasu pracy, albo 
dodatkowego lub innego zatrudnienia, zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy,

15a) pozarolniczej działalności – oznacza to pozarolniczą działalność w 
rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych,

16) innej pracy zarobkowej – oznacza to wykonywanie pracy na podstawie umowy 
agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w 
rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług 
rolniczych),

17) pracodawcy – oznacza to jednostkę organizacyjną, chociażby nie posiadała 
osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudniają one pracowników,

18) pracach interwencyjnych – oznacza to zatrudnienie bezrobotnego przez 
pracodawcę w okresie nie dłuższym niż 12 miesięcy, jeżeli zatrudnienie to 
nastąpiło w wyniku umowy zawartej ze starostą,

18a) pożyczce szkoleniowej – oznacza to pożyczkę udzieloną bezrobotnemu na 
sfinansowanie kosztów szkolenia podejmowanego bez skierowania powiatowego urzędu 
pracy na to szkolenie,

19) programach specjalnych – oznacza to działania, w celu promocji zatrudnienia, 
inicjowane przez organy zatrudnienia na rzecz osób zakwalifikowanych do grup 
ryzyka na lokalnych rynkach pracy,

20) przeciętnym wynagrodzeniu – oznacza to przeciętne miesięczne wynagrodzenie w 
gospodarce narodowej w poprzednim kwartale od pierwszego dnia następnego 
miesiąca po ogłoszeniu przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku 
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”,

20a) przyczynach dotyczących zakładu pracy – oznacza to rozwiązanie stosunku 
pracy (stosunku służbowego) z powodu ogłoszenia upadłości pracodawcy, jego 
likwidacji lub likwidacji stanowiska pracy z przyczyn ekonomicznych, 
organizacyjnych, produkcyjnych albo technologicznych, a także wygaśnięcie 
stosunku pracy (stosunku służbowego) z powodu śmierci pracodawcy lub gdy 
przepisy ustawy przewidują wygaśnięcie stosunku pracy w przypadku przejścia 
zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę i niezaproponowania przez 
tego pracodawcę nowych warunków pracy i płacy,

20b) przyrzeczeniu — oznacza to przyrzeczenie wydania cudzoziemcowi zezwolenia 
na pracę pod warunkiem uzyskania przez niego odpowiedniej wizy lub zezwolenia na 
zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,

21) robotach publicznych – oznacza to zatrudnienie bezrobotnego w okresie nie 
dłuższym niż 12 miesięcy przy wykonywaniu prac zorganizowanych przez organy 
samorządu terytorialnego lub instytucje użyteczności publicznej oraz organizacje 
statutowo zajmujące się problematyką: ochrony środowiska, kultury, oświaty, 
sportu i turystyki, opieki zdrowotnej oraz pomocy społecznej, a także spółki 
wodne i ich związki, jeżeli prace te są finansowane lub dofinansowane ze środków 
samorządu terytorialnego, budżetu państwa, funduszy celowych lub środków 
instytucji, organizacji, spółek wodnych i ich związków,

21a) stażu – oznacza to nabywanie umiejętności praktycznych do wykonywania pracy 
poprzez wykonywanie zadań w miejscu pracy przez absolwenta, bez nawiązania 
stosunku pracy z pracodawcą,

21b) stypendium – oznacza to kwotę wypłacaną z Funduszu Pracy bezrobotnemu, 
zarejestrowanemu w powiatowym urzędzie pracy po raz pierwszy jako absolwent, w 
okresie odbywania: szkolenia, stażu u pracodawcy oraz przez okres nauki w szkole 
ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej albo szkole wyższej, do której uczęszcza w 
systemie wieczorowym lub zaocznym,

21c) staroście – oznacza to starostę powiatu lub prezydenta miasta na prawach 
powiatu sprawującego zwierzchnictwo nad działalnością powiatowego urzędu pracy,

22) szkoleniu – oznacza to przyuczenie do zawodu, przekwalifikowanie, 
podwyższenie kwalifikacji zawodowych lub naukę umiejętności poszukiwania i 
uzyskiwania zatrudnienia,

22a) składkach na ubezpieczenia społeczne – oznacza to składki na ubezpieczenia 
emerytalne, rentowe i wypadkowe, finansowane z własnych środków płatnika tych 
składek,

22b) wykonywaniu pracy przez cudzoziemca — oznacza to zatrudnienie, wykonywanie 
innej pracy zarobkowej lub pełnienie funkcji w zarządach osób prawnych 
prowadzących działalność gospodarczą,

23) zasiłku – oznacza to zasiłek dla bezrobotnych,

24) (skreślony),

25) zatrudnieniu – oznacza to wykonywanie pracy na podstawie stosunku pracy, 
stosunku służbowego oraz umowy o pracę nakładczą,

26) żołnierzach rezerwy — oznacza to osoby zwolnione z zawodowej służby 
wojskowej w wyniku restrukturyzacji Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, 
którzy nie nabyli uprawnień do świadczeń emerytalno-rentowych w pełnej 
wysokości.

2. Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, przedłuża się o czas odbywania przez 
absolwenta zasadniczej służby wojskowej, nadterminowej zasadniczej służby 
wojskowej, przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych, służby wojskowej 
pełnionej w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego, ćwiczeń wojskowych, 
okresowej służby wojskowej oraz zasadniczej służby w obronie cywilnej i służby 
zastępczej.

3. Badania lekarskie, mające na celu stwierdzenie zdolności bezrobotnego do 
pracy, przeprowadzają, na wniosek kierownika powiatowego urzędu pracy, lekarze 
ubezpieczenia zdrowotnego w rozumieniu przepisów o powszechnym ubezpieczeniu 
zdrowotnym.
Rozdział 2 - Organy zatrudnienia i rady zatrudnienia
Art. 3. [ Realizacja zadań określonych w ustawie ]

Zadania określone w ustawie realizuje minister właściwy do spraw pracy oraz 
samorząd województwa, wojewoda i samorząd powiatowy, którzy współdziałają z 
organami, organizacjami i instytucjami zajmującymi się problematyką zatrudnienia 
i przeciwdziałania bezrobociu, a w szczególności z organizacjami związków 
zawodowych, pracodawców i bezrobotnych.

Art. 4. [ Zadania ministra właściwego do spraw pracy ]

Minister właściwy do spraw pracy w zakresie objętym ustawą:

1) realizuje politykę państwa w zakresie rynku pracy,

2) realizuje zadania wynikające z funkcji dysponenta Funduszu Pracy, o którym 
mowa w art. 52 ust. 2,

3) zapewnia jednolitość stosowania prawa w szczególności przez:

a) udzielanie wyjaśnień dotyczących przepisów ustawy,

b) określanie standardów realizacji pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, 
organizacji szkoleń oraz prowadzenia centrów informacji zawodowej i klubów 
pracy,

c) wprowadzanie i rozwijanie jednolitego systemu informatycznego w urzędach 
pracy, zapewniającego jednolity system obsługi rynku pracy,

4) realizuje zadania wynikające z umów i porozumień międzynarodowych, pełniąc 
równocześnie funkcję instytucji właściwej do spraw współpracy z instytucjami 
innych państw w zakresie ustalania uprawnień do świadczeń z tytułu bezrobocia.

Art. 4a. (skreślony).

Art. 5. [ Zadania samorządu województwa ]

1. Do zadań samorządu województwa w zakresie polityki rynku pracy należy w 
szczególności:

1) opracowywanie analiz i ocen dotyczących problematyki zatrudnienia i 
przeciwdziałania bezrobociu w województwie,

2) współdziałanie z wojewódzką radą zatrudnienia w podejmowaniu przedsięwzięć 
zmierzających do ograniczenia bezrobocia i jego negatywnych skutków, w tym 
tworzenie nowych miejsc pracy,

3) planowanie wydatków i gospodarowanie środkami finansowymi przeznaczonymi na 
realizację polityki rynku pracy,

3a) inicjowanie i współfinansowanie szkoleń, prac interwencyjnych, zatrudnienia 
absolwentów i programów specjalnych,

4) organizowanie pośrednictwa pracy w skali wojewódzkiej i międzywojewódzkiej,

5) współdziałanie z organami właściwymi w sprawach oświaty w planowaniu i 
podejmowaniu przedsięwzięć w zakresie szkolenia bezrobotnych oraz w 
organizowaniu kształcenia zawodowego, z uwzględnieniem potrzeb wojewódzkiego 
rynku pracy,

6) organizowanie i koordynowanie rozwoju usług poradnictwa zawodowego oraz 
informacji zawodowej na terenie województwa, a także wspieranie działalności 
klubów pracy,

7) opiniowanie kryteriów wydawania przyrzeczeń i zezwoleń na pracę cudzoziemców 
nieposiadających zezwolenia na osiedlenie się ani statusu uchodźcy w 
Rzeczypospolitej Polskiej,

8) prowadzenie polityki regionalnej w zakresie przeciwdziałania bezrobociu 
poprzez inspirowanie i współfinansowanie oraz koordynowanie realizacji programów 
wojewódzkich,

9) organizowanie, inicjowanie i współfinansowanie inwestycji 
infrastrukturalnych, wykonywanych jako zadania własne gmin lub powiatów, w 
systemie robót publicznych w powiatach (gminach) zagrożonych szczególnie wysokim 
bezrobociem strukturalnym,

10) organizowanie, inicjowanie i współfinansowanie lokalnych programów mających 
na celu tworzenie nowych miejsc pracy i likwidację negatywnych skutków 
bezrobocia lub wspieranie rządowych programów restrukturyzacyjnych,

10a) inicjowanie i realizacja przedsięwzięć mających na celu rozwiązanie lub 
złagodzenie problemów związanych z planowanymi, na zasadach określonych w 
odrębnych przepisach, zwolnieniami grupy pracowników z przyczyn dotyczących 
pracodawcy,

10b) inicjowanie oraz realizacja, we współdziałaniu z podmiotami niezaliczonymi 
do sektora finansów publicznych, wojewódzkich programów promocji zatrudnienia,

10c) realizacja zadań w zakresie międzynarodowej wymiany ofert pracy oraz zadań 
związanych z kierowaniem obywateli polskich do pracy za granicą,

11) realizacja innych zadań przewidzianych w odrębnych ustawach.

2. Zadania określone w ust. 1 realizowane są przez wojewódzki urząd pracy będący 
wojewódzką samorządową jednostką organizacyjną samorządu województwa.

3. Dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy powołuje i odwołuje marszałek 
województwa, po zasięgnięciu opinii wojewódzkiej rady zatrudnienia.

4. Wicedyrektorów wojewódzkich urzędów pracy powołuje i odwołuje marszałek 
województwa na wniosek dyrektora.

5. Sejmik województwa co najmniej raz w roku dokonuje oceny sytuacji na rynku 
pracy.

Art. 6. [ Zadania powiatu ]

Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiaty należy:

1) rejestrowanie bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy, przedstawianie 
im propozycji zatrudnienia, szkolenia i innych form mających na celu ich 
aktywizację zawodową, a w razie braku takich możliwości wypłacanie uprawnionym 
zasiłków i innych świadczeń pieniężnych,

2) przyznawanie i wypłacanie uprawnionym osobom świadczeń przedemerytalnych oraz 
wypłacanie zasiłków przedemerytalnych,

3) prowadzenie poradnictwa zawodowego oraz informacji zawodowej dla bezrobotnych 
i innych osób poszukujących pracy,

4) wydawanie biletów kredytowych osobom skierowanym do pracy poza miejsce 
stałego zamieszkania,

5) (skreślony), 

6) wydawanie decyzji w sprawach o:

a) uznaniu lub odmowie uznania danej osoby za bezrobotną oraz utracie statusu 
osoby bezrobotnej,

b) przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, zawieszeniu, wznowieniu wypłaty 
oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku, dodatku szkoleniowego, stypendium 
lub świadczenia przedemerytalnego oraz wstrzymaniu, zawieszeniu, wznowieniu 
wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku przedemerytalnego,

c) obowiązku zwrotu nienależnie pobranego zasiłku, dodatku szkoleniowego, 
stypendium, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, innych 
nienależnie pobranych świadczeń lub kosztów szkolenia finansowanych z Funduszu 
Pracy,

d) odroczeniu terminu spłaty, rozłożeniu na raty lub umorzeniu części albo 
całości nienależnie pobranego świadczenia lub pożyczki udzielonej z Funduszu 
Pracy,

e) refundowaniu pracodawcom wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne 
młodocianych pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w celu 
przygotowania zawodowego,

f) refundowaniu pracodawcom dodatków i premii przysługujących pracownikom za 
wykonywanie obowiązków opiekunów praktyk uczniowskich,

7) wydawanie innych decyzji w sprawach dotyczących zatrudnienia i 
przeciwdziałania bezrobociu na podstawie innych ustaw,

8) (skreślony), 

9) wykonywanie zadań określonych w odrębnych przepisach.

Art. 6a. [ Zadania samorządu powiatowego ]

Do zadań samorządu powiatowego należy w szczególności:

1) udzielanie pomocy bezrobotnym i innym osobom poszukującym pracy w znalezieniu 
pracy, a także pracodawcom w pozyskaniu pracowników,

2) podejmowanie i realizacja działań zmierzających do ograniczenia bezrobocia i 
jego negatywnych skutków,

3) pozyskiwanie i gospodarowanie środkami finansowymi na realizację zadań z 
zakresu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,

4) inicjowanie tworzenia dodatkowych miejsc pracy oraz udzielanie pomocy 
bezrobotnym w podejmowaniu działalności na własny rachunek i ścisła współpraca w 
tym zakresie z izbą rolniczą w odniesieniu do bezrobotnych zamieszkałych na wsi,

5) inicjowanie i finansowanie:

a) prac interwencyjnych,

b) robót publicznych,

c) zatrudnienia absolwentów,

d) programów specjalnych,

e) szkoleń,

6) współdziałanie z powiatowymi radami zatrudnienia w zakresie ograniczania 
bezrobocia i jego negatywnych skutków, a w szczególności rozdziału i 
wykorzystania środków Funduszu Pracy oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji 
Osób Niepełnosprawnych,

7) inicjowanie i wspieranie działalności klubów pracy,

8) opracowywanie analiz, ocen i sprawozdań dotyczących problematyki zatrudnienia 
i przeciwdziałania bezrobociu w powiecie na potrzeby wojewódzkiego urzędu pracy 
oraz powiatowej rady zatrudnienia,

9) inicjowanie i realizacja przedsięwzięć mających na celu rozwiązanie lub 
złagodzenie problemów związanych z planowanymi, na zasadach określonych w 
odrębnych przepisach, zwolnieniami grupy pracowników z przyczyn dotyczących 
pracodawcy.

Art. 6b. [ Powiatowe urzędy pracy ]

1. Zadania, o których mowa w art. 6 i 6a, wykonywane są przez powiatowe urzędy 
pracy wchodzące w skład powiatowej administracji zespolonej.

2. Kierownika powiatowego urzędu pracy powołuje i odwołuje starosta po 
zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia.

3. Zastępców kierownika powiatowego urzędu pracy powołuje i odwołuje starosta na 
wniosek kierownika.

4. Starosta może w formie pisemnej upoważnić kierownika powiatowego urzędu pracy 
do załatwiania w jego imieniu spraw, w tym do wydawania decyzji i postanowień 
administracyjnych oraz zaświadczeń w zakresie zadań wykonywanych przez powiatowy 
urząd pracy.

5. Upoważnienie, o którym mowa w ust. 4, może być na wniosek kierownika 
powiatowego urzędu pracy udzielone także innym pracownikom tego urzędu.

Art. 6c. [ Zadania wojewody ]

1. Do zadań wojewody w zakresie przeciwdziałania bezrobociu należy:

1) kontrola realizacji zadań z zakresu administracji rządowej, wynikających z 
przestrzegania przepisów ustawy, wykonywanych przez jednostki samorządu 
terytorialnego,

2) sprawowanie merytorycznego nadzoru nad wymaganym standardem usług 
świadczonych przez urzędy pracy oraz odpowiednim poziomem kwalifikacji kadr w 
urzędach pracy na terenie województwa.

3) ustalanie, po zasięgnięciu opinii marszałka województwa, kryteriów wydawania 
przyrzeczeń i zezwoleń na pracę cudzoziemców nieposiadających zezwolenia na 
osiedlenie się ani statusu uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej; kryteria te nie 
mogą zawierać wymagań dyskryminujących kandydatów ze względu na płeć, wiek, 
niepełnosprawność, rasę, narodowość, przekonania, zwłaszcza polityczne lub 
religijne, ani ze względu na przynależność związkową,

4) wydawanie przyrzeczeń i zezwoleń na pracę cudzoziemców,

5) wykonywanie kontroli w zakresie przestrzegania przepisów ustawy.

