 |
o samorządzie gminnym
z dnia 8 marca 1990 r.
Dz.U. z 1996r. Nr 13 poz. 74
(Dziennik Ustaw z dnia 10 lutego 1996 r.)
(Dz.U. z 1996 r., Nr 13, poz. 74, zm.: Dz.U. z 1996 r., Nr 58, poz. 261; Dz.U. z
1996 r., Nr 106, poz. 496; Dz.U. z 1996 r., Nr 132, poz. 622; Dz.U. z 1997 r.,
Nr 9, poz. 43; Dz.U. z 1997 r., Nr 106, poz. 679; Dz.U. z 1997 r., Nr 107, poz.
686; Dz.U. z 1997 r., Nr 113, poz. 734; Dz.U. z 1997 r., Nr 123, poz. 775; Dz.U.
z 1998 r., Nr 155, poz. 1014; Dz.U. z 1998 r., Nr 162, poz. 1126; Dz.U. z 2000
r., Nr 26, poz. 306; Dz.U. z 2000 r., Nr 48, poz. 552; Dz.U. z 2000 r., Nr 62,
poz. 718; Dz.U. z 2000 r., Nr 88, poz. 985; Dz.U. z 2000 r., Nr 91, poz. 1009;
Dz.U. z 2000 r., Nr 95, poz. 1041; Dz.U. z 2001 r., Nr 45, poz. 497; Dz.U. z
2001 r., Nr 89, poz. 971)
Rozdział 1 - Przepisy ogólne
Art. 1. [ Wspólnota samorządowa ]
[1] 1. Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową.
2. Ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę
samorządową oraz odpowiednie terytorium.
Art. 2. [ Gmina ]
1. Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną
odpowiedzialność.
2. Gmina posiada osobowość prawną.
3. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej.
Art. 3. [ Statut ]
1. O ustroju gminy stanowi jej statut.
2. Projekt statutu gminy powyżej 300 000 mieszkańców podlega uzgodnieniu z
Prezesem Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji
publicznej.
3. W sprawach spornych rozstrzyga Rada Ministrów.
Art. 4. [ Zmiany terytorialne ]
1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia:
1) tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich granice,
2) nadaje gminie lub miejscowości status miasta i ustala jego granice,
3) ustala i zmienia nazwy gmin oraz siedziby ich władz.
2. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, może być wydane także na wniosek
zainteresowanej rady gminy.
3. Ustalenie i zmiana granic gmin dokonywane są w sposób zapewniający gminie
terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny,
uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający
zdolność wykonywania zadań publicznych.
4. Nadanie gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalenie jego granic i ich
zmiana dokonywane są w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i
techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy.
5. Zmiany, o których mowa w ust. 1, następują z dniem 1 stycznia.
Art. 4a. [ Status miasta ]
1. Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, wymaga zasięgnięcia
przez ministra właściwego do spraw administracji publicznej opinii
zainteresowanych rad gmin, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady
konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmian granic gmin naruszających
granice powiatów lub województw – dodatkowo opinii odpowiednich rad powiatów lub
sejmików województw, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. Konsultacje z mieszkańcami w sprawach zmiany granic gmin lub granic miasta
polegającej na wyłączeniu obszaru lub części obszaru jednostki pomocniczej gminy
i jego włączeniu do sąsiedniej jednostki pomocniczej tej gminy lub do sąsiedniej
gminy mogą zostać ograniczone do:
1) mieszkańców jednostki pomocniczej gminy objętych zmianą – przez odpowiednie
rady gmin,
2) mieszkańców gmin objętych zmianą naruszającą granice powiatów lub województw
– przez odpowiednie rady powiatów lub sejmiki województw.
3. W przypadku niewyrażenia opinii, o której mowa w ust. 1, w terminie 3
miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o opinię, wymóg zasięgnięcia opinii
uznaje się za spełniony.
Art. 4b. [ Warunki wydania rozporządzenia ]
1. Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, na wniosek rady gminy
wymaga:
1) wniosku rady gminy poprzedzonego przeprowadzeniem przez tę radę konsultacji z
mieszkańcami, wraz z uzasadnieniem oraz niezbędnymi dokumentami, mapami i
informacjami potwierdzającymi zasadność wniosku,
2) opinii rad gmin objętych wnioskiem, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te
rady konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmiany granic gminy naruszającej
granice powiatów lub województw – opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików
województw,
3) opinii wojewody właściwego dla gminy lub gmin objętych wnioskiem.
2. Do wniosku i opinii, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 4a ust. 2 i 3
stosuje się odpowiednio.
3. Rada gminy występuje z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, do ministra
właściwego do spraw administracji publicznej za pośrednictwem wojewody, w
terminie do dnia 31 marca.
4. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania przy
składaniu wniosków, o których mowa w ust. 1, oraz dokumenty, które należy
dołączyć do wniosku.
Art. 5. [ Jednostki pomocnicze ]
1. Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i
inne. Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto.
2. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu
konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.
3. Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej
określa statut gminy.
4. (skreślony).
Art. 5a. [ Konsultacje z mieszkańcami ]
1. W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy
mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy.
2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa
uchwała rady gminy.
Art. 5b. [ Konsultacje z mieszkańcami ]
1. Gmina podejmuje działania na rzecz wspierania i upowszechniania idei
samorządowej wśród mieszkańców gminy, w tym zwłaszcza wśród młodzieży.
2. Rada gminy na wniosek zainteresowanych środowisk może wyrazić zgodę na
utworzenie młodzieżowej rady gminy mającej charakter konsultacyjny.
3. Rada gminy, powołując młodzieżową radę gminy, nadaje jej statut określający
tryb wyboru jej członków i zasady działania.
Rozdział 2 - Zakres działania i zadania gminy
Art. 6. [ Zakres działania gmin ]
1. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu
lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
2. Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w sprawach, o których mowa
w ust. 1, należy do gminy.
Art. 7. [ Zadania własne ]
1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W
szczególności zadania własne obejmują sprawy:
1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i
przyrody oraz gospodarki wodnej,
2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego,
3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania
ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych,
wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię
elektryczną i cieplną oraz gaz,
4) lokalnego transportu zbiorowego,
5) ochrony zdrowia,
6) pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych,
7) gminnego budownictwa mieszkaniowego,
8) edukacji publicznej,
9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych placówek upowszechniania kultury,
10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń
sportowych,
11) targowisk i hal targowych,
12) zieleni gminnej i zadrzewień,
13) cmentarzy gminnych,
14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony
przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej,
15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz
obiektów administracyjnych,
16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej,
medycznej i prawnej,
17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej,
18) promocji gminy,
19) współpracy z organizacjami pozarządowymi,
20) współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych państw.
2. Ustawy określają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy.
3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia
koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów
własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.
Art. 8. [ Zadania zlecone ]
1. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu
administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i
przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.
2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na
podstawie porozumienia z organami tej administracji.
2a. Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z
zakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami
samorządu terytorialnego.
2b. Spory majątkowe wynikłe z porozumień, o których mowa w ust. 2 i 2a oraz w
art. 74, rozpatruje sąd powszechny.
3. Gmina otrzymuje środki finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań, o
których mowa w ust. 1, 2 i 2a.
4. Szczegółowe zasady i terminy przekazywania środków finansowych, o których
mowa w ust. 3, określają ustawy nakładające na gminy obowiązek wykonywania zadań
zleconych lub zawarte porozumienia.
5. W przypadku niedotrzymania terminów, o których mowa w ust. 4, gminie
przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla zaległości podatkowych.
Art. 9. [ Prowadzenie gospodarki gminnej ]
1. W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także
zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.
2. Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalność gospodarczą
wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności publicznej wyłącznie w
przypadkach określonych w odrębnej ustawie.
3. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o
charakterze użyteczności publicznej, określa odrębna ustawa.
4. Zadaniami użyteczności publicznej, w rozumieniu ustawy, są zadania własne
gminy, określone w art. 7 ust. 1, których celem jest bieżące i nieprzerwane
zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie
dostępnych.
Art. 10. [ Współdziałanie międzygminne ]
1. Wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania
między jednostkami samorządu terytorialnego.
2. Gminy, związki międzygminne, oraz stowarzyszenia jednostek samorządu
terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu
terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.
Rozdział 3 - Władze gminy
Art. 11. [ Formy rozstrzygnięć ]
1. Mieszkańcy gminy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (poprzez
wybory i referendum) lub za pośrednictwem organów gminy.
2. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rady gminy określa odrębna ustawa.
Art. 11a. [ Organy gminy ]
Organami gminy są:
1) rada gminy,
2) zarząd gminy.
Art. 11b. [ Działalność organów gminy ]
1. Działalność organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać
wyłącznie z ustaw.
2. Jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo obywateli do
uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a
także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym
protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.
3. Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich określa statut gminy.
Art. 12. [ Referendum gminne ]
Zasady i tryb przeprowadzania referendum gminnego określa odrębna ustawa.
Art. 13. (skreślony).
Art. 14. [ Uchwały organów gminy ]
1. Uchwały organów gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co
najmniej połowy składu organu w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi
inaczej.
2. (skreślony).
Art. 15. [ Rada gminy ]
1. Z zastrzeżeniem art. 12 organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada
gminy.
2. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej
gminy, rada nosi nazwę rady miejskiej.
Art. 16. [ Kadencja rady ]
Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru.
Art. 17. [ Skład rady ]
W skład rady wchodzą radni w liczbie:
1) dwunastu w gminach do 5 000 mieszkańców,
2) piętnastu w gminach do 10 000 mieszkańców,
3) dziewiętnastu w gminach do 20 000 mieszkańców,
4) dwudziestu jeden w gminach do 50 000 mieszkańców,
5) dwudziestu trzech w gminach do 100 000 mieszkańców,
6) trzydziestu w gminach do 200 000 mieszkańców
oraz po pięciu na każde dalsze rozpoczęte 100 000 mieszkańców, nie więcej jednak
niż sześćdziesięciu radnych.
Art. 18. [ Kompetencje rady ]
1. Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie
działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.
2. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy:
1) uchwalanie statutu gminy,
2) wybór i odwołanie zarządu, ustalanie wynagrodzeń przewodniczącego zarządu,
stanowienie o kierunkach działania zarządu oraz przyjmowanie sprawozdań z jego
działalności,
3) powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym
budżetu, oraz sekretarza gminy - na wniosek przewodniczącego zarządu,
4) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz
podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium
zarządowi z tego tytułu,
5) uchwalanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
6) uchwalanie programów gospodarczych,
7) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im
składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na
realizację zadań przez te jednostki,
8) podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach określonych w
odrębnych ustawach,
9) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres
zwykłego zarządu, dotyczących:
a) określania zasad nabycia, zbycia i obciążenia nieruchomości gruntowych oraz
ich wydzierżawiania lub najmu na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy
szczególne nie stanowią inaczej; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać
tych czynności wyłącznie za zgodą rady gminy,
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu
przez zarząd,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych
zaciąganych przez zarząd w roku budżetowym,
e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości
przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy,
f) tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i
występowania z nich,
g) określania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez zarząd,
h) tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych
gminnych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,
i) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd
w roku budżetowym,
10) określanie wysokości sumy, do której zarząd gminy może samodzielnie zaciągać
zobowiązania,
11) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust.
2 i 2a,
12) podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz
wydzielanie na ten cel odpowiedniego majątku,
12a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i
regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń
społeczności lokalnych i regionalnych,
13) podejmowanie uchwał w sprawach: herbu gminy, nazw ulic i placów publicznych
oraz wznoszenia pomników,
14) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy,
14a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i
studentów,
15) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady
gminy.
3. (skreślony).
4. (skreślony).
Art. 18a. [ Komisja rewizyjna ]
1. Rada gminy kontroluje działalność zarządu, gminnych jednostek organizacyjnych
oraz jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną.
2. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich
klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje, o których mowa w art. 19 ust. 1,
oraz będących członkami zarządu.
3. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do
rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi.
Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę
obrachunkową.
4. Komisja rewizyjna wykonuje inne zadania zlecone przez radę w zakresie
kontroli. Uprawnienie to nie narusza uprawnień kontrolnych innych komisji,
powoływanych przez radę gminy na podstawie art. 21 ust. 1.
5. Zasady i tryb działania komisji rewizyjnej określa statut gminy.
Art. 19. [ Przewodniczący rady ]
1. Rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących
bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu
rady, w głosowaniu tajnym.
2. Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz
prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich
zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego i
niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje
wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.
3. Funkcji, o których mowa w ust. 1, nie można łączyć z funkcją członka zarządu.
4. Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących następuje na wniosek co
najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy w trybie określonym w ust. 1.
5. W przypadku rezygnacji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego rada
podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji nie później niż w ciągu 1
miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.
6. Niepodjęcie uchwały, o której mowa w ust. 5, w ciągu 1 miesiąca od dnia
złożenia rezygnacji przez przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego jest
równoznaczne z przyjęciem rezygnacji przez radę gminy z upływem ostatniego dnia
miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała.
Art. 20. [ Sesje rady ]
1. Rada gminy obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę
potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniu
sesji dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał.
1a. Rada gminy może wprowadzić zmiany w porządku bezwzględną większością głosów
ustawowego składu rady.
2. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje przewodniczący rady
poprzedniej kadencji w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do
rad na obszarze całego kraju lub w przypadku wyborów przedterminowych w ciągu 7
dni po ogłoszeniu wyników wyborów do rady gminy, z zastrzeżeniem ust. 2b.
2a. Po upływie terminu określonego w ust. 2 sesję zwołuje wojewódzki komisarz
wyborczy w ciągu 21 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów dla całego
kraju lub w przypadku wyborów przedterminowych w ciągu 21 dni po ogłoszeniu
wyników wyborów do rady gminy.
2b. Jeżeli wybory były wynikiem referendum lokalnego w sprawie odwołania rady
gminy, pierwszą sesję zwołuje osoba, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do
pełnienia funkcji organów jednostki samorządu terytorialnego.
2c. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy, do czasu wyboru przewodniczącego
rady, prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji.
3. Na wniosek zarządu lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy
przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję w ciągu 7 dni od dnia złożenia
wniosku. Wniosek o zwołanie sesji powinien spełniać wymogi określone w ust. m1 w
zdaniu drugim.
4. Do zmiany porządku obrad sesji zwołanej w trybie określonym w ust. 3 stosuje
się przepis ust. 1a, z tym że dodatkowo wymagana jest zgoda wnioskodawcy.
5. Na wniosek wójta, burmistrza (prezydenta miasta) przewodniczący rady gminy
jest obowiązany wprowadzić do porządku obrad najbliższej sesji rady gminy
projekt uchwały, jeżeli wnioskodawcą jest zarząd gminy, a projekt wpłynął do
rady gminy co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady.
Art. 21. [ Komisje stałe i doraźne ]
1. Rada gminy ze swego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do
określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy.
2. (skreślony).
3. Komisje podlegają radzie gminy, przedkładają jej plan pracy oraz sprawozdania
z działalności.
4. W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami. Mogą
oni zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.