2. W postępowaniu administracyjnym w sprawach związanych z wykonywaniem zadań i 
kompetencji w zakresie zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu, jeżeli ustawa 
nie stanowi inaczej:

1) organem właściwym jest starosta,

2) organem wyższego stopnia jest wojewoda.

Art. 7. [ Naczelna Rada Zatrudnienia ]

1. Naczelna Rada Zatrudnienia jest organem opiniodawczo-doradczym ministra 
właściwego do spraw pracy w sprawach zatrudnienia.

2. Do zakresu działania Naczelnej Rady Zatrudnienia należy w szczególności:

1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do pełnego i racjonalnego 
zatrudnienia,

2) opiniowanie planów Funduszu Pracy oraz rocznych sprawozdań z działalności 
tego Funduszu,

3) wydawanie opinii w sprawach, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 21,

3a) opiniowanie zasad i kryteriów przyznawania przez ministra właściwego do 
spraw pracy, z funduszy będących w jego dyspozycji, środków na dofinansowanie 
programów i przedsięwzięć realizowanych w ramach zadań statutowych przez 
instytucje i organizacje na rzecz bezrobotnych oraz młodzieży wchodzącej na 
rynek pracy,

4) opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących zatrudnienia oraz 
wnioskowanie w sprawie wydania lub zmiany obowiązujących przepisów,

5) współdziałanie z wojewódzkimi radami zatrudnienia,

6) przedstawianie ministrowi właściwemu do spraw pracy okresowych informacji o 
swojej działalności.

Art. 8. [ Wojewódzkie rady zatrudnienia ]

1. Wojewódzkie rady zatrudnienia są organami opiniodawczo-doradczymi marszałków 
województw.

2. Do zakresu działania wojewódzkich rad zatrudnienia należy w szczególności:

1) inspirowanie przedsięwzięć zmierzających do pełnego i racjonalnego 
zatrudnienia w województwie,

2) ocena racjonalności gospodarki środkami Funduszu Pracy,

3) opiniowanie projektów planów finansowych, opracowywanych przez wojewódzkie 
urzędy pracy, oraz sprawozdań z ich wykonania,

4) składanie wniosków i wydawanie opinii w sprawach dotyczących kierunków 
kształcenia, szkolenia zawodowego oraz zatrudnienia w województwie,

5) (skreślony),

6) (skreślony), 

7) ocenianie okresowych sprawozdań z działalności wojewódzkich urzędów pracy 
oraz przedstawianie Naczelnej Radzie Zatrudnienia okresowych sprawozdań i 
wniosków w sprawach zatrudnienia,

8) (skreślony), 

9) opiniowanie kandydatów na stanowisko dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy 
oraz wnioskowanie o jego odwołanie,

10) delegowanie przedstawiciela do komisji konkursowej w przypadku powoływania 
dyrektora wojewódzkiego urzędu pracy w drodze konkursu.

Art. 9. [ Powiatowe rady zatrudnienia ]

1. Powiatowe rady zatrudnienia są organami opiniodawczo-doradczymi starostów.

2. Do zakresu działania powiatowych rad zatrudnienia stosuje się odpowiednio 
przepisy art. 8 ust. 2 pkt 1–4 i 7–10.

3. Powiatowe rady zatrudnienia opiniują:

1) kryteria refundowania kosztów szkolenia, o których mowa w art. 15 ust. 5,

2) kryteria przyznawania pożyczek, o których mowa w art. 18 ust. 1.

Art. 9a. (skreślony).

Art. 10. [ Członkowie rad zatrudnienia ]

1. Naczelna Rada Zatrudnienia składa się z 24 osób, powoływanych w równych 
częściach spośród przedstawicieli organizacji związkowych i organizacji 
pracodawców — reprezentatywnych w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o 
Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych i wojewódzkich komisjach 
dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080), zwanej dalej „ustawą o 
Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych”, oraz organów 
administracji rządowej i samorządu terytorialnego.

2. W skład wojewódzkiej rady zatrudnienia wchodzi marszałek województwa, jako 
przewodniczący rady, oraz do 20 osób powoływanych spośród przedstawicieli 
wojewody i działających na terenie województwa:

1) wojewódzkich struktur każdej organizacji związkowej, reprezentatywnej w 
rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, 

2) wojewódzkich struktur każdej organizacji pracodawców, reprezentatywnej w 
rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, 

3) społeczno-zawodowych organizacji rolników, 

4) związków zawodowych rolników indywidualnych, 

5) izb rolniczych,

6) jednostek samorządu terytorialnego (województwa, powiatów i gmin).

3. W skład powiatowej rady zatrudnienia wchodzi starosta jako przewodniczący 
rady oraz do 16 osób powoływanych spośród działających na terenie powiatu: 

1) terenowych struktur każdej organizacji związkowej, reprezentatywnej w 
rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, 

2) terenowych struktur każdej organizacji pracodawców, reprezentatywnej w 
rozumieniu ustawy o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, 

3) społeczno-zawodowych organizacji rolników, 

4) związków zawodowych rolników indywidualnych, 

5) izb rolniczych, 

6) jednostek samorządu terytorialnego (powiatu i gmin).

3a. (skreślony).

4. Członków Naczelnej Rady Zatrudnienia powołuje minister właściwy do spraw 
pracy, członków wojewódzkich rad zatrudnienia – marszałek województwa, natomiast 
członków powiatowych rad zatrudnienia – starosta, spośród kandydatów zgłoszonych 
przez organy i organizacje, o których mowa w ust. 1–3.

5. Członek rady zatrudnienia może zostać odwołany:

1) na wniosek organu lub organizacji, która zgłosiła kandydaturę członka rady,

2) z inicjatywy odpowiednio ministra właściwego do spraw pracy, marszałka 
województwa oraz starosty, po zasięgnięciu opinii organu lub organizacji, która 
zgłosiła kandydatury członka rady.

6. Kadencja rad zatrudnienia trwa 4 lata.

7. Minister właściwy do spraw pracy określa, w drodze rozporządzenia, 
organizację oraz tryb działania rad zatrudnienia oraz zasady, na jakich mogą 
uczestniczyć w posiedzeniach rad zatrudnienia przedstawiciele nauki oraz innych 
organów, organizacji i instytucji nie reprezentowanych w radach zatrudnienia.

8. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy w celu wzięcia udziału 
w posiedzeniach rady zatrudnienia. Za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo 
do wynagrodzenia ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu 
wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Koszty wynagrodzenia ponoszone przez 
pracodawcę mogą być refundowane z Funduszu Pracy.

9. Na wniosek członków rad zatrudnienia zamieszkałych poza miejscem obrad rady 
koszty przejazdów publicznymi środkami komunikacji finansowane są ze środków 
Funduszu Pracy.

10. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowe zasady refundacji kosztów, o których mowa w ust. 8 i 9.
Rozdział 3 - Zasady i formy przeciwdziałania bezrobociu oraz łagodzenia jego skutków
Art. 11. [ Zadania realizowane przez organy zatrudnienia ]

Organy zatrudnienia realizują zadania państwa w zakresie zatrudnienia, 
przeciwdziałania bezrobociu i łagodzenia jego skutków.

Art. 12. [ Pośrednictwo pracy ]

1. Pośrednictwo pracy polega na udzielaniu pomocy bezrobotnym i innym osobom 
poszukującym pracy w uzyskaniu odpowiedniego zatrudnienia oraz pracodawcom w 
znalezieniu odpowiednich pracowników.

2. Pośrednictwo pracy prowadzą powiatowe urzędy pracy. Pośrednictwo pracy jest 
wykonywane nieodpłatnie i opiera się na następujących zasadach:

1) dostępności usług pośrednictwa dla wszystkich osób poszukujących pracy oraz 
dla pracodawców,

2) dobrowolności – oznaczającej wolne od przymusu korzystanie z usług 
pośrednictwa pracy przez poszukujących pracy,

3) równości – oznaczającej obowiązek powiatowych urzędów pracy udzielania 
wszystkim poszukującym pracy pomocy w znalezieniu zatrudnienia, bez względu na 
ich narodowość, przynależność do organizacji politycznych, społecznych, na płeć, 
wyznanie i inne okoliczności,

4) jawności – oznaczającej, że każde wolne miejsce pracy zgłoszone do urzędu 
podawane jest do wiadomości poszukującym pracy.

3. Pracodawcy mają obowiązek na bieżąco informować powiatowe urzędy pracy, 
właściwe dla siedziby pracodawcy, o wolnych miejscach zatrudnienia lub miejscach 
przygotowania zawodowego.

3a. Informacja pracodawcy o wolnym miejscu zatrudnienia lub miejscu 
przygotowania zawodowego nie może zawierać wymagań dyskryminujących kandydatów 
ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość, przekonania, 
zwłaszcza polityczne lub religijne, ani ze względu na przynależność związkową.

4. Pracodawca przed zatrudnieniem pracownika obowiązany jest uzyskać od niego 
oświadczenie o pozostawaniu lub niepozostawaniu w rejestrze bezrobotnych.

5. Pracodawca obowiązany jest zawiadomić w formie pisemnej w ciągu 5 dni 
właściwy powiatowy urząd pracy o zatrudnieniu osoby zarejestrowanej jako 
bezrobotna lub o powierzeniu jej innej pracy zarobkowej.

Art. 13. [ Uzyskanie i utrata statusu bezrobotnego ]

1. Powiatowe urzędy pracy rejestrują bezrobotnych i inne osoby poszukujące pracy 
oraz prowadzą karty rejestracyjne tych osób.

1a. Rejestracja i ewidencja bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy 
następuje po przedstawieniu przez te osoby niezbędnych dla ustalenia ich statusu 
i uprawnień danych osobowych, informacji oraz dokumentów, określonych w 
rozporządzeniach, o których mowa w art. 36 ust. 1.

2. Bezrobotni mają obowiązek zgłaszania się do właściwego powiatowego urzędu 
pracy w wyznaczonych terminach w celu potwierdzenia swojej gotowości do podjęcia 
pracy i uzyskania informacji o możliwościach zatrudnienia lub szkolenia.

3. Starosta, z zastrzeżeniem art. 27 ust. 3, pozbawia statusu bezrobotnego 
osobę, która:

1) nie spełnia warunków, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2,

2) (skreślony),

3) otrzymała pożyczkę z Funduszu Pracy lub Państwowego Funduszu Rehabilitacji 
Osób Niepełnosprawnych na podjęcie działalności pozarolniczej lub rolniczej,

4) dwukrotnie odmówiła, bez uzasadnionej przyczyny, przyjęcia propozycji 
odpowiedniego zatrudnienia albo wykonywania prac interwencyjnych lub robót 
publicznych; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje na okres 6 miesięcy,

5) nie stawiła się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie i nie 
powiadomiła w ciągu 5 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa; 
pozbawienie statusu bezrobotnego następuje na okres 3 miesięcy od dnia 
niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy,

6) odmówiła poddania się badaniom lekarskim mającym na celu ustalenie zdolności 
do pracy; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje na okres 3 miesięcy od dnia 
tej odmowy,

7) na wniosek bezrobotnego.

Art. 14. [ Obowiązki powiatowego urzędu pracy w razie braku propozycji 
zatrudnienia ]

1. Starostowie w razie braku możliwości zapewnienia bezrobotnym odpowiedniego 
zatrudnienia:

1) inicjują i finansują szkolenia bezrobotnych oraz przyznają i wypłacają 
dodatki szkoleniowe,

2) inicjują organizowanie dodatkowych miejsc pracy i udzielają pracodawcom 
pomocy finansowej w zakresie określonym w ustawie,

3) inicjują oraz finansują, w zakresie ustalonym w ustawie, prace interwencyjne, 
a także roboty publiczne,

4) udzielają pożyczek z Funduszu Pracy na podjęcie działalności na własny 
rachunek,

5) przyznają i wypłacają zasiłki,

6) aktywizują bezrobotnych w ramach programów specjalnych oraz w ramach zajęć w 
klubach pracy,

7) inicjują i realizują inne zadania przewidziane w ustawie oraz w odrębnych 
przepisach.

2. Przepis ust. 1 pkt 1, z wyjątkiem wypłacania dodatków szkoleniowych, stosuje 
się odpowiednio do żołnierzy rezerwy.

Art. 15. [ Skierowanie na szkolenie ]

1. Starosta inicjuje szkolenie bezrobotnych i żołnierzy rezerwy w celu 
zwiększenia ich szans na uzyskanie zatrudnienia, podwyższenia dotychczasowych 
kwalifikacji zawodowych lub zwiększenia aktywności zawodowej, a w szczególności 
w razie:

1) braku kwalifikacji zawodowych,

2) konieczności zmiany kwalifikacji w związku z brakiem propozycji odpowiedniego 
zatrudnienia,

3) utraty zdolności do wykonywania pracy w dotychczas wykonywanym zawodzie.

2. Starosta kieruje bezrobotnego i żołnierza rezerwy na wskazane przez niego 
szkolenie, jeżeli zostanie uprawdopodobnione, że szkolenie to zapewni uzyskanie 
pracy, koszt tego szkolenia nie przekroczy dwukrotnego przeciętnego 
wynagrodzenia, a także spełniony jest przynajmniej jeden z warunków, o których 
mowa w ust. 1.

3. Szkolenie powinno trwać nie dłużej niż 6 miesięcy, a w przypadkach 
uzasadnionych programem szkolenia w danym zawodzie – nie dłużej niż 12 miesięcy.

4. Skierowanie na szkolenie może być poprzedzone określeniem przez doradcę 
zawodowego powiatowego urzędu pracy predyspozycji bezrobotnego do wykonywania 
zawodu, który uzyska w wyniku szkolenia, oraz, w uzasadnionych przypadkach, 
skierowaniem na specjalistyczne badania lekarskie.

5. Na wniosek pracodawcy, który zatrudnia co najmniej 20 pracowników, starosta 
może zrefundować z Funduszu Pracy koszty szkolenia pracowników, do wysokości 
50%, nie więcej jednak niż do wysokości przeciętnego wynagrodzenia na jedną 
osobę, jeżeli po ukończeniu szkolenia zostaną zatrudnieni zgodnie z kierunkiem 
odbytego szkolenia przez tego pracodawcę na innych stanowiskach pracy przez 
okres co najmniej 12 miesięcy.

6. Pracodawca, który nie spełnił warunku, o którym mowa w ust. 5, obowiązany 
jest do zwrotu kosztów szkolenia finansowanych ze środków Funduszu Pracy.

Art. 16. [ Dodatek szkoleniowy i koszty szkolenia ]

1. Dodatek szkoleniowy przysługuje bezrobotnemu w okresie odbywania szkolenia, 
na które został skierowany przez starostę.

1a. Dodatek szkoleniowy nie przysługuje bezrobotnemu, jeżeli w okresie odbywania 
szkolenia przysługuje mu z tego tytułu stypendium, dieta lub innego rodzaju 
świadczenie pieniężne w wysokości wyższej niż dodatek szkoleniowy.

2. Wysokość dodatku szkoleniowego wynosi miesięcznie 20% zasiłku, o którym mowa 
w art. 24 ust. 1.

3. W przypadku skierowania bezrobotnego lub żołnierza rezerwy na szkolenie 
koszty tego szkolenia są finansowane z Funduszu Pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a i 
4.

3a. Starosta, na wniosek bezrobotnego, może wyrazić zgodę na częściowe 
sfinansowanie z Funduszu Pracy kosztów szkolenia, jeżeli skierowanie na to 
szkolenie nastąpiło na prośbę bezrobotnego albo innej organizacji lub instytucji 
pokrywającej część kosztów tego szkolenia.

4. Osoba, która z własnej winy nie ukończyła szkolenia, obowiązana jest do 
zwrotu kosztów szkolenia, chyba że powodem nieukończenia szkolenia było podjęcie 
zatrudnienia.

5. (skreślony).

6. (skreślony).

7. Osobom skierowanym na szkolenie przez starostę, z wyjątkiem posiadających z 
tego tytułu prawo do stypendium, przysługuje odszkodowanie z tytułu 
ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków powstałych w związku ze 
szkoleniem oraz w drodze do i z miejsca szkolenia – wypłacane przez instytucję 
ubezpieczeniową, w której osoby te zostały ubezpieczone.

8. Jednostka szkoleniowa obowiązana jest ubezpieczyć osobę, o której mowa w ust. 
7, od następstw nieszczęśliwych wypadków.

9. (skreślony).

10. Starosta może sfinansować z Funduszu Pracy koszty szkolenia osoby 
poszukującej pracy, skierowanej na szkolenie, która:

1) jest w okresie wypowiedzenia stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu 
pracy,

2) jest zatrudniona u przedsiębiorcy, wobec którego ogłoszono upadłość lub który 
jest w stanie likwidacji, z wyłączeniem likwidacji w celu prywatyzacji,

3) otrzymuje świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub 
górniczy zasiłek socjalny – przewidziane w Układzie zbiorowym pracy dla 
pracowników zakładów górniczych z dnia 21 grudnia 1991 r. i w ustawie z dnia 26 
listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w 
warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin 
górniczych (Dz. U. Nr 162, poz. 1112 i z 2001 r. Nr 5, poz. 41) lub w odrębnych 
przepisach,

4) pobiera gwarantowany zasiłek okresowy z pomocy społecznej.

Art. 16a. [ Pożyczka na szkolenie ]

1. W celu umożliwienia podjęcia zatrudnienia wymagającego szczególnych 
kwalifikacji, starosta może na wniosek bezrobotnego i żołnierza rezerwy udzielić 
mu pożyczki na sfinansowanie kosztów szkolenia do wysokości czterokrotnego 
przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu podpisania z nim umowy.

2. Pożyczka, o której mowa w ust. 1, jest nie oprocentowana, a okres jej spłaty 
może wynosić do 18 miesięcy od ustalonego w umowie dnia zakończenia szkolenia.

3. W przypadku wykorzystania pożyczki na inne cele niż określone w umowie, 
niepodjęcia lub nieukończenia szkolenia, pożyczka podlega bezzwłocznemu zwrotowi 
w całości, wraz z odsetkami ustawowymi. Odsetki ustawowe ustala się także od 
kwoty pożyczki nie spłaconej w terminie.

4. Przepis art. 15 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Art. 17. [ Poradnictwo zawodowe ]

1. Poradnictwo zawodowe polega na udzieleniu bezrobotnym i innym osobom 
poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia 
oraz pracodawcom w doborze kandydatów do pracy na stanowiska wymagające 
szczególnych predyspozycji psychofizycznych.

2. Poradnictwo zawodowe kieruje się następującymi zasadami:

1) dostępności usług dla wszystkich osób bezrobotnych i innych osób 
poszukujących pracy oraz dla pracodawców,

2) dobrowolności korzystania z usług poradnictwa zawodowego,

3) równości w korzystaniu z usług poradnictwa zawodowego bez względu na 
narodowość, płeć, wyznanie, przynależność do organizacji politycznych i 
społecznych oraz inne okoliczności,

4) swobody wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia,

5) bezpłatności korzystania z usług poradnictwa zawodowego,

6) poufności i ochrony danych osobistych bezrobotnych i innych osób 
poszukujących pracy, korzystających z usług poradnictwa zawodowego.

3. Poradnictwo zawodowe prowadzą powiatowe urzędy pracy oraz centra informacji i 
planowania kariery zawodowej wojewódzkich urzędów pracy.

4. Poradnictwo zawodowe świadczone jest w formie porad indywidualnych i 
grupowych.

5. Porady indywidualne mogą być poprzedzone specjalistycznymi badaniami 
lekarskimi i psychologicznymi. Koszty badań nie obciążają bezrobotnego i innych 
osób poszukujących pracy.

6. Przeprowadzenie badań, o których mowa w ust. 5, może nastąpić wyłącznie za 
zgodą bezrobotnego lub innej osoby poszukującej pracy.

Art. 18. [ Pożyczki z Funduszu Pracy ]

1. Starosta może udzielać z Funduszu Pracy pożyczek:

1) pracodawcom na zorganizowanie dodatkowych miejsc pracy dla bezrobotnych 
skierowanych na te miejsca,

2) bezrobotnym, pracownikom w okresie wypowiedzenia zwalnianym z pracy z 
przyczyn dotyczących zakładu pracy oraz poszukującym pracy otrzymującym 
świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub górniczy zasiłek 
socjalny, przewidziane w Układzie zbiorowym pracy dla pracowników zakładów 
górniczych z dnia 21 grudnia 1991 r. i w ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o 
dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach gospodarki 
rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych (Dz. U. Nr 
162, poz. 1112 i z 2001 r. Nr 5, poz. 41) lub odrębnych przepisach – na podjęcie 
pozarolniczej działalności lub działalności rolniczej, z wyjątkiem zakupu ziemi.

2. Wysokość pożyczki nie może przekraczać dwudziestokrotnego przeciętnego 
wynagrodzenia; w razie pożyczki na zorganizowanie dodatkowych miejsc pracy 
wysokość ta dotyczy utworzenia jednego miejsca pracy.

3. Pracodawca, któremu udzielono pożyczki, jest zobowiązany do zorganizowania 
dodatkowych miejsc pracy w terminach określonych w umowie pożyczki i 
zatrudniania skierowanych bezrobotnych przez okres co najmniej 24 miesięcy.

4. Pożyczka dla osób, o których mowa w ust. 1 pkt 2, może być umorzona na 
wniosek pożyczkobiorcy przez starostę do wysokości 50%, pod warunkiem 
prowadzenia działalności przez okres co najmniej 24 miesięcy oraz po spełnieniu 
innych warunków określonych w umowie.

4a. Starosta może odroczyć termin spłaty, rozłożyć na raty albo po zasięgnięciu 
opinii powiatowej rady zatrudnienia umorzyć w części lub w całości pożyczkę, o 
której mowa w ust. 1, jeżeli:

1) w wyniku postępowania egzekucyjnego lub na podstawie innych okoliczności lub 
dokumentów stwierdzono, że pożyczkobiorca nie posiada majątku, z którego można 
dochodzić należności,

2) w wyniku egzekucji pożyczkobiorca lub osoby pozostające na jego utrzymaniu 
byłyby pozbawione niezbędnych środków utrzymania,

3) pożyczkobiorca zmarł nie pozostawiając majątku, z którego można dochodzić 
należności,

4) wydatki egzekucyjne będą wyższe od należności,

5) przeprowadzone postępowanie wyjaśniające wykaże, że za umorzeniem przemawiają 
szczególne względy gospodarcze lub społeczne.

4b. Umorzenie pożyczki, za spłatę której odpowiada solidarnie więcej niż jeden 
dłużnik, może nastąpić, gdy okoliczności uzasadniające umorzenie, o których mowa 
w ust. 4a, zachodzą co do wszystkich zobowiązanych.

4c. Od należności, której termin zapłaty odroczono lub którą rozłożono na raty, 
nie pobiera się odsetek za zwłokę za okres od wydania decyzji do upływu terminu 
zapłaty określonego w decyzji.

4d. Jeżeli pożyczkobiorca nie spłaci w terminie albo w pełnej wysokości rat 
ustalonych w decyzji, pozostała do spłaty należność staje się natychmiast 
wymagalna wraz z należnymi odsetkami za zwłokę, w tym również z odsetkami, o 
których mowa w ust. 4c.

5. Warunki udzielania pożyczek, wysokość stopy procentowej oraz warunki spłaty 
określa się w umowie zawieranej przez starostę z pożyczkobiorcą.

5a. Umowa zawarta z osobą, o której mowa w ust. 1 pkt 2, może przewidywać 
dokonanie przez powiatowy urząd pracy zwrotu do 80% udokumentowanych kosztów 
szkolenia, konsultacji lub doradztwa dotyczących podejmowanej działalności, 
poniesionych w okresie do 6 miesięcy od dnia udzielenia pożyczki, w kwocie nie 
przekraczającej jednak przeciętnego wynagrodzenia.

6. Wykazy pracodawców i osób, którym udzielono pożyczki, podawane są do 
wiadomości publicznej w powiatowym urzędzie pracy.

7. Przepisy ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2, 3, 5 i 6 stosuje się odpowiednio do 
jednoosobowego przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów o działalności 
gospodarczej, zwanego dalej „jednoosobowym przedsiębiorcą”, jeżeli zamierza 
zatrudnić pracownika.

8. (skreślony).

9. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowe zasady udzielania pożyczek, wysokość stopy procentowej oraz warunki 
spłat, o których mowa w ust. 5.

Art. 19. [ Refundacja kosztów poniesionych przez pracodawcę ]

1. Starosta zwraca pracodawcy, który zatrudnił w ramach prac interwencyjnych na 
okres do 6 miesięcy skierowanych bezrobotnych, część kosztów poniesionych na 
wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenie społeczne skierowanych 
bezrobotnych w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie przekraczającej jednak kwoty 
ustalonej jako iloczyn liczby zatrudnionych w miesiącu w przeliczeniu na pełny 
wymiar czasu pracy oraz kwoty zasiłku określonej w art. 24 ust. 1 obowiązującej 
w ostatnim dniu zatrudnienia każdego rozliczanego miesiąca i składki na 
ubezpieczenie społeczne od refundowanego wynagrodzenia.

2. Starosta może dokonywać, w zakresie i na zasadach określonych w ust. 1, 
zwrotu poniesionych przez pracodawcę kosztów, z tytułu zatrudnienia do 12 
miesięcy skierowanych bezrobotnych w ramach prac interwencyjnych, w wysokości 
uprzednio uzgodnionej, nie przekraczającej jednak najniższego wynagrodzenia i 
składki na ubezpieczenie społeczne od refundowanego wynagrodzenia za każdego 
bezrobotnego, jeżeli refundacja obejmuje koszty poniesione za co drugi miesiąc 
ich zatrudnienia.

3. Jeżeli pracodawca bezpośrednio po zakończeniu prac interwencyjnych trwających 
co najmniej 6 miesięcy zatrudniał skierowanego bezrobotnego przez okres dalszych 
6 miesięcy, zawierając po upływie tego okresu umowę o pracę na czas nie 
określony w pełnym wymiarze czasu pracy, starosta może przyznać pracodawcy 
jednorazową refundację wynagrodzenia w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie 
wyższej jednak niż 150% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu 
spełnienia tego warunku.

4. Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do jednoosobowego przedsiębiorcy, 
jeżeli zamierza zatrudnić bezrobotnego w ramach prac interwencyjnych.

5. Starosta, kierując bezrobotnego do prac interwencyjnych, ma obowiązek wziąć 
pod uwagę jego wiek, stan zdrowia oraz rodzaje uprzednio wykonywanej pracy.

Art. 20. [ Zwrot kosztów organizacji robót publicznych ]

1. Starosta zwraca organizatorowi robót publicznych, który zatrudniał 
skierowanych bezrobotnych przez okres do 6 miesięcy, część kosztów poniesionych 
na wynagrodzenia, nagrody oraz składki na ubezpieczenie społeczne bezrobotnych w 
wysokości uprzednio uzgodnionej, nie przekraczającej jednak kwoty ustalonej jako 
iloczyn liczby zatrudnionych w miesiącu w przeliczeniu na pełny wymiar czasu 
pracy oraz 75% przeciętnego wynagrodzenia obowiązującego w ostatnim dniu 
zatrudnienia każdego rozliczanego miesiąca i składki na ubezpieczenie społeczne 
od refundowanego wynagrodzenia.

2. Starosta może dokonywać, w zakresie i na zasadach określonych w ust. 1, 
zwrotu poniesionych przez organizatora robót publicznych kosztów, z tytułu 
zatrudnienia do 12 miesięcy skierowanych bezrobotnych, w wysokości uprzednio 
uzgodnionej, nie przekraczającej jednak przeciętnego wynagrodzenia i składki na 
ubezpieczenie społeczne od refundowanego wynagrodzenia za każdego bezrobotnego, 
jeżeli refundacja obejmuje koszty poniesione za co drugi miesiąc ich 
zatrudnienia.

3. Na wniosek organizatora robót publicznych starosta może przyznawać zaliczki 
ze środków Funduszu Pracy na poczet wypłat wynagrodzeń oraz składki na 
ubezpieczenie społeczne, a także rzeczowych kosztów organizacji robót 
publicznych.

4. Na wniosek organizatora robót publicznych, w powiatach (gminach) zagrożonych 
szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, starosta, po uzyskaniu opinii 
powiatowej rady zatrudnienia, może wyrazić zgodę na refundowanie do 50% 
rzeczowych kosztów organizacji robót publicznych, jednakże w wysokości nie 
wyższej niż 25% kwoty wynagrodzeń i składek na ubezpieczenie społeczne 
bezrobotnych, finansowanych z Funduszu Pracy.

5. Przepis art. 19 ust. 5 stosuje się odpowiednio.

6. Minister właściwy do spraw pracy może, w drodze rozporządzenia, określić 
powiaty (gminy) nie uznane za zagrożone szczególnie wysokim bezrobociem 
strukturalnym, w których, na zasadach określonych w ust. 4, mogą być refundowane 
rzeczowe koszty organizacji robót publicznych.

Art. 21. [ Zwrot wynagrodzenia organowi samorządu terytorialnego ]

1. Starosta zwraca organowi samorządu terytorialnego, który zatrudnił 
skierowanego bezrobotnego w ramach robót publicznych trwających nie dłużej niż 7 
dni w miesiącu, wynagrodzenie w wysokości jednej dwudziestej piątej najniższego 
wynagrodzenia wraz ze składką na ubezpieczenie społeczne za każdy dzień 
zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy.

2. Przepis art. 19 ust. 5 stosuje się odpowiednio.

Art. 22. [ Delegacja ]

Minister właściwy do spraw pracy określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe 
zasady organizowania prac interwencyjnych i robót publicznych oraz przyznawania 
zaliczek i finansowania rzeczowych kosztów organizacji robót publicznych.

Art. 22a. [ Refundacja składek na ubezpieczenie społeczne ]

1. Starosta może zawrzeć z pracodawcą umowę przewidującą zrefundowanie 
poniesionych kosztów z tytułu opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne w 
związku z zatrudnieniem skierowanego bezrobotnego.

2. Kwota zrefundowanych składek, o których mowa w ust. 1, nie może przekroczyć 
trzykrotnej wysokości najniższego wynagrodzenia obowiązującego w dniu spełnienia 
warunków wymienionych w ust. 3.

3. Refundacja następuje w przypadku, gdy:

1) pracodawca zatrudniał skierowanego bezrobotnego w pełnym wymiarze czasu pracy 
przez okres co najmniej 12 miesięcy oraz

2) po upływie 12 miesięcy zatrudnienia umowa o pracę będzie nadal umową o pracę 
na czas nie określony.

Art. 23. [ Przesłanki uzyskania zasiłku ]

1. Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnemu za każdy dzień kalendarzowy po 
upływie 7 dni od dnia zarejestrowania się we właściwym powiatowym urzędzie 
pracy, z zastrzeżeniem art. 27, jeżeli:

1) nie ma dla niego propozycji odpowiedniego zatrudnienia, skierowania do prac 
interwencyjnych, robót publicznych lub na utworzone dodatkowe miejsce pracy oraz

2) w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania, łącznie przez 
okres co najmniej 365 dni:

a) był zatrudniony i osiągał wynagrodzenie w kwocie co najmniej najniższego 
wynagrodzenia, od którego istnieje obowiązek opłacania składki na Fundusz Pracy, 
z wyjątkiem obowiązku opłacania składek za niepełnosprawnych, o których mowa w 
art. 54; w okresie tym nie uwzględnia się okresów urlopów bezpłatnych trwających 
łącznie dłużej niż 30 dni, z zastrzeżeniem ust. 2 pkt 2,

b) wykonywał pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, jeżeli osiągał z tego 
tytułu dochód w wysokości co najmniej najniższego wynagrodzenia,

c) wykonywał pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo 
współpracował przy wykonywaniu tych umów, jeżeli podstawę wymiaru składki na 
ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej najniższego 
wynagrodzenia,

d) podlegał ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu z tytułu 
prowadzenia pozarolniczej działalności lub współpracy, jeżeli podstawę wymiaru 
składki na ubezpieczenie społeczne lub zaopatrzenie emerytalne i Fundusz Pracy 
stanowiła kwota wynosząca co najmniej najniższe wynagrodzenie,

e) wykonywał pracę w okresie tymczasowego aresztowania lub odbywania kary 
pozbawienia wolności, jeżeli podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne 
i Fundusz Pracy stanowiła kwota co najmniej najniższego wynagrodzenia,

f) wykonywał pracę w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub w spółdzielni kółek 
rolniczych (usług rolniczych), będąc członkiem tej spółdzielni, jeżeli podstawę 
wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota co 
najmniej najniższego wynagrodzenia,

g) opłacał składkę na Fundusz Pracy w związku z zatrudnieniem lub wykonywaniem 
innej pracy zarobkowej za granicą u pracodawcy zagranicznego,

h) był zatrudniony za granicą i przybył do Rzeczypospolitej Polskiej jako 
repatriant.