Art. 22. [ Statut gminy ]
1. Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy określa statut gminy.
2. Statut gminy podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
Art. 23. [ Radny ]
1. Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej gminy. Radny
utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególności
przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców gminy postulaty i przedstawia je organom
gminy do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców.
2. Radni mogą tworzyć kluby radnych, działające na zasadach określonych w
statucie gminy.
Art. 23a. [ Ślubowanie ]
1. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają ślubowanie:
„Ślubuję uroczyście jako radny pracować dla dobra i pomyślności gminy, działać
zawsze zgodnie z prawem oraz z interesami gminy i jej mieszkańców - godnie i
rzetelnie reprezentować swoich wyborców, troszczyć się o ich sprawy oraz nie
szczędzić sił dla wykonania zadań gminy.”
2. Ślubowanie odbywa się w ten sposób, że po odczytaniu roty wywołani kolejno
radni powstają i wypowiadają słowo „ślubuję”. Ślubowanie może być złożone z
dodaniem zdania: „Tak mi dopomóż Bóg.”
3. Radni nieobecni na pierwszej sesji rady gminy oraz radni, którzy uzyskali
mandat w czasie trwania kadencji, składają ślubowanie na pierwszej sesji, na
której są obecni.
4. Odmowa złożenia ślubowania oznacza zrzeczenie się mandatu.
Art. 24. [ Obowiązki radnego ]
Radny jest obowiązany brać udział w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych
instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany.
Art. 24a. [ Zakaz nawiązywania stosunku pracy ]
1. Z radnym nie może być nawiązywany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której
radny uzyskał mandat.
2. Radny nie może pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej
oraz jego zastępcy.
3. Przepis ust. 1 nie dotyczy radnych wybranych do zarządu, z którymi stosunek
pracy nawiązywany jest na podstawie wyboru.
4. (skreślony).
Art. 24b. [ Urlop bezpłatny ]
1. Osoba wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w
urzędzie gminy, w której uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub
jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem do
wykonywania mandatu osoba ta obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w
terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy.
2. Radny, o którym mowa w ust. 1, otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania
mandatu oraz 3 miesięcy po jego wygaśnięciu.
3. Radny otrzymuje urlop bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania
stosunku pracy. Stosunek pracy zawarty na czas określony, który ustałby przed
terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do 3 miesięcy po
zakończeniu tego urlopu.
4. W przypadku radnego wykonującego funkcję kierownika lub jego zastępcy w
jednostce organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę w czasie
kadencji, termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia
lub utworzenia tej jednostki.
5. Niezłożenie przez radnego wniosku, o którym mowa w ust. 1, jest równoznaczne
ze zrzeczeniem się mandatu.
6. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio w przypadku obsadzenia mandatu rady
w drodze uchwały rady gminy podjętej na podstawie przepisów ustawy z dnia 16
lipca 1998 r. - Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików
województw (Dz. U. Nr 95, poz. 602 i Nr 160, poz. 1060).
Art. 24c. [ Przywrócenie do pracy ]
Po wygaśnięciu mandatu pracodawca przywraca radnego do pracy na tym samym lub
równorzędnym stanowisku pracy z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu,
jakie radny otrzymywałby, gdyby nie przysługujący urlop bezpłatny. Radny zgłasza
gotowość przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od dnia wygaśnięcia mandatu.
Art. 24d. [ Zasięgnięcie opinii komisji rewizyjnej ]
Zarząd gminy lub wójt, burmistrz (prezydent miasta) nie może powierzyć radnemu
gminy, w której radny uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umowy
cywilnoprawnej.
Art. 24e. [ Zakaz dodatkowych zajęć ]
1. Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących
podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z art. 23a ust. 1.
2. Radni nie mogą powoływać się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi
zajęciami bądź działalnością gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub
wspólnie z innymi osobami.
Art. 24f. [ Ograniczenia dotyczące działalności gospodarczej radnego ]
1. Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub
wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której
radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być
przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.
2. Radni nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i
rewizyjnych ani pełnomocnikami handlowymi spółek prawa handlowego z udziałem
gminnych osób prawnych lub podmiotów gospodarczych, w których uczestniczą takie
osoby. Wybór lub powołanie radnego do tych władz są z mocy prawa nieważne.
3. (skreślony).
4. Jeżeli wybór lub powołanie, o którym mowa w ust. 2, miało miejsce przed
rozpoczęciem wykonywania mandatu, radny jest obowiązany zrzec się stanowiska lub
funkcji w terminie do 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania, o którym mowa w
art. 23a ust. 1. W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji, radny traci
je z mocy prawa po upływie trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania.
5. Radni nie mogą posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w
spółkach prawa handlowego z udziałem gminnych osób prawnych lub podmiotów
gospodarczych, w których uczestniczą takie osoby. Udziały lub akcje
przekraczające ten pakiet powinny być zbyte przez radnego przed pierwszą sesją
rady gminy, a w razie niezbycia ich nie uczestniczą one przez okres sprawowania
mandatu i dwóch lat po jego wygaśnięciu w wykonywaniu przysługujących im
uprawnień (prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku, prawa
poboru).
Art. 24g. (skreślony).
Art. 24h. [ Oświadczenie o stanie majątkowym ]
1. Radni są obowiązani złożyć oświadczenie o swoim stanie majątkowym,
zawierające w szczególności informacje o zasobach pieniężnych, nieruchomościach,
udziałach i akcjach w spółkach prawa handlowego oraz o nabyciu od Skarbu
Państwa, innej państwowej osoby prawnej, gminy lub związku międzygminnego
mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu
działalności gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach prawa
handlowego. Oświadczenie powinno zawierać informacje dotyczące majątku objętego
wspólnością majątkową małżeńską.
2. Wiadomości zawarte w oświadczeniu o stanie majątkowym stanowią tajemnicę
służbową, chyba że osoba, która je złożyła, wyraziła pisemną zgodę na ich
ujawnienie. W szczególnie uzasadnionych przypadkach przewodniczący rady gminy
może podjąć decyzję o ujawnieniu oświadczenia, pomimo braku zgody składającego
oświadczenie, po zasięgnięciu opinii komisji rewizyjnej.
3. Prezes Rady Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, wzór formularza
oświadczenia, o którym mowa w ust. 1.
4. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 1, składa się przewodniczącemu rady gminy
w terminie trzydziestu dni od dnia objęcia mandatu. Kolejne oświadczenia radni
składają co roku, do dnia 31 marca, według stanu na dzień 31 grudnia roku
poprzedniego, oraz na dwa miesiące przed datą wyborów do rad gmin. Analizy
zawartych w oświadczeniu danych dokonuje przewodniczący rady gminy. Oświadczenie
przechowuje się przez 6 lat.
5. Przewodniczący rady gminy składa oświadczenie, o którym mowa w ust. 1,
przewodniczącemu zarządu gminy. Przepisy ust. 2 zdanie drugie i ust. 4 stosuje
się odpowiednio.
6. W przypadku naruszenia terminów określonych w ust. 4, radnemu nie przysługuje
dieta do czasu złożenia oświadczenia.
7. Podanie nieprawdy w oświadczeniu o stanie majątkowym powoduje
odpowiedzialność na podstawie art. 247 § 1 Kodeksu karnego.
Art. 25. [ Ochrona prawna ]
1. W związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej
przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Przepis ten stosuje się również
do osób wchodzących w skład zarządu niebędących radnymi.
2. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy,
której jest członkiem. Rada gminy odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z
radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z
wykonywaniem przez radnego mandatu.
3. Pracodawca obowiązany jest zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu
umożliwienia mu brania udziału w pracach organów gminy.