2. Do 365 dni, o których mowa w ust. 1 pkt 2, zalicza się również okresy:

1) zasadniczej służby wojskowej, nadterminowej zasadniczej służby wojskowej, 
przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych, służby wojskowej pełnionej 
w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego, ćwiczeń wojskowych, okresowej 
służby wojskowej oraz zasadniczej służby w obronie cywilnej i służby zastępczej,

2) urlopu wychowawczego, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów,

2a) (skreślony),

3) pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, 
świadczenia rehabilitacyjnego oraz przypadające po ustaniu zatrudnienia, 
wykonywania innej pracy zarobkowej albo zaprzestania prowadzenia pozarolniczej 
działalności – okresy pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub 
opiekuńczego, jeżeli podstawę wymiaru tych zasiłków stanowiła kwota w wysokości 
co najmniej najniższego wynagrodzenia,

4) nie wymienione w ust. 1 pkt 2, za które opłacana była składka na 
ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy lub zaopatrzenie emerytalne i Fundusz 
Pracy, jeżeli podstawę wymiaru składki stanowiła kwota wynosząca co najmniej 
najniższe wynagrodzenie,

5) okres, za który przyznano odszkodowanie z tytułu niezgodnego z przepisami 
rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy (stosunku służbowego), oraz okres, 
za który wypłacono pracownikowi odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu 
wypowiedzenia umowy o pracę.

3. (skreślony).

4. Prawo do zasiłku przysługuje bezrobotnym zwolnionym z zakładów karnych i 
aresztów śledczych, zarejestrowanym w okresie 30 dni od dnia zwolnienia, jeżeli 
suma okresów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i w ust. 2, przypadających w okresie 
18 miesięcy przed ostatnim pozbawieniem wolności, oraz wykonywania pracy w 
okresie pozbawienia wolności wynosiła co najmniej 365 dni, jeżeli podstawę 
wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy stanowiła kwota w 
wysokości co najmniej najniższego wynagrodzenia. W przypadku pozbawienia 
wolności w okresie pobierania zasiłku, po zwolnieniu z zakładu karnego lub 
aresztu śledczego przysługuje prawo do zasiłku na okres skrócony o okres 
pobierania zasiłku przed pozbawieniem wolności i w trakcie przerw w odbywaniu 
kary.

4a. Prawo do zasiłku przysługuje również bezrobotnym zwolnionym po odbyciu 
zasadniczej służby wojskowej, jeżeli okres jej odbywania wynosił co najmniej 350 
dni i przypadał w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zarejestrowania się 
w powiatowym urzędzie pracy.

5. W razie równoczesnego spełnienia kilku warunków uprawniających do zasiłku, 
bezrobotnemu przysługuje wybór podstawy jego przyznania.

6. W przypadku udokumentowania przez bezrobotnego okresu uprawniającego do 
zasiłku po upływie 7 dni od dnia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie 
pracy, lecz w okresie posiadania statusu bezrobotnego, prawo do zasiłku 
przysługuje od dnia udokumentowania tego prawa na okres, o którym mowa wart. 25 
ust. 1.

Art. 24. [ Wysokość i termin wypłacania zasiłku ]

1. Wysokość zasiłku wynosi 476,70 zł miesięcznie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3 
oraz 6a.

2. Bezrobotnemu, którego łączne okresy zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, 
pozarolniczej działalności, wymienione w art. 23 ust. 1 pkt 2, oraz okresy, o 
których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 1, 2, 4 i 5, zwane dalej „okresem 
uprawniającym do zasiłku”, wynoszą do 5 lat, przysługuje zasiłek w wysokości 80% 
kwoty zasiłku określonego w ust. 1.

3. Bezrobotnemu, którego okres uprawniający do zasiłku wynosi co najmniej 20 
lat, przysługuje zasiłek w wysokości 120% kwoty zasiłku określonego w ust. 1.

4. Do okresu uprawniającego do zasiłku, od którego zależy wysokość i okres 
pobierania zasiłku, zalicza się również okresy pobierania, na podstawie 
przepisów o pomocy społecznej, gwarantowanego zasiłku okresowego, okresy 
zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego 
młodocianych pracowników, okres zatrudnienia za granicą osoby, która 
przesiedliła się do kraju na warunkach repatriacji w rozumieniu przepisów o 
obywatelstwie polskim oraz okresy urlopu bezpłatnego, udzielonego na podstawie 
przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących, opiekujących się 
małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych, a także 
okresy niewykonywania pracy przed dniem 8 czerwca 1968 r. stanowiące przerwę w 
zatrudnieniu spowodowaną opieką nad dzieckiem:

1) w wieku do 4 lat – w granicach do 3 lat na każde dziecko oraz łącznie z 
okresami, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 2 – bez względu na liczbę dzieci – 
do 6 lat,

2) na które ze względu na jego stan fizyczny, psychiczny lub psychofizyczny 
przysługuje pielęgnacyjny zasiłek rodzinny – dodatkowo do 3 lat na każde 
dziecko.

4a. Do okresu uprawniającego do zasiłku, od którego zależy wysokość i okres 
pobierania zasiłku, zalicza się również okresy zatrudnienia, o których mowa w 
art. 73a.

5. (skreślony).

6. (skreślony).

6a. Zasiłki podlegają waloryzacji o wskaźnik wzrostu cen towarów i usług 
konsumpcyjnych ogółem w poprzednim półroczu, w terminach 1 marca i 1 września. 
Zasiłki nie podlegają waloryzacji w przypadku, gdy wskaźnik wzrostu cen towarów 
i usług konsumpcyjnych ogółem nie uległ zmianie lub był ujemny.

6b. Minister właściwy do spraw pracy, na podstawie komunikatu Prezesa Głównego 
Urzędu Statystycznego, ogłasza, w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym 
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, kwoty zasiłków po waloryzacji.

6c. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w formie komunikatu w 
Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” do 20 dnia 
pierwszego miesiąca każdego półrocza wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych 
ogółem za poprzednie półrocze.

7. Zasiłki wypłaca się w okresach miesięcznych z dołu. Zasiłek za niepełny 
miesiąc ustala się dzieląc kwotę przysługującego zasiłku przez 30 i mnożąc przez 
liczbę dni kalendarzowych przypadających w okresie, za który przysługuje 
zasiłek.

7a. Przepis ust. 7 stosuje się odpowiednio do dodatków szkoleniowych, zasiłków 
przedemerytalnych, świadczeń przedemerytalnych i stypendiów.

8. Uprawnionym do zasiłku, dodatku szkoleniowego, stypendium oraz świadczenia 
przedemerytalnego przysługują odsetki ustawowe, jeżeli powiatowy urząd pracy z 
przyczyn niezależnych od uprawnionych osób nie dokonał ich wypłaty w terminie.

Art. 25. [ Okres pobierania zasiłku ]

1. Okres pobierania zasiłku, z zastrzeżeniem ust. 1a, 5, 8, 11 i 12, wynosi:

1) 6 miesięcy – dla bezrobotnych zamieszkałych w okresie pobierania zasiłku na 
obszarze działania powiatowego urzędu pracy, jeżeli stopa bezrobocia na tym 
obszarze w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku 
nie przekraczała przeciętnej stopy bezrobocia w kraju,

2) 12 miesięcy – dla bezrobotnych zamieszkałych w okresie pobierania zasiłku na 
obszarze działania powiatowego urzędu pracy, jeżeli stopa bezrobocia na tym 
obszarze w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku 
przekraczała przeciętną stopę bezrobocia w kraju,

3) 18 miesięcy dla bezrobotnych:

a) zamieszkałych w dniu nabycia prawa do zasiłku oraz w okresie jego pobierania 
na obszarze działania powiatowego urzędu pracy, jeżeli stopa bezrobocia na tym 
obszarze w dniu 30 czerwca roku poprzedzającego dzień nabycia prawa do zasiłku 
przekraczała 2-krotnie przeciętną stopę bezrobocia w kraju, oraz posiadających 
jednocześnie co najmniej 20-letni okres uprawniający do zasiłku lub

b) którzy mają na utrzymaniu co najmniej jedno dziecko w wieku do 15 lat, a 
małżonek bezrobotnego jest także bezrobotny i utracił prawo do zasiłku z powodu 
upływu okresu jego pobierania po dniu nabycia prawa do zasiłku przez tego 
bezrobotnego. 

1a. Okres pobierania zasiłku przez bezrobotnych zamieszkałych w miejscowościach, 
które w okresie pobierania zasiłku zostały objęte obszarem działania innego 
powiatowego urzędu pracy, nie ulega zmianie.

2. (skreślony).

3. (skreślony).

4. (skreślony).

4a. (skreślony).

5. W razie urodzenia dziecka przez kobietę pobierającą zasiłek w okresie, o 
którym mowa w ust. 1, lub w ciągu miesiąca po jego zakończeniu, okres ten ulega 
przedłużeniu o czas, przez który przysługiwałby jej, zgodnie z odrębnymi 
przepisami, zasiłek macierzyński.

6. (skreślony).

7. (skreślony).

8. Okres pobierania zasiłku, o którym mowa w ust. 1 i 5, ulega skróceniu o czas 
nieprzysługiwania zasiłku z przyczyn wymienionych w art. 27 ust. 1 i ust.3.

9. (skreślony).

10. (skreślony).

11. Bezrobotny, który utracił status bezrobotnego na okres krótszy niż 365 dni z 
powodu podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, pozarolniczej działalności 
lub uzyskiwania dochodu w wysokości przekraczającej połowę najniższego 
wynagrodzenia miesięcznie i zarejestrował się w powiatowym urzędzie pracy jako 
bezrobotny w ciągu 7 dni od dnia ustania zatrudnienia, zaprzestania wykonywania 
innej pracy zarobkowej, prowadzenia pozarolniczej działalności lub osiągania 
dochodu przekraczającego połowę najniższego wynagrodzenia miesięcznie, posiada 
prawo do zasiłku na czas skrócony o okres pobierania zasiłku przed utratą 
statusu bezrobotnego.

11a. Przepis ust. 11 stosuje się odpowiednio w przypadku powołania i zwolnienia 
z zasadniczej służby wojskowej, nadterminowej zasadniczej służby wojskowej, 
przeszkolenia wojskowego absolwentów szkół wyższych, służby wojskowej pełnionej 
w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego, ćwiczeń wojskowych, okresowej 
służby wojskowej oraz zasadniczej służby w obronie cywilnej i służby zastępczej.

12. Osoba, która utraciła na okres nie dłuższy niż 365 dni status bezrobotnego, 
a w dniu kolejnej rejestracji spełnia warunki określone w art. 23, uzyskuje 
prawo do zasiłku na okres pomniejszony o poprzedni okres pobierania zasiłku.

13. (skreślony).

14. Okresy zatrudnienia, innej pracy zarobkowej, pozarolniczej działalności oraz 
uzyskiwania dochodu, o którym mowa w ust. 11, wlicza się do okresów, o których 
mowa w art. 27 ust. 2.

Art. 26. [ Obowiązek zawiadomienia o podjęciu zatrudnienia ]

Bezrobotny jest obowiązany zawiadomić w ciągu 5 dni powiatowy urząd pracy o 
podjęciu zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub pozarolniczej działalności 
oraz o zaistnieniu innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego 
albo utratę prawa do zasiłku.

Art. 27. [ Wyłączenie prawa do zasiłku ]

1. Prawo do zasiłku nie przysługuje bezrobotnemu, który:

1) (skreślony),

2) odmówił bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego 
zatrudnienia, szkolenia, wykonywania prac interwencyjnych lub robót publicznych,

3) w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem w powiatowym urzędzie pracy 
rozwiązał stosunek pracy (stosunek służbowy) za wypowiedzeniem albo na mocy 
porozumienia stron, chyba że porozumienie stron nastąpiło z powodu upadłości, 
likwidacji pracodawcy lub zmniejszenia zatrudnienia z przyczyn dotyczących 
pracodawcy albo rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem lub na mocy 
porozumienia stron nastąpiło z powodu zmiany miejsca zamieszkania,

4) w okresie 6 miesięcy przed zarejestrowaniem się w powiatowym urzędzie pracy 
spowodował rozwiązanie ze swej winy stosunku pracy (stosunku służbowego) bez 
wypowiedzenia,

5) otrzymał przewidziane Układem zbiorowym pracy dla pracowników zakładów 
górniczych z dnia 21 grudnia 1991 r. lub w przepisach ustawy z dnia 26 listopada 
1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w warunkach 
gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin górniczych 
(Dz. U. Nr 162, poz. 1112 i z 2001 r. Nr 5, poz. 41) świadczenie w postaci 
jednorazowego ekwiwalentu pieniężnego za urlop górniczy, jednorazowej odprawy 
socjalnej, zasiłkowej, pieniężnej lub pieniężnej bezwarunkowej,

6) otrzymał odszkodowanie za skrócenie okresu wypowiedzenia umowy o pracę.

2. Bezrobotnemu, o którym mowa w ust. 1, spełniającemu warunki określone w art. 
23 zasiłek przysługuje:

1) po okresie 90 dni – w przypadku wymienionym w ust. 1 pkt 2,

2) po okresie 90 dni, od dnia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy – 
w przypadku wymienionym w ust. 1 pkt 3,

3) po okresie 180 dni, od dnia zarejestrowania się w powiatowym urzędzie pracy – 
w przypadku wymienionym w ust. 1 pkt 4,

4) po upływie okresu, za który otrzymał ekwiwalent, odprawę lub odszkodowanie, o 
których mowa w ust. 1 pkt 5 i 6.

3. Bezrobotny, który w okresie krótszym niż 30 dni przebywa za granicą lub 
pozostaje w innej sytuacji powodującej brak gotowości do podjęcia zatrudnienia, 
nie zostaje pozbawiony statusu bezrobotnego, jeżeli o zamierzonym pobycie lub 
pozostawaniu w sytuacji powodującej brak gotowości do podjęcia zatrudnienia 
zawiadomił powiatowy urząd pracy. Zasiłek za ten okres nie przysługuje.

4. Bezrobotny obowiązany jest do składania powiatowemu urzędowi pracy co miesiąc 
pisemnego oświadczenia o dochodach oraz innych dokumentów niezbędnych dla 
ustalenia jego uprawnień do świadczeń przewidzianych w ustawie. W razie 
niedokonania tych czynności zasiłek lub inne świadczenia przysługują od dnia 
złożenia oświadczenia i innych wymaganych dokumentów.

Art. 28. [ Obowiązek zwrotu nienależnego świadczenia ]

1. Osoba, która pobrała nienależne świadczenie pieniężne, obowiązana jest do 
zwrotu, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji, kwoty otrzymanego 
świadczenia wraz z przekazaną od tego świadczenia zaliczką na podatek dochodowy 
od osób fizycznych oraz składką na ubezpieczenie zdrowotne.

2. Za nienależnie pobrane świadczenie w rozumieniu ust. 1 uważa się:

1) świadczenie wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie 
prawa do jego pobierania, jeżeli pobierający to świadczenie był pouczony o tych 
okolicznościach,

2) świadczenie wypłacone na podstawie nieprawdziwych oświadczeń lub 
sfałszowanych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w 
błąd powiatowego urzędu pracy przez osobę pobierającą to świadczenie,

3) zasiłek, dodatek szkoleniowy, stypendium, świadczenie przedemerytalne lub 
inne świadczenie pieniężne finansowane z Funduszu Pracy, wypłacone osobie za 
okres, za który nabyła prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, 
renty szkoleniowej lub renty rodzinnej, jeżeli organ rentowy, który przyznał 
świadczenie, nie dokonał jego pomniejszenia na zasadach określonych w art. 29,

4) koszty szkolenia, w przypadku określonym w art. 16 ust. 4,

5) zasiłek lub świadczenie przedemerytalne wypłacone za okres, za który, w 
związku z orzeczeniem sądu, wypłacono wynagrodzenie za czas pozostawania bez 
pracy lub odszkodowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia umowy o pracę.

3. Roszczenia z tytułu zasiłków, dodatków szkoleniowych, stypendiów, świadczeń 
przedemerytalnych i innych świadczeń pieniężnych finansowanych z Funduszu Pracy 
ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia spełnienia warunków do ich nabycia 
przez uprawnioną osobę, natomiast roszczenia powiatowego urzędu pracy ulegają 
przedawnieniu z upływem 3 lat od dnia ich wypłaty.

4. (skreślony).

5. Roszczenia pracodawców i jednoosobowych przedsiębiorców z tytułu refundacji z 
Funduszu Pracy należnych świadczeń ulegają przedawnieniu z upływem 12 miesięcy 
od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

6. (skreślony).

7. Kwoty nienależnie pobranych świadczeń, o których mowa w ust. 2, podlegają 
ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

8. Starosta może w szczególnie uzasadnionych przypadkach odroczyć, rozłożyć na 
raty lub po zasięgnięciu opinii powiatowej rady zatrudnienia umorzyć całość lub 
część nienależnie pobranego świadczenia.