4. Na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot
kosztów podróży służbowych.
5. (skreślony).
6. Wysokość diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca
łącznie półtorakrotności kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej dla osób
zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z
dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze
budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 110, poz. 1255 i z 2000 r.
Nr 19, poz. 239).
7. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, maksymalną wysokość diet
przysługujących radnemu w ciągu miesiąca, uwzględniając liczbę mieszkańców
gminy, przy czym kwota wymieniona w ust. 6 oznacza maksymalną wysokość diet w
gminach o największej liczbie mieszkańców.
8. Rada gminy przy ustalaniu wysokości diet radnych bierze pod uwagę funkcje
pełnione przez radnego.
9. Dieta nie przysługuje radnemu pełniącemu odpłatnie funkcję członka zarządu w
gminie, w której uzyskał mandat.
10. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze
rozporządzenia, sposób ustalania należności z tytułu zwrotu kosztów podróży
służbowych radnych, uwzględniając celowość zwrotu rzeczywiście poniesionych
wydatków związanych z wykonywaniem mandatu oraz ułatwienie dokonywania
rozliczeń.
Art. 25a. [ Wyłączenie ze względu na interes prawny ]
Radny lub członek zarządu nie może brać udziału w głosowaniu w radzie, w
zarządzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego.
Art. 25b. [ Zakaz łączenia mandatu ]
Mandatu radnego gminy nie można łączyć z:
1) mandatem posła lub senatora,
2) wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody,
3) członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego.
Art. 26. [ Zarząd gminy ]
1. Organem wykonawczym gminy jest zarząd.
2. W skład zarządu wchodzą: wójt albo burmistrz (prezydent miasta) jako
przewodniczący zarządu, ich zastępcy oraz pozostali członkowie.
3. Burmistrz jest przewodniczącym zarządu w gminie, w której siedziba władz
znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy.
4. W miastach powyżej 100 000 mieszkańców przewodniczącym zarządu jest prezydent
miasta. Dotyczy to również miast, w których do dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy prezydent miasta był organem wykonawczo-zarządzającym.
5. Ilekroć w ustawie jest mowa o burmistrzu, należy przez to rozumieć także
prezydenta miasta.
Art. 27. [ Zakaz łączenia ]
Członkostwa w zarządzie gminy nie można łączyć z członkostwem w organie innej
jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji
rządowej, a także z mandatem posła i senatora.
Art. 28. [ Skład zarządu ]
1. Rada gminy wybiera zarząd w liczbie od 3 do 5 osób w ciągu 3 miesięcy od dnia
ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy, z uwzględnieniem ust.
2 i 3. Liczbę członków zarządu określa w statucie rada gminy.
1a. W gminach do 20 000 mieszkańców zarząd gminy liczy 3 osoby.
2. Rada gminy wybiera wójta lub burmistrza bezwzględną większością głosów
ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
3. Rada gminy wybiera zastępcę albo zastępców wójta lub burmistrza oraz
pozostałych członków zarządu na wniosek wójta lub burmistrza zwykłą większością
głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu
tajnym.
Art. 28a. [ Rozwiązanie rady ]
1. Jeżeli rada gminy nie dokona wyboru zarządu w terminie określonym w art. 28
ust. 1, ulega rozwiązaniu z mocy prawa.
2. Informację o rozwiązaniu rady gminy z mocy prawa z przyczyny określonej w
ust. 1 wojewoda podaje do wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty na obszarze
gminy oraz ogłasza, w formie obwieszczenia, w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
3. Po rozwiązaniu rady gminy z przyczyny określonej w ust. 1 przeprowadza się
wybory przedterminowe.
4. Do czasu wyboru zarządu przez nową radę Prezes Rady Ministrów na wniosek
ministra właściwego do spraw administracji publicznej wyznacza osobę, która w
tym okresie pełni funkcję organów gminy.
5. Jeżeli rada gminy wybrana w wyniku wyborów przedterminowych, o których mowa w
ust. 3, nie dokona wyboru zarządu w terminie określonym w art. 28 ust. 1, ulega
rozwiązaniu z mocy prawa. Informację o rozwiązaniu rady podaje się do wiadomości
w trybie określonym w ust. 2.
6. W przypadku określonym w ust. 5 nie przeprowadza się wyborów
przedterminowych. Do dnia wyborów rady gminy na kolejną kadencję oraz wyboru
zarządu gminy zadania i kompetencje organów gminy przejmuje komisarz rządowy
ustanowiony przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw
administracji publicznej.
7. [2] Organy gminy ulegają rozwiązaniu z mocy prawa również w przypadkach
określonych w art. 197 ust. 1 pkt 4 oraz ust. 5 ustawy, o której mowa w art. 24b
ust. 6.
8. W przypadku zmian w podziale terytorialnym państwa, których skutki określa
art. 197 ust. 3 i 5 ustawy, o której mowa w art. 24b ust. 6 [3] stosuje się
odpowiednio przepisy ust. 2-6, z uwzględnieniem zasady, że osobę, która w tym
okresie pełni funkcję organów gminy wyznacza się dla każdej z gmin powstałych w
wyniku zmian w podziale terytorialnym państwa.
Art. 28b. [ Nieudzielenie absolutorium ]
1. Uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium jest
równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu, chyba że po zakończeniu
roku budżetowego zarząd gminy został odwołany z innej przyczyny. Odrzucenie w
głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest jednoznaczne z przyjęciem
uchwały o nieudzieleniu absolutorium.
1a. Uchwałę w sprawie absolutorium rada gminy podejmuje bezwzględną większością
głosów ustawowego składu rady gminy.
2. Rada gminy rozpoznaje sprawę odwołania zarządu z przyczyny określonej w ust.
1 na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały w
sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium. Po zapoznaniu się z opiniami, o
których mowa w art. 18a ust. 3, oraz z uchwałą regionalnej izby obrachunkowej w
sprawie uchwały rady gminy o nieudzieleniu absolutorium i po wysłuchaniu
wyjaśnień zarządu rada gminy może odwołać zarząd większością co najmniej 3/5
głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
Art. 28c. [ Odwołanie wójta lub burmistrza ]
1. 1. Rada gminy może odwołać wójta lub burmistrza z innej przyczyny niż
nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu
rady.
2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, wymaga formy pisemnej i uzasadnienia
przyczyny odwołania oraz podlega zaopiniowaniu przez komisję rewizyjną.
3. Odwołanie wójta lub burmistrza następuje większością co najmniej 3/5 głosów
ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Głosowanie w sprawie odwołania rada
gminy przeprowadza po zapoznaniu się z opinią komisji rewizyjnej na następnej
sesji po tej, na której zgłoszono wniosek o odwołanie, nie wcześniej jednak niż
po upływie 1 miesiąca od dnia zgłoszenia wniosku. Jeżeli wniosek o odwołanie
wójta lub burmistrza nie uzyskał wymaganej większości głosów, kolejny wniosek o
odwołanie może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od
poprzedniego głosowania.
4. Odwołanie wójta lub burmistrza albo złożenie przez niego rezygnacji jest,
odpowiednio, równoznaczne z odwołaniem całego za rządu gminy albo złożeniem
rezygnacji przez cały zarząd gminy.
5. Rada gminy może na uzasadniony wniosek wójta lub burmistrza odwołać
poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.
Art. 28d. [ Przyjęcie rezygnacji wójta lub burmistrza ]
1. W przypadku złożenia rezygnacji przez wójta lub burmistrza jej przyjęcie
następuje zwykłą większością głosów.
2. W przypadku rezygnacji wójta lub burmistrza rada gminy na najbliższej sesji
podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji całego zarządu.
3. Niepodjęcie uchwały, o której mowa w ust. 2, jest równoznaczne z przyjęciem
rezygnacji z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym odbyła się sesja rady
gminy, o której mowa w ust. 2.
Art. 28e. [ Kolejny wniosek o odwołanie ]
1. W przypadku odwołania albo rezygnacji całego zarządu rada gminy dokonuje
wyboru nowego zarządu w trybie, o którym mowa w art. 28, odpowiednio, w ciągu 3
miesięcy od dnia odwołania albo od dnia przyjęcia rezygnacji. W przypadku
niedokonania wyboru nowego zarządu w terminie 3 miesięcy od dnia odwołania albo
od dnia przyjęcia rezygnacji, przepisy art. 28a stosuje się odpowiednio.
2. W przypadku odwołania członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym rada
gminy dokonuje wyboru nowego członka zarządu w terminie 1 miesiąca od dnia
odwołania.
3. Odwołany zarząd gminy lub jego poszczególni członkowie pełnią dotychczasowe
obowiązki do czasu wyboru nowego zarządu lub poszczególnych jego członków. Rada
gminy może zwolnić członka zarządu z tego obowiązku.
4. Przepis ust. 3 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio w przypadku złożenia
rezygnacji przez cały zarząd.
Art. 28f. [ Rezygnacja z członkostwa w zarządzie ]
1. W przypadku złożenia rezygnacji z członkostwa w zarządzie przez członka
niebędącego jego przewodniczącym, rada gminy podejmuje uchwałę o przyjęciu
rezygnacji i zwolnieniu z pełnienia obowiązków członka zarządu zwykłą
większością głosów, nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia
rezygnacji.
2. Niepodjęcie przez radę gminy uchwały w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest
równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z upływem ostatniego dnia miesiąca, w
którym powinna być podjęta uchwała.
3. W przypadku złożenia rezygnacji przez członka zarządu nie będącego jego
przewodniczącym, wójt lub burmistrz obowiązany jest, najpóźniej w ciągu 1
miesiąca od dnia przyjęcia rezygnacji lub upływu okresu, o którym mowa w ust. 2,
przedstawić radzie gminy nową kandydaturę na członka zarządu.
Art. 29. [ Upływ kadencji rady ]
Po upływie kadencji rady gminy zarząd działa do dnia wyboru nowego zarządu.
Art. 30. [ Zadania zarządu ]
1. Zarząd wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami
prawa.
2. Do zadań zarządu należy w szczególności:
1) przygotowywanie projektów uchwał rady gminy,
2) określanie sposobu wykonywania uchwał,
3) gospodarowanie mieniem komunalnym,
4) wykonywanie budżetu,
5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.
6) (skreślony).
3. W realizacji zadań własnych gminy zarząd podlega wyłącznie radzie gminy.
Art. 31. [ Organizacja pracy zarządu ]
Wójt lub burmistrz organizują pracę zarządu, kierują bieżącymi sprawami gminy
oraz reprezentują ją na zewnątrz.
Art. 32. [ Sprawy nie cierpiące zwłoki ]
1. W sprawach nie cierpiących zwłoki, związanych z bezpośrednim zagrożeniem
interesu publicznego, wójt lub burmistrz podejmują czynności należące do
kompetencji zarządu. Nie dotyczy to wydawania zarządzeń porządkowych, o których
mowa w art. 41 ust. 2.
2. Czynności podjęte w trybie, o którym mowa w ust. 1, wymagają zatwierdzenia na
najbliższym posiedzeniu zarządu.
Art. 33. [ Urząd gminy ]
1. Zarząd wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy.
2. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu określa regulamin organizacyjny,
uchwalony na wniosek zarządu przez radę gminy.
3. Kierownikiem urzędu jest wójt lub burmistrz.
4. W zakresie ustalonym przez zarząd wójt lub burmistrz może powierzyć
prowadzenie spraw gminy w swoim imieniu sekretarzowi gminy.
5. Kierownik urzędu wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do
pracowników urzędu oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych, z
zastrzeżeniem art. 30 ust. 2 pkt 5.
6. Status prawny pracowników samorządowych określa odrębna ustawa.
Art. 34. [ Uczestnictwo w pracach zarządu ]
Sekretarz i skarbnik gminy (główny księgowy budżetu) uczestniczą w pracach
zarządu bez prawa głosowania.
Art. 35. [ Odrębny statut ]
1. Organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy
odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.
2. Statut może przewidywać powołanie jednostki niższego rzędu w ramach jednostki
pomocniczej.
3. Statut jednostki pomocniczej określa w szczególności:
1) nazwę i obszar jednostki pomocniczej,
2) zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej,
3) organizację i zadania organów jednostki pomocniczej,
4) zakres zadań przekazywanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji,
5) zakres i formy kontroli oraz nadzoru rady gminy nad działalnością organów
jednostki pomocniczej.
Art. 36. [ Organy w sołectwie ]
1. Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym -
sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka.
2. Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym,
bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych
mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.
3. Sołtys korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.
Art. 37. [ Organy w dzielnicy ]
1. Organem uchwałodawczym w dzielnicy (osiedlu) jest rada o liczbie członków
ustalonej według art. 17, nie więcej jednak niż 21.
2. Organem wykonawczym w dzielnicy (osiedlu) jest zarząd wybierany według art.
28. Na czele zarządu stoi przewodniczący.
3. Przewodniczący zarządu korzysta z ochrony prawnej przysługującej
funkcjonariuszom publicznym.
4. Statut osiedla może ustalić, że w osiedlu organem uchwałodawczym jest ogólne
zebranie mieszkańców. Ogólne zebranie wybiera zarząd osiedla; art. 36 ust. 2
stosuje się odpowiednio.
Art. 37a. [ Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej ]
Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w
pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy, bez prawa udziału w
głosowaniu. Przewodniczący rady gminy jest każdorazowo zobowiązany do
zawiadamiania, na takich samych zasadach jak radnych, przewodniczącego organu
wykonawczego jednostki pomocniczej o sesji rady gminy.
Art. 37b. [ Zasady rady ]
1. Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich przewodniczącemu organu
wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów
podróży służbowej.
2. Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich członkom organu wykonawczego
jednostki pomocniczej oraz członkom rady dzielnicy (osiedla), rady sołeckiej,
będzie przysługiwała dieta lub zwrot kosztów podróży służbowej.
Art. 38. [ Odrębność ustroju gmin ]
Odrębności ustroju gmin, które wykonują zadania o szczególnym charakterze,
określają właściwe ustawy. Dotyczy to w szczególności gmin uzdrowiskowych.
Art. 39. [ Wydawanie decyzji indywidualnych ]
1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje
wójt lub burmistrz, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
2. Wójt lub burmistrz może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników
urzędu gminy do wydawania decyzji administracyjnych, o których mowa w ust. 1, w
imieniu wójta lub burmistrza.
3. Decyzje wydawane przez zarząd gminy w sprawach z zakresu administracji
publicznej podpisuje wójt lub burmistrz. W decyzji wymienia się imię i nazwisko
członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji.
4. Do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada
gminy może upoważnić również organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy
jednostek i podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1.
5. Od decyzji wydanej przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta), zarząd gminy
lub organ, o którym mowa w ust. 4, służy odwołanie do samorządowego kolegium
odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
Art. 39a. [ Delegacja ]
Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, ustala instrukcję kancelaryjną
dla organów gmin i związków międzygminnych.
Rozdział 4 - Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę
Art. 40. [ Stanowienie aktów prawa miejscowego ]
1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów
prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.
2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa
miejscowego w zakresie:
1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,
2) organizacji urzędów i instytucji gminnych,
3) zasad zarządu mieniem gminy,
4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności
publicznej.