Art. 28a. [ Uprawnienia spadkobierców bezrobotnych ]

Należności przysługujące bezrobotnym i innym uprawnionym osobom stanowią ich 
prawa majątkowe i przechodzą po ich śmierci, w równych częściach, na małżonka 
oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl 
przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W razie 
braku takich osób prawa te wchodzą do spadku.

Art. 29. [ Kwota pomniejszenia ]

1. Bezrobotnemu lub innej uprawnionej osobie, którym przyznano prawo do 
emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty 
rodzinnej w wysokości przekraczającej połowę najniższego wynagrodzenia za okres, 
za który wypłacono zasiłek, dodatek szkoleniowy, stypendium, świadczenie 
przedemerytalne lub inne świadczenie pieniężne finansowane z Funduszu Pracy, 
Zakład Ubezpieczeń Społecznych oraz inne organy rentowe, które przyznały 
świadczenie, wypłacają to świadczenie pomniejszone o kwotę odpowiadającą 
wysokości wypłaconych za ten okres zasiłków, dodatków szkoleniowych, stypendiów, 
świadczeń przedemerytalnych lub innych świadczeń pieniężnych przed odliczeniem 
składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób 
fizycznych i przekazują te kwoty na konto Funduszu Pracy właściwego powiatowego 
urzędu pracy.

2. Kwota pomniejszenia, o której mowa w ust. 1, nie może być wyższa niż 
przyznana za ten okres kwota emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy, 
renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Art. 30. [ Okresy pobierania zasiłków oraz stypendiów ]

1. Okresy pobierania zasiłku oraz stypendiów, przyznanych na podstawie art. 37a 
i 37b, wlicza się do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnień 
pracowniczych oraz okresów składkowych w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu 
emerytalnym pracowników i ich rodzin. 

2. Okresów pobierania zasiłków oraz stypendiów, o których mowa w ust. 1, nie 
wlicza się jednak do:

1) okresów wymaganych do nabycia prawa i długości okresu pobierania zasiłku,

2) okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu 
wypoczynkowego,

3) stażu pracy określonego w odrębnych przepisach, wymaganego do wykonywania 
niektórych zawodów.

3 Przepisy ust. 1 i ust. 2 pkt 2 i 3 stosuje się odpowiednio do okresu 
pobierania świadczeń socjalnych przysługujących na urlopie górniczym lub 
górniczych zasiłków socjalnych przewidzianych w Układzie zbiorowym pracy dla 
pracowników zakładów górniczych z dnia 21 grudnia 1991 r. i w ustawie z dnia 26 
listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w 
warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin 
górniczych (Dz. U. Nr 162, poz. 1112 i z 2001 r. Nr 5, poz. 41) lub odrębnych 
przepisach.

Art. 31. [ Zasiłki przysługujące bezrobotnemu ]

1. (skreślony).

2. (pominięty).

3. (pominięty).

3a. Bezrobotnym uprawnionym do zasiłku lub stypendium przysługują one również za 
okres udokumentowanej niezdolności do pracy, za który na podstawie odrębnych 
przepisów pracownicy zachowują prawo do wynagrodzenia lub przysługują im zasiłki 
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby lub macierzyństwa bez potrzeby 
orzekania przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o 
przedłużeniu okresu zasiłkowego.

4. Powiatowy urząd pracy wydaje osobie skierowanej w celu podjęcia zatrudnienia 
poza miejscem stałego zamieszkania bilet kredytowy na przejazd do miejsca 
przyszłego zatrudnienia najtańszym środkiem komunikacji publicznej. W przypadku 
niepodjęcia zatrudnienia z przyczyn nie zawinionych przez osobę skierowaną, 
bilet powrotny wydaje powiatowy urząd pracy właściwy dla pracodawcy, do którego 
wydano skierowanie.

5. (skreślony).

6. Starosta może dokonać zwrotu części lub całości kosztów dojazdów do pracy i 
zakwaterowania osobie zamieszkałej w powiecie (gminie) uznanym za zagrożony 
szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, która została skierowana i 
podjęła zatrudnienie, staż lub szkolenie poza miejscem stałego zamieszkania.

7. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, wysokość i 
okres, przez który mogą być finansowane koszty, o których mowa w ust. 6, oraz 
szczegółowe warunki i tryb dokonywania zwrotu tych kosztów.

8. Minister właściwy do spraw pracy może określić, w drodze rozporządzenia, 
powiaty (gminy) nie uznane za zagrożone szczególnie wysokim bezrobociem 
strukturalnym, w których starosta może dokonywać zwrotu kosztów, o których mowa 
w ust. 6.

Art. 32. (skreślony). 

Art. 33. (skreślony).

Art. 34. [ Kwoty zasiłków ]

Kwoty zasiłków, dodatków szkoleniowych, stypendiów i świadczeń przedemerytalnych 
za należny okres zaokrągla się w górę do 10 groszy.

Art. 35. [ Przeciętna stopa bezrobocia ]

Prezes Głównego Urzędu Statystycznego w terminie do dnia 30 września każdego 
roku ogłasza w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej 
Polskiej „Monitor Polski” przeciętną stopę bezrobocia w kraju oraz na obszarze 
działania powiatowych urzędów pracy według stanu na dzień 30 czerwca danego 
roku.

Art. 36. [ Delegacja ]

1. Minister właściwy do spraw pracy określa, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowe zasady:

1) prowadzenia pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, organizowania szkoleń 
bezrobotnych oraz tworzenia zaplecza metodycznego dla potrzeb informacji 
zawodowej i poradnictwa zawodowego,

2) prowadzenia rejestracji i ewidencji bezrobotnych oraz innych osób 
poszukujących pracy,

3) przyznawania świadczeń określonych w ustawie,

4) ustalania trybu opłacania składek na Fundusz Pracy przez osoby, o których 
mowa w art. 53 ust. 1 pkt 3,

5) organizowania i finansowania klubów pracy.

2. Minister właściwy do spraw pracy w porozumieniu z ministrem właściwym do 
spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady 
organizacji i realizacji programów specjalnych, zakres ich stosowania, sposób 
klasyfikacji grup ryzyka oraz wysokość i sposób finansowania tych programów z 
Funduszu Pracy.

3. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, 
klasyfikację zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakres jej 
stosowania.

Art. 37. [ Upoważnienie do prowadzenia pośrednictwa pracy ]

1. Minister właściwy do spraw pracy może upoważnić do prowadzenia pośrednictwa 
pracy lub kierowania do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych inne niż 
urzędy pracy organy, organizacje lub instytucje.

2. Jeżeli warunki i obowiązki określone w upoważnieniu, o którym mowa w ust. 1, 
nie są przestrzegane, minister właściwy do spraw pracy może cofnąć upoważnienie.

3. Przy udzielaniu, odmowie udzielenia lub cofnięciu upoważnień, o których mowa 
w ust. 1, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z 
wyłączeniem rozdziału 7 w dziale II.

4. Prowadzenie pośrednictwa pracy lub kierowanie do pracy za granicą u 
pracodawców zagranicznych w celu osiągnięcia zysku jest zakazane.

5. Nie jest pośrednictwem pracy i nie wymaga upoważnienia, o którym mowa w ust. 
1, odpłatne świadczenie na zlecenie pracodawców usług w zakresie doradztwa 
personalnego obejmujących wszystkie, kilka lub jedną z następujących usług:

1) dokonanie analizy i określanie niezbędnych i pożądanych kwalifikacji, 
predyspozycji i innych cech, jakie powinien posiadać kandydat poszukiwany do 
zatrudnienia na określonym stanowisku pracy,

2) wskazanie metod i źródeł pozyskania kandydatów na określone stanowiska pracy,

3) poszukiwanie, dobór i rekomendowanie kandydatów na określone stanowiska 
pracy,

4) opracowanie projektów ogłoszeń, informacji i innych materiałów dotyczących 
poszukiwania kandydatów na określone stanowiska pracy oraz wykonanie czynności 
związanych z ich publikacją lub rozpowszechnianiem,

5) przygotowanie materiałów i przeprowadzenie lub udział w komisjach 
konkursowych dotyczących wyboru kandydatów do pracy,

6) doradztwo prawne w zakresie poszukiwania i zatrudniania pracowników.

6. Minister właściwy do spraw pracy może określić, w drodze rozporządzenia, z 
uwzględnieniem umów międzynarodowych, status prawny, innych niż urzędy pracy, 
organów, organizacji i instytucji prowadzących pośrednictwo pracy, wymagane 
standardy prowadzonego pośrednictwa pracy oraz grupy osób poszukujących pracy i 
gałęzi działalności gospodarczej, w stosunku do których nie stosuje się 
przepisów ust. 1 i 4.

7. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, tryb i 
warunki wydawania upoważnień do prowadzenia pośrednictwa pracy lub kierowania do 
pracy za granicą u pracodawców zagranicznych, warunki odmowy ich wydania, a 
także przypadki cofnięcia upoważnienia przed upływem terminu, na który zostało 
wydane, wzory wniosku i formularza upoważnienia do prowadzenia pośrednictwa 
pracy lub kierowania do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych oraz 
rodzaje dokumentów wymaganych do uzyskania upoważnienia, mając na względzie 
stworzenie warunków do rozwoju pośrednictwa pracy.
Rozdział 3a - Aktywizacja zawodowa absolwentów
Art. 37a. [ Stypendium ]

Absolwentowi skierowanemu przez starostę na szkolenie przysługuje, w okresie 
jego odbywania, stypendium w wysokości 60% kwoty zasiłku, o którym mowa w art. 
24 ust. 1; przepisy art. 16 ust. 4 oraz art. 31 ust. 3a stosuje się odpowiednio.

Art. 37b. [ Staż pracy absolwenta ]

1. Starosta może, na wniosek lub za zgodą absolwenta, skierować go do odbycia u 
pracodawcy stażu przez okres nie przekraczający 12 miesięcy.

2. Staż, o którym mowa w ust. 1, odbywa się na podstawie umowy zawartej przez 
starostę z pracodawcą, który wyraził zgodę na jego odbycie przez absolwenta, 
według programu określonego w umowie.

3. Nadzór nad odbywaniem stażu przez absolwenta sprawuje starosta.

4. Starosta może, za zgodą pracodawcy, powierzyć na podstawie umowy zlecenia 
sprawowanie nadzoru nad odbywaniem stażu, przez skierowanego absolwenta, 
wyznaczonemu przez tego pracodawcę pracownikowi i przyznać mu z Funduszu Pracy 
wynagrodzenie miesięczne w wysokości do 10% łącznej kwoty stypendium 
przysługującego nadzorowanym absolwentom.

5. Absolwentowi w okresie odbywania stażu przysługuje stypendium w wysokości 
zasiłku, o którym mowa w art. 24 ust. 1, wypłacane przez starostę; przepisy art. 
16 ust. 4 oraz art. 31 ust. 3a stosuje się odpowiednio.

6. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowe warunki odbywania stażu, o którym mowa w ust. 1.

Art. 37c. [ Składka na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe ]

1. Starosta ustala i opłaca w wysokości i na zasadach określonych w odrębnych 
przepisach składkę na ubezpieczenie emerytalne, rentowe i wypadkowe od 
stypendiów wypłaconych na podstawie art. 37a i 37b.

2. Bezrobotnym absolwentom skierowanym przez starostę na szkolenie lub staż 
przysługują, na zasadach przewidzianych dla pracowników, świadczenia z tytułu 
wypadków przy pracy i chorób zawodowych powstałych w związku z odbywaniem 
szkolenia lub stażu oraz w drodze do i z miejsca ich odbywania, po sporządzeniu 
protokołu okoliczności i przyczyn wypadku przez zespół powypadkowy jednostki 
szkoleniowej lub pracodawcy lub po stwierdzeniu przez inspektora sanitarnego 
choroby zawodowej.

3. Świadczenia, o których mowa w ust. 2, wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Art. 37d. [ Stypendium ]

1. Bezrobotnemu zamieszkałemu w powiecie (gminie) uznanym za zagrożony 
szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, który, po utracie statusu 
absolwenta, w ciągu 6 miesięcy podjął dalszą naukę w systemie wieczorowym lub 
zaocznym w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej albo w szkole wyższej, 
starosta, na wniosek bezrobotnego, przyznaje stypendium w wysokości 60% kwoty 
zasiłku, o którym mowa w art. 24 ust. 1, wypłacane przez okres 12 miesięcy, z 
zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

2. Podstawą wypłaty stypendium jest zaświadczenie wystawione przez szkołę, 
potwierdzające kontynuowanie nauki.

3. Stypendium nie przysługuje w przypadku przerwania nauki, podjęcia 
zatrudnienia lub utraty statusu bezrobotnego.

Art. 37e. [ Zwrot kosztów pracodawcy ]

1. Starosta może dokonywać z Funduszu Pracy, przez okres do 12 miesięcy, zwrotu 
poniesionych przez pracodawcę, z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu 
pracy skierowanego absolwenta, kosztów wypłaconego mu wynagrodzenia, nagród oraz 
składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie 
przekraczającej jednak kwoty zasiłku określonej w art. 24 ust. 1, i składki na 
ubezpieczenie społeczne od tej kwoty, obowiązującej w ostatnim dniu każdego 
rozliczanego miesiąca.

2. Starosta może dokonywać z Funduszu Pracy, przez okres do 18 miesięcy, zwrotu 
poniesionych przez pracodawcę, z tytułu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu 
pracy skierowanego absolwenta, kosztów wypłaconego mu wynagrodzenia, nagród oraz 
składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie 
przekraczającej jednak najniższego wynagrodzenia, i składki na ubezpieczenie 
społeczne od tego wynagrodzenia, jeżeli zwrot obejmuje koszty poniesione za co 
drugi miesiąc.

3 Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do jednoosobowego przedsiębiorcy, 
jeżeli zamierza zatrudnić absolwenta.

Art. 37f. [ Wykonywanie pracy na zasadach robót publicznych ]

1. Absolwenci, na swój wniosek lub za ich zgodą, mogą zostać skierowani przez 
starostę, na zasadach robót publicznych, do wykonywania przez okres do 6 
miesięcy pracy nie związanej z wyuczonym zawodem, w wymiarze nie przekraczającym 
połowy wymiaru czasu pracy w instytucjach użyteczności publicznej oraz 
organizacjach zajmujących się problematyką: kultury, oświaty, sportu i 
turystyki, opieki zdrowotnej oraz opieki społecznej.

2. Starosta zwraca pracodawcy, który zatrudnił absolwentów skierowanych do prac, 
o których mowa w ust. 1, część poniesionych kosztów na wynagrodzenia, nagrody 
oraz składki na ubezpieczenie społeczne w wysokości uprzednio uzgodnionej, nie 
przekraczającej jednak kwoty ustalonej jako iloczyn liczby zatrudnionych 
absolwentów i połowy najniższego wynagrodzenia obowiązującego w ostatnim dniu 
zatrudnienia każdego rozliczanego miesiąca, łącznie ze składką na ubezpieczenie 
społeczne od refundowanego wynagrodzenia.

Art. 37g. (skreślony).
Rozdział 3b - Wspieranie regionalnych i lokalnych rynków pracy
Art. 37h. [ Zagrożenie szczególnie wysokim bezrobociem ]

1. Rada Ministrów, przyjmując jako podstawowe kryteria stopę bezrobocia i 
przewidywany jego wzrost, określa, w drodze rozporządzenia, powiaty (gminy) 
zagrożone szczególnie wysokim bezrobociem strukturalnym, w których na podstawie 
odrębnych przepisów mogą być stosowane szczególne instrumenty 
ekonomiczno-finansowe i inne preferencje w celu ograniczenia bezrobocia i jego 
skutków.

2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb i warunki przyznawania 
dotacji, której wysokość ustala ustawa budżetowa, na dofinansowanie inwestycji 
infrastrukturalnych realizowanych jako zadania własne gmin, powiatów w systemie 
robót publicznych w powiatach (gminach), o których mowa w ust. 1.

3. (skreślony).

Art. 37i. [ Wspieranie programów samorządu województwa ]

1. Programy inicjowane przez organy samorządu województwa mające na celu:

1) zmniejszenie negatywnych skutków bezrobocia, utrzymanie lub tworzenie miejsc 
pracy,

2) wsparcie przebiegu restrukturyzacji podmiotów objętych programami 
restrukturyzacyjnymi przyjętymi przez Radę Ministrów

mogą zostać wsparte środkami budżetu państwa określonymi na ten cel w ustawie 
budżetowej.

2. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, zasady, warunki i tryb 
wspierania programów, o których mowa w ust. 1.