3. W zakresie nie uregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach
powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli
jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia
porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.
4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywać za ich
naruszanie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o
wykroczeniach.
Art. 41. [ Forma stanowienia aktów prawa miejscowego ]
1. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały.
2. W przypadku nie cierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać zarząd w
formie uchwały .
3. Uchwała, o której mowa w ust. 2, podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji
rady gminy. Traci ona moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do
zatwierdzenia na najbliższej sesji rady.
4. W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia uchwały,
rada gminy określa termin utraty jej mocy obowiązującej.
5. Wójt lub burmistrz przesyła przepisy porządkowe do wiadomości wójtom
sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ich
ustanowieniu.
Art. 42. [ Ogłaszanie aktów prawa miejscowego ]
Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego określa ustawa z dnia 20 lipca
2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz.
U. Nr 62, poz. 718).
Rozdział 5 - Mienie komunalne
Art. 43. [ Mienie komunalne ]
Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące do
poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w
tym przedsiębiorstw.
Art. 44. [ Nabycie mienia komunalnego ]
Nabycie mienia komunalnego następuje:
1) na podstawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie
terytorialnym,
2) przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic
gminy w trybie, o którym mowa w art. 4; przekazanie mienia następuje w drodze
porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie braku porozumienia - decyzją
Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek ministra właściwego do spraw
administracji publicznej,
3) w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach określonych
przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia,
4) w wyniku własnej działalności gospodarczej,
5) przez inne czynności prawne,
6) w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami.
Art. 45. [ Wykorzystanie składników majątkowych ]
1. Podmioty mienia komunalnego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie
wykorzystania składników majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w
odrębnych przepisach prawa.
2. (skreślony).
Art. 46. [ Oświadczenie woli składane w imieniu gminy ]
1. Oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składają dwaj
członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd
(pełnomocnik), o ile statut nie stanowi inaczej.
2. Zarząd może udzielić wójtowi lub burmistrzowi upoważnienia do składania
jednoosobowo oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności
gminy.
3. Jeżeli czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do
jej skuteczności potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego
księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej.
4. Skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), który odmówił kontrasygnaty, dokona
jej jednak na pisemne polecenie zwierzchnika, powiadamiając o tym radę gminy
oraz regionalną izbę obrachunkową.
Art. 47. [ Kierownicy jednostek organizacyjnych ]
1. Kierownicy jednostek organizacyjnych gminy nie posiadających osobowości
prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez
zarząd gminy.
2. Do czynności przekraczających zakres pełnomocnictwa potrzebna jest zgoda
zarządu.
Art. 48. [ Jednostka pomocnicza ]
1. Jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz
rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie określonym w statucie. Statut
ustala również zakres czynności dokonywanych samodzielnie przez jednostkę
pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia.
1a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do jednostki niższego rzędu, o której
mowa w art. 35 ust. 2.
2. Rada gminy nie może uszczuplić dotychczasowych praw sołectw do korzystania z
mienia bez zgody zebrania wiejskiego.
3. Wszystkie przysługujące dotychczas mieszkańcom wsi prawa własności,
użytkowania lub inne prawa rzeczowe i majątkowe, zwane dalej mieniem gminnym,
pozostają nienaruszone.
4. Do mienia gminnego mają zastosowanie, z zastrzeżeniem ust. 3, przepisy
dotyczące mienia komunalnego.
Art. 49. [ Odpowiedzialność za zobowiązania ]
1. Gmina nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych gminnych osób
prawnych, a te nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania gminy.
2. W przypadku zniesienia lub podziału gminy odpowiedzialność za jej
zobowiązania ponoszą solidarnie gminy, które przejęły jej mienie.
Art. 50. [ Obowiązki zarządzających mieniem ]
Obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym jest
zachowanie szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu zgodnie z
przeznaczeniem tego mienia i jego ochrona.
Rozdział 6 - Gminna gospodarka finansowa
Art. 51. [ Gospodarka finansowa ]
1. Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie budżetu gminy,
zwanego dalej budżetem.
2. Budżet jest uchwalany na rok kalendarzowy.
3. Statut gminy określa uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia
gospodarki finansowej w ramach budżetu gminy.
Art. 52. [ Projekt budżetu ]
1. Projekt budżetu przygotowuje zarząd.
1a. Bez zgody zarządu gminy rada gminy nie może wprowadzić w projekcie budżetu
gminy zmian powodujących zwiększenie wydatków nieznajdujących pokrycia w
planowanych dochodach lub zwiększenie planowanych dochodów bez jednoczesnego
ustanowienia źródeł tych dochodów.
2. Projekt budżetu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami
zarząd przedkłada radzie gminy najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego
rok budżetowy i przesyła projekt regionalnej izbie obrachunkowej, celem
zaopiniowania.
3. Budżet jest uchwalany do końca roku poprzedzającego rok budżetowy.
Art. 53. [ Procedura uchwalania budżetu ]
1. Procedurę uchwalania budżetu oraz rodzaje i szczegółowość materiałów
informacyjnych towarzyszących projektowi określa rada gminy.
2. Do czasu uchwalenia budżetu przez radę gminy, jednak nie później niż do 31
marca roku budżetowego, podstawą gospodarki budżetowej jest projekt budżetu
przedłożony radzie gminy.
3. W przypadku nieuchwalenia budżetu w terminie, o którym mowa w ust. 2,
regionalna izba obrachunkowa ustala budżet gminy w zakresie obowiązkowych zadań
własnych oraz zadań zleconych w terminie do końca kwietnia roku budżetowego. Do
dnia ustalenia budżetu przez regionalną izbę obrachunkową podstawą gospodarki
budżetowej jest projekt budżetu, o którym mowa w ust. 2.
Art. 54. [ Dochody gminy ]
1. Dochodami gminy są:
1) podatki, opłaty i inne wpływy określone w odrębnych ustawach jako dochody
gminy,
2) dochody z majątku gminy,
3) subwencja ogólna z budżetu państwa.
2. Dochodami gminy mogą być:
1) (skreślony),
2) dotacje celowe na realizację zadań zleconych oraz na dofinansowanie zadań
własnych,
3) wpływy z samoopodatkowania mieszkańców,
4) (skreślony),
5) spadki, zapisy i darowizny,
6) inne dochody.
Art. 55. [ Subwencje ogólne ]
1. Subwencje ogólne są ustalane dla gmin według zobiektywizowanych kryteriów,
które określa odrębna ustawa.
2. Minister Finansów ustala, zgodnie z ust. 1, wysokość i rozdziela subwencje
ogólne na rzecz każdej gminy bezpośrednio z budżetu państwa.
Art. 56. (skreślony).
Art. 57. [ Źródła pokrycia niedoboru budżetu ]
W uchwale budżetowej określa się źródła pokrycia niedoboru budżetu, jeżeli
planowane wydatki budżetu przewyższają planowane dochody.
Art. 58. [ Uchwały dotyczące zobowiązań finansowych ]
1. Uchwały organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła
dochodów, z których zobowiązania te zostaną pokryte.
2. Uchwały, o których mowa w ust. 1, zapadają bezwzględną większością głosów w
obecności co najmniej połowy składu organu gminy.
Art. 59. [ Dyspozycja środkami pieniężnymi ]
Dyspozycja środkami pieniężnymi gminy jest oddzielona od kasowego jej wykonania.
Art. 60. [ Odpowiedzialność zarządu ]
1. Za prawidłową gospodarkę finansową gminy odpowiada zarząd.
2. Zarządowi gminy przysługuje wyłączne prawo:
1) zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej
kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy,
2) emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez radę
gminy,
3) dokonywania wydatków budżetowych,
4) zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy,
5) dysponowania rezerwami budżetu gminy,
6) blokowania środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawą.