3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, powiaty (gminy) zagrożone 
strukturalną recesją i degradacją społeczną lub w których realizowane są 
programy, o których mowa w ust. 1, w których mogą być stosowane, określone na 
podstawie odrębnych przepisów, wszystkie lub niektóre instrumenty 
ekonomiczno-finansowe i inne preferencje, o których mowa wart. 37h ust. 1.

4. (skreślony).
Rozdział 3c - Świadczenia przedemerytalne
Art. 37j. (skreślony).

Art. 37k. [ Świadczenie przedemerytalne ]

1. Świadczenie przedemerytalne przysługuje, z zastrzeżeniem ust. 9, osobie, 
spełniającej określone w ustawie warunki do uzyskania statusu bezrobotnego i 
prawa do zasiłku, jeżeli:

1) osiągnęła wiek co najmniej 58 lat kobieta i 63 lata mężczyzna i posiada okres 
uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla 
mężczyzn, lub

2) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn 
dotyczących zakładu pracy, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 
6 miesięcy, ukończyła co najmniej 50 lat kobieta i 55 lat mężczyzna oraz 
osiągnęła okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 30 lat dla 
kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub

3) do dnia rozwiązania stosunku pracy, z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w 
którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, osiągnęła okres 
uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla 
mężczyzn, lub

4) do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy, posiada 
okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 
lat dla mężczyzn, a rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło w związku z 
niewypłacalnością pracodawcy w rozumieniu ustawy z dnia 29 grudnia 1993 r. o 
ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 
1994 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 87, poz. 435, z 1996 r. Nr 5, poz. 34, z 1997 
r. Nr 28, poz. 153 i Nr 123, poz. 776, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 137, poz. 
887 oraz z 2000 r. Nr 48, poz. 550).

2. Wysokość świadczenia przedemerytalnego wynosi 80% kwoty emerytury określonej 
w decyzji organu rentowego ustalającej wysokość emerytury w celu ustalenia 
świadczenia przedemerytalnego, nie mniej jednak niż 120% i nie więcej niż 200% 
zasiłku, o którym mowa w art. 24 ust. 1.

3. Decyzję ustalającą wysokość emerytury w celu ustalenia wysokości świadczenia 
przedemerytalnego organ rentowy wydaje na wniosek powiatowego urzędu pracy.

4. Do postępowania w sprawie ustalenia wysokości emerytury w celu ustalenia 
wysokości świadczenia przedemerytalnego stosuje się odpowiednio przepisy 
dotyczące postępowania w sprawie świadczeń emerytalnych.

5. Od decyzji organu rentowego, o której mowa w ust. 3, przysługują środki 
odwoławcze, określone w odrębnych przepisach.

6. W przypadku braku możliwości ustalenia wysokości świadczenia 
przedemerytalnego z powodu trwającego postępowania dotyczącego ustalenia 
wysokości emerytury, świadczenie przedemerytalne wypłaca się w kwocie 
zaliczkowej, w wysokości 120% zasiłku, o którym mowa w art. 24 ust. 1.

7. Pracodawca obowiązany jest do przekazywania powiatowym urzędom pracy 
dokumentacji umożliwiającej wydanie decyzji ustalającej wysokość emerytury w 
celu ustalenia wysokości świadczenia przedemerytalnego. Przepisy dotyczące 
przygotowania wniosku o emeryturę stosuje się odpowiednio.

7a. Kwotę emerytury w celu ustalenia wysokości świadczenia przedemerytalnego 
oblicza się zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i 
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. 
Nr 38, poz. 360, Nr 70, poz. 774, Nr 72, poz. 801 i 802 i Nr 106, poz. 1215 oraz 
z 2000 r. Nr 2, poz. 26, Nr 9, poz. 118, Nr 19, poz. 238, Nr 56, poz. 678 i Nr 
84, poz. 948).

8. (skreślony).

8a. (skreślony).

9. Pracownikowi byłego państwowego przedsiębiorstwa gospodarki rolnej 
przysługuje świadczenie przedemerytalne, jeżeli w dniu 7 listopada 2001 r. 
posiadał status bezrobotnego oraz spełniał łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek – co najmniej 50 lat kobieta i 55 lat mężczyzna,

2) posiadał okres uprawniający do emerytury – wynoszący co najmniej 20 lat dla 
kobiet i 25 lat dla mężczyzn,

3) był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w państwowym przedsiębiorstwie 
gospodarki rolnej przez okres co najmniej 10 lat,

4) zamieszkiwał w powiecie (gminie) uznanym za zagrożony szczególnie wysokim 
bezrobociem strukturalnym.

10. Osobom wymienionym w ust. 9 przysługuje świadczenie przedemerytalne w 
wysokości 120% zasiłku, o którym mowa w art. 24 ust. 1.

Art. 37l. [ Prawo do świadczenia przedemerytalnego ]

1. Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która spełniła 
warunki do jego nabycia w dniu rejestracji w powiatowym urzędzie pracy. Prawo do 
świadczenia przedemerytalnego ustala się na wniosek tej osoby.

2. Świadczenia przedemerytalne przysługują od następnego dnia po dniu 
zarejestrowania się uprawnionej osoby w powiatowym urzędzie pracy albo od 
następnego dnia po dniu złożenia wniosku i dokumentów niezbędnych do ustalenia 
tych uprawnień, z zastrzeżeniem art. 27 ust. 1 pkt 3–6 i ust. 2 pkt 2–4.

2a. (skreślony).

3. Świadczenia przedemerytalne podlegają waloryzacji na zasadach przewidzianych 
dla zasiłków dla bezrobotnych.

Art. 37ł. [ Uprawnienia osób pobierających świadczenie przedemerytalne ]

Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne nie mają obowiązku zgłaszania się 
do powiatowego urzędu pracy w celu potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy. 
Osoby te mogą być za ich zgodą skierowane przez powiatowy urząd pracy na 
szkolenie, do prac interwencyjnych lub robót publicznych.

Art. 37m. [ Stosowanie przepisów ustawy ]

1. Do osób pobierających świadczenie przedemerytalne przepisy art. 23 ust. 4, 
art. 26, oraz art. 34 stosuje się odpowiednio.

1a. Powiatowe urzędy pracy wypłacają zasiłek pogrzebowy osobie, która poniosła 
koszty pogrzebu po śmierci:

1) osoby pobierającej zasiłek przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne,

2) członka rodziny osoby, o której mowa w pkt 1, pozostającego na jej utrzymaniu 
i spełniającego warunki do uzyskania renty rodzinnej.

1b. Zasiłek pogrzebowy przysługuje w wysokości określonej w przepisach o 
emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

1c. W razie zbiegu prawa do zasiłku pogrzebowego na podstawie niniejszej ustawy 
z prawem do zasiłku pogrzebowego na podstawie odrębnych przepisów zasiłek 
pogrzebowy przysługuje na podstawie odrębnych przepisów.

2. Zasiłki, o których mowa w ust. 1a oraz art. 31 ust. 1 pkt 1, finansowane są 
ze środków Funduszu Pracy.

3. Okresy pobierania świadczenia przedemerytalnego są okresami nieskładkowymi w 
rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.

Art. 37n. [ Ustanie i zawieszenie prawa do świadczenia przedemerytalnego ]

1. Prawo do świadczenia przedemerytalnego ustaje z dniem, w którym osoba 
uprawniona przestała spełniać warunki, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2, z 
zastrzeżeniem ust. 2.

2. Prawo do świadczenia przedemerytalnego ulega zawieszeniu w przypadku:

1) podjęcia pozarolniczej działalności,

2) podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, jeżeli łączna kwota 
przychodów, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, 
uzyskanych w danym miesiącu z tytułu zatrudnienia i innej pracy zarobkowej oraz 
otrzymywanego świadczenia przedemerytalnego byłaby wyższa od kwoty 200% zasiłku, 
o którym mowa w art. 24 ust. 1,

3) osiągania przychodów z innych tytułów niż wymienione w pkt 1 i 2 z 
wyłączeniem przychodów uzyskanych z tytułu odsetek lub innych przychodów od 
środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika, podlegających 
opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz uzyskiwania diet i 
innych należności pieniężnych przez osoby wykonujące czynności związane z 
pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich, jeżeli łączna kwota 
uzyskanych przychodów w danym miesiącu z tych tytułów oraz z tytułu świadczenia 
przedemerytalnego byłaby wyższa od kwoty 200% zasiłku, o którym mowa w art. 24 
ust. 1.

Art. 37o. [ Ustalenie prawa i wypłata świadczeń przedemerytalnych ]

1. Prawo do świadczeń przedemerytalnych ustala i przyznaje starosta, a wypłaca 
je powiatowy urząd pracy.

2. Świadczenia przedemerytalne są finansowane z budżetu państwa, w ramach 
dotacji dla Funduszu Pracy, z zastrzeżeniem ust. 3.

3. Świadczenia przedemerytalne przyznane na podstawie art. 37k ust. 9 są 
finansowane ze środków Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa przekazywanych na 
ten cel Funduszowi Pracy.

4. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowy tryb przekazywania Funduszowi Pracy przez Agencję Własności Rolnej 
Skarbu Państwa środków, o których mowa w ust. 3, oraz ich rozliczania.
Rozdział 4 - Świadczenia przysługujące rolnikom zwalnianym z pracy
Art. 38. [ Osoby uprawnione do świadczeń ]

Osobom podlegającym ubezpieczeniu społecznemu rolników, które zostały zwolnione 
z pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy i nie są uprawnione do zasiłku dla 
bezrobotnych, przysługują świadczenia na warunkach i w zakresie określonych w 
niniejszym rozdziale.

Art. 39. [ Rodzaje świadczeń ]

Świadczenia obejmują:

1) pokrycie składek na ubezpieczenie społeczne rolników za osobę, o której mowa 
w art. 38, w okresie pierwszych czterech kwartałów po rozwiązaniu stosunku 
pracy,

2) finansowanie kosztów szkolenia w celu podjęcia zatrudnienia lub pozarolniczej 
działalności poza gospodarstwem rolnym; przepis art. 16 ust. 4 stosuje się 
odpowiednio,

3) prawo do dodatku szkoleniowego określonego w art. 16 ust. 2,

4) świadczenie z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, powstałych w 
związku z odbywaniem szkolenia, na zasadach przewidzianych dla pracowników,

5) jednorazową pożyczkę, o której mowa w art. 18, na podjęcie pozarolniczej 
działalności lub na zakup ziemi, nie wyłączając działalności wytwórczej lub 
usługowej związanej z rolnictwem.

Art. 40. [ Warunki uzyskania świadczeń ]

Świadczenia określone w art. 39 przysługują osobie, o której mowa w art. 38, 
jeżeli:

1) w okresie 18 miesięcy poprzedzających dzień zgłoszenia wniosku o przyznanie 
świadczenia pozostawała w stosunku pracy i osiągała wynagrodzenie stanowiące 
podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy, wynoszące 
co najmniej najniższe wynagrodzenie przez okres 365 dni i stosunek ten został 
rozwiązany z przyczyn dotyczących zakładu pracy,

2) podatek z gospodarstwa rolnego lub działu specjalnego nie przekracza kwoty 
podatku rolnego z 5 ha przeliczeniowych albo w przeliczeniu na 1 członka 
gospodarstwa domowego nie mającego stałych pozarolniczych źródeł dochodu nie 
przekracza kwoty podatku rolnego z 1 ha przeliczeniowego.

Art. 41. [ Zasady pokrywania składek na ubezpieczenie społeczne ]

Pokrycie składek, przewidziane w art. 39 pkt 1, polega na przekazaniu z Funduszu 
Pracy na odpowiednie fundusze ubezpieczenia społecznego rolników, na podstawie 
decyzji właściwego starosty, wydanej na wniosek rolnika zobowiązanego do 
zapłacenia składki, kwot należności z tytułu poszczególnych rat kwartalnych. 
Świadczenie to przysługuje począwszy od najbliższej raty kwartalnej, której 
wymagalność przypada po dniu rozwiązania stosunku pracy.
Rozdział 5 - Zatrudnienie w ramach Ochotniczych Hufców Pracy
Art. 42. [ Ochotnicze Hufce Pracy ]

1. Zadania w zakresie zatrudnienia wykonują także ochotnicze hufce pracy.

2. Ochotnicze hufce pracy są państwową jednostką organizacyjną sektora finansów 
publicznych, nadzorowaną przez ministra właściwego do spraw pracy.

Art. 43. [ Zadania Ochotniczych Hufców Pracy ]

Ochotnicze hufce pracy wykonują we współdziałaniu z jednostkami samorządu 
terytorialnego zadania państwa w zakresie kształcenia, dokształcania, 
zatrudnienia i wychowania młodzieży, a w szczególności:

1) prowadzenie działalności wychowawczej, profilaktycznej i resocjalizacyjnej 
oraz udzielanie pomocy młodzieży zagrożonej bezrobociem, niedostosowanej 
społecznie oraz wymagającej specjalnej troski i oddziaływań,

2) organizowanie zatrudnienia młodzieży,

3) tworzenie warunków uzyskania oraz podwyższenia kwalifikacji zawodowych i 
ogólnych, a także przekwalifikowania zawodowego młodzieży.

Art. 44. [ Zatrudnianie uczestników ]

1. Zadania, o których mowa w art. 43, są realizowane przez Komendanta Głównego 
Ochotniczych Hufców Pracy przy pomocy Komendy Głównej Ochotniczych Hufców Pracy, 
wojewódzkich komendantów ochotniczych hufców pracy oraz podległych im jednostek 
organizacyjnych.

2. Współdziałanie ochotniczych hufców pracy z jednostkami samorządu 
terytorialnego odbywa się na zasadach określonych w zawieranych umowach lub 
porozumieniach określających cele i zadania do realizacji na rzecz młodzieży 
oraz wzajemne zobowiązania.

3. Komendanta Głównego Ochotniczych Hufców Pracy powołuje i odwołuje minister 
właściwy do spraw pracy.

Art. 45. [ Delegacja ]

Minister właściwy do spraw pracy określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe 
zadania oraz organizację i szczegółowe zasady funkcjonowania ochotniczych hufców 
pracy.
Rozdział 6 - Zatrudnianie obywateli polskich za granicą u pracodawców zagranicznych oraz 
zatrudnianie cudzoziemców w Polsce
Art. 46. [ Podejmowanie zatrudnienia za granicą ]

Obywatele polscy mogą podejmować pracę za granicą u pracodawców zagranicznych w 
trybie i na zasadach obowiązujących w kraju zatrudnienia oraz określonych w 
umowach międzynarodowych.

Art. 47. [ Tryb zatrudnienia za granicą ]

1. Zatrudnienie za granicą następuje w drodze bezpośrednich uzgodnień i umów 
zawieranych przez obywateli polskich z pracodawcami zagranicznymi lub za 
pośrednictwem upoważnionych w trybie art. 37 ust. 1 organów, organizacji i 
instytucji, zwanych dalej „jednostkami kierującymi”.

2. Kierowanie do zatrudnienia za granicą przez upoważnione jednostki kierujące 
odbywa się na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych przez te jednostki z 
obywatelami polskimi. Umowy te powinny określać:

1) pracodawcę zagranicznego,

2) okres zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej,

3) rodzaj oraz warunki pracy i wynagradzania, a także przysługujące kierowanej 
osobie świadczenia socjalne,

4) zasady i warunki ubezpieczenia społecznego oraz od następstw nieszczęśliwych 
wypadków i chorób tropikalnych,

5) obowiązki i uprawnienia osoby kierowanej oraz jednostki kierującej,

6) inne zobowiązania stron,

7) zakres odpowiedzialności cywilnej stron w przypadku niewykonania lub 
nienależytego wykonania umowy zawartej między jednostką kierującą a obywatelem 
polskim oraz tryb dochodzenia związanych z tym roszczeń,

8) kwotę należną jednostce kierującej z tytułu faktycznie poniesionych kosztów 
związanych ze skierowaniem do pracy za granicą.

3. Jednostka kierująca ma obowiązek poinformować osobę kierowaną do pracy za 
granicą o przysługujących jej uprawnieniach, o których mowa w art. 48.

4. Umów, o których mowa w ust. 2, nie zawiera się w razie wakacyjnego 
zatrudnienia młodzieży uczącej się i studiującej.

5. (skreślony).

Art. 48. [ Zaliczenie okresów pracy za granicą ]

1. Jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, udokumentowane okresy 
zatrudnienia obywateli polskich za granicą u pracodawców zagranicznych zaliczane 
są do okresów pracy w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych, pod warunkiem 
opłacania składek na Fundusz Pracy.