Art. 61. [ Zasada jawności ]
1. Gospodarka finansowa gminy jest jawna.
2. Wójt lub burmistrz niezwłocznie ogłasza uchwałę budżetową i sprawozdanie z
jej wykonania w trybie przewidzianym dla aktów prawa miejscowego.
3. Zarząd informuje mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach
polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych.
Art. 62. [ Regionalne izby obrachunkowe ]
Kontrolę gospodarki finansowej gmin i związków sprawują regionalne izby
obrachunkowe.
Art. 63. [ Odrębne ustawy ]
Odrębne ustawy określą:
1) sposób powoływania, organizację i szczegółowe zasady działania regionalnych
izb obrachunkowych,
2) podatki, opłaty i wpływy uznane za dochody gminy,
3) ogólne zasady procedury budżetowej i gospodarki finansowej w gminach,
4) warunki zaciągania pożyczek przez gminy.
Rozdział 7 - Związki i porozumienia międzygminne
Art. 64. [ Związki międzygminne ]
1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki
międzygminne.
2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.
3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z
wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem
ogłoszenia statutu związku.
4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która
określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.
5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39
ust. 4.
Art. 65. [ Zadania związku ]
1. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną
odpowiedzialność.
2. Związek posiada osobowość prawną.
Art. 66. [ Przystąpienie do związku ]
Gmina informuje wojewodę o zamiarze przystąpienia do związku.
Art. 67. [ Utworzenie związku ]
1. Utworzenie związku wymaga przyjęcia jego statutu przez rady zainteresowanych
gmin bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy.
2. Statut związku powinien określać:
1) nazwę i siedzibę związku,
2) uczestników i czas trwania związku,
3) zadania związku,
4) organy związku, ich strukturę, zakres i tryb działania,
5) zasady korzystania z obiektów i urządzeń związku,
6) zasady udziału w kosztach wspólnej działalności, zyskach i pokrywania strat
związku,
7) zasady przystępowania i występowania członków oraz zasady rozliczeń
majątkowych,
8) zasady likwidacji związku,
9) inne zasady określające współdziałanie.
3. Zmiana statutu następuje w trybie przewidzianym dla jego ustanowienia.
Art. 68. [ Rejestr związków ]
1. Rejestr związków prowadzi minister właściwy do spraw administracji
publicznej.
2. Związek nabywa osobowość prawną po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia
statutu.
3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej określi, w drodze
rozporządzenia, sposób prowadzenia rejestru związków międzygminnych oraz
ogłaszania statutów związków, uwzględniając dokumentację niezbędną do wpisania
związku do rejestru, dane podlegające wpisaniu oraz sposób dokonywania zmian
wpisów w rejestrze.
Art. 69. [ Zgromadzenie związku ]
1. Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku, zwane
dalej zgromadzeniem.
2. W zakresie zadań zleconych związkowi zgromadzenie wykonuje kompetencje
przysługujące radzie gminy.
3. Do zgromadzenia związku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rady
gminy.
Art. 70. [ Skład zgromadzenia ]
1. W skład zgromadzenia wchodzą wójtowie i burmistrzowie gmin uczestniczących w
związku.
2. Za zgodą rady gmina może być reprezentowana w związku przez innego członka
organu gminy.
3. Statut może przyznawać określonym gminom więcej niż jeden głos w
zgromadzeniu. Dodatkowych przedstawicieli wyznacza zainteresowana rada gminy.
Art. 71. [ Uchwały zgromadzenia ]
Uchwały zgromadzenia są podejmowane bezwzględną większością głosów statutowej
liczby członków zgromadzenia.
Art. 72. [ Pisemny sprzeciw ]
1. Członek zgromadzenia może wnieść pisemny sprzeciw w stosunku do uchwały
zgromadzenia w ciągu 7 dni od dnia jej podjęcia.
2. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie uchwały i wymaga ponownego
rozpatrzenia sprawy.
3. Sprzeciw nie może być zgłoszony do uchwały podjętej w wyniku ponownego
rozpatrzenia sprawy.
4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do związków międzygminnych utworzonych na
podstawie art. 64 ust. 4.
Art. 73. [ Zarząd związku ]
1. Organem wykonawczym związku jest zarząd.
2. Zarząd związku jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spośród jego
członków.
3. O ile statut tak stanowi, dopuszczalny jest wybór członków zarządu spoza
członków zgromadzenia w liczbie nie przekraczającej 1/3 składu zarządu związku.
4. Do przewodniczącego zarządu związku stosuje się odpowiednio przepisy
dotyczące wójta lub burmistrza.
5. Do zarządu związku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zarządu gminy.
Art. 73a. [ Gospodarka finansowa związku ]
1. Do gospodarki finansowej związku międzygminnego stosuje się odpowiednio
przepisy o gospodarce finansowej gmin.
2. Plan finansowy związku uchwala zgromadzenie związku.
Art. 74. [ Porozumienia międzygminne ]
1. Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z
nich określonych przez nie zadań publicznych.
2. Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i
obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te
mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.
Art. 75. [ Stosowanie przepisów odrębnych ]
(skreślony).
(skreślony).
Rozdział 9 - Stowarzyszenia gmin
Art. 84. [ Tworzenie stowarzyszeń ]
1. W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych
interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i
województwami.
2. Organizację, zadania oraz tryb pracy stowarzyszenia określa jego statut.
3. Do stowarzyszeń gmin stosuje się odpowiednio przepisy Prawa o
stowarzyszeniach, z tym że dla założenia stowarzyszenia wymaganych jest co
najmniej 3 założycieli.
Art. 84a. [ Przystępowanie gmin do zrzeszeń międzynarodowych ]
Zasady przystępowania gminy do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych
i regionalnych określają odrębne przepisy.
Rozdział 10 - Nadzór nad działalnością gminną
Art. 85. [ Kryteria nadzoru ]
Nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodności
z prawem.
Art. 86. [ Organy nadzoru ]
Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw
finansowych – regionalna izba obrachunkowa.
Art. 87. [ Wkraczanie w działalność gminy ]
Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność gminną tylko w przypadkach
określonych ustawami.
Art. 88. [ Uprawnienie organów nadzoru ]
Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych, dotyczących organizacji i
funkcjonowania gminy, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnień
nadzorczych.
Art. 89. [ Ważność rozstrzygnięcia ]
1. Jeżeli prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia organu gminy od jego
zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie
stanowiska przez ten organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od
dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu, z zastrzeżeniem ust. 1a.
1a. Termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie,
uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki
samorządu terytorialnego.
2. Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1 lub 1a, nie zajmie stanowiska w sprawie,
rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez gminę, z
upływem terminu określonego w ust. 1 lub 1a.
3. Do zatwierdzania, uzgadniania lub opiniowania przez organy gminy
rozstrzygnięć innych organów przepisy ust. 1, 1a i 2 stosuje się odpowiednio.
Art. 90. [ Przedkładanie uchwał ]
1. Wójt lub burmistrz obowiązany jest do przedłożenia wojewodzie uchwał rady w
ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Uchwały w sprawie przepisów porządkowych wójt
lub burmistrz przekazuje w ciągu dwóch dni od ich podjęcia.
2. Wójt lub burmistrz przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej na zasadach
określonych w ust. 1 uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie absolutorium dla
zarządu oraz inne uchwały objęte zakresem nadzoru izby.
Art. 91. [ Nieważność uchwały ]
1. Uchwała organu gminy sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważności uchwały
w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni
od dnia doręczenia uchwały, w trybie określonym w art. 90.
2. Organ nadzoru, wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności
uchwały lub w toku tego postępowania, może wstrzymać wykonanie uchwały.
2a. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do uchwały o zaskarżeniu rozstrzygnięcia
nadzorczego do sądu administracyjnego.
3. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne
oraz pouczenie o dopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego.
4. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza
nieważności uchwały, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę wydano z
naruszeniem prawa.
5. Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio.
Art. 92. [ Nieważność uchwały budżetowej ]
1. Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały organu gminy wstrzymuje
jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem
doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do uchwały o zaskarżeniu rozstrzygnięcia
nadzorczego do sądu administracyjnego.
Art. 92a. [ Termin rozprawy ]
W przypadku złożenia przez organ gminy skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze, sąd
administracyjny wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia
wpłynięcia skargi do sądu.
Art. 93. [ Zaskarżenie uchwały do NSA ]
1. Po upływie terminu wskazanego w art. 91 ust. 1 organ nadzoru nie może we
własnym zakresie stwierdzić nieważności uchwały organu gminy. W tym przypadku
organ nadzoru może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wydanie postanowienia o wstrzymaniu
wykonania uchwały należy do sądu.
Art. 94. [ Przedawnienie ]
1. Nie stwierdza się nieważności uchwały organu gminy po upływie jednego roku od
dnia jej podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały w
terminie określonym w art. 90 ust. 1, albo jeżeli uchwała jest aktem prawa
miejscowego.
2. Jeżeli nie stwierdzono nieważności uchwały z powodu upływu terminu
określonego w ust. 1, a istnieją przesłanki stwierdzenia nieważności, sąd
administracyjny orzeka o niezgodności uchwały z prawem. Uchwała taka traci moc
prawną z dniem orzeczenia o jej niezgodności z prawem. Przepisy Kodeksu
postępowania administracyjnego co do skutków takiego orzeczenia stosuje się
odpowiednio.
Art. 95. [ Wstrzymanie wykonania uchwały ]
(skreślony).
Art. 96. [ Naruszenie Konstytucji lub ustaw ]
1. W razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy Konstytucji lub ustaw,
Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę
gminy. Rozwiązanie rady równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkich organów
gminy. Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw
administracji publicznej wyznacza wówczas osobę, która do czasu wyborów nowych
organów gminy pełni funkcję tych organów.
2. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się
zarząd gminy, wojewoda wzywa radę gminy do zastosowania niezbędnych środków, a
jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku – za pośrednictwem ministra właściwego do
spraw administracji publicznej – występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów
o rozwiązanie zarządu gminy. W razie rozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego
zarządu, funkcję zarządu pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.
Art. 97. [ Zarząd komisaryczny ]
1. W razie nie rokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku
skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy, Prezes Rady
Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej,
może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do dwóch
lat, nie dłużej jednak niż do wyboru zarządu przez radę kolejnej kadencji.
2. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu
zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu
poprawy sytuacji gminy.
3. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody,
zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji
publicznej.
4. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji organów gminy z
dniem powołania.
Art. 98. [ Skarga do NSA ]
1.Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące gminy, w tym rozstrzygnięcia, o
których mowa w art. 96 ust. 2 i art. 97 ust. 1, a także stanowisko zajęte w
trybie art. 89, podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu
niezgodności z prawem w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia.
2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć dotyczących organów
związków i porozumień międzygminnych.
3. Do złożenia skargi uprawniona jest gmina lub związek międzygminny, których
interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą
wniesienia skargi jest uchwała organu, który podjął uchwałę lub którego dotyczy
rozstrzygnięcie nadzorcze.
3a. Do złożenia skargi na rozstrzygnięcie organu nadzorczego, dotyczące uchwały
rady gminy, doręczone po upływie kadencji rady, uprawniona jest rada gminy
następnej kadencji w terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego rady.
4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się
odpowiednio przepisy o zaskarżaniu do sądu administracyjnego decyzji w
indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.
5. Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do
wniesienia skargi bądź z datą oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd.
Art. 98a. [ Obowiązek wojewody ]
1. Jeżeli rada gminy, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów art. 190 ust. 2
i art. 194 ust. 1 ustawy, o której mowa w art. 24b ust. 6, oraz art. 5 pkt 2
ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności
gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. Nr 106, poz. 679, z
1998 r. Nr 113, poz. 715 i Nr 162, poz. 1126, z 1999 r. Nr 49, poz. 483 i z 2000
r. Nr 26, poz. 306), w zakresie dotyczącym wygaśnięcia mandatu radnego lub
odwołania ze stanowiska członka zarządu gminy, sekretarza gminy i skarbnika
gminy, nie podejmuje uchwały, wojewoda wzywa radę gminy do podjęcia uchwały w
terminie 30 dni.
2. W razie bezskutecznego upływu terminu określonego w ust. 1, wojewoda, po
powiadomieniu ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wydaje
zarządzenie zastępcze.
3. Przepisy art. 98 stosuje się odpowiednio.
Art. 99. [ Stosowanie przepisów odrębnych ]
1. (skreślony).
1a. Przepisy o nadzorze nad gminami stosuje się odpowiednio do związków i
porozumień międzygminnych.
2. W sprawach związków i porozumień międzygminnych, wykraczających poza granice
województwa, organy nadzorcze działają w zakresie swojej właściwości miejscowej
i za pośrednictwem organów nadzorczych właściwych ze względu na siedzibę władz
związku lub porozumienia, chyba że statut związku lub porozumienie przekazuje
uprawnienia nadzorcze Prezesowi Rady Ministrów.
Art. 100. [ Zwolnienie od opłat ]
Postępowanie sądowe, o którym mowa w artykułach poprzedzających, jest wolne od
opłat sądowych.
Art. 101. [ Zaskarżenie uchwały ]
1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą
przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po
bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę do sądu
administracyjnego.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd
administracyjny i skargę oddalił.
2a. Skargę na uchwałę, o której mowa w ust. 1, można wnieść do sądu
administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy,
którzy na to wyrażą pisemną zgodę.
3. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach
załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym.
4. W sprawach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 94.
Art. 101a. [ Stosowanie przepisów art. 101 ]
1. Przepisy art. 101 stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonuje
czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub
faktyczne narusza prawa osób trzecich.
2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać
organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i
ryzyko gminy.
Art. 102. [ Wyłączenie stosowania przepisów rozdziału ]
Przepisów rozdziału niniejszego nie stosuje się do decyzji indywidualnych w
sprawach z zakresu administracji publicznej, wydawanych przez organy gmin, ich
związków lub samorządowe kolegia odwoławcze. Kontrolę instancyjną w tym zakresie
oraz nadzór pozainstancyjny i kontrolę sprawowaną przez sąd określają przepisy
odrębne.
Art. 102a. [ Wyłączenie stosowania przepisów o NSA ]
W sprawach, o których mowa w niniejszym rozdziale, nie stosuje się przepisu art.
34 ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz.
U. Nr 74, poz. 368 i Nr 104, poz. 515, z 1997 r. Nr 75, poz. 471, Nr 106, poz.
679, Nr 114, poz. 739 i Nr 144, poz. 971, z 1998 r. Nr 162, poz. 1126, z 1999 r.
Nr 75, poz. 853 oraz z 2000 r. Nr 2, poz. 5, Nr 48, poz. 552, Nr 60, poz. 704 i
Nr 91, poz. 1008).
Rozdział 11 - Przepis końcowy
Art. 103. [ Wejście w życie ]
Ustawa wchodzi w życie w terminie i na zasadach określonych ustawą - Przepisy
wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym, z wyjątkiem art. 5 ust. 4 i
art. 17, które wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
|