2. Okres zatrudnienia oraz wykonywania innej pracy zarobkowej obywateli polskich 
za granicą jest traktowany jak okres zatrudnienia oraz wykonywania innej pracy 
zarobkowej w Polsce w zakresie uprawnień, o których mowa w ust. 1, od dnia:

1) zawiadomienia właściwego terytorialnie powiatowego urzędu pracy o podjęciu 
pracy za granicą i przystąpienia do płatności składki na Fundusz Pracy w 
wysokości 9,75% przeciętnego wynagrodzenia za każdy miesiąc tego zatrudnienia; 
jeżeli zawiadomienie i przystąpienie do opłacania składek następuje w ciągu 
miesiąca, podstawę wymiaru składki dzieli się przez 30 i mnoży przez liczbę dni, 
za które składka ma być opłacona,

2) (skreślony). 

3. (skreślony).

Art. 49. [ Delegacja ]

1. Minister właściwy do spraw pracy określa, w drodze rozporządzenia:

1) tryb dokonywania wpłat na Fundusz Pracy, o których mowa w art. 48 ust. 2 pkt 
1,

2) (skreślony),

3) (skreślony).

2. Minister właściwy do spraw gospodarki określa, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowe zasady i kryteria rozdziału limitu zatrudnienia pracowników polskich 
za granicą w celu realizacji umów o dzieło przez polskich przedsiębiorców, 
jeżeli został on ustanowiony w umowie międzynarodowej.

Art. 50. [ Zatrudnienie cudzoziemca ]

1. Cudzoziemiec może wykonywać pracę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, 
jeżeli posiada zezwolenie na pracę wydane przez wojewodę właściwego ze względu 
na siedzibę pracodawcy. Z obowiązku tego są zwolnieni cudzoziemcy posiadający 
zezwolenie na osiedlenie się lub status uchodźcy w Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Warunkiem wydania cudzoziemcowi zezwolenia na pracę jest wcześniejsze 
uzyskanie przez pracodawcę przyrzeczenia i uzyskanie przez cudzoziemca 
odpowiedniej wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium 
Rzeczypospolitej Polskiej.

3. W przypadku gdy cudzoziemiec posiada odpowiednią wizę lub zezwolenie na 
zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, wojewoda 
wydaje decyzję w sprawie zezwolenia na pracę. Przepisy ust. 4—8 stosuje się 
odpowiednio.

4. O wydanie przyrzeczenia cudzoziemcowi, który wykonuje pracę u pracodawcy 
mającego siedzibę lub miejsce zamieszkania poza granicami Rzeczypospolitej 
Polskiej, skierowanemu przez tego pracodawcę do wykonywania pracy przez okres 
przekraczający jeden miesiąc w ciągu roku u pracodawcy mającego siedzibę na 
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, występuje pracodawca zagraniczny lub 
pracodawca, u którego będzie wykonywane zadanie określone przez delegującego. 
Decyzję w sprawie przyrzeczenia wydaje wojewoda właściwy ze względu na siedzibę 
pracodawcy, u którego będzie wykonywane zadanie określone przez delegującego.

5. Przepis ust. 4 nie narusza przepisów wydanych na podstawie art. 51 ust. 2 
dotyczących trybu zatrudniania cudzoziemców przy realizacji usług eksportowych 
świadczonych przez pracodawców zagranicznych w Polsce.

6. O przyrzeczenie i zezwolenie na pracę dla cudzoziemców pełniących funkcje w 
zarządach osób prawnych prowadzących działalność gospodarczą występuje podmiot 
upoważniony do powierzenia cudzoziemcowi wykonywania pracy.

7. Przyrzeczenie i zezwolenie na pracę cudzoziemca w jednostkach podległych 
ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, 
ministrowi właściwemu do spraw kultury fizycznej i sportu, ministrowi właściwemu 
do spraw nauki, ministrowi właściwemu do spraw turystyki, ministrowi właściwemu 
do spraw szkolnictwa wyższego, ministrowi właściwemu do spraw zdrowia, 
ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania oraz Prezesowi Polskiej 
Akademii Nauk są wydawane przez wojewodę, jeżeli są spełnione warunki określone 
w przepisach tej ustawy oraz w odrębnych przepisach.

8. Przyrzeczenie wydaje pracodawcy wojewoda, uwzględniając sytuację na lokalnym 
rynku pracy oraz kryteria, o których mowa w art. 6c ust. 1 pkt 3. Przyrzeczenie 
i zezwolenie na pracę są wydawane na czas oznaczony dla określonego cudzoziemca 
i pracodawcy, na określone stanowisko lub rodzaj wykonywanej pracy.

9. Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, pracodawca zawiera z 
cudzoziemcem umowę dotyczącą zatrudnienia lub wykonywania innej pracy zarobkowej 
na czas udzielonego zezwolenia.

10. Jeżeli odrębne przepisy uzależniają możliwość zajmowania określonego 
stanowiska, wykonywania zawodu lub innej działalności od uzyskania zgody 
właściwego organu na ich wykonywanie, pracodawca przed wystąpieniem do wojewody 
obowiązany jest uzyskać taką zgodę.

11. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, podlega cofnięciu przez wojewodę, jeżeli 
cudzoziemiec wykonuje pracę niezgodnie z uzyskanym zezwoleniem albo nastąpiła 
utrata uprawnień do wykonywania pracy, a także w sytuacji, gdy cudzoziemiec 
wykonujący za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z 
zakresu prawa pracy w sposób rażący i uporczywy narusza te przepisy. Cofnięcie 
zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, w przypadku naruszenia przepisów prawa pracy 
następuje na wniosek właściwego inspektora pracy.

12. Cofnięcie zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, przed upływem okresu, na który 
zostało wydane, zobowiązuje pracodawcę do rozwiązania umowy z cudzoziemcem nie 
później niż w ciągu 3 dni od dnia powiadomienia go o cofnięciu zezwolenia na 
pracę. W przypadku cudzoziemca delegowanego pracodawca jest zobowiązany do 
niezwłocznego odwołania go z delegacji.

13. Przepisy ust. 1—5 i 7—9 stosuje się odpowiednio do przedsiębiorcy oraz do 
osoby fizycznej, zamierzających powierzyć cudzoziemcowi wykonywanie pracy.

14. Przepisów ust. 1—3 nie stosuje się w przypadku, gdy pracodawca powierza 
cudzoziemcowi wykonywanie pracy poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

15. Wojewoda wydaje pracodawcy decyzję w sprawie, o której mowa w ust. 2 i 3, po 
wpłaceniu na konto dysponenta Funduszu Pracy, o którym mowa w art. 52 ust. 2, 
jednorazowej wpłaty w wysokości najniższego wynagrodzenia, za każdą osobę. W 
przypadku ubiegania się o przedłużenie ważności zezwolenia na pracę wpłata 
wynosi połowę najniższego wynagrodzenia.

Art. 51. [ Delegacja ]

1. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowe zasady i tryb wydawania przyrzeczeń i zezwoleń na pracę 
cudzoziemców, wzory wniosków o przyrzeczenie i innych dokumentów, z 
uwzględnieniem, że:

1) przyrzeczenie wydawane jest na wniosek pracodawcy na czas określony,

2) zezwolenie wydawane jest na czas określony w przyrzeczeniu, nie dłuższy 
jednak niż okres ważności odpowiedniej wizy lub zezwolenia na zamieszkanie na 
czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowe zasady i tryb wydawania przyrzeczeń i zezwoleń na pracę cudzoziemców 
zatrudnionych przy realizacji usług eksportowych świadczonych przez pracodawców 
zagranicznych w Rzeczypospolitej Polskiej oraz wzory wniosków o przyrzeczenie i 
innych dokumentów, kierując się zasadami określonymi w ust. 1.

3. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, w 
porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy, może określić, w drodze 
rozporządzenia, szczegółowe zasady i warunki wykonywania pracy przez 
cudzoziemców w ramach usług artystycznych, mając w szczególności na względzie, 
że cudzoziemiec powinien posiadać kwalifikacje i staż pracy wymagane wobec 
obywateli polskich oraz znać język polski, jeżeli jest to niezbędne do 
wykonywania pracy w ramach usług artystycznych.

4. Minister właściwy do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia, przypadki, 
w których powierzenie wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium 
Rzeczypospolitej Polskiej jest dopuszczalne bez konieczności uzyskania 
zezwolenia na pracę, wynikające w szczególności z umów i porozumień 
międzynarodowych, programów szkoleniowych lub doradczych prowadzonych w ramach 
Unii Europejskiej, a także ze specyfiki wykonywanego zawodu.

5. Minister właściwy do spraw pracy może określić, w drodze rozporządzenia, 
przypadki, w których przyrzeczenie i zezwolenie na pracę cudzoziemca wydawane są 
przez wojewodę bez względu na sytuację na lokalnym rynku pracy i kryteria, o 
których mowa w art. 6c ust. 1 pkt 3, kierując się w szczególności zasadą 
wzajemności.
Rozdział 7 - Fundusz Pracy
Art. 52. [ Fundusz Pracy ]

1. Fundusz Pracy jest państwowym funduszem celowym, zwanym dalej „Funduszem 
Pracy”.

2. Dysponentem Funduszu Pracy jest minister właściwy do spraw pracy. 

Art. 53. [ Składki na Fundusz Pracy ]

1. Obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę 
wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania 
ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 
r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 i Nr 162, poz. 
1118 i 1126, z 1999 r. Nr 26, poz. 228, Nr 60, poz. 636, Nr 72, poz. 802, Nr 78, 
poz. 875 i Nr 110, poz. 1256 oraz z 2000 r. Nr 9, poz. 118, Nr 95, poz. 1041, Nr 
104, poz. 1104 i Nr 119, poz. 1249), wynoszących w przeliczeniu na okres 
miesiąca co najmniej najniższe wynagrodzenie, opłacają:

1) pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne za osoby:

a) pozostające w stosunku pracy lub stosunku służbowym,

b) wykonujące pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą, umowy agencyjnej lub 
umowy zlecenia oraz za osoby z nimi współpracujące,

c) wykonujące pracę w okresie odbywania kary pozbawienia wolności,

d) pobierające stypendia sportowe,

e) będące członkami zespołów adwokackich,

f) otrzymujące świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub 
górniczy zasiłek socjalny – przewidziane w Układzie zbiorowym pracy dla 
pracowników zakładów górniczych z dnia 21 grudnia 1991 r. i w ustawie z dnia 26 
listopada 1998 r. o dostosowaniu górnictwa węgla kamiennego do funkcjonowania w 
warunkach gospodarki rynkowej oraz szczególnych uprawnieniach i zadaniach gmin 
górniczych (Dz. U. Nr 162, poz. 1112 i z 2001 r. Nr 5, poz. 41) lub odrębnych 
przepisach,

2) rolnicze spółdzielnie produkcyjne i spółdzielnie kółek rolniczych (usług 
rolniczych) za swoich członków, z wyjątkiem członków, którzy wnieśli wkład 
gruntowy o powierzchni użytków rolnych powyżej 2 ha przeliczeniowych,

3) inne niż wymienione w pkt 1 i 2 osoby podlegające ubezpieczeniu społecznemu 
lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyjątkiem osób duchownych, osób pobierających, 
na podstawie przepisów o pomocy społecznej, zasiłek stały lub gwarantowany 
zasiłek okresowy i osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników, a 
także żołnierzy niezawodowych w służbie czynnej, osób odbywających zastępcze 
formy służby wojskowej, osób przebywających na urlopach wychowawczych oraz 
pobierających zasiłek macierzyński.

2. Wysokość składki, o której mowa w ust. 1, określa ustawa budżetowa.

3. W przypadku gdy kwoty, o których mowa w ust. 1, pochodzą z różnych źródeł, 
obowiązek opłacania składek na Fundusz Pracy powstaje wtedy, gdy łączna kwota 
stanowiąca podstawę wymiaru składek ustalona zgodnie z ust. 1 wynosi co najmniej 
najniższe wynagrodzenie.

4. Osoba, do której ma zastosowanie przepis ust. 3, składa stosowne oświadczenie 
każdemu pracodawcy bądź w oddziale Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli sama 
opłaca składki na ubezpieczenie społeczne.

Art. 54. [ Podmioty wyłączone z opłacania składek ]

Przedsiębiorcy Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz 
Związku Ociemniałych Żołnierzy Rzeczypospolitej Polskiej, Towarzystwo Opieki nad 
Ociemniałymi, Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach oraz zakłady aktywizacji 
zawodowej nie opłacają składek na Fundusz Pracy za zatrudnionych pracowników o 
znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności.

Art. 55. [ Dochody Funduszu Pracy ]

1. Dochodami Funduszu Pracy są:

1) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy,

2) dotacje budżetu państwa na wypłatę zasiłków przedemerytalnych i świadczeń 
przedemerytalnych oraz zwrotu składek, o których mowa w ustawie z dnia 18 
września 2001 r. o ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół (Dz. U. Nr 122, 
poz. 1325), a także na uzupełnienie środków Funduszu Pracy przeznaczonych na 
wypłatę innych obowiązkowych świadczeń, po wykorzystaniu środków ze składek, o 
których mowa w pkt 1,

3) dochody z tytułów określonych w art. 57 ust. 1 pkt 22–24,

4) wpłaty dokonywane przez partnerów zagranicznych z tytułu rekrutacji 
pracowników polskich zatrudnionych w ramach umów międzynarodowych,

4a) odsetki od środków Funduszu Pracy pozostających na rachunkach bankowych 
dysponenta, o którym mowa w art. 52 ust. 2, oraz samorządów województw i 
powiatów,

4b) dochody z tytułu wykonywania praw z akcji i udziałów oraz zbycia akcji i 
udziałów nabytych ze środków Funduszu Pracy przed dniem 1 stycznia 2000 r.,

4c) odsetki od pożyczek udzielonych z Funduszu Pracy,

5) inne wpływy.

2. Dochodami Funduszu Pracy są również wpłaty dokonywane przez obywateli 
polskich podejmujących zatrudnienie za granicą u pracodawców zagranicznych, o 
których mowa w art. 48 ust. 2 pkt 1, oraz wpłaty pracodawców z tytułu uzyskania 
zezwolenia na zatrudnienie cudzoziemca, o których mowa w art. 50 ust. 15. 

3. Za zgodą ministra właściwego do spraw finansów publicznych, dysponent 
Funduszu Pracy może zaciągać kredyty i pożyczki na uzupełnienie środków 
niezbędnych na wypłatę zasiłków, zasiłków przedemerytalnych i świadczeń 
przedemerytalnych.

4. (skreślony).

5. (skreślony).

Art. 56. [ Zasady pobierania składek ]

1. Składki na Fundusz Pracy opłaca się za okres trwania obowiązkowych 
ubezpieczeń emerytalnego i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla 
składek na ubezpieczenia społeczne.

2. Poboru składek na Fundusz Pracy dokonuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych na 
wyodrębniony rachunek bankowy prowadzony dla składek na Fundusz Pracy i Fundusz 
Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i przekazuje na rachunek bankowy Funduszu 
Pracy dysponenta, o którym mowa w art. 52 ust. 2, niezwłocznie, nie później 
jednak niż w ciągu 3 dni roboczych od ich otrzymania, w formie zaliczek, część 
składek zgromadzonych na koncie odpowiadającą udziałowi stopy procentowej 
składek na Fundusz Pracy w sumie stóp procentowych składek na Fundusz Pracy i 
Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zakład ostatecznie rozlicza 
pobrane składki na Fundusz Pracy do 10 dnia następnego miesiąca.

2a. Koszty poboru składek na Fundusz Pracy obciążają ten fundusz i są zwracane 
Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych w wysokości 0,5% kwoty składek przekazanych na 
Fundusz Pracy.

3. Od składek na Fundusz Pracy nie opłaconych w terminie Zakład Ubezpieczeń 
Społecznych pobiera odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych 
przepisami Ordynacji podatkowej. Składki te oraz należności z tytułu odsetek za 
zwłokę i dodatkowych opłat, o których mowa w ust. 4, nie opłacone w terminie, 
podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w 
administracji.

3a. W przypadku nieprzekazania w terminach, o których mowa w ust. 2, składek na 
rachunek bankowy Funduszu Pracy dysponenta, o którym mowa w art. 52 ust. 2, 
należne są od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odsetki ustawowe.

4. W razie nieopłacania składek na Fundusz Pracy lub opłacenia ich w niższej od 
należnej wysokości, Zakład Ubezpieczeń Społecznych może obciążyć pracodawcę lub 
osobę podlegającą ubezpieczeniu społecznemu lub zaopatrzeniu emerytalnemu 
dodatkową opłatą do wysokości 100% należnej kwoty składek.

Art. 57. [ Przeznaczenie środków Funduszu Pracy ]

1. Środki Funduszu Pracy przeznacza się na finansowanie:

1) kosztów przejazdu i wynagrodzenia członków rad zatrudnienia, o których mowa w 
art. 10 ust. 8 i 9,

2) kosztów szkolenia pracowników, o których mowa w art. 15 ust. 5 i w art. 16 
ust. 10, bezrobotnych i innych uprawnionych osób,

3) dodatków szkoleniowych, o których mowa w art. 16, pożyczek szkoleniowych, o 
których mowa w art. 16a, oraz badań, o których mowa w art. 17 ust. 5,

3a) (skreślony),

4) pożyczek i kosztów szkolenia, o których mowa w art. 18, kosztów obsługi, a 
także kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego oraz, w przypadku zawarcia 
porozumienia w sprawie udzielania kredytów przez instytucje finansowe 
bezrobotnym i uprawnionym do pożyczek z Funduszu Pracy osobom, różnicy między 
stopą procentową kredytu refinansowego a preferencyjną stopą procentową 
stosowaną wobec pożyczkobiorców Funduszu Pracy,

5) kosztów, o których mowa w art. 19–21 i 37f, refundowanych z tytułu 
zatrudnienia bezrobotnych w ramach prac interwencyjnych i robót publicznych, 
oraz składek na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 22a,

6) zasiłków wypłacanych bezrobotnym oraz składek na ubezpieczenie społeczne od 
tych zasiłków, a także zasiłków przedemerytalnych i świadczeń przedemerytalnych,

7) kosztów, o których mowa w art. 37e, z tytułu zatrudnienia skierowanego 
absolwenta,

7a) zwrotu składek, o których mowa w ustawie z dnia 18 września 2001 r. o 
ułatwieniu zatrudnienia absolwentom szkół (Dz. U. Nr 122, poz. 1325),

8) biletów kredytowych wydawanych osobom skierowanym w celu zatrudnienia w innej 
miejscowości, o których mowa w art. 31 ust. 4, oraz poborowym skierowanym do 
odbycia służby zastępczej,

9) opracowywania i rozpowszechniania informacji zawodowych oraz wyposażenia dla 
prowadzenia poradnictwa zawodowego we współpracy z instytucjami wykonującymi 
statutowe zadania w zakresie informacji i poradnictwa zawodowego,

10) wynagrodzeń wypłacanych młodocianym pracownikom, zatrudnionym na podstawie 
umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego, oraz składki na ubezpieczenie 
społeczne od refundowanych wynagrodzeń,

11) opracowywania, wydawania i rozpowszechniania informacji o usługach organów 
zatrudnienia oraz innych partnerów na rynku pracy, dla bezrobotnych i innych 
osób poszukujących pracy oraz pracodawców,

12) dodatków i premii wypłacanych pracownikom za wykonywanie obowiązków 
opiekunów praktyk uczniowskich oraz opłaconych od nich składek na ubezpieczenie 
społeczne,

13) przedsięwzięć związanych z realizacją programów specjalnych,

14) składek na ubezpieczenie społeczne rolników, o których mowa w art. 39,

15) kosztów wysyłki wezwań, zawiadomień i przekazywania bezrobotnym należnych 
świadczeń pieniężnych oraz kosztów korespondencji z pracodawcami,

16) badań, opracowania programów, ekspertyz, analiz, wydawnictw i konkursów 
dotyczących rynku pracy,

17) kosztów wprowadzania, rozwijania i eksploatacji systemu informatycznego w 
urzędach pracy,

18) wydatków związanych z promocją oraz pomocą prawną zatrudnionym za granicą w 
ramach umów międzynarodowych,

19) kosztów opracowywania i rozpowszechniania materiałów 
informacyjno-szkoleniowych dla klubów pracy, ich wyposażenia oraz kosztów 
prowadzenia zajęć przez instytucje oraz osoby nie będące pracownikami urzędów 
pracy,

20) kosztów postępowania sądowego i egzekucyjnego nienależnie pobranych 
świadczeń i innych wypłat z Funduszu Pracy,

21) części kosztów realizacji zadań na rzecz bezrobotnych, wykonywanych w ramach 
działań statutowych przez organizacje i instytucje,

22) (skreślony),

23) (skreślony),

24) depozytów celowych w bankach i innych instytucjach państwowych lub 
gwarantowanych przez Skarb Państwa,

25) odsetek za nieterminowe regulowanie zobowiązań finansowych z Funduszu Pracy,

26) stypendiów, o których mowa w art. 37a i 37b, oraz składek na ubezpieczenie 
społeczne od tych stypendiów, a także stypendiów, o których mowa w art. 37d,

27) wynagrodzeń, o których mowa w art. 37b ust. 4 oraz opłaconych od nich 
składek na ubezpieczenia społeczne,

28) kosztów poboru składek, o których mowa w art. 56 ust. 2a,

29) kosztów zakwaterowania i dojazdów do pracy, o których mowa w art. 31 ust. 6,

30) zasiłków pogrzebowych wypłaconych osobom, o których mowa w art. 37m ust. 1a,

30a) kosztów badań lekarskich absolwentów kierowanych na staż, o którym mowa w 
art. 37b,

31) kosztów szkolenia kadr realizujących zadania objęte ustawą,

32) spłaty i obsługi kredytów i pożyczek wraz z odsetkami, zaciągniętych przez 
Fundusz Pracy.

2. Środki Funduszu Pracy mogą być przeznaczone na finansowanie zadań zleconych 
Ochotniczym Hufcom Pracy przez dysponentów Funduszu Pracy, określonych w ust. 1 
pkt 2, 9–13 i 19, które wynikają z realizowanych przez nie zadań.

2a. (skreślony).

3. Wydatki, o których mowa w ust. 1 pkt 10 i 12, zwracane są z Funduszu Pracy do 
wysokości najniższych stawek, określonych w odrębnych przepisach obowiązujących 
w okresie, za który dokonywana jest refundacja.

4. Minister właściwy do spraw pracy dokonuje przesunięć środków przewidzianych w 
planie Funduszu Pracy, stanowiącym załącznik do ustawy budżetowej, na 
finansowanie poszczególnych zadań, z tym jednak że łączna kwota środków 
przewidzianych na finansowanie zadań wymienionych w ust. 1 pkt 2–5, 7, 13, 26, 
27 i 29 nie może być zmniejszona w celu przeznaczenia na inne cele.

5. (skreślony).

6. Minister właściwy do spraw pracy określa, w drodze rozporządzenia, 
szczegółowe zasady finansowania wydatków z Funduszu Pracy, o których mowa w ust. 
1, oraz sposób współpracy organów zatrudnienia z bankami i instytucjami 
finansującymi.

6a. (skreślony).

7. (skreślony).

Art. 57a. [ Algorytm ]

1. Minister właściwy do spraw pracy przekazuje samorządom województw i powiatom 
na wyodrębniony rachunek środki Funduszu Pracy na finansowanie realizowanych 
zadań według algorytmu.

2. Algorytm, o którym mowa w ust. 1, powinien uwzględniać niezbędne środki na 
wypłatę zasiłków i innych obligatoryjnych świadczeń, a na finansowanie 
pozostałych zadań w szczególności: stopę bezrobocia na obszarze poszczególnych 
powiatów, udział długotrwale bezrobotnych oraz udział bezrobotnych absolwentów w 
ogólnej liczbie bezrobotnych.

3. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii 
Naczelnej Rady Zatrudnienia oraz Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu 
Terytorialnego algorytm, o którym mowa w ust. 1, oraz szczegółowe zasady i 
terminy przekazywania środków z Funduszu Pracy dla samorządów województw i 
powiatów.

Art. 58. [ Zwolnienie od podatku dochodowego ]

Dochody Funduszu Pracy zwolnione są od podatku dochodowego.

Art. 59. [ Stosowanie przepisów ustawy o finansach publicznych ]

W sprawach nie uregulowanych w niniejszym rozdziale stosuje się odpowiednio 
przepisy ustawy o finansach publicznych w zakresie gospodarki funduszami 
celowymi.
Rozdział 8 - Kontrola przestrzegania przepisów ustawy
Art. 60. [ Kontrola prowadzona przez urząd pracy ]

1. Wojewodowie sprawują kontrolę przestrzegania przepisów ustawy.

2. Kontrola obejmuje badanie przestrzegania:

1) legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności a także 
wykonywania pracy przez cudzoziemca, 

2) obowiązku informowania powiatowych urzędów pracy o zatrudnianiu osoby 
zarejestrowanej jako bezrobotna lub powierzeniu jej wykonywania innej pracy 
zarobkowej,

3) obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy,

4) warunków zawartych w upoważnieniach do prowadzenia pośrednictwa pracy lub 
kierowania obywateli polskich do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych.

3. Kontrolą mogą być objęte jednostki, wobec których zachodzi podejrzenie, że 
prowadzą pośrednictwo pracy lub kierują obywateli polskich do pracy za granicą u 
pracodawców zagranicznych bez wymaganych upoważnień.

4. Kontrolą mogą być objęci pracodawcy, jednoosobowi przedsiębiorcy i inne 
instytucje oraz osoby fizyczne.

5. Przeprowadzający kontrolę mogą badać dokumenty objęte jej zakresem, 
sporządzać niezbędne ich kopie, przesłuchiwać świadków, sprawdzać tożsamość osób 
zatrudnionych i wykonujących inne prace zarobkowe, a także innych osób w celu 
ustalenia charakteru pobytu na terenie kontrolowanej jednostki w czasie 
przeprowadzania kontroli.

6. Kontrolowani obowiązani są udostępniać wszelkie dokumenty i udzielać 
wyjaśnień w sprawach objętych zakresem kontroli.

7. Przeprowadzający kontrolę są uprawnieni do przeprowadzenia kontroli bez 
uprzedzenia. Kontrolujący obowiązani są do okazania legitymacji służbowej i 
upoważnienia.

Art. 61. [ Współdziałanie z innymi organami ]

1. Wojewodowie w zakresie kontroli współdziałają w szczególności ze związkami 
zawodowymi, Państwową Inspekcją Pracy, Policją, Zakładem Ubezpieczeń Społecznych 
oraz urzędami kontroli skarbowej.

2. Organy Policji, w razie uzasadnionej potrzeby oraz w celu zapewnienia 
bezpieczeństwa kontrolującym, zobowiązane są, na wniosek właściwego wojewody, do 
udzielenia stosownej pomocy.

3. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, organizację i tryb 
przeprowadzania przez wojewodów kontroli oraz zasady współdziałania z innymi 
organami.

Art. 62. [ Sprawozdanie z wyników kontroli ]

Wojewodowie przedstawiają ministrowi właściwemu do spraw pracy, do końca 
pierwszego kwartału roku, wyniki przeprowadzonych w roku poprzednim kontroli 
oraz ocenę przestrzegania przepisów ustawy.
Rozdział 9 - Odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko przepisom ustawy
Art. 63. [ Zatrudnianie bez zawiadomienia ]

1. Kto zatrudnia lub powierza wykonywanie innej pracy zarobkowej bezrobotnemu 
nie zawiadamiając o tym właściwego powiatowego urzędu pracy,

podlega karze grzywny.

2. Tej samej karze podlega bezrobotny, który podjął zatrudnienie, inną pracę 
zarobkową lub działalność przynoszącą dochód bez powiadomienia o tym właściwego 
urzędu pracy.

Art. 64. [ Zatrudnianie cudzoziemca ]

1. Kto powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi nieposiadającemu zezwolenia, o 
którym mowa w art. 50 ust. 1, lub na innym stanowisku albo na innych warunkach 
niż określone w zezwoleniu, podlega karze grzywny.

2. Cudzoziemiec nieposiadający zezwolenia na osiedlenie się lub statusu uchodźcy 
w Rzeczypospolitej Polskiej, który wykonuje pracę bez zezwolenia, o którym mowa 
w art. 50 ust. 1, podlega karze grzywny lub wydaleniu zgodnie z przepisami o 
cudzoziemcach.

Art. 65. [ Pośrednictwo pracy ]

1. Kto bez wymaganego upoważnienia prowadzi pośrednictwo pracy albo kieruje 
obywateli polskich do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych,

podlega karze grzywny.

2. Tej samej karze podlega, kto prowadząc pośrednictwo pracy lub kierując 
obywateli polskich do pracy za granicą u pracodawców zagranicznych:

1) pobiera od bezrobotnego lub innych osób poszukujących pracy dodatkowe opłaty 
nie wymienione w art. 47 ust. 2 pkt 8, lub

2) osiąga zysk.

Art. 66. [ Składki na Fundusz Pracy ]

Kto:

1) nie dopełnia obowiązku opłacania składek na Fundusz Pracy lub nie opłaca ich 
w przewidzianym przepisami terminie,

2) nie zgłasza wymaganych przepisami danych lub zgłasza nieprawdziwe dane mające 
wpływ na wymiar składek na Fundusz Pracy bądź udziela w powyższym zakresie 
nieprawdziwych wyjaśnień lub odmawia ich udzielenia,

3) ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość, przekonania, 
zwłaszcza polityczne lub religijne, przynależność związkową – odmówi 
zatrudnienia kandydata na wolnym miejscu zatrudnienia lub miejscu przygotowania 
zawodowego,

podlega karze grzywny.

Art. 67. [ Udaremnienie kontroli ]

Kto udaremnia lub utrudnia przeprowadzenie kontroli przestrzegania przepisów 
ustawy,

podlega karze grzywny.
Rozdział 10 - Zmiany w obowiązujących przepisach
Art. 68. (pominięty).

Art. 69. (pominięty).

Art. 70. (pominięty).

Art. 71. (pominięty).
Rozdział 11 - Przepisy przejściowe
Art. 72. (pominięty). 

Art. 73. [ Ustanie prawa do zasiłku i innych świadczeń ]

1.(pominięty).

2. (pominięty).

3. (skreślony).

4. Prawo do zasiłku i innych świadczeń przewidzianych dla bezrobotnych ustaje z 
dniem utraty statusu bezrobotnego.

Art. 73a. [ Zaliczanie okresów pracy za granicą ]

Okresy zatrudnienia obywateli polskich w byłej Niemieckiej Republice 
Demokratycznej i w byłej Czechosłowackiej Republice Socjalistycznej na podstawie 
umów i porozumień międzynarodowych, przypadające przed dniem 1 grudnia 1991 r., 
traktowane są jak okresy zatrudnienia w Państwie Polskim w zakresie uprawnień 
pracowniczych.

Art. 73b. [ Pracownik zatrudniony za granicą ]

1.Okres urlopu bezpłatnego udzielonego pracownikowi na okres skierowania do 
pracy za granicą na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 
1974 r. w sprawie niektórych praw i obowiązków pracowników skierowanych do pracy 
za granicą w celu realizacji budownictwa eksportowego i usług związanych z 
eksportem (Dz. U. z 1990 r. Nr 44, poz. 259, z 1991 r. Nr 78, poz. 346 i z 1993 
r. Nr 99, poz. 452), a także przypadający bezpośrednio po zakończeniu tego 
urlopu okres niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z 
chorobą zakaźną – wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia 
pracownicze, jeżeli pracownik podjął zatrudnienie u macierzystego pracodawcy w 
terminie przewidzianym w tym rozporządzeniu.

2. Okres zatrudnienia za granicą pracownika, który nie pozostawał w stosunku 
pracy przed skierowaniem do pracy za granicą na podstawie rozporządzenia, o 
którym mowa w ust. 1, jest traktowany jak okres zatrudnienia w Polsce w zakresie 
uprawnień pracowniczych. Dotyczy to także pracownika, któremu udzielono urlopu 
bezpłatnego na okres skierowania do pracy za granicą, a który nie podjął pracy u 
macierzystego pracodawcy po zakończeniu pracy za granicą lub podjął pracę u 
macierzystego pracodawcy, lecz po upływie terminu przewidzianego w 
rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1.

Art. 74. (pominięty). 

Art. 75. (pominięty).

Art. 76. [ Definicje ]

Ilekroć w dotychczasowych przepisach jest mowa o:

1) rejonowym urzędzie pracy – należy przez to rozumieć powiatowy urząd pracy,

2) staroście – należy przez to rozumieć przewodniczącego zarządu miasta w 
miastach na prawach powiatu.
Rozdział 12 - Przepisy końcowe
Art. 77. [ Przepisy uchylone ]

Traci moc ustawa z dnia 16 października 1991 r. o zatrudnieniu i bezrobociu (Dz. 
U. Nr 106, poz. 457, z 1992 r. Nr 21, poz. 84 i Nr 78, poz. 394 oraz z 1994 r. 
Nr 43, poz. 165 i Nr 108, poz. 516).

Art. 78. [ Wejście w życie ]

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1995 r.